Lista znaczków

Kopiec Kościuszki to jeden z czterech kopców krakowskich usypanych bohaterom narodowym. Wybudowano go na najwyższym wzniesieniu Wzgórza św. Bronisławy. Uroczyste rozpoczęcie sypania kopca rozpoczęło się we wrześniu 1820 r. i stało się wielkim wydarzeniem, które przyciągnęło wielu Polaków, a także cudzoziemców przebywających w Krakowie. W trakcie trwającej trzy lata budowy znaczną część prac wykonali ochotnicy. Udział w sypaniu kopca był dla wielu z nich niemal patriotycznym obowiązkiem. Ostatecznie, mimo problemów technicznych i finansowych, budowę kopca zakończono w 1923 roku. Usypany kopiec miał 80 m średnicy podstawy, 8,5 m średnicy u wierzchołka i wysokość 34,1 m. Na przestrzeni dziesięcioleci kopiec opierał się zarówno niekorzystnym czynnikom atmosferycznym jak i politycznym. Podczas zaborów, a także w okresie wojen próbowano umniejszać jego znaczenie jako symbolu polskości, na szczęście bezskutecznie. Częściowo zniszczony przez ulewę w 1997 r. ponownie udostępniono zwiedzającym w roku 2002.

Muzeum Piśmiennictwa i Drukarstwa w Grębocinie to prawdziwa perełka w świecie druku i papieru, położone zaledwie 8 km od Torunia przepiękne prywatne muzeum zachęca do odwiedzenia nie tylko turystów z Polski, ale całego świata. To tu znajduje się największa w Polsce kolekcja żeliwnych i drewnianych pras drukarskich o osobliwie brzmiących nazwach: Albion, Columbia, Imperial. Dla fascynatów papieru czeka czerpalnia odkrywająca historię produkcji papieru i jego tajemnic, a średniowieczne skryptorium wprowadzi w arkana kaligrafii i rękopiśmiennych ksiąg. Wszystko to kryje się pod dachem gotyckiego kościółka wpisanego do rejestru zabytków. Muzeum, które jest otwarte dla zwiedzających przez cały rok zaprasza na interaktywne warsztaty piśmienniczo-drukarskie, które dziś stanowią esencję nowoczesnego i przyjaznego muzeum. Dla tych, którzy chcą własnoręcznie wyprodukować papier lub spróbować pisma gęsim piórem - muzeum otwiera swoje zasoby. Historyczny obiekt, wspaniałe zbiory i przepiękne parkowe otoczenie czyni z Muzeum obiekt warty obejrzenia. Po prostu jedyne takie muzeum!

Toruń jest jednym z najstarszych miast polskich. Niegdyś przez Toruń prowadził bursztynowy szlak. Około roku 1100 p.n.e. na obszarze obecnego zamku krzyżackiego funkcjonowała osada łużycka. W okresie od IX do XIII wieku n.e., w tym miejscu wznosił się pierwotny słowiański gród toruński, otoczony drewniano-ziemnymi wałami, strzegący przeprawy przez Wisłę. Początek współczesnemu miastu dali Krzyżacy w 1230 roku. Niedługo po tym, z powodu częstych powodzi nawiedzających nisko położone tereny, miasto przeniesiono w górę rzeki, w miejsce jego obecnego położenia.W 1264 roku nadano prawa miejskie drugiej osadzie - Nowemu Miastu. Ówczesny Toruń bogacił się na handlu wiślanym, składzie soli i towarów solonych, wielkich dorocznych jarmarkach międzynarodowych. W 1703 roku doszło do katastrofalnego, najdotkliwszego w całej historii bombardowania miasta przez wojska szwedzkie. Spłonęła wówczas znaczna część Rynku, ratusz i kościoły. W 1997 roku zespół Starego i Nowego Miasta oraz ruiny zamku krzyżackiego wpisano na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO. Wśród głównych atrakcji turystycznych Torunia należy wymienić: pozostałości średniowiecznych obwarowań miejskich: fragmenty murów budowanych od połowy XIII, a rozbudowywanych i modernizowanych do XV wieku wraz z kilkoma basztami, Rynek Staromiejski wraz z Ratuszem, ruiny zamku krzyżackiego, kościół św. św. Janów Chrzciciela i Ewangelisty, zespół gotyckich kamienic mieszczańskich z XIV-XVI wieku - w tym Dom Kopernika z XV wieku mieszczący muzeum astronoma i wiele innych cenny zabytków. Dodatkową atrakcją zwiedzania Torunia jest możliwość zdobycia jeszcze jednego Znaczka Turystycznego - Nr 720 Planetarium w Toruniu.

Dzieje miasta miały swój początek w pierwszym tysiącleciu przed nasza erą, kiedy to w okolicach dzisiejszego Nowego Miasta Lubawskiego pojawili się osadnicy z kręgu kultury łużyckiej. Historia miasta zaczyna się w 1325 roku, gdy komtur krzyżacki Ziemi Chełmińskiej założył miasto w zakolu rzeki Drwęcy o nazwie Nuwenmarkt (Nowy Targ). W latach czterdziestych XIV wieku miasto zostało otoczone potężnymi fortyfikacjami. Pierwszy przywilej lokacyjny na prawie chełmińskim Nowe Miasto Lubawskie otrzymało w 1353 roku. Dziś zwiedzając miasto podziwiać można fragmenty murów miejskich z bramami i ruinami baszty z XIV wieku, gotycką bazylikę św. Tomasza Apostoła, ruiny klasztoru oo. Reformatów w Łąkach Bratiańskich oraz kamienice z XIX wieku. Przez miasto prowadzi czerwony Szlak Grunwaldzki oraz Droga Polska św. Jakuba.

Gorlice jest to miasto na prawach gminy, położone w województwie małopolskim. Powstało prawdopodobnie w XIV wieku, początkowo osadzone na prawie polskim, a od 1417 roku na prawie niemieckim. Gorlice leżą na północnej granicy Beskidu Niskiego, którego zachodnią część powszechnie nazywa się Beskidem Gorlickim. Najwyższy szczyt Gorlic stanowi góra o nazwie Musiałówka. Przez miasto prowadzą trzy szlaki turystyczne (żółty, zielony i niebieski) oraz szlak edukacyjny - cmentarniany. Z wieży gorlickiego ratusza codziennie w południe odgrywany jest hejnał "Beskidzkie Echo". Gorlice są jednym z głównych punktów na trasie Karpacko - Galicyjskiego Szlaku Naftowego, powstałego dla upamiętnienia faktu, że ten region stał się kolebką światowego przemysłu naftowego. Jest tu także Muzeum Gorlickiego Kopalnictwa Naftowego - kopalnia "Magdalenka" oraz Muzeum Regionalne PTTK im. Ignacego Łukasiewicza.

