Lista znaczków

Barokowy pałac hrabiego Henryka Brühla położony jest w obrębie układu urbanistycznego wsi gminnej Brody (woj. lubuskie). Układ ten składa się z pałacu z dwoma skrzydłami, dwóch oficyn, kościoła, Bramy Zasieckiej oraz kilkunastu domów i zachował się do dnia dzisiejszego. Został wybudowany w latach 1741-1753. Składa się z gmachu głównego z dwoma skrzydłami w kształcie litery U oraz dwóch oficyn posadowionych w linii skrzydeł pałacowych. W przypałacowym parku (wartym szczególnej uwagi ze względu na rosnące tam niezwykle rzadkie okazy drzew i krzewów nad jeziorem Brodzkim) można spotkać klony, platany, tulipanowce, kasztany jadalne, magnolie oraz słynne gruszki na wierzbie. Henryk Brühl był ministrem króla polskiego i elektora saskiego Augusta III. Znany jako właściciel największych w Europie kolekcji zegarków i kamizelek. W pałacu znajdował się słynny „Schwanenservice” – największy w świecie porcelanowy serwis wykonany w Miśni. Obecnie w parku trwają prace porządkowe dzięki zaangażowaniu młodych wolontariuszy z gminy Brody oraz Forst z Brandenburgii. Dziś w dwóch odrestaurowanych oficynach znajduje się hotel i restauracja oraz sala balowa, a w przypałacowej Stajni czekają konie do jazdy w siodle lub do przejażdżek bryczką.

Średniowieczny Zamek Czocha, górujący nad Jeziorem Leśniańskim, to jeden z najpiękniejszych zabytków Dolnego Śląska, który stanowi przede wszystkim niepowtarzalne miejsce wypoczynku (część hotelowa: 107 miejsc). Obiekt jest świetnym miejscem do organizacji konferencji, spotkań biznesowych, kolonii, zielonych szkół, żywych lekcji historii, wesel oraz plenerowych imprez firmowych i wydarzeń okolicznościowych z bogatym zapleczem eventowym. Zamek Czocha „zagrał” główną rolę w ponad 40 produkcjach filmowych, m.in. „Święta wojna”, „Wiedźmin”, „Norymberga”, „Twierdza szyfrów”, „Dolina szczęścia”, „Dywersant”, „Tajemnica twierdzy szyfrów”, „Gdzie jest generał?” i wielu innych… Odbywają się tu bardzo popularne wśród turystów Nocne Zwiedzania Zamku i Sali Tortur z Białą Damą, uczty średniowieczne, turnieje rycerskie, weekendy romantyczne dla zakochanych oraz gry fabularyzowane w terenie („Śladami Tajemnicy Twierdzy Szyfrów”, „Poszukiwanie skarbu generała”). Specjalnością szefa kuchni jest tradycyjna kuchnia polska, a potrawy podawane są w stylowej restauracji zamkowej. Zamek Czocha należy do sieci hoteli pn. Grupa Hoteli WAM.

Zamek na Chojniku wzniesiono prawdopodobnie około 1355 roku, podczas panowania księcia Bolka II. Wcześniej w tym miejscu istniał prawdopodobnie dwór myśliwski o cechach obronnych. Ze względu na położenie, na skalistym szczycie opadającym od południa pionową ścianą, zamek na Chojniku, choć niewielkich rozmiarów, stał się kamienną twierdzą niezwykle trudną do zdobycia. Twierdza podczas licznych przebudów zmieniała się na przestrzeni lat. Dobudowano m.in. kaplicę św. Jerzego i św. Katarzyny oraz rozległy zamek dolny mieszczący pomieszczenia gospodarcze. Na środku dziedzińca zamku dolnego wzniesiono także kamienny pręgierz. Ciekawostką jest fakt, że zamek na Chojniku nigdy nie posiadał studni. Wodę gromadzono w skalnych cysternach. Ciężki do zdobycia obiekt poddał się jednak uderzeniu pioruna, który 31 sierpnia 1675 roku spalił zamek. Nie podjęto się już jego odbudowy, Od 1822 roku na Chojniku funkcjonuje schronisko, które jest często odwiedzane przez turystów. Można tu też posłuchać opowieści o historii zamku z ust Jędrka - obecnego kasztelana zamku.

Pałac wybudowano w latach 1952–1955 jako „dar narodu radzieckiego dla narodu polskiego” według projektu radzieckiego architekta Lwa Rudniewa. Początkowo budynek posiadał jasną fasadę, która jednak z czasem zszarzała. Wykonana została ze spieków ceramicznych w kolorze piaskowca, natomiast inne detale i płaskorzeźby wykonano z wapienia, piaskowca i granitu. Obecnie w PKiN oprócz siedzib różnych firm i instytucji mieści się sala konferencyjno-widowiskowa na 3000 osób (Sala Kongresowa), Muzeum Techniki, Muzeum Ewolucji PAN oraz Pałac Młodzieży wraz z basenem. We wnętrzach PKiN organizowane są różnego typu wystawy i targi. Przed głównym wejściem (od strony ul. Marszałkowskiej) znajdują się dwie rzeźby: Adama Mickiewicza dłuta Stanisława Horno-Popławskiego oraz Mikołaja Kopernika autorstwa Ludwiki Nitschowej. Pałac jest najwyższym budynkiem w Polsce. Razem ze wspornikiem antenowym, będącym integralną częścią iglicy, ma wysokość 237 metrów. Na 42 kondygnacji pałacu w 2000 roku odsłonięty został Zegar Milenijny, który jest trzecim co do wielkości zegarem w Europie, a jego tarcze mają po 6 metrów średnicy.

Zamek Kazimierzowski w Przemyślu jest jednym z najcenniejszych pomników architektury w tym mieście, a jednocześnie charakterystycznym elementem pejzażu miejskiego. O warowni zlokalizowanej w tym miejscu już u zarania państwowości polskiej wspominają źródła historyczne, zaś badania archeologiczne potwierdzają istnienie w obrębie drewnianego jeszcze grodu monumentalnych przedromańskich budowli, o cechach charakterystycznych dla monarchii wczesnopiastowskiej - zespół rotunda-palatium. Przed ostatecznym włączeniem Przemyśla w obręb państwa polskiego gród przemyski był kilkakrotnie zajmowany przez Rusinów, którzy uczynili z niego centrum administracyjne udzielnego księstwa. Jeden z jego władców – Wołodar Rościsławowicz wzniósł na wzgórzu zamkowym kamienną cerkiew.

Zamek Kapitanowo to jeden z najcenniejszych zabytków rezydencjonalno-obronnych w Polsce. Jego przeszło 700 lat historii oraz wyjątkowi mieszkańcy gwarantują niebywały poziom zarówno architektoniczny, jak i humanistycznej myśli tamtych czasów. Drugi co do wielkości donżon w Polsce, krużganki, kuchnie, tajne schody, tajna sala rady, pomieszczenie ostatecznej obrony to niektóre z pereł zamku. Niezwykła aura panująca we wnętrzach stanowi adekwatne tło dla wspaniałej kamieniarki w postaci unikatowych portali, obramień okiennych oraz kominków. Znakomita większość spośród 64 zamkowych sal nakryta została sklepieniami o przeróżnej konstrukcji. Kilka już wyremontowanych i umeblowanych antykami pomieszczeń oczekuje na miłośników dawnych dziejów Ziemi Kłodzkiej.

Zamek Książ w Wałbrzychu jest jedną z najpiękniejszych i największych rezydencji arystokratycznych w Polsce i Europie. Ceniony jest również jako wybitny zabytek architektury obronnej. Fascynuje zarówno przeciętnego turystę jak i wybitnego znawcę sztuki. Zachwyca swym ogromem, bogactwem pomysłów architektonicznych, burzliwą historią oraz uroczym położeniem. Zamek wznosi się na zalesionym cyplu skalnym, na wysokości 395 m n.p.m., otoczonym z trzech stron głębokim wąwozem, na dnie którego wije się rzeka Pełcznica. Takie usytuowanie przy tak dużych rozmiarach budowli jest rzadko spotykane w Europie. Romantyzmu całej scenerii dodaje leśno – górski charakter Książańskiego Parku Krajobrazowego, na terenie którego znajduje się cały kompleks. Książ bowiem to nie tylko zamek, lecz także zabudowania gospodarcze, tarasy i park w stylu angielskim. Budynek główny zamku ma kubaturę ok. 150 tys. m3 i posiada podobno ponad 400 komnat. To największy zamek na Dolnym Śląsku, trzeci pod względem wielkości w Polsce. Imponująca bryła zamku jest zlepkiem różnych stylów architektonicznych, powstałych na przestrzeni siedmiu wieków w toku niejednej przebudowy i rozbudowy. Budowla z każdej strony wygląda inaczej, reprezentując odmienną epokę, lecz dzięki temu tym bardziej frapuje i wzbudza zachwyt. Zamek Książ ma jednak drugą twarz, mroczną i nieprzeniknioną. Uznaje się go za jeden z najbardziej tajemniczych obiektów na Dolnym Śląsku. Nie poznano ostatecznego celu nazistowskich przebudów, wiadomo jednak, że sam Adolf Hitler chciał zaadaptować zamek na swoją Główną Kwaterę. Wykopana rękami więźniów sieć tuneli obrosła już mgłą opowiadań, legend, teorii spiskowych. Bez wątpienia szczególnie mocno utarło się przekonanie, że właśnie pod dziedzińcem ukryto skarby zgrabione regionalnej ludności.

W źródłach historycznych pierwsze wzmianki o Tannhausen (Jedlince) pochodzą z XIII w., kiedy to wchodziła w skład posiadłości Bolka I, księcia jaworsko – świdnickiego. Przez cały XIV wiek z zamkiem w Tannhausen związane były dobra, w skład których wchodziły młyny, tartaki, folusze i folwarki. Dobra te należące do Grodna, były zarządzane przez następujących po sobie właścicieli. Większa przebudowa obiektu miała miejsce w 1862 r. W 1944 r. pałac staje się siedzibą Organizacji Todt. Stąd bezpośrednio kierowane są prace techniczne obiektu Riese w Górach Sowich. Po wojnie został przekazany do tak zwanych PGR'ów, składowano tam siano oraz inne rzeczy. Obecnie obiekt stanowi Zespół Pałacowo-Hotelowy, znajduje się w nim XIX-wieczny pałac udostępniony zwiedzającym i trzygwiazdkowy hotel.

Wśród wielu zamków znajdujących się na terenie Dolnego Śląska warto zwrócić uwagę na Zamek Grodno (niem. Kynsberg, Kinsberg, Kinsburg). Zamek Grodno wybudowany jest na szczycie wzgórza Choina (ok. 450 m n.p.m.) w północnej części Gór Sowich. Jest on jednym z najbardziej malowniczo położonych zamków na Śląsku Malowniczą lokalizację zamku potęguje położone u podnóża góry zaporowe Jezioro Bystrzyckie. Różne są dzieje zamku Grodno. W XV w. był siedzibą rycerzy-rabusiów, którzy wraz ze swoimi drużynami trudnili się rozbojami i grabieżą. W trakcie trwania wojny 30-letniej zamek został zdobyty przez Szwedów i częściowo zniszczony. Od niepamiętnych czasów na zamku Grodno pojawia się Biała Dama. Nikt nie wie dokładnie, co to za tajemnicza zjawa. Jedni mówią, że to duch uśmierconej przed wiekami niewiasty z Zagórza, którą zły burgrabia wtrącił do więziennego lochu. Inni powiadają, że to duch dawnej pani zamku, która ze zgryzoty po utracie męża rzuciła się przy świetle księżyca do studni, a jeszcze inni utrzymują, że to wiecznie pokutujący duch księżniczki pogańskiej....

Jest unikatowym obiektem w skali dziedzictwa kulturowego Europy i jedną z najważniejszych atrakcji Dolnego Śląska. W chwili powstania (1763-1785) należała do najnowocześniejszych tego typu fortyfikacji w Europie. Największy podziw budził i nadal budzi potężny Donjon, jeden z najciekawszych obiektόw fortyfikacji epoki nowożytnej. W jego wnętrzu mieściło się 3,756 żołnierzy, olbrzymie zapasy amunicji, opału i żywności. Rozległość tego systemu i jego lokalizacja pozwala zaliczyć twierdzę do największych gόrskich założeń obronnych Europy.

Pałac w Kamieńcu Ząbkowickim to perła architektoniczna Dolnego Śląska i najlepszy przykład architektury neogotyckiej. Został wybudowany w pierwszej połowie XIX wieku z inicjatywy królewny Marianny Orańskiej na podstawie projektu architekta Karla Schinkla, a po jego śmierci plany realizował jego uczeń – młody architekt Ferdynand Martius. Kamień węgielny pod budowę pałacu położono 15 października 1838 roku, a w kwietniu 1839 roku, rozpoczęto prace przy wznoszeniu rezydencji. W pałacu znajdowało się ponad 100 większych i mniejszych pomieszczeń. W jednym z nich tak zwanej jadalni znajdowały się dwa ogromne freski Wesele w Kanie oraz Uczta Baltazara. Zakończenie budowy pałacu nastąpiło w 1872 roku, jednakże drobne prace przy obiekcie, jak również umeblowanie pałacu trwały do 1902 roku. Po II wojnie światowej rozpoczęła się dewastacja i rozkradanie pałacu, a to co pozostało zniweczył pożar, który wybuchł 22 stycznia 1946 roku. Przez lata pałac niszczał, aż do momentu, kiedy w 1984 roku wydzierżawiono go Panu Włodzimierzowi Sobiechowi, który starał się odbudować obiekt. Po jego śmierci od 2012 roku pałac powrócił pod bezpośredni zarząd Gminy Kamieniec Ząbkowicki. Dzięki inwestycjom, jakie są w nim prowadzone obiekt nabiera nowego blasku i od maja 2013 roku jest udostępniony do zwiedzania dla turystów.

Pierwotny zamek w Międzylesiu powstał w XIV wieku w miejscu dawnego grodziska. Był siedzibą rycerskiego rodu Glaubitzów i został zniszczony w czasie wojen husyckich. W latach 1580-1590 na miejscu zamku wzniesiono renesansowy dwór. Do dwóch istniejących skrzydeł dobudowano następne dwa - południowe i wschodnie. Pod koniec XVII wieku dwór został powiększony o nową część barokową. Budowlę powiększono o nowe dwa skrzydła i mur, zamykający nowo powstały dziedziniec. W XIX wieku obiekt odrestaurowano. W 1945 roku zamek został opuszczony tuż przed nadciągającą Armią Czerwoną, a pozostawione przez byłych właścicieli wyposażenie zostało rozgrabione. W późniejszych latach wnętrza zamku adaptowano na cele kolonijno-wczasowe. W roku 1972 w wyniku pożaru miasta spłonęła część renesansowa zamku. Na początku bieżącego stulecia nowy właściciel zamku przeprowadził remont skrzydła barokowego, które zaadaptował na restaurację i pokoje hotelowe.

Wieża Bramy Górnej w Głuchołazach to jeden z elementów pierwotnych obwarowań miejskich. Obwarowania w Głuchołazach powstały ok. 1350 roku. Mury miejskie pierwotnie miały 5 m wysokości i 2 m grubości. Brama górna ma ok. 25 metrów wysokości. Została zbudowana ok. 1600 roku na polecenie wójta Głuchołaz. W tym też czasie ozdobiono ją renesansową attyką ze strzelnicami, a w 1903 roku dobudowano ceglany hełm. Jeszcze w XIX wieku tuż przy wieży istniała brama, w której siedział celnik pobierający opłaty za towary wwożone do miasta. Obecnie na szczycie wieży widnieje metalowa chorągiewka w kształcie głowy kozy i jest to pamiątka nie istniejącego już ratusza. Aktualnie wyremontowana wieża została udostępniona zwiedzającym. Na jej szczycie znajduje się punkt widokowy z widokiem na same Głuchołazy jak i okolicę.

