No. 173 Rotunda św. Mikołaja i Wieża Piastowska w Cieszynie

Rotunda Romańska na Górze Zamkowej jest najstarszym i najcenniejszym zabytkiem Ziemi Cieszyńskiej. Zbudowana w l połowie XI wieku z miejscowego kamienia łamanego. Przez szereg lat była kaplicą grodową pod wezwaniem św. Mikołaja. W drugiej połowie XIV wieku poddana przebudowie w stylu gotyckim, czego śladem są zachowane do dziś ostrołukowe otwory okienne oraz ślady polichromii na łuku tęczowym. Jako jeden z najstarszych zabytków budownictwa polskiego, została uwieczniona na obecnym banknocie polskim o nominale 20 zł. Wizerunek rotundy umieszczony jest na odwrocie banknotu. Kamienna wieża została zbudowana na rzucie kwadratu jako fragment systemu obronnego gotyckiego zamku książęcego w XII lub XIII wieku. Nadbudowana została w 2 poł. XIV wieku i ozdobiona narożnymi tarczami herbowymi z orłem piastowskim. Pod koniec XV wieku ponownie nadbudowana o kolejną kondygnację z hurdycjami i blankowaniem wykonanymi z cegły. Całość nakryta była wysokim dachem namiotowym. W połowie XIX wieku poddana remontowi, po którym uzyskała obecny kształt. W XIX wieku była również wieżą zegarową, z zachowanym do dziś mechanizmem. Jest też ulubionym i bardzo ciekawym punktem widokowym na miasto oraz otaczające góry i pogórze.