Czeladź – miasto i gmina w południowo-zachodniej Polsce, w województwie śląskim, w powiecie będzińskim, położona w Zagłębiu Dąbrowskim, nad rzeką Brynicą, w centrum Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego. Jest najstarszym miastem powiatu będzińskiego oraz całego Zagłębia Dąbrowskiego, prawa miejskie otrzymało w XIII w.

Zamek został wybudowany w XIII przez książąt piastowskich (czasy Henryka Brodatego), w miejscu strategicznej przeprawy przez Odrę. W zamku, w ówczesnych czasach, mieszkała wdowa po Henryku św. Jadwiga Śląska. W XIV i XV w. zamek został przebudowany i powiększony o nowe budynki. Prawdopodobnie składał się już wówczas z dwóch skrzydeł - północnego i południowego oraz wysuniętego w kierunku zachodnim prostokątnego budynku z przejazdem bramnym i przylegającej do niego ośmiobocznej wieży. W XVI w. przeszedł on na własność elektorów brandenburskich. W XVI w. został przebudowany w stulu renesansowym. W swojej historii kilkakrotnie płonął - ostatni raz w 1945 r. Powstałą ruinę po wojnie zabezpieczono, a następnie częściowo odbudowano w stulu gotycko-renesansowym: skrzydło zachodnie – w tym budynek bramny z ośmiokątną wieżą i budynek tzw. „wozowni” oraz skrzydło południowe – gdzie zachowany został renesansowy podcień arkadowy z krużgankiem w drugiej kondygnacji jako cenny element architektury renesansowej. Obecnie na zamku działa instytucja kulturalna pod nazwą Centrum Artystyczno – Kulturalne „Zamek”. W sporym, interesującym Muzeum można zapoznać sie z historią zamku oraz okolicy, a także z otaczającą przyrodą. Ciekawostką jest sala poświęcona 1000-letniej historii Krosna Odrzańskiego. W niej znajduje się diorama przedstawiająca obronę grodu krośnieńskiego w 1005 roku. Figury uczestników wykonano z godną podziwu precyzją. Dodatkowo w gablotach można obejrzeć figury rycerzy ze średniowiecza. Zwiedzając zamek w Krośnie Odrzańskim, można przy okazji zwiedzić Muzeum Regionalne w Świebodzinie (ok. 40 km) i zdobyć Znaczek nr 513 oraz Międzyrzecki Rejon Umocnień - Znaczek nr 551 (ok. 65 km).

Szlak Gotyku Ceglanego biegnący w granicach Stargardu stanowi część Europejskiego Szlaku Gotyku Ceglanego. Jest to międzynarodowa inicjatywa, która prezentuje gotyckie dziedzictwo w basenie Morza Bałtyckiego. Szlak biegnie przez 34 miasta w 7 krajach. W Stargardzie na szczególną uwagę zasługuje Kolegiata Mariacka, system miejskich fortyfikacji czy Baszta Tkaczy. Na szlak przyciągają stargardzkie planty i zakola rzeki Iny. To tylko jedne z niewielu perełek miasta, które zostały wyróżnione na trasie Szlaku Gotyku Ceglanego.

Brama Młyńska to jedno z czterech średniowiecznych wejść do miasta. Stanowi swoisty symbol Stargardu, jako najbardziej rozpoznawalna budowla. Zbudowana została prawdopodobnie w XV w., a jej nazwa pochodzi od funkcjonującego w jej pobliżu młyna, zbudowanego na pobliskim Kanale Portowym. Wpisana została do Krajowego Rejestru Zabytków, a dodatkowo wraz z innymi stargardzkimi budowlami została uznana za pomnik historii. Obecnie brama jest siedzibą Stargardzkiego Bractwa Rycerskiego „GRYF” i niedawno przeszła kapitalny remont.

Herb Radkowa - przedstawia w polu błękitnym srebrny mur miejski z trzema wieżami zwieńczonymi czerwonymi dachami. W murze otwór bramny z podniesioną złotą kratą. Herb został ustanowiony 30 czerwca 2011 r. Do 2011 r. herb przedstawiał w polu błękitnym mur miejski barwy czerwonej z blankami. Mur posiadał bramę z opuszczoną w połowie kratą barwy czarnej. Nad murem umieszczone były trzy wieże barwy czerwonej, z blankami, posiadające dachy barwy czerwonej w kształcie trójkąta zakończone gałkami barwy błękitnej. Wieże boczne posiadały jeden otwór strzelniczy, wieża środkowa - trzy. Wizerunek herbowy pochodzi z szesnastego stulecia./wikipedia/

Renesansowy ratusz z 1545 r. usytuowany w centrum rynku w Radkowie. Po pożarze w 1738 r. uzyskał obecną formę trzykondygnacyjną budowli założonej na planie prostokąta. Wieża przykryta jest ostrosłupowym hełmem. We wnętrzu, mimo licznych przebudów, zachowało się na parterze kilka sal z kolebkowym sklepieniami.

Tarnów – miasto na prawach powiatu w południowej Polsce, w województwie małopolskim, leżące nad rzeką Białą i Dunajcem, o wielowiekowej historii sięgającej początkami czasów piastowskich. Wraz z uzyskaniem praw miejskich w 1330 r. stał się ważnym ośrodkiem w regionie. W latach 1975-1998 miasto było stolicą województwa tarnowskiego. Tarnów jest obecnie członkiem Związku Miast Polskich i miastem centralnym aglomeracji tarnowskiej. W obecnych granicach administracyjnych zajmuje powierzchnię 72,4 km², którą zamieszkuje 114 053 mieszkańców. Jest ważnym ośrodkiem turystycznym i kulturalnym województwa małopolskiego.Położony w płd.-wsch. części kraju.