Bastion św. Jadwigi w Nysie to element rozpoczętego w 1643 roku obwodu fortecznego  miasta. W latach 1771-1774 bastion przebudowano, w wyniku czego powstały dwukondygnacyjne kamienno-ceglane kazamaty częściowo przykryte zewnętrznym nasypem otaczającym pięcioboczny dziedziniec. Podczas oblężenia w 1807 r. funkcjonowało tu m.in. laboratorium, w którym przygotowywano amunicję. W 1870 r. w kazamatach bastionu przetrzymywano francuskich jeńców wojennych, a później bastion funkcjonował jako koszary. Po I wojnie został sprzedany w ręce prywatne. Od 2008 r. na dziedzińcu bastionu organizowane są imprezy muzyczne i taneczne, wernisaże oraz wystawy plenerowe. We wnętrzach obiektu w zabytkowych korytarzach wiedzie trasa turystyczna, która stanowi część dłuższego szlaku prowadzącego dawnymi umocnieniami wspaniałej twierdzy nyskiej.

Jak głosi legenda Moszna w średniowieczu należała do Zakonu Templariuszy, którzy wybudowali w niej zamek połączony podziemnym tunelem z zamkiem w oddalonych o 4 km Chrzelicach. Obecnie można w Mosznej podziwiać zadziwiający zamek – otoczony równie pięknym parkiem. Wybudowano go w trzech częściach, najstarsza z nich powstała w drugiej połowie XVIII wieku. Część wschodnia powstała do 1900 roku, najmłodsza, zachodnia na przełomie 1911/13 roku. Zachodnia część została wybudowana z myślą o goszczącym u hrabiego cesarzu Wilhelmie II. Zamek otacza przepiękny park. Można w nim podziwiać kilkusetletnie dęby, lipy i nieliczne już sosny wejmutki. Spacerując po parku wiosną, trudno nie zachwycić się ponad stuletnimi azaliami i rododendronami, których niespotykane piękno od lat przyciąga rzesze turystów. Zachowane zostały dawne bramy wjazdowe do zamku – Lwów i Gladiatorów, oraz chroniona metalowym, kutym ogrodzeniem, nekropolia dawnych właścicieli. Bajkowa architektura przyciąga zarówno turystów , jak i realizatorów filmowych. W zamku i jego otoczeniu realizowano m.in. „Test pilota Pirxa” wg. Lema, „Lubię nietoperze”, „Daas”, oraz teledysk grupy Feel.

Gród Rycerski w Byczynie to drewniana budowla umiejscowiona 4 m od Byczyny, na wyspie otoczonej naturalną fosą nad zalewem Biskupice-Brzózki. W warowni mieści się staropolska karczma z dwoma salami rycerskimi, „Gościniec śpiącego rycerza” z 60 miejscami noclegowymi, sala myśliwska, a także sala narzędzi tortur średniowiecznych i zbrojownia. Na dziedzińcu umiejscowione są balie szwedzkie pod gołym niebem, kuźnia, trybuny dla widzów oraz stanowiska do gier i zabaw plebejskich. Na podgrodziu znajduje się również tor łuczniczy oraz machiny oblężnicze w skali 1:1 – trebusz, balista i skorpion. Przed grodem znajduje się mała karczma z daniami barowymi i sklepik z pamiątkami. W grodzie organizowane są lekcje „żywej historii” dla dzieci i młodzieży, kolonie rycerskie oraz obozy archeologiczne, ogniska i pikniki. Gród pełni funkcje konferencyjno-rekreacyjne, a swoją ofertę kieruje zarówno do dorosłych jak i do dzieci. Obiekt jest siedzibą Opolskiego Bractwa Rycerskiego. Co roku w pierwszy weekend majowy odbywają się tutaj jedne z największych w Europie turniejów rycerskich.

Baszta w Raciborzu została wybudowana po pożarze miasta około 1574 roku. Usytuowana była w ciągu murów obronnych. Prawdopodobnie pierwotnie baszta miała tylko trzy ściany i była otwarta od strony miasta. Zbudowana została na planie prostokąta, w trzech czwartych wysokości przecięta była silnie profilowanym gzymsem, ponad którym znajdowały się strzelnice. Pierwotnie budowla oprócz dawania schronienia obrońcom pełniła także rolę więzienia. W XVII wieku mieli być w niej więzieni mistrzowie masarscy, których oskarżono o zawyżanie cen. Obecnie budowla posiada cztery ściany, a w ich narożach cztery kwadratowe wieżyczki. Do baszty przylega fragment murów miejskich.

Zamek Piastowski w Raciborzu to dawna siedziba górnośląskich władców. To stąd w 1210 roku wyruszył do Krakowa książę raciborski Mieszko I Laskonogi (zwany też Plątonogim), twórca księstwa opolsko-raciborskiego, dzielnicowy władca Polski. Tu też książę założył pierwszą górnośląską mennicę, bijącą brakteaty ze słowiańskim napisem Milost. Murowany Zamek w Raciborzu zaczęto wznosić już w I połowie XIII wieku. Rezydowali tu władcy księstwa opolsko-raciborskiego. W latach 80. XIII wieku swój finał miał tu głośny– opisany przez Jana Długosza– spór pomiędzy księciem wrocławskim Henrykiem IV Probusem a biskupem wrocławskim Tomaszem II. Jako wotum dziękczynne za pojednanie z księciem, biskup ufundował na Zamku kaplicę św. Tomasza Becketa, ustanawiając przy niej kolegium kanoników. Zamkowa świątynia nawiązuje architekturą do słynnej paryskiej Sainte Chapelle i jest nazywana perłą górnośląskiego gotyku. Zamek został w 2012 r. odbudowany i udostępniony do zwiedzania. Zamek można zwiedzać codziennie. w okresie od 1 kwietnia do 30 września we wszystkie dni tygodnia od 10.00 do 18.00, natomiast od 1 października do 31 marca od poniedziałku do piątku od 9.00 do 16.00, w soboty, niedziele i święta od 10.00 do 18.00. Na zamku można również nabyć Znaczek Turystyczny No 170 z Baszty w Raciborzu.

Rotunda Romańska na Górze Zamkowej jest najstarszym i najcenniejszym zabytkiem Ziemi Cieszyńskiej. Zbudowana w l połowie XI wieku z miejscowego kamienia łamanego. Przez szereg lat była kaplicą grodową pod wezwaniem św. Mikołaja. W drugiej połowie XIV wieku poddana przebudowie w stylu gotyckim, czego śladem są zachowane do dziś ostrołukowe otwory okienne oraz ślady polichromii na łuku tęczowym. Jako jeden z najstarszych zabytków budownictwa polskiego, została uwieczniona na obecnym banknocie polskim o nominale 20 zł. Wizerunek rotundy umieszczony jest na odwrocie banknotu. Kamienna wieża została zbudowana na rzucie kwadratu jako fragment systemu obronnego gotyckiego zamku książęcego w XII lub XIII wieku. Nadbudowana została w 2 poł. XIV wieku i ozdobiona narożnymi tarczami herbowymi z orłem piastowskim. Pod koniec XV wieku ponownie nadbudowana o kolejną kondygnację z hurdycjami i blankowaniem wykonanymi z cegły. Całość nakryta była wysokim dachem namiotowym. W połowie XIX wieku poddana remontowi, po którym uzyskała obecny kształt. W XIX wieku była również wieżą zegarową, z zachowanym do dziś mechanizmem. Jest też ulubionym i bardzo ciekawym punktem widokowym na miasto oraz otaczające góry i pogórze.

Najstarsze zapiski na temat ząbkowickiego zamku pochodzą z 1321 roku. Pierwotny zamek w Ząbkowicach Śląskich został zbudowany w XIV wieku, w stylu gotyckim. Założony został na planie kwadratu i od samego początku miał charakter twierdzy warownej, co umożliwiały m.in. rozmieszczone po przekątnej basteje. Mury zamku zakończone zostały ozdobnymi attykami osłaniającymi stanowiska strzelnicze. Nad wjazdem na dziedziniec umieszczona była wysoka wieża zaopatrzona w dodatkowe stanowiska strzelnicze. Zamek przetrwał oblężenie czeskich wojsk, ale uległ zniszczeniu podczas wojen husyckich. Na przestrzeni kolejnych dziesięcioleci był kilkakrotnie uszkadzany i przebudowywany, a także kilka razy zmieniał swoich właścicieli. Za rządów księcia ziębickiego Karola I, został częściowo wyburzony i odbudowany w latach 1522 – 1532, w ten sposób zyskując styl renesansowy. Zamek został ostatecznie opuszczony w 1728 roku, a w roku 1784 stan jego degradacji powiększył ówczesny pożar. W okresie międzywojennym na zamku działało muzeum regionalne i schronisko turystyczne oraz jak podają inne źródła był to poligon ćwiczebny dla straży pożarnej. W 2013 roku, podczas częściowej rewitalizacji obiektu, zabezpieczono korony południowych i wschodnich murów oraz południowo-wschodnią basteję. Obecnie zamek znajduje się w stanie tzw. „trwałej ruiny”. 

Ruiny zamku w Czchowie stoją na zalesionym wzgórzu nad Dunajcem w powiecie brzeskim w województwie małopolskim. Przez tereny te przebiegał szlak handlowy z Węgier i zamek miał służyć jego obronie. Pierwsza wzmianka o zamku pojawia się w 1356 r. Pierwotnie w tym miejscu znajdowała się romańska wieża obronna. W XIV wieku dobudowano wokół niej zamek, który stanowił siedzibę starostów czchowskich. W XVII wieku uległ zniszczeniu. Obecnie zachowała się jedynie XIV-wieczna okrągła baszta wraz ze zrekonstruowaną przybudówką oraz odsłonięte fundamenty murów o grubości 1,2 m. Czterokodygnacyjna niegdyś baszta zbudowana z głazów piaskowych miała wysokość 20 m i średnicę 12,5 m. Na przełomie XIV i XV wieku w murach warowni często gościł król Polski i najwyższy książę litewski - Władysław Jagiełło (1362-1434). W tym okresie zamek był też poddawany licznym przebudowom. Przez jakiś czas funkcjonowało tu miejscowe więzienie, które zostało zlikwidowane po I rozbiorze Polski. Od XVIII w. budowla pozostawała w ruinie, dopiero w latach 90. XX w. przeprowadzono badania i prace archeologiczne oraz konserwatorskie.

Zamek królewski w Dobczycach – położony na skalistym wzgórzu nad Rabą, a ściślej nad Jeziorem Dobczyckim, powstałym ze spiętrzenia wód Raby. Zapora jeziora wsparta jest o wzgórze zamkowe. W czasach Kazimierza Wielkiego mury miały od 5 do 9 metrów grubości, a zamek był silnie ufortyfikowaną twierdzą. Na zamku Jan Długosz nauczał dzieci Kazimierza Jagiellończyka - królewiczów Zygmunta, Aleksandra, Władysława, Fryderyka, Jana i Kazimierza. Ród Lubomirskich, który władał zamkiem od 1585 roku, przebudował gotycką twierdzę na renesansową rezydencję w latach 1593-1594. Dopiero po 1901 roku przeprowadzono tutaj pierwsze prace zabezpieczające. Powstało tutaj muzeum PTTK.

Wzniesiony przez króla Kazimierza Wielkiego najprawdopodobniej w latach 1357-1370 został posadowiony na sztucznym wzniesieniu otoczonym fosą. Niemal w całości zamek został zbudowany z czerwonej cegły. Zamek Łęczycki był rezydencją królewską Kazimierza Wielkiego, a następnie siedzibą starosty łęczyckiego. W 1410 roku po bitwie pod Grunwaldem więziono tu jeńców wojennych, oczekujących na dostarczenie okupu. Na przestrzeni wieków zamek kilkakrotnie zmieniał właścicieli i wielokrotnie nękany był pożarami i działaniami wojennymi przez co jego stan uległ ruinie. Dopiero po II wojnie światowej zamek odbudowano i przystąpiono do częściowej rekonstrukcji fragmentów tej budowli. Obecnie w zamku mieści się Muzeum Miasta Łęczycy

Zbudowany w stylu gotyckim przez zakon krzyżacki w I połowie XIV wieku w miejscu grodu książąt pomorskich. Założony na planie regularnym z dziedzińcem. Składał się z zamku właściwego i przedzamcza. Posiadał 4 narożne wieże. Otoczony murem obwodowym i fosą. Był siedzibą komturów. Oblegany w 1410 roku. W czasie wojny trzynastoletniej przejściowo w rękach polskich. Odzyskany po pokoju toruńskim w 1466 roku. W II połowie XVI wieku przebudowany w stylu renesansowym przez kasztelana chełmińskiego Jerzego Konopackiego. Zniszczony w czasie wojen szwedzkich w XVII w. nie został odbudowany. Rozebrany częściowo przez władze pruskie. Zachowała się część murów korpusu zamkowego i 1 cylindryczna wieża z blankami w szczycie o wysokości 34 metrów.

Późnogotycki zamek położony w pobliżu wsi Grodziec, w gminie Zagrodno, powiecie złotoryjskim, województwie dolnośląskim, na szczycie wzniesienia o tej samej nazwie. Pierwsze wzmianki o średniowiecznym zamku pochodzą z X wieku. Był to gród obronny Bobrzan. Do XIII wieku należał do Piastów, a potem do rodu Bożywojów. Rozbudowany przez następnego właściciela - księcia legnickiego Fryderyka I stał się dość potężną warownią murowaną na wzór zamku legnickiego. Zamek podupadł w czasach wojny trzydziestoletniej. Odbudowany dopiero w XIX wieku, gdy stał się własnością bogatej berlińskiej rodziny von Dircksen. Zamek spłonął w 1945 roku. Dziś częściowo odrestaurowany i udostępniony do zwiedzania jest własnością gminy Zagrodno.

Zamek Tenczyn w Rudnie położony jest na południowy-zachód od Krzeszowic, na najwyższym wzgórzu Garbu Tenczyńskiego (411 m n.p.m.). Nazwa zamku pochodzi od rodu Tęczyńskich. Przyjmuje się, że pierwszy zamek (drewniany) zbudował około 1319 roku kasztelan krakowski Nawój z Morawicy, on też wzniósł największą na zamku wieżę, zwaną do dziś "Nawojową Wieżą". Twórcą zamku murowanego był syn Nawoja, Jędrzej - wojewoda krakowski i sandomierski.Po bitwie pod Grunwaldem, Władysław Jagiełło więził tu niektórych ważniejszych jeńców krzyżackich. Na zamku często bywali przedstwiciele polskiego odrodzenia - Mikołaj Rej i Jan Kochanowski. Niegdyś pod zamkiem rozciągały się ogrody i winnice. Po potopie szwedzkim zamek został w większej części odbudowany i częściowo zamieszkany. W 1768 roku uległ pożarowi i od tego czasu popada w coraz większą ruinę. W 1783 roku prochy ostatniego z Tęczyńskich, Jana, przeniesiono z kaplicy zamkowej do nowego grobu w kościele św. Katarzyny w Tenczynku. Od 1816 roku zamek stał się własnością rodu Potockich i pozostał w ich rękach aż do wybuchu II wojny światowej. W 2009 roku, uwagi na zły stan techniczny zamku, został on zamknięty dla zwiedzających. W 2010 roku gmina, będąca administratorem zamku, uzyskała środki i rozpoczęła częściowe zabezpieczanie ruin. Piękne pozostałości zamku położone na skraju lasu, są wielką atrakcją zachodnich okolic Krakowa.