Most św. Jana jest jednym z najbardziej charakterystycznych zabytków Kłodzka. Łączy starówkę z częścią miasta zwaną  Wyspą Piasek. Jest uważany za miniaturę mostu Karola w Pradze, ale jest od niego starszy. Jego budowę rozpoczęto w latach 20 XIII wieku i prawdopodobnie zakończono w roku 1390. Most ma charakter budowli gotyckiej, a jego największą ozdobą są barokowe figury wotywne fundowane od 1655 roku przez mieszkańców Kłodzka i miejscową szlachtę. Wśród posągów zdobiących most znaleźć można: Pietę, Świętych Wacława, Jana Nepomucena i Franciszka Ksawerego, a także grupy figur obrazujące Chrystusa na krzyżu oraz Trójcę Przenajświętszą i ukoronowanie Najświętszej Marii Panny. Na placu pod mostem Św. Jana znajduje się przystań gondolowa. Dwudziestominutowe rejsy po kanale pozwalają zobaczyć Kłodzko z nieco innej strony i są niewątpliwą atrakcją miasta.

W 1960 roku została oficjalnie uznana za zabytek i udostępniona turystom. Część fortyfikacji udostępnionej do zwiedzania to zaledwie 10% obiektu. W towarzystwie przewodnika ubranego w historyczny mundur turyści mają szansę zdobyć ostateczny punkt obrony twierdzy czyli donjon. Z bastionów górujących nad Kłodzkiem podziwiać można panoramę miasta oraz gór otaczających Ziemię Kłodzką. Przewodnicy oprowadzający po Twierdzy odkryją przed Państwem jej sekrety i w ciekawy sposób opowiedzą o burzliwej historii tej fortyfikacji.

Budynek kłodzkiego ratusza położony jest  w części Starego Miasta w centrum placu Bolesława Chrobrego. Pierwszy ratusz w Kłodzku powstał w tym miejscu w 1 połowie XIV wieku i wielokrotnie był nawiedzany przez pożary, przez co nie wiadomo jak tak naprawdę wyglądał. Obecny ratusz w Kłodzku został zbudowany w latach 1887–1890 według projektu niemieckiego architekta Ewalda Bergera. Jest to budynek w stylu neorenesansowym z ocalałą średniowieczną wieżą zwieńczoną hełmem z iglicą. W dolnej części wieża ma przekrój kwadratu, natomiast wyżej kształt ośmioboku. Zarówno elementy dachu jak i elewacji budynku są bogato zdobione detalami architektonicznymi. We wnętrzu ratusza na uwagę zasługuje sala posiedzeń rady z bogato zdobionym drewnianym stropem i drewnianymi boazeriami, sala rajców ozdobiona licznymi malowidłami ściennymi oraz klatka schodowa z witrażami i marmurowym portalem. Obecnie w budynku ratusza swoją siedzibę ma m.in. Rada Miejska oraz Burmistrz Kłodzka, Miejska Biblioteka Publiczna oraz Informacja Turystyczna. 

Jest to budowla w kształcie rotundy, otoczona osiemnastowma kolumnami korynckimi. Pięknie jest położona na terenie zespołu pałacowo-parkowego Pałacu Czartoryskich w Puławach. Wybudowana została na przełomie XVIII i XIX wieku na stromej skarpie wiślanej przez Piotra Aignera. W Świątyni Sybilli księżna Izabela Czartoryska gromadziła pamiątki rodzinne oraz pamiątki po wielkich Polakach (np. w dolnej kondygnacji po księciu Józefie Poniatowskim). Nad wejściem jest napis: ”Przeszłość-Przyszłości”. Głównych schodów strzegą kamienne lwy podarowane przez cara Rosji Aleksandra I. Od 1830 roku obiekt był zamknięty, a zbiory trafiły do Krakowa, stając się zalążkiem Muzeum Książąt Czartoryskim. W Świątyni Sybilli muzeum zostało reaktywowane dopiero w 1938 roku i jest dostępne do dziś. Zwiedzenie Świątyni powinno być punktem obowiązkowym spaceru po puławskim parku. Będąc na wycieczce w Puławach, można dołączyć do swoich zbiorów także Znaczek nr 542 - Dom Gotycki (również na terenie zespołu pałacowo-parkowego) oraz Znaczek nr 543 - Muzeum Oświatowe w Puławach.

Wieża widokowa zlokalizowana jest na terenie Geoparku Łuk Mużakowa (ZT Nr 79), który jest jednocześnie chroniony jako park krajobrazowy o takiej samej nazwie. Park Krajobrazowy „Łuk Mużakowa” utworzony został, przede wszystkim, by chronić wschodnią część pięknie ukształtowanej moreny czołowej, która zachowała się w całości stanowiąc unikat na skalę światową. Drewniana wieża widokowa usytuowana jest nad zbiornikiem pokopalnianym Afryka przy ścieżce geoturystycznej „Dawna Kopalnia Babina” (ZT Nr 77). Wieża ma 30 m wysokości oraz dwa tarasy widokowe: na 15 i 24 m wysokości. Z górnego tarasu możemy obserwować największy na pojezierzu antropogeniczny zbiornik pokopalniany Afryka (z lotu ptaka zbiornik przypomina kształtem kontynent afrykański). W dalszej perspektywie obserwujemy bezmiar największego w Polsce kompleksu leśnego Bory Dolnośląskie a w kierunku południowym Góry Łużyckie, Góry Izerskie oraz przy dobrej widoczności również pasmo Karkonoszy.

Pierwotny ratusz w Zielonej Górze był budynkiem drewnianym. W drugiej połowie XV wieku stał się piętrowym budynkiem murowanym z cegły i kamienia. Nękany licznymi pożarami był wielokrotnie przebudowywany, w wyniku czego m,in podwyższono do 54 m wieżę, osadzono na niej hełm z kulą i zamontowano zegar. Ściany ratusza ostatecznie pokryto też tynkiem. w 1801 roku budynek przeszedł generalną renowację i wtedy też nadano mu klasycystyczny charakter. W centralnym miejscu fasady umieszczono herb miasta z symboliczną kiścią winogron oraz sztuką sukna. W latach dwudziestych XX wieku ratusz otoczono ozdobnymi plantami. Podczas ostatniego remontu elewacji ratusza przeprowadzonego w 1989 roku, odsłonięto na ścianie frontowej zachowany ceglany otwór okienny. Zielonogórski ratusz w swojej historii pełnił rozmaite funkcje. Przechowywano w nim m.in. akta i dokumenty miejskie, służył gminie ewangelickiej jako miejsce spotkań, Mieściła się w nim także sala bankietowa, izba historyczna, a także restauracja. W nieco odleglejszych czasach w przyziemiu wieży mieścił się loch więzienny, a w piwnicy ratusza urzędował kat. W piwnicach ratusza funkcjonowała także winiarnia.

Palmiarnia w Zielonej Górze położona jest na szczycie Winnego Wzgórza, a otoczona jest tak zwanym parkiem Winnym porośniętym winoroślami. Powstała w 1961 roku jako niewielka szklarnia i w ciągu dziesięcioleci wielokrotnie przebudowywano ją zwiększając tym samym jej powierzchnię i wysokość. Obecnie w palmiarni rośnie ponad 150 gatunków roślin, wśród których niewątpliwą atrakcją jest daktylowiec kanaryjski. Gatunek ten uznano za najwyższy egzemplarz rosnący w Europie w zadaszonym pomieszczeniu. Oprócz roślin, zielonogórska palmiarnia posiada także 7 akwariów, w tym jedno o pojemności 10 tys. litrów, w którym podziwiać można m.in. rekiny sumowate, sumy afrykańskie, piranie, jesiotry ostronose i wiele innych gatunków ryb. Oprócz ekspozycji przyrodniczych palmiarnia pełni także funkcję restauracji, w której są organizowane różne imprezy kulturalne i okolicznościowe.

Początki siedziby książęcej w tej części miasta sięgają końca XIII wieku, kiedy to przy przeprawie przez Bóbr zamek piastowski wzniósł książę żagański Przemko. Pierwszym inicjatorem budowy nowej, magnackiej siedziby w Żaganiu, był Albrecht von Wallenstein, który rozpoczął prace nad wznoszeniem rezydencji w 1628 roku. Barokowy Pałac w Żaganiu składa się z trzech kondygnacji. Wjazd do pałacu poprzedzają dwa murowane mosty, które wiodą nad suchą fosą. Wejścia do pałacu umieszczone są w kamiennych portalach. Otwory okienne zwieńczone są maszkaronami, nazywanymi grymasami diabła. Jest ich 197 i każdy jest inny. Wzorem do wykonania tych maszkaronów były szkice Leonarda da Vinci. Czas największego rozkwitu tego obiektu przypada na okres panowania najmłodszej córki Birona, Doroty de Talleyrand-Perigord. Pałac nad Bobrem stał się wtedy jedną z kulturalnych stolic środkowej Europy. Gościły tu największe sławy ówczesnego świata kultury – Balzac, Dumas, Verdi oraz Liszt. Do dnia dzisiejszego niewiele zostało z bogatego wyposażenia pałacu, część wywieziona została do Francji, część wywieziona na wschód a część została zniszczona. Dziś w jednym z największych i najlepiej zachowanych pałaców barokowych Polski znajdują lokum placówki władz samorządowych, m.in. Żagański Pałac Kultury. Pałacowe wnętrza można zwiedzać z przewodnikiem codziennie w godz. 12.00-18.00.

W skład zespołu poaugustiańskiego w Żaganiu wchodzą: - gotycki kościół Wniebowzięcia NMP, jedna z najcenniejszych świątyń Dolnego Śląska, o której pisano w dokumentach już pod koniec XIII w. W drugiej połowie XIV w. zakonnicy wznieśli trzynawową bazylikę a w wiekach następnych nową wieżę, wielki zachodni szczyt oraz podwyższono nawę główną. W świątyni znajduje się gotycki sarkofag księcia głogowsko-żagańskiego - Henryka IV. Ciekawostką jest fakt zainstalowania na wieży kościoła w 1778 roku pierwszego w Europie piorunochronu - dawny klasztor Augustianów, w którym nad kaplicą św. Anny, znajduje się biblioteka klasztorna, do której wchodzi się przez ozdobne kute drzwi. Bogaty księgozbiór liczy około 2000 starodruków oraz ksiąg o tematyce religijnej. W pomieszczeniach bibliotecznych zachowały się też globusy z 1640 roku. W II połowie XVIII wieku funkcjonował tu punkt obserwacyjny najstarszej w świecie sieci meteorologicznej „Societas Meteorologica Palatina”. - dawny budynek dawnego konwiktu wybudowany w latach 1740-1758 na miejscu klasztornych budynków gospodarczych i szkoły nowicjatu. Konwikt posiada cenny rokokowy portal, a także barokowe malowidła z motywami astronomicznymi i portretem słynnego żagańskiego astronoma Jana Keplera. - dawny późnogotycki spichlerz klasztorny , który zamyka plac klasztorny, pochodzący z końca XV w. Cały zespół poaugustiański Rozporządzeniem Prezydenta RP z dnia 28.02.2011r. uznany jest jako Pomnik Historii.

Wieża widokowa jest jedyną pozostałością po dawnym ewangelickim kościele łaski z 1710 r. Posiada pięć kondygnacji. Na szczycie umieszczono żeliwną ażurową iglicę, odlaną w hucie w Iławie. Na parterze wieży urządzone zostało mauzoleum książęce, skąd prowadzi wejście do krypty. Na ścianach widnieją kamienne płyty epitafijne pochowanych w niej członków książęcej rodziny Bironów. W zwieńczeniach płyt umieszczono ich rodowe herby. W 2004 r. wieża ponownie zastała przywrócona do użytku jako widokowa i jest udostępniana zwiedzającym w sezonie od maja do października. Bilety wstępu: normalny 4 zł, ulgowy 2 zł.

Pierwsze wzmianki o świątyni pochodzą z końca XIII wieku, kiedy to kaplicę przeznaczoną dla trędowatych przejęli augustianie, którzy przybyli do miasta w roku 1284. Według pradawnych przekazów po wylewie Bobru w 1332 roku, gdy na brzegu rzeki został znaleziony drewniany krzyż, księżna Matylda, małżonka Henryka IV zwanego Wiernym, na miejscu kaplicy ufundowała świątynię pod wezwaniem Krzyża Świętego. Krzyż wyrzucony przez rzekę umieszczono w świątyni na ścianie od strony wschodniej, tam gdzie prezbiterium. Na początku XIX wieku kościół zostaje przekształcony na magazyn zbożowy dla wojsk napoleońskich. Obecną formę świątynia zawdzięcza żagańskiej księżnej Dorocie de Talleyrand-Périgord, która w 1849 roku zleciła przebudowę kościoła. Wnętrze kościoła posiada bardzo bogate wyposażenie rzeźbiarsko - stolarskie oraz kowalskie. W kościele mieszczą się również sarkofagi rodziny książęcej: Katarzyny Wilhelminy, Doroty de Talleyrand-Périgord i jej syna Ludwika Napoleona.