Pierwotny gotycki zamek Rydzyńskich z XV w., zbudowany na sztucznej wyspie przetrwał niecałe dwa stulecia. W latach 1682–1695, częściowo na jego murach, wzniesiono barokową rezydencję Leszczyńskich według projektu królewskiego architekta Józefa Szymona Bellottiego i Pompeo Ferrariego. Architektem ostatniej większej przebudowy z lat 1785–1790 był Ignacy Graff. Wówczas to, prawdopodobnie według projektu Dominika Merliniego, przebudowano salę balową poprzez dodanie par korynckich kolumn wielkiego porządku wokół ścian i umieszczenie posągów pomiędzy nimi. W latach 1927–1928 adaptowano budynek na potrzeby gimnazjum. W 1945, bezpośrednio po wyzwoleniu, zamek ograbiony i spalony do gołych murów przez żołnierzy Armii Czerwonej. Odbudowa do stanu surowego dokonana została w latach 1950-1965. W 1970 r. zamek został przekazany Stowarzyszeniu Inżynierów i Mechaników Polskich. Nowy właściciel przeprowadził w latach 1972–1977 rekonstrukcję konserwatorską niektórych wnętrz, przeznaczając budynek na hotel.

Pierwszy zamek w tym miejscu powstał około 1355 roku, gdy na Mazowszu panował książę Siemowit III z linii Piastów Mazowieckich. Przekształcany przez lata, zamek ciechanowski był praktycznie nie do zdobycia i nigdy nie został zajęty przez wrogów. Największy okres jego świetności to panowanie księcia Janusza I, syna Siemowita, który po klęsce Krzyżaków pod Grunwaldem w 1410 roku przebudował zamek ciechanowski na swą rezydencję. W połowie XVII wieku, w czasie „potopu szwedzkiego”, zamek został zajęty przez Szwedów i spalony, tak jak i Ciechanów. Od tego czasu był już ruiną, położoną za miastem. W latach 60-tych XX wieku rozpoczęto proces odbudowy zamku, który w końcu stał się obiektem muzealnym o charakterze „trwałej ruiny”, z niewielką ekspozycją muzealną na basztach i w zrekonstruowanej piwnicy zamkowej - tzw. „sali gotyckiej”. Zakończył się pierwszy etap rewitalizacji zamku i został on ponownie udostępniony dla zwiedzających.

Uznany za największy na świecie zamek gotycki, zbudowano w kilku etapach począwszy od roku 1274. Na przestrzeni dziejów był rezydencją wielkich mistrzów zakonu krzyżackiego, a także królów Polski. Pod koniec II wojny światowej zamek został zamieniony w punkt oporu, co doprowadziło do ogromnych zniszczeń. Obecnie jest siedzibą muzeum zamkowego, które co roku zwiedza pół miliona turystów z całego świata. Ekspozycja obejmuje ok. 40 tys. muzealiów, takich jak kolekcje numizmatów, uzbrojenia, broni, czy artystycznych wyrobów z bursztynu. Obiekt jest wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Zamek położony jest na niewielkim wzgórzu na północ od Krakowa. Przez wielu zaliczany jest do zamków Jury Krakowsko-Częstochowskiej. Historia warowni usytuowanej w tym miejscu sięga XIV wieku. W swoich początkach był on wieżą mieszkalno-obronną, która dopiero po kolejnych przebudowach trwających do XVIII wieku, stała się zamkiem-warownią. Budowla pod koniec XIX popadła w ruinę. Od końca XX wieku zamek znajduje się w rękach prywatnych, a właściciel sukcesywnie prowadzi jego odbudowę i restaurację. Obecnie budowla pełni funkcje komercyjne, a w szczególności hotelowo-gastronomiczne. Na dziedziniec i do części pomieszczeń wstęp jest wolny. Jeśli na zamku nie odbywają sie imprezy zamknięte, można również wejść na drewniane pomosty ciągnące się wzdłuż murów. Czasami na dziedzińcu zamku lub pod murami odbywają się otwarte imprezy plenerowe. W pobliżu zamku biegną szlaki turystyczne oraz ścieżki rowerowe.

Zamek został wybudowany na przełomie XIII i XIV wieku, na wzniesieniu górującym nad miejscowością Chęciny na południowy-zachód od Kielc. W początkach XIV wieku zamek stanowił ośrodek władzy Władysława Łokietka na tym obszarze. W późniejszych latach ukryto tu skarby archidiecezji gnieźnieńskiej. Po przebudowie przez Kazimierza Wielkiego, zamek stał się twierdzą nie zdobytą przez kolejne 250 lat. Od XVI wieku zaczął się powolny upadek zamku, a po wojnach szwedzkich, a w szczególności na początku XVIII wieku popadł w ruinę i od tej pory niszczał. Prace konserwatorsko-zabezpieczające prowadzone są na zamku od końca XIX wieku. Obecnie budowla stanowi formę trwałej ruiny. Ciekawostką zamku jest stumetrowa studnia wykuta w litej skale. Wstęp na zamek jest płatny. W ramach zwiedzania można wejść na wyremontowaną wieżę, z której przy dobrej pogodzie rozciąga sie wspaniała, daleka panorama między innymi na znajdujący się w pobliżu Skansen Etnograficzny w Tokarni.

Zamek w Sztumie jest kompleksem obiektów powstających od XIV do XX w. Najstarszą część stanowią pozostałości krzyżackiej warowni wzniesionej w końcu XIV w. jako siedziba wójta i rezydencja wielkich mistrzów. Przez trzy wieki był także siedzibą polskiego starosty. Uszkodzony w czasie wojen szwedzkich w XVII w. został zajęty przez Prusaków w 1772 r. W ciągu XIX w. Prusacy dokonali rozbiórki większości średniowiecznej zabudowy. Do czasów obecnych zachowała się kamienna część muru obronny z basztą więzienną, skrzydło południowe – dawny średniowieczny dom mieszkalny, wieża bramna, XIX-wieczna zabudowa skrzydła wschodniego, studnia, a także pozostałości dawnej fosy. Przy zamku działa Bractwo Rycerzy Ziemi Sztumskiej, prezentujące bogatą przeszłość historyczną miasta, organizujące turnieje rycerskie i pokazy walk.

Renesansowy zamek usytuowany na Wzgórzu Zamkowym w Szczecinie, w sąsiedztwie Odry, historyczna siedziba rodu Gryfitów. Początki dzisiejszego zamku sięgają 1346 roku, kiedy Barnim III, łamiąc przywileje szczecińskiego patrycjatu rozpoczął wznoszenie na wzgórzu zamkowym tzw. kamiennego domu. Obok kamiennego domu stanęła kaplica św. Ottona oraz tzw. duży dom z wieżą więzienną. Po opuszczeniu przez garnizon w 1902 roku, zamek popadał stopniowo w dewastację. Roboty renowacyjne mające przywrócić zamkowi wygląd dawnej rezydencji podjęto w 1925 roku, jednak zaprzestano ich rok później. W 1944 roku zamek został poważnie zniszczony podczas nalotów. W 1946 roku rozpoczęto zabezpieczanie ruin zamku, odkrywając wówczas m.in. kryptę książęcą. W 1948 roku na dziedzińcu zamku rozpoczęły się prace archeologiczne. W latach 1958−1980 zamek został odbudowany. Przywrócono mu XVI-wieczny renesansowy wygląd.

Wybudowany w XIV wieku w stylu gotyckim. Budowę zamku rozpoczęto około 1370 r., a w 1409 roku rezydował już w nim krzyżacki prokurator. Twierdza została zbudowana z cegły na wysokiej kamiennej podmurówce. Zewnętrzną fasadę zdobią też duże ostrołukowe gotyckie okna. Najwięcej zniszczeń dokonali na zamku żołnierze francuscy, stacjonujący tutaj z przerwami w latach 1806-1812. Od całkowitej ruiny zdewastowany przez Napoleończyków gmach uratował radca sądowy Ferdynand Tymoteusz Gregorovius, którego pomnik mieści się w parku zamkowym. W 1945 roku zamek nie miał już tyle szczęścia - zbombardowany przez Rosjan spłonął, tracąc stropy i część murów. Szybko jednak podjęto decyzję o jego odbudowie, w 1949 obiekt odgruzowano, a trzy lata później ruszyły pierwsze prace zabezpieczające. Pełną restaurację zabytku, łącznie z konserwacją zachowanych malowideł w kaplicy i refektarzu, zakończono w 1965.

Zamek został wybudowany w XIII przez książąt piastowskich (czasy Henryka Brodatego), w miejscu strategicznej przeprawy przez Odrę. W zamku, w ówczesnych czasach, mieszkała wdowa po Henryku św. Jadwiga Śląska. W XIV i XV w. zamek został przebudowany i powiększony o nowe budynki. Prawdopodobnie składał się już wówczas z dwóch skrzydeł - północnego i południowego oraz wysuniętego w kierunku zachodnim prostokątnego budynku z przejazdem bramnym i przylegającej do niego ośmiobocznej wieży. W XVI w. przeszedł on na własność elektorów brandenburskich. W XVI w. został przebudowany w stulu renesansowym. W swojej historii kilkakrotnie płonął - ostatni raz w 1945 r. Powstałą ruinę po wojnie zabezpieczono, a następnie częściowo odbudowano w stulu gotycko-renesansowym: skrzydło zachodnie – w tym budynek bramny z ośmiokątną wieżą i budynek tzw. „wozowni” oraz skrzydło południowe – gdzie zachowany został renesansowy podcień arkadowy z krużgankiem w drugiej kondygnacji jako cenny element architektury renesansowej. Obecnie na zamku działa instytucja kulturalna pod nazwą Centrum Artystyczno – Kulturalne „Zamek”. W sporym, interesującym Muzeum można zapoznać sie z historią zamku oraz okolicy, a także z otaczającą przyrodą. Ciekawostką jest sala poświęcona 1000-letniej historii Krosna Odrzańskiego. W niej znajduje się diorama przedstawiająca obronę grodu krośnieńskiego w 1005 roku. Figury uczestników wykonano z godną podziwu precyzją. Dodatkowo w gablotach można obejrzeć figury rycerzy ze średniowiecza. Zwiedzając zamek w Krośnie Odrzańskim, można przy okazji zwiedzić Muzeum Regionalne w Świebodzinie (ok. 40 km) i zdobyć Znaczek nr 513 oraz Międzyrzecki Rejon Umocnień - Znaczek nr 551 (ok. 65 km).

Kasztel Rycerski "Na Gorących Źródłach " w Uniejowie położony jest nad Wartą, nieopodal Term Uniejowskich. W kasztelu w stylizowanych na średniowieczne komnatach można zaznać odpoczynku, ale główną atrakcją tego miejsca są pokazy walk rycerskich, degustacje miodów pitnych oraz kąpiele w Łaźniach Kasztelańskich, gdzie w dębowych baliach można zaznać kąpieli różanych, piwnych lub w czekoladowych. Dla spragnionych nieco mocniejszych wrażeń czeka bogaty pakiet rozrywek np: kręcioła, szkocka lina, strzelanie z łuku, rzut włócznią oraz wystawa narzędzi tortur w wieży rycerskiej, na szczycie której dodatkowo znajduje się taras widokowy.

Zamek Mirów został zbudowany w czasach Kazimierza Wielkiego około połowy XIV w. Początkowo warownię tworzyła kamienna strażnica podległa pod pobliski Zamek Bobolice, która wraz z nim wchodziła w skład systemu obronnego znanego dziś jako „Orle Gniazda”. Strażnicę bardzo szybko rozbudowano do rozmiarów zamku. Pod koniec XIV wieku Zamek Mirów stał się własnością Krystyna z Koziegłów, z czasem przechodząc w ręce kolejnych rycerskich rodów. zamek bardzo ucierpiał podczas „potopu szwedzkiego” kiedy zniszczono znaczną część murów. Mimo podjętych przez właścicieli prac remontowych powoli popadał w ruinę. Obecnie nie jest możliwe zwiedzanie wnętrza zamku, który ze względu na zagrożenie jakie stwarza dla turystów, musiał zostać ogrodzony. Docelowo Zamek Mirów zostanie udostępniony dla ruchu turystycznego.

Zamek uniejowski wybudowany został w latach 1360-1365 w miejscu po drewnianej warowni zniszczonej podczas najazdu Krzyżaków na miasto w 1331 roku. Zamek składał się z wysokiej na 30 m okrągłej baszty, dziedzińca i dwóch czworobocznych wież połączonych razem skrzydłami mieszkalnymi. Ze względu na swoje położenie i obronność, podczas wojny trzynastoletnia zamek w Uniejowie stał się miejscem przechowywania skarbca kościoła gnieźnieńskiego. Cały skarb pomieścił się w kilku skrzyniach. Jedna ze skrzyń pomieściła m.in. głowę św. Wojciecha, głowę św. Gereona, rękę św. Wojciecha, rękę św. Stanisława i jego pierścień, wielką monstrancję pozłocistą oraz kilka kielichów. Skarbiec gnieźnieński był jeszcze w zamku przechowywany kilkukrotnie. Na przestrzeni wieków zamek zmieniał właścicieli i tracił swoją funkcję jednocześnie niszczejąc. Obecnie po renowacji w zamku mieści się restauracja oraz hotel.

Czersk niegdyś był siedzibą książąt mazowieckich i stolicą Ziemi Czerskiej, potem własnością królów polskich. Średniowieczny, gotycki zamek w Czersku wybudowany został przez księcia Janusza I na przełomie XIV i XV wieku na miejscu wcześniejszego grodu. Dziś jego gotyckie baszty i mury nadal przyciągają miłośników historii. W wieży bramnej można zobaczyć Komnatę Kasztelana z odtworzonym wystrojem z XV wieku. W sezonie (od maja do września) w weekendy przeszłość na zamku ożywa za sprawą Pocztu Rycerskiego – rekonstruktorów ze Stowarzyszenia Hanza. Wiosną odbywa się turniej rycerski (XIII w.), latem festyn „Szwedzi na zamku” (XVII w.), jesienią – Europejskie Dni Dziedzictwa. Szkoły zapraszamy na Żywe lekcje historii. Wszystkich – do zwiedzania z Questem i Grą zamkową. Wspaniałe widoki na pradolinę Wisły ze wspaniałymi sadami, przestrzeń i cisza zachęcają do odpoczynku. Warto odwiedzić Czersk!

Pałac w Tłokini Kościelnej został wybudowany w latach 1915-1918 przez rodzinę Chrystowskich, według projektu prawdopodobnie Rogera Sławskiego. Budynek zdobi kolumnowy portyk i wysoki, łamany dach z okienkami. Wewnątrz znajduje się angielski hol z kominkiem i funkcjonalne wnętrza połączone systemem korytarzy i dyskretnych, bocznych schodów. Do pałacu przylega park z dębowym starodrzewem i XIX-wieczną oficyną. W okresie międzywojennym pałac opisywany był jako patriotyczna ostoja polskości. Gościło tu wielu znamienitych gości w tym. m.in. Roman Dmowski. W rękach Chrystowskich pałac pozostał do początku II wojny światowej, kiedy to majątek przejęli Hitlerowcy. Po wojnie w miejscu tym działał sierociniec dla dzieci Warszawy, a następnie także jednostka Lasów Państwowych oraz przedszkole i Naczelna Organizacja Techniczna. W latach dziewięćdziesiątych obiekt został zamknięty. Po gruntownej rewitalizacji w 2012 roku pałac rozkwitł na nowo pod nazwą Pałac Tłokinia przedstawiając szeroką ofertę restauracyjną, bankietową, konferencyjną i oczywiście hotelową.

Sylwester Sczaniecki, starosta średzki i poseł na sejm Rzeczypospolitej Obojga Narodów w latach 1781 – 1786 wzniósł w Wąsowie barokowo-klasycystyczny pałac - siedzibę rodową Sczanieckich, będącą typową rezydencją, jakie powstawały w Wielkopolsce u schyłku XVIII wieku. Dziejowe zawirowania spowodowały zubożenie wielu polskich rodów, w tym również Sczanieckich. Nowy właściciel - berliński bankier Richard von Hardt wychowany na romantycznych legendach średniowiecza wzniósł tutaj w latach 1870-72 okazałą budowlę nawiązującą stylem do zamków z tej epoki. Projektantem pałacu był znany berliński architekt - Gustaw Erdmann. Oba pałace otoczone są malowniczym parkiem, gdzie wspomnienia szepczą 300-letnie dęby i buki. Podczas spaceru parkowymi alejkami można napotkać ptactwo ozdobne i odwiedzić zabytkowy cmentarz rodu Hardtów.  Od 1995 roku Pałac w Wąsowie znajduje się w rękach prywatnych. Został pieczołowicie odrestaurowany i zamieniony na centrum hotelowo-restauracyjne. Stylowe wnętrza pałaców, znakomita kuchnia i płonące zimą kominki pozwalają zapomnieć o codzienności.

Początków założenia zamku rycerskiego rodu Pałuków w Gołańczy upatrywać należy w połowie wieku XIV.  Najbardziej prawdopodobnym jego fundatorem był biskup włocławski Maciej z Gołańczy. XIV-wieczna rezydencja, zbudowana została na półwyspie ograniczonym od północy zastoiskiem wodnym, połączonym od wschodu przesmykiem z jeziorem Smolary. Po przekopaniu od strony zachodniej fosy powstała tzw. „wyspa zamkowa”. Sama wieża mieszkalno-obronna zbudowana została z przepychem jako zaopatrzona w przypory budowla pięciokondygnacyjna, wyposażona w m.in. w sanitariaty. Wejście do zamku znajdowało się od strony północnej poprzez ostrołukowy portal.   3 maja 1656 rok po uprzednim oblężeniu uległ zniszczeniu cały zamek dolny, wraz z zabudowaniami, które uległy spaleniu. Zniszczono także bramę wjazdową i południowy odcinek muru obwodowego.  Zniszczenia z okresu wojny polsko-szwedzkiej nie doprowadziły jednak do upadku zamku, ale jego gruntownych przeobrażeń i rozbudowy. Okres świetności zamku  trwał przynajmniej do początków wieku XVIII. Ostatnią właścicielką była Eleonora Mielżyńska, która mieszkała w zamku do końca XVIII w. W ostatnich latach przeprowadzono badania archeologiczne,  w wyniku których m.in. natrafiono na mogiłę obrońców zamku z 1656 roku, których w 2016 roku pochowano w grobowcu przy kościele poklasztornym.

Wieś Trzcianka położona jest w gminie Kuślin, w powiecie nowotomyskim. Pierwszy raz wzmiankowana była w 1412 r. jako Trczanka. W XVI wieku właścicielami wsi była rodzina Strzyżmińskich, w XVIII wieku zaś rodzina Nieżychowskich, a od 1801 r. aż do końca II wojny światowej pozostawała w rękach niemieckiego rodu Jacobich. Największą atrakcją miejscowości jest zespół pałacowo-parkowy oraz sąsiadujący z nim folwark Jacobich położone w zachodniej części miejscowości. Pałac w Trzciance zbudowano w drugiej połowie XIX wieku jako rezydencję właścicieli majątku. Pałac ten posiada neoklasycystyczną formę pozbawioną spektakularnych zdobień. W roku 1910 podczas przebudowy obiektu dobudowano do niego  trzykondygnacyjną wieżę pokrytą namiotowym dachem. Wokół pałacu  na przełomie XIX i XX wieku założono ponad trzy hektarowy park o ciekawym i zróżnicowanym drzewostanie. Również w parku wybudowano w drugiej połowie XIX wieku kaplicę, w której pochowana jest rodzina Jacobich. Obecnie budynek pałacowy to własność  Zespołu Szkół Rolniczych Centrum Kształcenia Ustawicznego im. Gen. Dezyderego Chłapowskiego. Pałac został wpisany do rejestru zabytków w 1977 roku.

Wieża Klimek, stanowiąca nieodłączny element zamku krzyżackiego w Grudziądzu, podobnie jak inne zabudowania warowni powstała w 2. połowie XIII wieku. Klimek pełnił przede wszystkim funkcję militarną, jako miejsce ostatecznej obrony – w przypadku zdobycia zamku przez nieprzyjaciela rycerze zakonni zamykali się w wieży, czekając na odsiecz. Drugą funkcją Klimka był punkt obserwacyjno-komunikacyjny. Wieża wysoka na ponad 30 metrów ponad poziom terenu pozwalała przy korzystnych warunkach meteorologicznych na obserwację terenu w promieniu ponad 20 km oraz porozumiewanie się z załogami okolicznych zamków krzyżackich, tj. w Rogóźnie-Zamku, Pokrzywnie, Nowem nad Wisłą i w Świeciu. Trzecią funkcją Klimka było więzienie. W części przyziemnej wieży znajdował się loch i dwa karcery. Według podań w tymże lochu, po pojmaniu w maju 1411 roku, więziony był Mikołaj z Ryńska, chorąży ziemi chełmińskiej, który w decydującej fazie bitwy pod Grunwaldem przeszedł z rycerstwem chełmińskim na stronę Władysława Jagiełły. Odbudowana w 2014 roku po zniszczeniach wojennych wieża ma wysokość 23 metry ponad poziom terenu. Na jej szczyt z tarasem widokowym prowadzi prawoskrętna klatka schodowa. Z wieży roztacza się malowniczy widok na Grudziądz i dolinę Wisły. Przy idealnej widzialności z Klimka można dostrzec wieże kościołów w Chełmnie oddalonym o 30 km.

Zamek w Radzyniu Chełmińskim wybudowany na przełomie XIII i XIV wieku to jedna z największych krzyżackich budowli w kraju. Do dnia dzisiejszego zachwyca swą potęgą. Wędrowców witają strzeliste wieże, z których rozciąga się przepiękny widok na okolicę. Po przekroczeniu XIV-wiecznego, granitowego portalu i wkroczeniu do szyi bramnej, odsłaniają się mniejsze i większe sale zamkowe oraz wszelkie perełki architektoniczne. Ten niepowtarzany klimat sprawił, że to właśnie tutaj zostały nagrane dwa pierwsze odcinki serialu „Pan samochodzik i templariusze”, czego pozostałością są tajemne znaki wyryte w murach. Obecnie zamek udostępniany jest do zwiedzania ale także organizowane są turnieje rycerskie, festyny, żywe lekcje historii ale i zaręczyny, śluby, imprezy integracyjne, prelekcje, konferencje.

Fort IV to jeden z głównych fortów zewnętrznego pierścienia Twierdzy Toruń. Zbudowany w latach 1878-1884 otrzymał imię pruskiego generała Johana Davida Yorcka, po przejęciu Fortu przez wojsko polskie w roku 1926 otrzymał imię polskiego hetmana koronnego – Stanisława Żółkiewskiego. Fort IV jest bardzo dobrze zachowanym fortem artyleryjskim, w którym każdy może zobaczyć jak wygląda fosa sucha, przejść podziemną poterną, wejść do Prochowni, kaponiery, Wartowni, do stanowiska obserwacyjnego piechoty typu WT 90, a także do remiz działowych. Jest to miejsce, które turyści mogą zwiedzać indywidualnie lub w grupach, z przewodnikiem, w dzień lub w nocy, w blasku pochodni i z ciekawymi atrakcjami. Fort IV posiada własną bazę noclegową (140 miejsc) i gastronomiczną w postaci Fortecznej Restauracji. W salach i na dziedzińcach odbywają się konferencje, imprezy rodzinne i firmowe, a cały rok wypełniają cykliczne imprezy: Półkolonie, Saloniki Artystyczne, Bale Karnawałowe, Pikniki Majówkowe i wiele innych.

Zamek został wybudowany w XIII przez książąt piastowskich (czasy Henryka Brodatego), w miejscu strategicznej przeprawy przez Odrę. W zamku, w ówczesnych czasach, mieszkała wdowa po Henryku św. Jadwiga Śląska. W XIV i XV w. zamek został przebudowany i powiększony o nowe budynki. Prawdopodobnie składał się już wówczas z dwóch skrzydeł - północnego i południowego oraz wysuniętego w kierunku zachodnim prostokątnego budynku z przejazdem bramnym i przylegającej do niego ośmiobocznej wieży. W XVI w. przeszedł on na własność elektorów brandenburskich. W XVI w. został przebudowany w stulu renesansowym. W swojej historii kilkakrotnie płonął - ostatni raz w 1945 r. Powstałą ruinę po wojnie zabezpieczono, a następnie częściowo odbudowano w stulu gotycko-renesansowym: skrzydło zachodnie – w tym budynek bramny z ośmiokątną wieżą i budynek tzw. „wozowni” oraz skrzydło południowe – gdzie zachowany został renesansowy podcień arkadowy z krużgankiem w drugiej kondygnacji jako cenny element architektury renesansowej. Obecnie na zamku działa instytucja kulturalna pod nazwą Centrum Artystyczno – Kulturalne „Zamek”. W sporym, interesującym Muzeum można zapoznać sie z historią zamku oraz okolicy, a także z otaczającą przyrodą. Ciekawostką jest sala poświęcona 1000-letniej historii Krosna Odrzańskiego. W niej znajduje się diorama przedstawiająca obronę grodu krośnieńskiego w 1005 roku. Figury uczestników wykonano z godną podziwu precyzją. Dodatkowo w gablotach można obejrzeć figury rycerzy ze średniowiecza. Zwiedzając zamek w Krośnie Odrzańskim, można przy okazji zwiedzić Muzeum Regionalne w Świebodzinie (ok. 40 km) i zdobyć Znaczek nr 513 oraz Międzyrzecki Rejon Umocnień - Znaczek nr 551 (ok. 65 km).

W 1960 roku została oficjalnie uznana za zabytek i udostępniona turystom. Część fortyfikacji udostępnionej do zwiedzania to zaledwie 10% obiektu. W towarzystwie przewodnika ubranego w historyczny mundur turyści mają szansę zdobyć ostateczny punkt obrony twierdzy czyli donjon. Z bastionów górujących nad Kłodzkiem podziwiać można panoramę miasta oraz gór otaczających Ziemię Kłodzką. Przewodnicy oprowadzający po Twierdzy odkryją przed Państwem jej sekrety i w ciekawy sposób opowiedzą o burzliwej historii tej fortyfikacji.

Początki siedziby książęcej w tej części miasta sięgają końca XIII wieku, kiedy to przy przeprawie przez Bóbr zamek piastowski wzniósł książę żagański Przemko. Pierwszym inicjatorem budowy nowej, magnackiej siedziby w Żaganiu, był Albrecht von Wallenstein, który rozpoczął prace nad wznoszeniem rezydencji w 1628 roku. Barokowy Pałac w Żaganiu składa się z trzech kondygnacji. Wjazd do pałacu poprzedzają dwa murowane mosty, które wiodą nad suchą fosą. Wejścia do pałacu umieszczone są w kamiennych portalach. Otwory okienne zwieńczone są maszkaronami, nazywanymi grymasami diabła. Jest ich 197 i każdy jest inny. Wzorem do wykonania tych maszkaronów były szkice Leonarda da Vinci. Czas największego rozkwitu tego obiektu przypada na okres panowania najmłodszej córki Birona, Doroty de Talleyrand-Perigord. Pałac nad Bobrem stał się wtedy jedną z kulturalnych stolic środkowej Europy. Gościły tu największe sławy ówczesnego świata kultury – Balzac, Dumas, Verdi oraz Liszt. Do dnia dzisiejszego niewiele zostało z bogatego wyposażenia pałacu, część wywieziona została do Francji, część wywieziona na wschód a część została zniszczona. Dziś w jednym z największych i najlepiej zachowanych pałaców barokowych Polski znajdują lokum placówki władz samorządowych, m.in. Żagański Pałac Kultury. Pałacowe wnętrza można zwiedzać z przewodnikiem codziennie w godz. 12.00-18.00.

Zatonie to niewielka miejscowość położona kilka kilometrów na południe od Zielonej Góry. Pierwsze historyczne wzmianki o miejscowości datuje się na XIII wiek. Pod koniec XVII wieku w Zatoniu wzniesiono pałac w stylu barokowym. W 1841 roku do Zatonia wprowadziła się księżna Dorota Talleyrand–Perrigord, za panowania której pałac i ogród zostają przebudowane w stylu klasycystycznym. Z rządami księżnej Doroty w Zatoniu związanych jest wiele legend, jednak najważniejszym faktem jest to, że była ona osobą cieszącą się ogromnym szacunkiem lokalnej ludności. Księżna otaczała bowiem opieką medyczną najuboższych, budowała kościoły, szkoły i szpitale m.in. w Żaganiu. Ponadto fundowała stypendia dla najuboższych dzieci, a przy wielu pracach, które zlecała, zatrudniała ludzi biednych. Zatonie dzięki obecności Doroty Talleyrand–Perigord miało okazję gościć wiele osobistości, m.in. króla Fryderyka Wilhelma IV oraz kompozytora Franciszka Liszta czy Aleksandra von Humboldt. Miejsce to stało się wówczas ośrodkiem życia kulturalnego i politycznego Księstwa Żagańskiego. Po śmierci Doroty, majątek stopniowo upadał, a w roku 1945 pałac został podpalony dla zatarcia grabieży dokonanej przez Armię Czerwoną. Obecnie ruiny pałacu można oglądać w pozostałościach parku położonego w centrum wsi.

Budowę rezydencji na terenie parku założonego w 1792 roku rozpoczęto w 1864 r. Do 1928 roku pałac kilkukrotnie zmieniał właścicieli, zaś na początku lat 30. majątek odkupiło państwo i został rozparcelowany. W latach 50. pałac użytkowany był przez PGR oraz Związek Młodzieży Polskiej. Na początku lat 60. rezydencję wraz z otaczającym go parkiem przejęła w użytkowanie jako ośrodek kolonijny Kopalnia „Bolesław Chrobry”, następnie Kopalnia „Wałbrzych”. W 1980 roku pałac przekazano Kuratorium Oświaty i Wychowania Urzędu Wojewódzkiego z przeznaczeniem na Zakład Wychowawczy. W 1986 roku utworzono w pałacu Ośrodek Szkolno-Wychowawczy. Na przełomie lat 80. i 90. rozpoczęto generalny remont budynku, przerwany w 1990 roku pożarem. Obecnie w pałacu mieści się Młodzieżowy Ośrodek Socjoterapii. Na terenie obiektu organizowane są plenery malarskie, festyny, spotkania integracyjne, konferencje, szkolenia oraz koncerty. W parku pałacowym każdego roku odbywają się również imprezy sportowe o charakterze ogólnopolskim – wyścig kolarski Piekło Przytoku oraz Półmaraton Przytok. Bezpośrednie sąsiedztwo całorocznego Młodzieżowego Schroniska Turystycznego stanowi dodatkowy walor miejscowości, w której goście zwiedzić mogą również kościół p.w. Wniebowzięcia NMP, lapidarium na wiejskim cmentarzu oraz odpocząć pod wiatą turystyczną przy stawie w centrum wsi.