Sala Tradycji jest integralną częścią Centrum Tradycji Polskich Wojsk Pancernych w Żaganiu. Otwarta została 16 września 2011 roku. Usytuowana jest na terenie obok 34 Brygady Kawalerii Pancernej, przy Skwerze Czołgisty, gdzie znajduje się wystawa plenerowa sprzętu pancernego. Znajdują się tam m.in. egzemplarze czołgów T-34, T-55, T-72 i niszczyciel czołgów M-36 „Jackson” w barwach 1 Polskiej Dywizji Pancernej, a także pomniki generała Stanisława Maczka i czołgisty 1 Drezdeńskiego Korpusu Pancernego. Ekspozycja plenerowa prezentuje dodatkowo systemy uzbrojenia charakterystyczne dla różnych etapów rozwoju 11 Lubuskiej Dywizji Kawalerii Pancernej. Sala Tradycji dysponuje liczącą ponad 800 m2 powierzchnią wystawienniczą. Jest placówką narracyjną, dysponującą zapleczem multimedialnym, umożliwiającą prezentowanie barwnych tradycji 1 Polskich Dywizji Pancernej, 1 Drezdeńskiego Korpusu Pancernego i 11 Lubuskiej Dywizji Kawalerii Pancernej na tle rozwoju polskiej broni pancernej. W zasobach Sali Tradycji znajdują się sztandary oddziałów i stowarzyszeń, historyczne mundury, pieczęcie, dokumenty bojowe z lat II wojny światowej związane z działaniami Korpusu Pancernego WP w Bitwie Budziszyńskiej (kwiecień 1945) i 1 Polskiej Dywizji Pancernej w bitwie pod Falaise i Chambois w Normandii (sierpień 1944) . Ofertę Sali wzbogacają wystawy czasowe oraz stałe. Centrum Tradycji Polskich Wojsk Pancernych w Żaganiu zwiedzać można codziennie w godz. 8-15, a w weekendy po wcześniejszym uzgodnieniu telefonicznym pod nr tel. 684-758-512

Muzeum Obozów Jenieckich powstało w 1971 roku na terenie dawnego Stalagu VIIIC. Muzeum to miejsce pamięci, gdzie zgromadzone są liczne eksponaty związane z żagańskimi stalagami. Znajduje się tu ekspozycja stała poświęcona żagańskim obozom oraz makieta sektora północnego Stalagu Luft 3. Na terenie placówki można zobaczyć także zrekonstruowaną wieżę wartowniczą, model tunelu ucieczkowego „Harry” oraz replikę baraku jenieckiego nr 104. W okresie II wojny światowej na terenie Żagania istniały dwa obozy jenieckie: Stalag VIIIC wybudowano w 1939 roku i był on jednym z większych obozów jenieckich na terenie ówczesnych Niemiec. Przetrzymywano w nim szeregowców i podoficerów wojsk lądowych. Jedną z pierwszych grup jeńców, którzy trafili do obozu byli polscy żołnierze, uczestnicy wojny obronnej z września 1939 roku. Łącznie w obozie tym przebywało 49 tysięcy jeńców z czego większość stanowili Francuzi. Stalag Luft 3 powstał wiosną 1942 roku. Był przeznaczony dla oficerów-lotników alianckich. W okresie swojego istnienia był systematycznie rozbudowywany. W 1945 r. w Stalagu Luft 3 przebywało ponad 10 tys. lotników alianckich w tym około 100 Polaków. Z obozem tym związana była jedna z największych ucieczek w czasie II wojny światowej. Akcja polegała na równoległym kopaniu 3 tuneli, które nazwano imionami „Tom”, „Dick” i „Harry”. W przygotowaniu operacji uczestniczyło ponad 600 jeńców. Tylko trójce z nich udało się dotrzeć do domów. Pozostałych 73 schwytano z czego 50 na osobisty rozkaz Hitlera rozstrzelano.

Lubuskie Muzeum Wojskowe jest położone w miejscowości Drzonów, około 15 km na zachód od centrum Zielonej Góry, drogą w kierunku Krosna Odrzańskiego. Jest jednym z największych muzeów historyczno-wojskowych w Polsce, udostępniając swoje eksponaty zwiedzającym na terenie ponad 4,5 ha oraz w gmachu Muzeum i pawilonie ekspozycyjnym o powierzchni 600 m2. Budynek Muzeum to dawniejszy pałac rodziny ziemiańskiej Von Schmettow, który ulegał degradacji w okresie powojennym zaś odzyskał swój blask dzięki adaptacji w latach 1978-1985 na potrzeby powstającego muzeum. Zbiory historycznie mają swoją rozpiętość czasową od średniowiecza po teraźniejszość, ze szczególnym naciskiem na okres powojenny. W przestrzeni parkowej wśród wielu pomników przyrody, swoje miejsce znalazło ponad 150 obiektów, na które składają się czołgi, działa samobieżne, transportery opancerzone, armaty, wyrzutnie pocisków przeciwlotniczych, samoloty i śmigłowce. W pawilonie znajdujemy m.in. uzbrojenie lufowe tak lądowe jak i lotnicze, uzbrojenie rakietowe, bomby, amunicję armatnią zaś w budynku broń palną od dawnej po współczesną oraz cały przekrój mundurów i wiele detali uzbrojenia i wyposażenia żołnierza. Do unikatowych obiektów można zaliczyć dwa działa samobieżne SU-152, jedyny istniejący egzemplarz samolotu TS-11 ”Iskra” 200BR, balistyczny pocisk rakietowy R-14 „Scud” ze szkolną głowicą jądrową 9N33 o mocy 100kT czy system przeciwlotniczy 2K11M1 „Krug” wraz z kompletem dwóch rakiet i przekrojem pocisku eksponowanym w pawilonie. Za unikatowy w skali polskiego muzealnictwa można uznać także skansen fortyfikacyjny.