Zabór wzmiankowano po raz pierwszy na początku XIV wieku. Imponujący pałac w Zaborze jest jedyną w regionie budowlą przypominającą wczesnobarokowe pałace francuskie. Historia pałacu sięga roku 1677. Powstał on z polecenia Johanna Heinricha von Duennewalda. Budowla skonstruowana została na kształt podkowy z trzema kondygnacjami. Wnętrze pałacu urządzone zostało również według stylu barokowego. Po wojnie rezydencja została przekształcona na Prewentorium Przeciwgruźlicze dla Dzieci, później na Sanatorium Dziecięce, zaś od 1998 roku znajduje się w niej szpital psychiatryczny dla dzieci i młodzieży, stąd też nie ma wstępu do wnętrza pałacu. Budynek otoczony jest fosą głęboką na 3 metry i szeroką na 15 metrów. Wokół dziedzińca stoją piękne barokowe budynki. Do zabudowań należy również park liczący 20 hektarów o symetrycznym układzie alei, których główną osią jest jezioro Liwno.

Zamek Joannitów został zbudowany na przesmyku dwóch jezior Trześniowskiego i Łagowskiego na wzgórzu otoczonym zabytkowym parkiem z wieloma pomnikami przyrody. Obecnie budynek składa się z bryły budowli wybudowanej w XVII w., czterech dwukondygnacyjnych skrzydeł które tworzą renesansowy dziedziniec. Nad zamkiem góruje wieża warowna, która jest widoczna z odległości kilku kilometrów. Budowę zamku rozpoczął Zakon Joannitów w 1350 roku.  Na początku XVI w. na rozkaz ówczesnego komandora Liboriusa von Schapelowa wybudowano 24 metrową wieżę. U podnóża warowni powstała służebna osada rzemieślnicza, zabezpieczona murami obronnymi z dwoma bramami. Podczas wojen, oraz najazdu Szwedów zamek znacząco nie ucierpiał. W 1810 roku zamek stał się własnością Prus, a potem własnością prywatną. Obecnie w zamku mieści się hotel i restauracja.

Z basztą "Dorotka" związana jest legenda. Głosi ona, że starosta zamku kaliskiego miał piękną córkę, Dorotkę, która zakochała się z wzajemnością w Marcinku, ubogim szewczyku. Para ośmieliła się sprzeciwić woli ojca dziewczyny co zakończyło się dla niej samej tragicznie. Wściekły ojciec kazał zamurować córkę żywcem w jednej z baszt obronnych, które mieściły się na tyłach kolegiaty. Wzniesiona została w XIV w. Pierwotnie o kształcie prostokątnym, w XVI w. przebudowana na okrągłą. Dwukondygnacyjna budowla miała znaczenie obronne. Później wykorzystywano ją jako więzienie dla kobiet. Nazywano je tam "dorotkami" i stąd wzięła się obecna nazwa. Oprócz zachowanej baszty "Dorotka" Kalisz posiada jeszcze fragmenty murów miejskich zbudowanych za panowania Kazimierza Wielkiego. Kształt układu murów ustalała Prosna. Łączna ich długość wynosiła 1600 m, wysokość wahała się między 6-9 m, grubość 1-1,50 m. Mury zakończone były blankowanym krenelażem ze strzelnicami.

Muzeum Pałac w Rogalinie – zespół pałacowo-parkowy, stworzony w latach 1770–1776 przez Kazimierza Raczyńskiego, starostę generalnego Wielkopolski i marszałka nadwornego, do 1939 r. pozostawał w rękach rodziny. Od 1948 r. Pałac w Rogalinie jest Oddziałem Muzeum Narodowego w Poznaniu. Wnętrza historyczne w głównej części pałacu i jego lewym skrzydle oddają przedwojenny klimat rogalińskiego domu. Część utracona została obecnie zrekonstruowana na podstawie materiałów archiwalnych. Gabinet londyński w prawym skrzydle jest wierną rekonstrukcją pokoju z londyńskiego mieszkania Edwarda Bernarda Raczyńskiego, ostatniego z rodu, Prezydenta RP na Uchodźstwie. Rogalińska galeria obrazów zawiera znakomitą kolekcję malarstwa Edwarda Aleksandra Raczyńskiego z przełomu XIX i XX w. Eksponowanych jest tu blisko 300 prac, m.in. płótno Jana Matejki Dziewica Orleańska oraz zespół dzieł Jacka Malczewskiego i innych wybitnych artystów polskich i zagranicznych. W powozowni można obejrzeć pojazdy konne i akcesoria podróżne z przełomu XIX i XX w. W otoczeniu pałacu znajduje się rokokowy ogród z kopcem widokowym, kurtynami ziemnymi, szpalerowymi gabinetami i korytarzami. Otaczający rezydencję park krajobrazowy łączy się w naturalny sposób z nadwarciańskimi łęgami i polami dawnego majątku.

Zespół Pałacowo Parkowy w Biedrusku zbudowany w 1877 r. po rozbiorach Polski przez rodzinę von Treskov z Owińsk, gdzie była ich siedziba rodowa. Po śmierci właściciela od 1904 r. obiekt ten przechodzi w ręce armii pruskiej. W latach 1918 – 1939 obiekt jest w administracji armii pruskiej, do 1945 r. stacjonuje tu armia niemiecka, a po 1945 r. należy do Ludowego Wojska Polskiego. Od 2009 r. właścicielem obiektu jest osoba prywatna, która przywraca obiekt do dawnej świetności. Odrestaurowany jest już pałac, w piwnicach którego mieści się restauracja, kawiarnia i winiarnia. Na parterze znajduje się sala balowa i bankietowa, jest też biblioteka i apartament myśliwski oraz inne sale. Muzeum wojskowe może poszczycić się znaczną kolekcją broni krótkiej oraz kolekcją broni białej (szable z całej Europy). W kolekcji zewnętrznej muzeum posiada samolot AN-2, Skota, BWP oraz kuter do budowy przepraw wodnych. Odbudowano piękny wjazd, amfiteatr, monopterosa, altankę zakochanych i rabatę ziołową, wieżę widokową oraz staw górny, a także częściowo park. Wszystko powyższe renowacje wykonano z własnych środków, mimo starań o zewnętrzne finansowanie. Do remontu pozostała jeszcze lodownia oraz tunel łączący lodownię z pałacem. Obiekt stale się zmienia (zarówno w środku jak i na zewnątrz), jest rozbudowywany i udostępniany przybyłym gościom, których po wszelkich zakamarkach oprowadza uprzejma obsługa.

Ośrodek Szkoleniowo-Wypoczynkowy w Porażynie położony jest na terenie Nadleśnictwa Grodzisk w odległości około 50 km od Poznania . Mieści się w zabytkowym pałacu, zbudowanym ok. 1880-1882 r. jako pałac-willa Eichenhorst (gniazdo dębów) dla właściciela dóbr opalenickich  Pałac był przebudowywany około 1900 roku oraz podczas II wojny światowej. W 1920 pałac wraz z otaczającym go parkiem zakupił generał Kazimierz Sosnkowski z przeznaczeniem na rezydencję. Po II wojnie światowej służył jako ośrodek szkoleń dla leśników, od 1945 była w nim szkoła leśna, od 1971 mieściło się w nim Policealne Studium Leśne, w 1993 pałac przekazano Nadleśnictwu Grodzisk i utworzono w nim ośrodek szkoleniowo-wypoczynkowy oraz hotel. Cały kompleks otacza leśny park z bukami i dębami stanowiące pomniki przyrody o obwodach ok. 400 cm. W kompleksie pałacowym znajduje się również masztalarnia. W odległości około 500 metrów od pałacu w parku znajduje się kapliczka - mauzoleum Sosnkowskich.

Ukończona w 1627 roku przez Abrahama Ciświckiego brama o trójkondygnacyjnej konstrukcji w charakterze gotyckiego wiązania. Stanowi do dzisiaj jedyny zachowany element fortecy. Posiada tablicę z łacińską inskrypcją, informującą o fundatorach i budowniczych twierdzy. Nad płytą umieszczono czteropolowy kartusz herbowy Ciświckiego, a nad nim w małej niszy figurę rycerza w zbroi z chorągwią w ręku. Obok wieży widoczne pozostałości wałów oraz fosa zamkowa zasilana z jeziora Błędno. W kierunku południowym park będący pozostałością ogrodu włoskiego. W odrestaurowanej wieży mieści się obecnie galeria sztuki współczesnej.

Stojącą niegdyś na terenie obecnego Zespołu Pałacowo-Parkowego warownię wzmiankowano po raz pierwszy w 1296 r. W okresie wojny trzydziestoletniej zamek został przebudowany na twierdzę. Natomiast do dziś zachowały się pozostałości pałacowej kaplicy (z 1683 r.) i barokowego pałacu wzniesionego latach 1706-08 wg Christopha Hacknera - w l. 2007-08 przeprowadzono renowację tych obiektów, które dostępne są w postaci trwałej ruiny. W l. 1762-65 dobudowano stumetrowe klasycystyczne skrzydło C.G. Langhansa - dziś budowlę symbolizuje tzw. trejaż, wybudowany w 2012 r. W środkowej części tego skrzydła znajdowała się tzw. „Wielka Sala”, w której w 1813 r. ustalono tzw. Protokół Żmigrodzki będący strategią decydującego etapu w wojnie przeciwko Napoleonowi. Lata 1874-75 przyniosły kolejny okres rozbudowy żmigrodzkiego pałacu. W 1945 r. pałac został całkowicie zniszczony.

W skład Zespołu Pałacowo-Parkowego wchodzą ruiny zamku i obronna wieża mieszkalna zwana popularnie basztą, a całość otacza romantyczny park, powstały na przełomie XVIII i XIX w. na powierzchni ok. 15 ha. Obok interesującego starodrzewia i stawów, znajduje się tu też zabytkowy żelazny maszt na chorągwie. Park zrewitalizowano w 2012 r. Wspomnianą basztę zbudowano w 1560 r., ale jej podziemia mają średniowieczny rodowód. Budowlę kilkukrotnie przebudowywano i podwyższano ją o kolejne piętra - w 1642 i 1837 r. Po renowacji, przeprowadzonej w 2008 roku, w obiekcie mieszczą się: punkt informacji turystycznej, sala konferencyjna, sala rycerska z miejscem na wystawy, kameralne koncerty, spektakle teatralne. Nad nią mieści się apartament hotelowy, a na samej górze – taras widokowy.

Pałac w Goszczu to architektoniczna perła baroku znajdująca się w województwie dolnośląskim w gminie Twardogóra. Hrabia Henrich Leopold von Reichenbach - protoplasta goszczańskiej linii rodziny - zakupił majątek w Goszcz w 1727 r. W latach 1743-49 obok pałacu powstał kościół poewangelicki, który w obecnym czasie jest sercem gościnności artystów i wystawców. Założenie pałacowe w stylu barokowym z wystrojem rokokowym, które możemy oglądać dzisiaj w formie "trwałej ruiny" powstało w latach 1749-55. Wokół dziedzińca honorowego zostały wybudowane budynki niezbędne do funkcjonowania pałacu: domy kawalerów, dom ogrodnika, wozownia, maneż, stajnia, oficyny pracowników. Rodzina Reichenbachów opuściła pałac w styczniu 1945 r. W 1947 r. pałac spłonął. Dziś pałac powoli wraca do życia. Wyremontowany maneż oraz stajnia pełnią funkcję sali teatralnej i sali wystawienniczej. W latach 2021-23 zabezpieczono mury korpusu pałacu, zainstalowano platformy widokoweoraz iluminację budynku. Kolejnym krokiem jest oddanie po remoncie lapidarium i pokoi hotelowych. Od maja 2023 r. pałac jest otwarty dla szerokiej publiczności i zwiedzających.

Zamek w Dobroszycach wzniesiony został w drugiej połowie XVI w. dla Andreasa von Hengela jako dwukondygnacyjny, czteroskrzydłowy dwór obronny na planie prostokąta, z wewnętrznym dziedzińcem, otoczony wałem i fosą. Przebudowany został w 1675 r. przez księcia Juliusza Zygmunta, który przeobraził warownię w barokowy zamek jako swoją reprezentacyjną rezydencję. Naroża zamku są oflankowane basztami, przy czym południowo-wschodnią basztę wydźwignięto w wieżę. W 1853 r. zamek został pozbawiony barokowej ściany szczytowej oraz otoczony zabytkowym parkiem, którego fragmenty pozostały do dnia dzisiejszego. Po 1945 r. usunięto z budynku wiele ozdobnych elementów i do chwili obecnej przetrwały jedynie oryginalne renesansowe obramienia okien, późnorenesansowy kamienny portal oraz barokowy portal u wejścia do północnego skrzydła.

Pałac w Wiszni Małej powstał po 1836 roku z fundacji Eduarda Friedricha von Löbbecke. Wcześniej już w XVIII wieku w miejscu pałacu istniała barokowa rezydencja szlachecka. Założony na planie prostokąta pałac jest dwukondygnacyjnym budynkiem podpiwniczonym, posiadającym czterospadowy dach. Fasada wschodnia z centralnym głównym wejściem ozdobionym czterokolumnowym portykiem. Od północy do budynku przylega parterowa dobudówka z niewielkim balkonem. Na zachód od rezydencji rozciąga się rozległy park krajobrazowy. Od południa i wschodu do zespołu pałacowo-parkowego przylegają zabudowania mieszkalne i gospodarcze dawnego folwarku. Po 1945 roku budynek adoptowany został na cele oświatowe prawdopodobnie tracąc wiele z oryginalnego wystroju wnętrz. Obecnie mieści się w nim szkoła.

Baszta Kowalska w Złotoryi. Stanowiła część fortyfikacji miejskich. Powstała w połowie XIV wieku. Miała za zadanie ochronę Bramy Górnej prowadzącej do średniowiecznego miasta. Obiekt o wysokości 22,5 m., średnicy 9,5 m, grubość murów w przyziemiu to 2,7 m. W średniowieczu zwieńczona była gotyckim hełmem, który został zniszczony w 1813 r. w czasie Bitwy o Złotoryję przez wojska napoleońskie. W XV i XVI w. służyła, jako wiezienie miejskie. Udostępniona na potrzeby ruchu turystycznego w latach 70. Jest jedną z trzech najbardziej znanych krzywych baszt w Polsce. W 1967 r. zasypano jej podziemia, aby wzmocnić fundamenty, zapobiegając w ten sposób dalszemu przechyłowi. Jest znakomitym punktem widokowym, z którego można podziwiać panoramę Gór i Pogórza Kaczawskiego oraz Karkonoszy. Jednocześnie jest bardzo cennym i charakterystycznym zabytkiem miasta. Wewnątrz znajduje się sala, w której przedstawiono historię baszty i murów obronnych na tle historii miasta oraz wystawa starych widokówek.

Wieża Bracka w Lubaniu, wznosi się na 45 metrów i jest jedyną pozostałą budowlą bramną w mieście. Wzniesiona została w 1318 w. W jej wnętrzu mieściło się więzienie miejskie, skład broni oraz wartownia. Swoją nazwę zawdzięcza faktowi, że pełniła funkcję obronną nie tylko miasta, ale i pobliskiego klasztoru braci franciszkanów. Ośmiokondygnacyjna wieża została zbudowana z okolicznego kamienia bazaltowego na planie koła. Zazwyczaj to wokół wieży koncentrowały się rozstrzygające walki o Lubań. Po raz pierwszy walki o Wieżę Bracką miały miejsce w roku 1431 w trakcie wojen husyckich, następnie w czasie wojny trzydziestoletniej. Wyglądając na północ z okna budowli dostrzec można cztery wieże, są to: Ratusz (XVI w.), Wieża Kramarska (XIII w.), Wieża Trynitarska (XIII w.) i Kościół pw. Trójcy Świętej (XIX w.). Na południowy zachód rozpościera się widok Kamiennej Góry (274 m. n.p.m.) Tuż obok wieży znajduje się dostępny do zwiedzania schron przeciwlotniczny z wystawą eksponatów z okresu II wojny światowej. Natomiast na ulicy Brackiej uwagę zwracają wmurowane w bruk tablice. To powstająca Aleja Historycznych Gwiazd poświęcona pamięci znanych osób, które odwiedziły Lubań.