Chcąc zwiedzić najstarszy kościół na ziemi żarskiej, należy przyjechać do Biedrzychowic Dolnych. Po przejściu przez wolno stojącą wieżę bramową – dzwonnicę z XV wieku należy wejść na plac kościelny, który jest otoczony murem z 1882 r. Pośrodku placu stoi kościół zbudowany pierwotnie na planie prostokąta z dobudowaną w późniejszych wiekach kruchtą i przedsionkiem. W kościele zauważymy bardzo wyraźne elementy stylu romańskiego, a mianowicie: półkolistą absydę, wąskie okna, ceramiczne rozety widoczne z przedsionka. Kościół zbudowany z kamienia polnego z fragmentami wypełnień przyokiennych cegłą ceramiczną. Fundatorem kościoła był książę Henryk Brodaty. Najtragiczniejszy los dla kościoła przypadł na XX wiek kiedy po uszkodzeniach z czasów II wojny światowej, nie będąc przez wiele lat użytkowanym popadł w ruinę. Odbudowany w latach 1976 – 78 przez mieszkańców wsi, obecnie służy wiernym wyznania rzymskokatolickiego i jest wizytówką naszej miejscowości.

Zatonie to niewielka miejscowość położona kilka kilometrów na południe od Zielonej Góry. Pierwsze historyczne wzmianki o miejscowości datuje się na XIII wiek. Pod koniec XVII wieku w Zatoniu wzniesiono pałac w stylu barokowym. W 1841 roku do Zatonia wprowadziła się księżna Dorota Talleyrand–Perrigord, za panowania której pałac i ogród zostają przebudowane w stylu klasycystycznym. Z rządami księżnej Doroty w Zatoniu związanych jest wiele legend, jednak najważniejszym faktem jest to, że była ona osobą cieszącą się ogromnym szacunkiem lokalnej ludności. Księżna otaczała bowiem opieką medyczną najuboższych, budowała kościoły, szkoły i szpitale m.in. w Żaganiu. Ponadto fundowała stypendia dla najuboższych dzieci, a przy wielu pracach, które zlecała, zatrudniała ludzi biednych. Zatonie dzięki obecności Doroty Talleyrand–Perigord miało okazję gościć wiele osobistości, m.in. króla Fryderyka Wilhelma IV oraz kompozytora Franciszka Liszta czy Aleksandra von Humboldt. Miejsce to stało się wówczas ośrodkiem życia kulturalnego i politycznego Księstwa Żagańskiego. Po śmierci Doroty, majątek stopniowo upadał, a w roku 1945 pałac został podpalony dla zatarcia grabieży dokonanej przez Armię Czerwoną. Obecnie ruiny pałacu można oglądać w pozostałościach parku położonego w centrum wsi.

Jakubów, niewielka miejscowość położona na Wzgórzach Dalkowskich niedaleko Głogowa, od wieków kojarzony jest z kultem św. Jakuba Apostoła Starszego oraz z cudownym „Źródłem św. Jakuba” wypływającym z podnóża kościelnego wzgórza. Kościół w Jakubowie zaliczany jest do najstarszych w północnej części Dolnego Śląska. Tradycja utrzymuje, że jego geneza sięga X wieku. Pierwsze pisane świadectwo o tym kościele pochodzi z XIV w. Kościół tworzą trzy bryły o zróżnicowanych wysokościach. Zgrupowanie prostych kubicznych form i wykorzystanie kamienia polnego, nadje świątyni surowy, „starożytny”, gotycki wyraz. Do kościoła wchodzi się przez bramę ceglanej dzwonnicy zbudowanej około 1860 roku w miejscu wcześniejszej drewnianej. Na wieży znajduje się pięćsetletni dzwon z napisem: „O rex glorie veni cum pace Anno MCCCCCVI”. Po lewej stronie bramy znajduje się kaplica grobowa wybudowana w 1752 r. na rzucie kwadratu z czterospadowym dachem z ośmioboczną kamienną latarnią. W roku 2004, przy parafii rzymsko-katolickiej, powstało „Bractwo św. Jakuba Apostoła”. W następnym roku powstał pierwszy – w czasach współczesnych – polski odcinek „Szlaku św. Jakuba” prowadzący z Jakubowa do Zgorzelca i dalej drogami niemieckimi i francuskimi do sanktuarium w Santiago de Compostela. .

Grodowiec to niewielka miejscowość leżąca kilkanaście kilometrów na południe od Głogowa. Wieś jest jedną z najstarszych na ziemi głogowskiej, a jej historia jako miejsca kultu sięga najprawdopodobniej XII wieku. Najstarsza znana nam wzmianka o Grodowcu i kościele pochodzi z dokumentu księcia głogowskiego Henryka III z 1291 r. W czasach księcia Jana II (1453-1504) Grodowiec był ważnym ośrodkiem władzy, zapisując się w historii m.in. zjazdami książąt piastowskich z Legnicy, Wrocławia, Świdnicy i Żagania. Przez wiele stuleci tutejszy kościół i parafia stanowiły ostoję Kościoła katolickiego, symbol jego duchowej siły i „wyspę” katolicyzmu na terenie, na którym w ogromnej większości ludność przyjęła protestantyzm. Kult Matki Bożej i pielgrzymki do grodowieckiego sanktuarium miały miejsce już w XV wieku. Kult maryjny był początkowo związany z obrazem Matki Bożej, który znajdował się w parafialnym kościele. W czasie wojny trzydziestoletniej w nieznanych okolicznościach obraz zaginął. Jego podobizna zachowała się jedynie na starych rycinach i niektórych wotach. Z czasem obraz został zastąpiony figurą Najświętszej Maryi Panny - Służebnicy Pańskiej. Księga cudownych uzdrowień z 1691 roku wymienia 47 cudownych uzdrowień za przyczyną Matki Bożej Grodowieckiej. Okresem największego rozkwitu i rozwoju sanktuarium był wiek XVIII. Wciąż wzrastająca liczba pielgrzymów i rozrastająca się sława cudownego miejsca spowodowały, że zaczęto myśleć o powiększeniu kościoła. W latach 1702-1724 dobudowano dwie nowe nawy boczne, następnie konwikt dla księży emerytów, dom dla organisty, z czasem nową wieżę i zabudowania gospodarcze.

Województwo Lubuskie słynie z pięknych krajobrazów jezior i lasów, wśród których rozrastają się plantacje winorośli. Lubuskie winnice to miejsca z duszą, powstałe z pasji i zamiłowania do tradycji. Nasz region ma wiele smaków i barw. Przede wszystkim kusi Lubuskim Szlakiem Wina i Miodu, a okazją do jego przetarcia są Weekendy Otwartych Winnic. Główny przystanek na szlaku stanowi Lubuskie Centrum Winiarstwa na winnicy samorządowej w Zaborze, który powstał z inicjatywy Marszałek Elżbiety Anny Polak. Obiekt prezentuje dziedzictwo regionu lubuskiego w zakresie tradycji winiarskich i bogatą ofertę dla miłośników boskiego trunku. Pomysł na stworzenie Lubuskiego Centrum Winiarstwa zrodził się w dobie promowania znakomitych wyrobów regionalnych i rozwoju enoturystyki. W kompleksie znajduje się część produkcyjna i rekreacyjna. W pierwszej zobaczymy, jak powstaje wino, dowiemy się, jak wygląda prawdziwa leżakownia. Znajdują się tu także pomieszczenia dla winiarzy na spotkania, szkolenia i prezentacje. W części rekreacyjnej znajdują się sale wystawiennicze oraz estrada. Lubuskie Centrum Winiarstwa jest miejscem, w którym turyści będą mogli zatrzymać się i skosztować wina oraz zapoznać się z bogatą historią regionu.

Budowę rezydencji na terenie parku założonego w 1792 roku rozpoczęto w 1864 r. Do 1928 roku pałac kilkukrotnie zmieniał właścicieli, zaś na początku lat 30. majątek odkupiło państwo i został rozparcelowany. W latach 50. pałac użytkowany był przez PGR oraz Związek Młodzieży Polskiej. Na początku lat 60. rezydencję wraz z otaczającym go parkiem przejęła w użytkowanie jako ośrodek kolonijny Kopalnia „Bolesław Chrobry”, następnie Kopalnia „Wałbrzych”. W 1980 roku pałac przekazano Kuratorium Oświaty i Wychowania Urzędu Wojewódzkiego z przeznaczeniem na Zakład Wychowawczy. W 1986 roku utworzono w pałacu Ośrodek Szkolno-Wychowawczy. Na przełomie lat 80. i 90. rozpoczęto generalny remont budynku, przerwany w 1990 roku pożarem. Obecnie w pałacu mieści się Młodzieżowy Ośrodek Socjoterapii. Na terenie obiektu organizowane są plenery malarskie, festyny, spotkania integracyjne, konferencje, szkolenia oraz koncerty. W parku pałacowym każdego roku odbywają się również imprezy sportowe o charakterze ogólnopolskim – wyścig kolarski Piekło Przytoku oraz Półmaraton Przytok. Bezpośrednie sąsiedztwo całorocznego Młodzieżowego Schroniska Turystycznego stanowi dodatkowy walor miejscowości, w której goście zwiedzić mogą również kościół p.w. Wniebowzięcia NMP, lapidarium na wiejskim cmentarzu oraz odpocząć pod wiatą turystyczną przy stawie w centrum wsi.

Muzeum Ziemi Wschowskiej utworzono w 1968 r. i umiejscowiono je w zabytkowych kamieniczkach przy Placu Zamkowym. Barokowe kamienice, o dekoracyjnych partiach szczytowych, z detalami sztukatorskimi i pięknymi fasadami utrzymane są w konwencji reprezentacyjnych domów mieszczańskich. Wyraźnie wyróżniają się na tle okolicznej zabudowy i uznawane są za jeden z najciekawszych zespołów zabytkowych kamieniczek na terenie historycznej Wielkopolski. Wschowskie kamienice ozdabiane były łacińskimi sentencjami, a jedna z inskrypcji przetrwała do dziś. Do wiodących kolekcji MZW należą zabytki związane z kulturą protestancką, zaprezentowane na stałej wystawie „Soli Deo Gloria” w kamieniczkach. Na znaczku znajduje się pielgrzymia muszla, ponieważ przez Wschowę biegnie Wielkopolska Droga św. Jakuba. Odcinek ten prowadzi z Gniezna, przez Poznań, do Głogowa, gdzie łączy się ze szlakiem dolnośląskim.

W 2013 r. na potrzeby Muzeum Ziemi Wschowskiej i Biblioteki Publicznej Miasta i Gminy przeznaczono odrestaurowany budynek dawnej rezydencji jezuickiej. W 1727 r. jezuitom sprowadzonym do Wschowy przekazany został obiekt i teren dawnej mennicy. Zakonnicy wznieśli w tym miejscu, na niewielkiej parceli przy murze miejskim, okazały, piętrowy budynek o łukowatym kształcie, z fasadą zdobioną pilastrami i popiersiami jezuickich świętych, ustawionymi na kamiennych cokołach. Jezuicka misja we Wschowie z czasem została podniesiona do rangi rezydencji, a szkoła cieszyła się duża estymą. Dziś w salach ekspozycyjnych MZW prezentowane są stałe wystawy poświęcone dziejom ziemi wschowskiej. Na znaczku znajduje się pielgrzymia muszla, ponieważ przez Wschowę biegnie Wielkopolska Droga św. Jakuba. Odcinek ten prowadzi z Gniezna, przez Poznań, do Głogowa, gdzie łączy się ze szlakiem dolnośląskim.

Wyjątkowym zabytkiem na mapie Wschowy jest Lapidarium Rzeźby Nagrobnej. To przykład harmonii kultury i natury, doskonałe miejsce na spacery pośród drzew i zabytkowych pomników upamiętniających znamienitych wschowian i przekazujących zamknięte w symbolicznej ikonografii odwieczne prawdy wiary. Staromiejski Cmentarz Ewangelicki we Wschowie powstał w 1609 r. z inicjatywy sławnego, wschowskiego pastora Valeriusa Herbergera (1562 – 1627), jako typ nowożytnego cmentarza o założeniu „campo santo“ z najstarszą metryką w Polsce. Od 1982 roku opiekunem Lapidarium Rzeźby Nagrobnej jest Muzeum Ziemi Wschowskiej. Na znaczku znajduje się pielgrzymia muszla, ponieważ przez Wschowę biegnie Wielkopolska Droga św. Jakuba. Odcinek ten prowadzi z Gniezna, przez Poznań, do Głogowa, gdzie łączy się ze szlakiem dolnośląskim.

UWAGA !!! - Lapidarium czynne od kwietnia do listopada w godz: wt. 9-16, śr, 10-18, czw., pt., 9-16, sob. 13-17, niedz., 11-18

Zabór wzmiankowano po raz pierwszy na początku XIV wieku. Imponujący pałac w Zaborze jest jedyną w regionie budowlą przypominającą wczesnobarokowe pałace francuskie. Historia pałacu sięga roku 1677. Powstał on z polecenia Johanna Heinricha von Duennewalda. Budowla skonstruowana została na kształt podkowy z trzema kondygnacjami. Wnętrze pałacu urządzone zostało również według stylu barokowego. Po wojnie rezydencja została przekształcona na Prewentorium Przeciwgruźlicze dla Dzieci, później na Sanatorium Dziecięce, zaś od 1998 roku znajduje się w niej szpital psychiatryczny dla dzieci i młodzieży, stąd też nie ma wstępu do wnętrza pałacu. Budynek otoczony jest fosą głęboką na 3 metry i szeroką na 15 metrów. Wokół dziedzińca stoją piękne barokowe budynki. Do zabudowań należy również park liczący 20 hektarów o symetrycznym układzie alei, których główną osią jest jezioro Liwno.