Pierwsza wzmianka o zamku pochodzi z 1277 r. Legendy natomiast podają, że zamek zbudowano w 807 roku, lecz nie ma na to potwierdzenia w źródłach pisanych. Zamek wzniesiono z miejscowego kamienia: łupków krystalicznych i łupków czerwonych oraz z piaskowca. Charakterystycznym elementem zamku jest wieża z dziobem, która została wzniesiona na skale. W dolnej części wieży znajduje się dawny loch głodowy. W połowie XIV w. zamek połączono z systemem fortyfikacji miejskich przyłączając jego południowy i południowo-wschodni narożnik z murami miejskimi. Na przestrzeni wieków zamek wielokrotnie zmieniał właścicieli, aż w końcu w roku 1703 zostaje sprzedany cystersom z Krzeszowa, a następnie w 1810 r. przechodzi na własność skarbu państwa pruskiego. Obecnie w renesansowej części zamku (Dom Niewiast) mieści się muzeum będące oddziałem Muzeum Karkonoskiego w Jeleniej Górze.

Przewóz to wieś gminna położona nad Nysą Łużycką przy końcu drogi krajowej nr 27 prowadzącej z Żar i dalej do Saksonii w Niemczech. Ciekawe dzieje tej miejscowości sięgają czasów wczesnopiastowskich. Istniał już wtedy gród, który strzegł przeprawy przez Nysę Łużycką i szlaku handlowego z Saksonii do Wielkopolski. Wiek XV zapisał się w historii Przewozu tragicznym wydarzeniem. W wyniku bratobójczych walk o sukcesję po Janie I Żagańskim w wieży przewoskiego zamku zmarł śmiercią głodową jego syn Baltazar, uwięziony przez własnego brata Jana II. Od tego czasu istniejącą do dziś wieżę nazywano Wieżą Głodową. Sama wieża zbudowana była z cegły i kamienia polnego w XII w. Jej mury osiągają grubość 3,8 metra i wysokość 22 m z kilkoma otworami strzelniczymi i wejściem prowadzącym na mur obronny wysoki na 6 m. Legenda mówi, że zawsze 15 lipca, dokładnie o północy, rozlega się z lochu przeraźliwy krzyk przekleństwa. To duch zmarłego tutaj księcia Baltazara przeklina swojego brata Jana, sprawcę straszliwej głodowej śmierci.

Obiekt gotycko-renesansowy wzmiankowany jako „castrum” w 1245. Wielokrotnie niszczony i przebudowywany w duchu danej epoki. Najstarszymi częściami zamku są gotycka brama prowadząca na dziedziniec, skrzydło wschodnie oraz wieża zamkowa, którą można zwiedzać. Z wieży rozpościera się fantastyczny widok na Otmuchów oraz pobliskie pasmo Gór Złotych. Zamkowe wnętrza kryją unikatowe „końskie schody” oraz stropy XVII wieczne malowane naturalnymi barwnikami. Zachowały się również stropy kasetonowe z okresu przebudowy gotyckiej warowni na renesansową rezydencję, która miała miejsce za czasów biskupa Andrzeja Jerina. Jedynym świeckim właścicielem zamku po sekularyzacji dóbr kościelnych w 1810 roku był znany m.in z założenia Uniwersytetu w Berlinie Wilhelm von Humboldt. Brat Wilhelma znany podróżnik i geograf założył na rozebranych skrzydłach zamkowych okazały ogród, z którego zachowało się wiele okazów perukowca, miłorzębu, czy lipy kanadyjskiej.

Wieża Bramy Nyskiej znana także jako Wieża Wróbla. To jeden z niezaprzeczalnych symboli miasta. Gotycko-renesansowa baszta jest jedyną pozostałością po miejskich murach obronnych. To właśnie najprawdopodobniej jej oblicze znajduje się w herbie miasta Otmuchowa. Pod koniec XIX wieku zniesiono Bramę Nyską pozostawiając jedynie jej wieżę nazywaną Wieżą Wróbla. Ostrołukowe przejście pseudogotyckie przebito na początku XX wieku. Baszta zwieńczona okazałą „attyką śląską” w 1566 roku. Z dawnego wyposażenia obronnego zachowało się kilka strzelnic szczelinowych oraz kluczowych z XVI wieku. W średniowieczu w wieży mieścił się areszt miejski. Obecnie obiekt nie jest udostępniany zwiedzającym.

Obwarowania miejskie to obwód murów, bramy, baszty oraz fosa i stawy. Głubczycki mur, po raz pierwszy odnotowany w 1282 r., miał 19 baszt ( w tym 7 o rzucie półkolistym i 12 o ostrołukowym - jedyny taki kształt baszt w murach obronnych na terenie Polski. Do miasta prowadziły 3 bramy - wysokie wieże   z przejazdem  w dolnej kondygnacji. Bramę Górną (Nyską) - znajdowała się między dzisiejszym budynkiem cukierni „Keks”, a basztą przy blokach mieszkalnych przy ul. Ratuszowej i Bramę Dolną (Opawska) między basztą na Nowym Świecie, a starą remizą strażacką - wzniesiono w 2 poł. XIII w. Natomiast trzecią - Bramę Grobnicką (Klasztorną, Floriańską) wybudowano w sąsiedztwie kościoła franciszkanów  na przełomie wieków XIII i XIV, po sporze mieszczan z joannitami (1282 r.). Z zewnętrznej strony miasta wszystkie bramy  umacniało dodatkowo przedbramie złożone z niedługiej szyi i dodatkowej wieży z przejazdem. Mury dodatkowo otoczono stawami i fosą (w części suchą) oraz wałami, dalej miasto chroniły naturalne mokradła.

Brama Opatowska – wzniesiona w II poł. XIV wieku, jest jednym z głównych zabytków Sandomierza. Powstała z fundacji króla Kazimierza Wielkiego wieża stanowiła część miejskich fortyfikacji. Wznoszono ją w kilku etapach. W XVI stuleciu, słynny medyk sandomierski Stanisław Bartolon, ufundował renesansową attykę, wieńczącą budowlę po dzień dzisiejszy. Obecnie, wysoka na 30 m wieża jest doskonałym punktem widokowym, z którego podziwiać można Sandomierz i okolice. Do bramy przylegają, bo obu jej stronach pozostałości dawnych murów obronnych. Jest jedyną zachowaną bramą spośród czterech, które niegdyś prowadziły do Sandomierza. Poza Bramą Opatowską do miasta prowadziły jeszcze bramy: Zawichojska, Lubelska i Krakowska oraz dwie furty, spośród których zachowała się jedna – Dominikańska, nazywana Uchem Igielnym.

Ruiny pałacu bychawskiego leżą w północno- zachodniej części miasta, zwanej Podzamczem, nad zbiornikiem wodnym o tej samej nazwie. Powstanie pałacu w Bychawie datowane jest na przełom XVII i XVIII w., jednakże wcześniej w tym miejscu znajdował się dawny zamek obronny z widocznie zarysowaną fosą ziemną. Powstanie zamku datuje się na rok 1537 r., gdy to Mikołaj z Pilczy Pilecki otrzymał od króla Zygmunta Starego pozwolenie na budowę. Głównym jego celem było „zatrzymanie zapędów nieprzyjaciół”, czyli wypuszczających się te okolice, Tatarów. Bychawa znajdowała się na trasie szlaku handlowego. Zamek w Bychawie bardzo często zmieniał właścicieli, m.in. w XVI w. był w rękach Myszkowskich i tu odbywały się synody kalwińskie. Pod koniec XVII w. trafił w ręce Osmólskich i dopiero wtedy został przebudowany na pałac. Jego budowę dokończył kolejny nabywca Dominik Stoiński dopiero ok. 1730 r. W późniejszym okresie za kolejnych właścicieli był przebudowywany, obecny kształt klasycystyczny uzyskał po 1802 lub 1828 r. Około 1880 r. pałac uległ spaleniu, a nowy właściciel, Antoni Budny nie odbudował go, a postawił obok nowy murowany dwór. Obecnie zachowały się jedynie fragmenty pałacu – zachodnia ściana z narożnymi alkierzami, wolno stojący fragment alkierza po stronie wschodniej oraz pozostałości podstaw po kolumnowym portyku. Na samych murach widoczne są fragmenty gzymsów i obramowania otworów okiennych. Malownicze ruiny pałacu w Bychawie zostały utrwalone na rysunku Elwiro Andriollego z 1888 r. Ruiny pałacu w Bychawie służą głównie rekreacji, w szczególności, że znajdują się w pięknych okolicach – zalewu oraz stawów rybnych. W kilku budynkach dawnych zabudowań dworskich prowadzona jest obecnie działalność hotelarska i gastronomiczna „Parkowe Zacisze”.

Wspaniały XVI w. Zamek w Baranowie Sandomierskim otoczony jest 14-ha parkiem. Został on wzniesiony pod koniec XVI wieku, w miejscu średniowiecznego, obronnego dworu rycerskiego. W XV wieku, dwór baranowski należał do szlacheckiej rodziny Baranowskich. Wspaniałą architekturę renesansowego zamku ukształtowaną na wzór królewskiego Wawelu, "Mały Wawel" - bo tak jest nazywany - zawdzięcza najprawdopodobniej włoskiemu architektowi i rzeźbiarzowi Santi Gucci’emu. Ostatnim właścicielem Zamku z rodu Leszczyńskich był Rafał X, którego syn-Stanisław Leszczyński był królem Polski, a zamek z rąk prywatnych utracił w 1945 roku Roman Dolański w wyniku reformy rolnej. Obecnie nie cały zamek udostępniony jest dla turystów. Trasa zwiedzania obejmuje: przejście przez Park, arkadowy dziedziniec zamku, secesyjną kaplicę zamkową, wnętrza historyczne I piętra, wystawę stałą - Skarby Ziemi oraz wystawę czasową. Prócz tego w części pomieszczeń mieści się restauracja, a w ogrodach - hotel. Aby uzupełnić wycieczkę śladami polskiej historii, a także swoja kolekcję Znaczków, polecamy wizytę w pobliskim Sandomierzu (32 km), gdzie w Muzeum Okręgowym zainstalował się Znaczek nr 214.

Mieści się w reprezentacyjnej rezydencji zamkowej, która niegdyś pełniła funkcje obronne. Po wielu przebudowach i modernizacjach zamek w Pszczynie otrzymał kształt, w którym przetrwał do dnia dzisiejszego. Muzeum w Zamku otwarto w maju 1946 roku w oparciu o zachowane wnętrza z czasów jego ostatnich właścicieli Hochbergów. W muzeum oprócz ciekawych wystaw o charakterze stałym np. wnętrza cesarskie oraz wnętrza XIX i XX wieku, gabinet miniatur, organizowane są wystawy czasowe oraz koncerty muzyki barokowej.

Malowniczo położony Zamek Książąt Pomorskich w Szczecinku, będący siedzibą Centrum Konferencyjnego ZAMEK, ma za sobą długą historię. W różnych założeniach, przechodząc liczne przebudowy, renowacje, a czasami wręcz odbudowy, istnieje w tym samym miejscu od połowy XIV wieku. Po gruntownym remoncie współfinansowanym przez Unię Europejską od września 2013 roku funkcjonuje tu Centrum Konferencyjne ZAMEK dysponujące nowocześnie wyposażonymi salami wykładowymi, a także restauracją z letnim ogródkiem i stylowym pubem z weekendowym graniem na żywo. W Zamkowej, pełnej niezwykłego klimatu restauracji, wśród wielu potraw łączących tradycję staropolskich smaków z elementami kuchni nowoczesnej, szczególną uwagę gości przyciąga jesiotr na parze w sosie z kiszonych ogórków, podawany na glazurowanej marchewce i groszku cukrowym. Jesiotr to nie tylko szlachetna i bardzo smaczna ryba, ale przede wszystkim ważny element graficzny herbu Szczecinka oraz jeden z symboli miasta. W Centrum Konferencyjnym Zamek przygotowano także dla gości pięć wyjątkowych pokoi nawiązujących do szczecineckich legend. Niezwykłą noc spędzić można w „towarzystwie” Białej Damy, Rycerza, Zielarek, czy Ptasznika. Zamek malowniczo położony nad brzegiem jeziora Trzesiecko, w historycznym parku miejskim to wymarzone miejsce na romantyczny weekend we dwoje.

Pałac w Siemczynie wybudowano w latach 1722-1726 przez barona Henryka Bernarda von Goltza. Wewnątrz znajdowały się pomieszczenia mieszkalne i sypialne, a także sala rycerska. W roku 1796 Henryk August von Arnim dokonuje rozbudowy pałacu, a w późniejszych latach majątek rozbudowuje o budynki gospodarcze. W drugiej połowie XIX wieku Siemczyno należy do największych majątków w okolicy. Niestety długi, w które popadli właściciele zmusiły ich do sprzedaży w 1895 roku majątku, który na przestrzeni kilkunastu lat kilkakrotnie zmieniał właścicieli. W marcu 1945 roku pałac będący wówczas majątkiem rodziny von Bredow zajmują Sowieci urządzając w nim szpital polowy. W kolejnych miesiącach pałac zostaje niemal całkowicie ograbiony z wyposażenia. Dopiero w roku 1950 za sprawą lokalnego nauczyciela Henryka Leszczyńskiego powstaje w pałacu szkoła, która mieści się w nim do 1985 roku. Od tego czasu pałac, mimo iż został sprzedany prywatnym właścicielom, pozostaje niezagospodarowany i popada w ruinę. Dopiero w roku 1999 poprzez licytacje komornicze budynek trafia w ręce nowych właścicieli, którzy zabezpieczają go przed dalszym niszczeniem. Obecnie pałac prawie całkowicie pozbawiony jest wyposażenia, jednak usytuowanie budowli w pięknym parku oraz poddane gruntowej renowacji budynki gospodarcze czynią obiekt niezwykle interesującym dając nadzieję na to iż w kolejnych latach i pałac odzyska swój dawny wygląd.

Opactwo Cysterskie w Podklasztorzu będącym dzisiaj dzielnicą Sulejowa, to jeden z najlepiej zachowanych zespołów cysterskich w Polsce, będący zabytkiem architektury romańskiej. 22 października 2012 roku obiekt został wpisany na listę Pomników historii. Najstarszym jego elementem jest romański kościół p.w. Najświętszej Marii Panny i św. Tomasza Kantuaryjskiego, wzniesiony na planie krzyża z ciosów kamiennych i w niewielkim stopniu wykończony cegłą. Zbudowany on został przed 1232 rokiem i do dziś przetrwał w bardzo dobrym stanie, Od południa do kościoła przylega najstarsze i najlepiej zachowane skrzydło wschodnie budynku klasztornego. Obecnie znajduje się tam muzeum. Najmłodszą część zespołu reprezentuje ciąg budynków gospodarczych. Dzisiaj mieści się tutaj hotel oferujący - oprócz miejsc noclegowych - centrum rekreacyjne, organizację imprez tematycznych i bankietów, wynajem sal konferencyjnych, oraz usługi specjalne: przejazdy bryczką czy walki rycerskie.

Zamek w Olsztynie koło Częstochowy powstał w systemie tzw. Orlich Gniazd. Składał się z zamku górnego, z wysoką na 20 metrów wieżą głodową. Wewnątrz ulokowane były także domy mieszkalne, pomieszczenia magazynu żywności i amunicji oraz kaplice i skarbiec. Poniżej zamku górnego usytuowano zamek dolny mieszczący wewnątrz grubych na 2 m. murów budynki gospodarcze oraz mieszkania dla pozostałej części czeladzi. Do dnia dzisiejszego zachowały się obszerne fragmenty zamku górnego z wieżą cylindryczną i kwadratową oraz z murami domów mieszkalnych. Widoczne są także zarysy murów zamku dolnego i podzamczy. Pierwsze wzmianki  o zamku pochodzą z 1306 roku, jednak wiadomo, że budowla powstała nieco wcześniej. W późniejszych latach zamek został rozbudowany w XIV w. przez Kazimierza Wielkiego, który uczynił z niego jeden z najbardziej warownych zamków na pograniczu śląsko-małopolskim. Na przestrzeni wieków zamek wielokrotnie przebudowywano. W pierwszej połowie XVII wieku zamek zaczął popadać w ruinę, a ostatecznie został zniszczony w 1656 r. kiedy to podczas potopu Szwedzi zrujnowali zamek i spalili miasto, któremu w późniejszych latach odebrano prawa miejskie.

Ruiny zamku Rabsztyn wznoszą się na wysokiej wapiennej skale zaledwie parę kilometrów na północ od Olkusza, na szlaku Orlich Gniazd. Na przestrzeni wieków zamek należał do możnych rodów Toporczyków, Melsztyńskich i Bonerów. Na przełomie XIII/XIV w. na szczycie skały wybudowano wapienną wieżę obronną i budynki mieszkalne, stanowiące zamek górny. Już w XIV w. u jego stóp powstał zamek średni z dziedzińcem, murem obronnym i bramą. W XV w. dobudowano zamek dolny i wykopano suchą fosę. Niestety nie wiadomo jak wyglądał zamek dolny, ponieważ pod koniec XVI wieku w znacznej części został rozebrany. W jego miejscu powstał mieszkalno-obronny renesansowy pałac. W 1657 roku zamek został spalony przez Szwedów. Od 1990 roku, gdy stał się własnością Gminy Olkusz, sukcesywnie odgruzowano piwnice, zrekonstruowano i odbudowano węzeł bramny, uzupełniono i odtworzono część murów oraz wykonano ich zabezpieczenie konstrukcyjne, wybudowano drewniane mosty nad fosą i przed bramą. W pomieszczeniu bramy, na piętrze urządzono ekspozycję dotyczącą historii zamku. W latach 2012-14 zrekonstruowano część murów zamku górnego i wieży, na której powstał taras widokowy. Co roku, na zamku odbywają się turnieje rycerskie, połączone z prezentacją średniowiecznej kultury, barwnymi paradami szermierzy i łuczników oraz licznymi kramami rękodzieła, warsztatami i zabawami.

Bajkowy pałac w Nakle Śląskim został wzniesiony w 1858 r. przez hrabiego Hugona I Henckel von Donnersmarck jako letnia rezydencja w niewielkim parku w stylu angielskim. Przebudowany w 1891 r., posiada cechy architektury neogotyckiej. Od strony wschodniej zdobi go charakterystyczna wieża. Po gruntownej renowacji wnętrz i częściowej ich przebudowie, pełni funkcję instytucji kultury – Centrum Kultury Śląskiej. Z pierwotnego wyposażenia pałacu zachowała się piękna, drewniana klatka schodowa, witraże, ozdobny kominek w sieni, kolebkowe sklepienie w kaplicy, plafon, fasety, rozeta na suficie, częściowo okna i drzwi wraz z okiennicami, fragmenty posadzki, a przede wszystkim największa atrakcja pałacu – oryginalny sejf Donnersmarcków. Elegancki, reprezentacyjny hall oraz przestronne wnętrza znakomicie sprzyjają ekspozycji różnego rodzaju wystaw.

Barokowo - klasycystyczny Pałac Mieroszewskich w Będzinie jest typową XVIII - wieczną siedzibą szlachecką wzorowaną na pałacach francuskich. Wzniesiono go po 1702 roku jako symbol pozycji i rangi rodu Mieroszewskich w Księstwie Siewierskim. Budowniczym pałacu był Kazimierz Mieroszewski - tytularny chorąży ks. siewierskiego, starosta siewierski i podstoli czernichowski. W ciągu wieków pałac był upiększany i rozbudowywany - stąd niejednolity charakter stylowy Na uwagę zasługuje wystrój wnętrz, przede wszystkim bogata XVIII - wieczna świecka polichromia w salonach reprezentacyjnych pierwszego piętra. Malowidła ścienne przedstawiają postacie wodzów antycznych w iluzjonistycznej architekturze, sceny polowań rozgrywające się w romantycznym pejzażu, medaliony portretowe i sceny turniejowe. Od 1983 r. pałac jest siedzibą Muzeum Zagłębia w Będzinie. Zbiory obejmują obiekty archeologiczne, pochodzące z badań prowadzonych na terenie Będzina (z wczesnośredniowiecznego grodziska na Wzgórzu Zamkowym) i Zagłębia, zbiory sztuki oraz zabytki etnograficzne ilustrujące kulturę wsi zagłębiowskiej. W Muzeum organizowane są też różnotematyczne wystawy czasowe, koncerty kameralne, lekcje muzealne.

Zamek będziński położony na wysokiej skarpie na lewym brzegu Czarnej Przemszy stanowi przykład budownictwa obronnego z połowy XIV w. Był ważnym ogniwem systemu obronnego zachodniej granicy Polski przed najazdami od strony Śląska i Czech. Czuwał też nad bezpieczeństwem wodnych i lądowych dróg handlowych m.in. traktu handlowego ze Śląska do Krakowa. Zamek odnotowany jest w dokumentach od 1349 r., kiedy to wymieniono Wiernka - burgrabiego będzińskiego. Wspominają o nim Jan z Czarnkowa i Jan Długosz w spisie warownych budowli wzniesionych przez Kazimierza Wielkiego. Pierwotne założenie stanowiła wolnostojąca cylindryczna wieża ostatecznej obrony, zbudowana z miejscowego kamienia w drugiej połowie XIII w. W połowie XIV w. wzniesiono wieżę czworoboczną, do której nieco później dobudowano budynek mieszkalny. Całość otoczona została dwoma obwodami murów kamiennych rozdzielonych międzymurzem. Do zamku górnego od zachodu przylegało podzamcze. Architektura zamku - tworząca zwartą bryłę gotyckiej zabudowy - podporządkowana była funkcji obronnej. W 1834 r. zamek został przebudowany wg projektu F.M. Lanci’ego, który wprowadził elementy pseudogotyckiej architektury romantycznej, a od 1956 r. odbudowany zamek będziński jest siedzibą Muzeum Zagłębia w Będzinie. Zbiory eksponowane na zamku obejmują kolekcję dawnej broni oraz pamiątki historyczne dokumentujące dzieje miasta.

Zespół klasztorno-pałacowy w Rudach składa się z kościoła będącego trójnawową bazyliką, średniowiecznego klasztoru pocysterskiego oraz później dobudowanych skrzydeł barokowej rezydencji pałacowej. W rezydencję pałacową zabudowania klasztorne zostały przekształcone w  XIX wieku. Część kościelna została odrestaurowana w latach 1994-1996. Natomiast część klasztorno-pałacowa, od okresu powojennego stopniowo popadała w ruinę. W 1998 roku została przekazana na własność diecezji gliwickiej i poddana długiemu procesowi renowacyjnemu. Na dawną część klasztorną składają się skrzydła w formie czworoboku przyległego do kościoła z wewnętrznym dziedzińcem i krużgankami tworzącymi wirydarz. Na część dawnej rezydencji pałacowej składają się skrzydła północno-zachodnie i północno-wschodnie. Tworzą one zewnętrzny dziedziniec, częściowo otwarty. W otwarciu pomiędzy tymi skrzydłami usytuowany jest wjazd na dziedziniec oraz dwa trasy zewnętrzne, z których rozciąga się widok na przyległy parkowy staw. Na załamaniu skrzydła zachodniego i północnego znajduje się wieża. W pomieszczeniach zespołu mieści się Ośrodek Formacyjno-Edukacyjny, organizowane są wystawy i spotkania.

Ruiny zamku w Bydlinie usytuowane są na wzgórzu Św. Krzyża. Budowla powstała prawdopodobnie w XIV w. jako strażnica dla umacniania granic ze Śląskiem. Składała się z wieży, budynku mieszkalnego i dziedzińca, który do niego przylegał. W końcu XV stulecia Bydlin przeszedł w ręce rodu Szczepanowskich, później dziedzicami byli tutaj Brzeziccy, a następnie na początku XVI w. Bonarowie, którzy ową budowlę, która już nie miała charakteru obronnego, zamienili na kościół. Około roku 1570, nowy właściciel – Jan Firlej, zamienił kościół na zbór ariański.  W 1594 roku Mikołaj Firlej, syn Jana, przywrócił poprzedni charakter kościołowi, nadając mu nazwę Świętego Krzyża. W 1655 roku kościół zniszczyli Szwedzi. Obecnie nie zachowało się wiele ze średniowiecznych ruin, pozostały jedynie mury na długości około 20 metrów. Tutaj Legioniści w 1914 roku stoczyli bitwę, która przeszła do historii pod nazwą bitwy pod Krzywopłotami. W 1989 roku przeprowadzono na terenie ruin badania archeologiczne, gdzie  w sąsiedztwie fundamentów muru obronnego znaleziono denar Ludwika Węgierskiego z 1370 roku, monety Zygmunta III i Jana Kazimierza Wazy, a także ceramikę naczyniową. Pod budynkiem mieszkalnym odkryto  trzy krypty grobowe.

Początki zamku w Ojcowie wiążą się z działalnością fortyfikacyjną króla Kazimierza Wielkiego, na polecenie którego wzniesiono zamek w latach 1354 – 1370. Pierwsze wzmianki o zamku pochodzą z 1370 roku kiedy to zarządcą zamku został burgrabia Zaklika. Zamek był jednym z ważniejszych ogniw w łańcuchu obronnym chroniąc Kraków przed Luksemburczykami. Posiadał stuosobową załogę dowodzoną przez starostę. Dzierżawiony przez dziesięciolecia zmieniał zarządców, by w końcu w roku 1536 przejść w ręce królowej Bony Sforzy, która po 20 latach, w związku z wyjazdem do Włoch, przekazała go Mikołajowi Płazie. Na przestrzeni wieków zamek przechodził z rąk do rąk to popadając w ruinę to znów odzyskując częściowy blask. W 1802 r. obiekt zostaje opuszczony. Podczas rozbiorów zamek ponownie podupada i kolejny właściciel rozbiera częściowo mury, które grożą zawaleniem. Ostatecznie z zamku pozostaje ośmioboczna wieża, brama i dolne partie murów. Pod koniec XIX wieku plany odbudowy podjął Ludwik Krasiński, który zamierzał tu  urządzić muzeum archeologiczno-przyrodnicze. Zasypano wtedy fosę i zlikwidowano most, a ośmioboczną wieżę obniżono o 6 metrów. Odnowiono też bramę urządzając w niej pokój mieszkalny. W 1913 roku nowa właścicielka - Ludwika Czartoryska przystępuje do konserwacji ruin i częściowej odnowy baszty. Dalsze prace konserwacyjne prowadzi na zamku dyrekcja Ojcowskiego Parku Narodowego w latach 80. i 90. XX wieku. Obecnie w salce nad bramą wjazdową znajduje się wystawa dotycząca historii zamku ojcowskiego, a jej częścią jest makieta pokazująca zamek z przełomu XV i XVI wieku.

Brama Krakowska to jeden z symboli miasta. Budowla powstała w XIV w. wraz z murami miejskimi. Swoją nazwę zawdzięcza historycznemu szlakowi, który prowadził z Krakowa, przez Lublin do Wilna. Była punktem obserwacyjnym dla straży ogniowej, grano z niej także hejnał miejski. Zasadniczy zrąb gotyckich murów zbudowany jest z cegły i kamienia, natomiast nadbudowa z zeszklonej cegły. Ośmioboczna, otynkowana wieża powstała w połowie XVI w. Budowlę nakrywa barokowy hełm z umieszczonym na jego szczycie monogramem SAR /Stanislaus Augustus Rex/ i datą 1782, pochodzący z okresu przebudowy dokonanej przez Dominika Merliniego. Obecny wygląd bramy jest wynikiem prac konserwatorsko-budowlanych z lat 1959-64, kiedy to przywrócono jej historyczny wygląd, a wnętrze zaadaptowano na potrzeby Muzeum Historii Miasta Lublina.

W VIII wieku pośród miejscowych rozlewisk zbudowano gród drewniano-ziemny. Badania dowodzą, że w czasach panowania Mieszka I około 985 roku zbudowano tu nowy gród w formie tzw. „grodu piastowskiego”.Na miejscu drewnianego grodu w końcu XII wieku wzniesiono zamek. Był on pierwszą murowaną warownią na ziemiach polskich. Zamek był otoczony fosą, a całe wzgórze podzielono na dwie części. W jednej znajdował się okazały pałac wraz z kaplicą i wieżą, otoczony wałami drewniano-ziemnymi, a drugą stanowiły zabudowania  gospodarczo-administracyjnym wraz ze strzegącą wjazdu do zamku wieżą. W XV i XVI wieku zamek częściowo rozbudowano, co zresztą czyniono jeszcze kilkakrotnie na przestrzeni wieków. Po pożarze na początku XVIII wieku, w trakcie którego zniszczeniu uległa kaplica książęca i wieża przy bramie Lubińskiej, nadano zamkowi charakter barokowego pałacu. Po zdobyciu Legnicy przez króla Prus Fryderyka II Wielkiego, zarządzono rozbiórkę twierdzy, jednak poprzestano jedynie na zasypaniu fos i zburzeniu mostu zwodzonego. W połowie XIX wieku, a także na początku 1945 roku zamek nawiedzają kolejne pożary. Zostaje on jednak odbudowany, a do dzisiejszych czasów zachowały się dwie gotyckie wieże: ośmioboczna św. Piotra i okrągła św. Jadwigi oraz brama zamkowa najstarszym zabytkiem architektury renesansowej w Legnicy.

Wieża Bramy Głogowskiej w Legnicy została wzniesiona w pierwszej połowie XV wieku, w miejscu, w którym wcześniej znajdował się podobny, ale trzynastowieczny obiekt, broniący dostępu do miasta przez bramę od strony Głogowa. Pierwotnie wieża miała funkcję obronną i usytuowana była w pierścieniu legnickich murów obronnych. Dopiero w XIX wieku, podczas remontu w wieży wykuto neogotycką bramę, przez co budowla zyskała charakter przejazdowy. W tym samym czasie trzykondygnacyjną wieżę przykryto czterospadowym dachem. Pozostawiono jednak okienka strzelnicze usytuowane w górnej kondygnacji, a tarczę zegara słonecznego umieszczonego na ścianie od strony zamku. Blanki zamurowano jednak w XX wieku i w tej postaci wieża przetrwała do czasów obecnych.

Początki zamku należy wiązać z osobą Kaspra Suskiego, który w tym miejscu w latach 1554 – 1580 zbudował drewniano – kamienny dwór obronny. Kolejni właściciele przebudowywali ten obiekt natomiast w znacznym stopniu dokonał tego jego pierwszy właściciel - Piotr Komorowski, który nadał zamkowi cechy renesansowej, trójskrzydłowej rezydencji wzorowanej na zamku królewskim w Krakowie. Kolejna właścicielka dóbr suskich Anna Wielopolska, nad najstarszą częścią obiektu wzniosła dwie wieże, a także przeprowadziła barokizację wnętrz. W drugiej połowie XIX wieku,  obiekt kolejny raz przebudowano rozbierając skrzydło wschodnie wraz z bramą i budując kamienny mur otaczający park. To wtedy w zamku mieściła się biblioteka z cennymi zbiorami ksiąg, rękopisów, malarstwa, rzeźby i innych narodowych pamiątek. W czasie II wojny światowej rezydencja nieszczególnie ucierpiała. Najpierw przejęli ją Niemcy, a po wojnie wojska radzieckie. Cenne zbiory zostały rozkradzione, zdewastowane i uległy rozproszeniu, przez co tylko część z nich udało się odzyskać. W 1974 roku zamek został przejęty przez Państwowe Zbiory Sztuki na Wawelu, a od 1996 roku obiekt przejęła Gmina Sucha Beskidzka. Dziś zamek jest centrum kulturalnym, w którym mieści się m.in.  Muzeum Miejskie Suchej Beskidzkiej, Miejski Ośrodek Kultury - Zamek z Galerią Sztuki, a także uczelnia wyższa, restauracja oraz hotel.

Zamek w Gniewie jest jednym z najlepiej zachowanych zamków krzyżackich na Pomorzu. Znajduje się nieopodal rynku, na skarpie na lewym brzegu Wisły. Zamek ten powstał w miejscu wcześniejszej warowni obronnej pod koniec XIII wieku z inicjatywy komtura Dietricha von Spira. Ceglana budowla ma kształt zbliżony do kwadratu, z czterema wieżyczkami w narożach. Mury zamkowe okalają wewnętrzny dziedziniec, pośrodku którego znajduje się studnia. Wszystkie skrzydła zamku mają jednakową wysokość, ale różną ilość kondygnacji, na co wpływa zmienna wysokość pomieszczeń. Dawniej w północnym skrzydle mieściły się komnaty komtura. W części południowej natomiast znajdowały się m.in. kaplica i kapitularz. Piwnice oraz parter zajmowały pomieszczenia gospodarcze takie jak kuchnia, piekarnia czy magazyny. Na przestrzeni stuleci zamek w Gniewie był zarówno siedzibą komtura gniewskiego jak i polskich starostów. W późniejszym okresie służył także za spichlerz, a po roku 1939 również jako więzienie dla Polaków. Mimo licznych zniszczeń wojennych zamek odbudowano w latach 60. i 70. XX wieku przywracając częściowo średniowieczny charakter warowni. Obecnie zamek w Gniewie zajmuje hotel z licznymi pokojami gościnnymi, restauracją i salą wystawienniczą oraz galerią. Możliwe jest także zwiedzanie zamku. 

Pierwsza krzyżacka strażnica stanęła tu już w 1241 roku. Budowę murowanego zamku rozpoczęto jednak dopiero sto lat później, a przyczyną takiego stanu rzeczy były ciągłe bunty pruskiego plemienia Bartów, którzy nigdy nie pogodzili się z podbojem i regularnie niszczyli zakonną placówkę. Od 1243 r. Reszel formalnie należał do biskupów warmińskich, ale krzyżacka załoga opuściła go dopiero w 1300 roku. Budowę zamku rozpoczął w 1350 roku  biskup Jan I z Miśni, kontynuował  Jan II Stryprock, a dokończył w 1401 r. Henryk III Sorbom, który nadał budowli rozmachu budując m.in. skrzydło południowe z apartamentami mieszkalnymi biskupa oraz krużganki. Warownia była sprzężona z obwarowaniami miasta. Około 1505 r. rozpoczęto wznoszenie nowych murów obwodowych. Fortyfikacje były już przystosowane do użycia broni palnej. Kolejne większe prace remontowe przeprowadzono w latach 1594-1597. Zamek, który stracił już znaczenie militarne, został przekształcony we wspaniałą rezydencję myśliwską. Po pierwszym rozbiorze Polski zamek został przejęty przez władze pruskie i w 1780 r. ulokowano w nim więzienie. Po pożarach na początku XIX wieku zrujnowaną budowlę przekazano gminie ewangelickiej. Od roku 2001, po kolejnej renowacji, w zamku znajduje się hotel z restauracją, galeria i muzeum. 

Pierwsza osada w miejscu obecnego Sulechowa powstała już w połowie XIII wieku przy szlaku handlowym z Poznania. Już w XIV w z inicjatywy księcia Henryka III Głogowskiego, jeszcze przed założeniem miasta, na miejscu wcześniejszych umocnień, powstał zamek obronny. Nawet po powstaniu miasta, zamkowe zabudowania były wyodrębnione i oddzielone od miejskiej murami i fosą. Dla zapewnienia większej samowystarczalności, w tym okresie, na zamkowym dziedzińcu wybudowano młyn kieratowy. W XVI wieku zamek rozbudowano, powstał wtedy między innymi obecnie istniejący budynek dobudowany do wieży z XIV. Niedługo potem zamek znalazł się w rękach margrabiów brandenburskich, którzy w XVIII w przeprowadzili kolejną rozbudowę. Właśnie z tego okresu pochodzi obecny kształt sulechowskiego zamku. Pod całym obiektem znajduje się jednoprzestrzenna piwnica, nakryta sklepieniem kolebkowym. Ostatnia gruntowna przebudowa miała miejsce w XIX wieku. Rozebrano wtedy skrzydła wschodnie i północne, a na ich miejscu zbudowano nowe pomieszczenia.  W 2010 roku została przeprowadzona kompletna renowacja zamku w Sulechowie dzięki dofinansowaniu ze środków Unii Europejskiej i dziś zamek i Zbór Kalwiński  są ze sobą połączone, a wraz z budynkiem Sulechowskiego Domu Kultury tworzą kompleks kulturalny w mieście. 

Brama Krośnieńska w Sulechowie jest wyjątkowym zabytkiem, ponieważ jako jedyna ocalała z czterech bram murów miejskich, które otaczały kiedyś Sulechów. Jeszcze do niedawna historycy twierdzili, że została ona wybudowana w 1704 roku, jednakże ostatnie tłumaczenia starych niemieckich kronik dowiodły, iż obiekt ten ma swą historię dłuższą o przynajmniej pół wieku. Umożliwiała przejazd przez centrum miasta podróżnym, którzy udawali się od strony Krosna Odrzańskiego w stronę Poznania lub w drugą stronę. Brama powstała w stylu barokowym, stąd też jej bogate zdobienia. Na stronie zewnętrznej bramy, umieszczony jest kartusz z orłem z koroną, ozdobiony dekoracją akantowo-laurową. Od strony rynku i ratusza możemy zobaczyć niemiecki herb Sulechowa z XIX wieku (taki herb miasta funkcjonował w czasach brandenbursko-pruskich), przedstawiający stróża miejskiego stojącego między dwiema wieżami i trzymającego halabardę. Brama Krośnieńska jest wyjątkowym zabytkiem Sulechowa, a także obowiązkowym punktem turystycznych wycieczek po mieście. 

Brama Chełmińska w Brodnicy to element średniowiecznych obwarowań miejskich i jedna z najokazalszych i najlepiej zachowanych w Polsce bram z czasów krzyżackich. Zbudowana została w latach 1310 – 1330, prawdopodobnie podczas budowy murów miejskich. Konstrukcja bramy posadowiona jest na planie kwadratu. Posiada charakterystyczne schodkowe szczyty ze sterczynami, a także zakończone półkoliście i otynkowane blendy okienne. Budowla posiada drewniane stropy i siodłowy dach kryty dachówką. Od strony północnej brama posiada fragment tzw. szyi bramnej oraz drewnianą rekonstrukcję dawnej brony bramnej. Jeśli chodzi o przeznaczenie obiektu to oprócz funkcji obronnych, przez pewien okres w XIX wieku brama służyła jako więzienie miejskie. W późniejszym czasie w jej przejeździe znajdowała się również waga miejska. W roku 1898 bramę poddano renowacji, dokonując rekonstrukcji szczytów budowli. W latach 70. XX wieku bramę wraz z przylegającą do niej kamienicą adaptowano na siedzibę muzeum. Obecnie oprócz oddziału Muzeum w Brodnicy w bramie mieści się galeria sztuki współczesnej.

Krzyżacki zamek w Golubiu-Dobrzyniu leży na wysokim wzgórzu na prawym brzegu Drwęcy, górując nad okolicą. Ceglany zamek wybudowano na przełomie XIII i XIV wieku z inicjatywy krzyżackiego komtura Konrada von Sacka. Budowlę wzniesiono na planie prostokąta, a jej mury zwieńczone są renesansową attyką. W narożach zamku znajdują się niewielkie wieżyczki, natomiast w południowo-zachodnim narożniku stoi cylindryczna baszta, a tuż obok niej przy bramie wjazdowej niewielka przybudówka, przeznaczona prawdopodobnie na dom komtura. Budowę zamku zakończono po 1330 roku. Od warownego przedzamcza zamek oddzielała sucha fosa. W 1410 roku zamek został zajęty przez rycerstwo polskie, a rok później po podpisaniu I pokoju toruńskiego zamek zwrócono Krzyżakom. Podczas wojny golubskiej w 1422 roku zamek poważnie ucierpiał. W latach 1616–1623 przebudowany na polecenie królewny Anny Wazówny, która objęła starostwo golubskie. W czasie kolejnych stuleci zamek kilkakrotnie ulegał uszkodzeniom i był przebudowywany. W 1920 roku urządzono na zamku muzeum. Po wojnie obiekt po raz kolejny odrestaurowano, a w 1977 roku na zamku odbył się jeden z pierwszych w Polsce turniej rycerski. Obecnie na zamku mieści się muzeum wraz z hotelem i restauracją. 

Murowany zamek powstał w pierwszej połowie XIV wieku i najprawdopodobniej już w 1337 roku był ukończony, na co wskazuje utworzenie w tym czasie krzyżackiej komturii w Brodnicy. Zamek zbudowany został na planie kwadratu o bokach długości 45 metrów. Cztery skrzydła zamku otaczały wewnętrzny dziedziniec. W narożach zamku znajdowały się, wysunięte poza linię murów, wieżyczki. Zamek posiadał także wysoką na 50 metrów wieżę, a cały obiekt otoczony był fosą, przez którą od strony przedzamcza można było dotrzeć jedynie mostem zwodzonym. W 1415 roku fortyfikację przystosowano do walk z użyciem broni palnej. Po bitwie pod Grunwaldem zamek przeszedł w ręce wojsk polskich, jednak już wkrótce powrócił pod władanie zakonu, który władzę na zamku sprawował do 1454 roku. Na początku XVII wieku okoliczne ziemie i zamek przeszły w ręce Anny Wazówny – siostry Zygmunta III Wazy. Po pierwszym rozbiorze Polski Brodnica znalazła się pod panowaniem pruskim. Nakazano wówczas rozbiórkę zamku, z którego ostała się jedynie wieża oraz fundamenty i piwnice. Podziemia odkopano w 1940 roku, a 13 lat później rozpoczęto pierwsze prace konserwatorskie. Od 1986 roku zamek jest własnością Muzeum Regionalnego w Brodnicy. Do zwiedzania udostępniono piwnice, w których mieszczą się wystawy stałe i czasowe, natomiast na wieży udostępniono punkt widokowy.

Zlokalizowana jest w bezpośrednim sąsiedztwie rzeki Regi, w obrębie dawnych obwarowań miasta. Była jedną z trzech wież systemu fortyfikacyjnego miasta. Pochodzi z XV w. i zbudowana została w stylu gotyckim. Pełniła funkcję wieży strzelniczej. Przez lata pojawiało się wiele koncepcji zagospodarowania wieży, jednak żadna nie okazała się przysłowiowym „strzałem w 10”. Obecnie, po wykonanej w 2007 r. rewitalizacji, baszta udostępniania jest turystom, którzy z nowopowstałego balkonu widokowego mogą obserwować panoramę Gryfic.

Zamek Czorsztyn położony jest na skale, ok. 50 m nad taflą Zbiornika Czorsztyńskiego. Początki zamku sięgają XIII wieku i związane są z działalnością św. Kingi jako Pani Sądeckiej. Ówczesny gród warowny identyfikowany jako Wronin w czasach Kazimierza Wielkiego stał się jednym z ważniejszych założeń obronnych kraju umacniając jego południową granicę. Na przestrzeni stuleci zamek ten był kilkakrotnie przebudowywany i oprócz funkcji obronnych używany był także jako komora celna, a później także jako siedziba starostów. Upadek zamku rozpoczął się w latach 1734-1735 od dewastacji przez wojska kozackie. 55 lat później od uderzenia pioruna spaliły się dachy zamku i to ostatecznie przyspieszyło proces niszczenia warowni. W 1819 roku dobra czorsztyńskie wraz z ruinami zamku zakupiła rodzina Drohojowskich. W latach 1951-1957 rozpoczęto pierwsze prace zabezpieczające na zamku, a gruntowną konserwację rozpoczęto dopiero w 1992 roku, od 1996 roku udostępniając zamek zwiedzającym.  

Szydłowiecki zamek to jedna z najpiękniejszych wczesnorenesansowych rezydencji magnackich w Polsce. Według zachowanych dokumentów już w 1427 roku istniał w tym miejscu kamienny dwór należący do Jakuba i Sławka Odrowążów – protoplastów rodziny Szydłowieckich. Archeolodzy znaleźli też resztki starszych, drewnianych konstrukcji, prawdopodobnie pochodzących z XIII wieku. Do łatwiejszej obrony zamek zbudowano na sztucznej wyspie w rozlewiskach rzeki Korzeniówki i otoczono fosą. Przez ponad dwa stulecia zamek należał do Radziwiłłów. W czasie II wojny światowej okupanci utworzyli w nim getto dla ludności żydowskiej, którą po likwidacji getta przewieziono do obozu koncentracyjnego w Treblince. W latach 2011-2015 przeprowadzone zostały prace remontowo-budowlane na terenie Zamku i dziedzińca, wyspy zamkowej oraz Parku Radziwiłłowskiego. Obecnie w zamku ma swoją siedzibę Szydłowieckie Centrum Kultury – Zamek oraz Muzeum Ludowych Instrumentów Muzycznych.

Pierwotne założenia zamkowe w Łańcucie istniały już w w drugiej połowie XVI w. kiedy to w miejscu obecnego zamku posadowiona została wieża obronna. Około 1610 roku założenie zostało rozbudowane, a jego plan przyjął kształt podkowy. Obecnie istniejący zamek w Łańcucie został wzniesiony w latach 1629 – 1642 na polecenie Stanisława Lubomirskiego, zyskując charakter nowoczesnej rezydencji składającej się z budynku mieszkalnego z wieżami w narożach. W 2 połowie XVIII wieku ówczesna właścicielka Łańcuta -  Izabella z Czartoryskich Lubomirska, dokonała przekształcenia zamku w zespół pałacowo-parkowy. Rozpoczęto kształtowanie parku, a wnętrza zamku wypełniono dziełami sztuki, podporządkowując aktualnie panującej modzie. Zamek w Łańcucie stał się jedną z najwspanialszych rezydencji w Polsce. Na początku XIX wieku przeszedł w ręce Potockich, a w latach 1889-1911 przeprowadzono w nim generalny remont, przebudowując wszystkie kondygnacje i zakładając instalacje, a także dwukrotnie powiększając zamkowy park.  W czasie II wojny światowej Potoccy nie byli prześladowani przez Niemców, a w zamku mieścił się sztab Wehrmachtu. W 1944 roku ówczesny właściciel - Alfred Potocki opuszcza zamek i ucieka na zachód zabierając ze sobą wiele dóbr zamkowych. Po wojnie zamek zostaje przejęty przez władze Polski Ludowej i przekształcony w muzeum. W 2005 roku zespół pałacowo - parkowy w Łańcucie został wpisany na listę pomników historii.