Most stalowy na Odrze w Krośnie Odrzańskim jest jednym ze znaków rozpoznawczych miasta Krosno Odrzańskie. Wybudowany został w 1905 roku przez firmę Beuchelt und Co. z Zielonej Góry. Ma 146 metrów długości, 12 metrów szerokości, jest mostem nitowanym, na dwóch przęsłach. Nowy most ulokowany został obok starego, nieistniejącego już drewnianego mostu typu holenderskiego . Podobno mieszkańcy nie lubili tej przeprawy. Mówi się, że niechęć była tak wielka, że jako pierwsza przejechała po moście fura z gnojem. W 1945 r. został on uszkodzony w trakcie działań wojennych. Dziś most uważany jest za perłę inżynierii. Łączy płaski południowy brzeg Odry (lewy) z północnym, pagórkowatym (prawym). W 2005 roku most obchodził setną rocznicę budowy.

Zamek Joannitów został zbudowany na przesmyku dwóch jezior Trześniowskiego i Łagowskiego na wzgórzu otoczonym zabytkowym parkiem z wieloma pomnikami przyrody. Obecnie budynek składa się z bryły budowli wybudowanej w XVII w., czterech dwukondygnacyjnych skrzydeł które tworzą renesansowy dziedziniec. Nad zamkiem góruje wieża warowna, która jest widoczna z odległości kilku kilometrów. Budowę zamku rozpoczął Zakon Joannitów w 1350 roku.  Na początku XVI w. na rozkaz ówczesnego komandora Liboriusa von Schapelowa wybudowano 24 metrową wieżę. U podnóża warowni powstała służebna osada rzemieślnicza, zabezpieczona murami obronnymi z dwoma bramami. Podczas wojen, oraz najazdu Szwedów zamek znacząco nie ucierpiał. W 1810 roku zamek stał się własnością Prus, a potem własnością prywatną. Obecnie w zamku mieści się hotel i restauracja.

Pierwszy budynek Rogatki Wrocławskiej zbudowano  w 1822 roku, tuż przy murach  dawnego klasztoru ojców reformatów na Wrocławskim Przedmieściu. W 1826 roku rozebrano go jednak w związku z otwarciem przejścia granicznego z Prusami w pobliskim Szczypiornie, a nową rogatkę wzniesiono według projektu Franciszka Reinsteina w 1828 roku. Cechą charakterystyczną tej budowli jest  klasycystyczny styl z czterokolumnowym portykiem  doryckim. Jest to jedyna pozostała rogatka w mieście. Dawniej Kalisz posiadał  jeszcze rogatki:  warszawską, rypinkowską i stawiszyńską. Rogatka pełniła funkcje celne. To tutaj pobierano opłaty za wjazd do miasta traktem od strony Szczypiorna. Do końca XIX w. rogatka pełniła swoje pierwotne funkcje, natomiast z początkiem XX w. przy Rogatce Wrocławskiej zamontowano wagę miejską, która służyła handlarzom odwiedzającym Kalisz. Po II wojnie światowej rogatka utraciła swoje funkcje.  Budynek był siedzibą kaliskiego oddziału Polskiego Związku Głuchych, a od 1975 oddziału Stowarzyszenia Księgowych w Polsce. W 1999 roku przeprowadzono jego gruntowny remont, a obecnie we wnętrzu mieści się cukiernia.

Muzeum Okręgowe Ziemi Kaliskiej w Kaliszu to jedno z najstarszych muzeów regionalnych w Polsce. Założono je w 1906 roku jako Muzeum Archeologiczne w Kaliszu. W tym samym czasie powstał pomysł utworzenia drugiego muzeum przeznaczonego na cele edukacyjne, a przy miejscowym oddziale Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego powstało Muzeum Krajoznawcze. Po kilku latach placówki te połączono i w kwietniu 1914 całość udostępniono zwiedzającym pod nazwą Muzeum Ziemi Kaliskiej. II wojna światowa spowodowała koniec działalności muzeum i niemal całkowitą utratę zbiorów. Po wojnie powrócono do odbudowywania kolekcji, a pierwszą powojenną ekspozycję udostępniono w 1948 roku. Muzeum gromadzi m.in. eksponaty archeologiczne, etnograficzne i historyczne. Wśród nich na uwagę zasługuje zdeponowany w 1958 roku skarb ze Słuszkowa zawierający najliczniejszy zbiór  denarów krzyżowych na świecie oraz najliczniejszy skarb monet w Polsce. W obecnej lokalizacji muzeum znajduje się od 1953 roku.

Rezerwat Archeologiczny w Kaliszu – Zawodziu to oddział Muzeum Okręgowego Ziemi Kaliskiej w Kaliszu. Placówka ta dokumentuje historię badań archeologicznych prowadzonych na terenie wczesnośredniowiecznego grodu na Zawodziu, który został w tym miejscu wzniesiony około 850 – 860 roku. Rezerwat składa się w głównej mierze z zrekonstruowanego grodu otoczonego wałem obronnym miejscami wysokim na 5 metrów. Pierwsze badania archeologiczne w tym miejscu przeprowadzono w 1903 roku, a kolejne dopiero w latach  1958–1965, a później także w  latach 1983–1992. Dzięki temu udało się odsłonić relikty palatium, kolegiaty św. Pawła Apostoła, przykościelnego cmentarza, konstrukcji obronnych i pozostałości kościoła drewniano-glinianego. Odsłonięte fragmenty zabezpieczono i wykorzystano w celach ekspozycyjnych. W 1995 roku udostępniono pierwszy pawilon (tzw. budynek bramy), a dzięki pozyskanym środkom unijnym w 2007 roku zrekonstruowano zabudowania grodu.

Centrum Rysunku i Grafiki im. Tadeusza Kulisiewicza to zarówno muzeum jak i galeria sztuki współczesnej poświęcone twórczości Tadeusza Kulisiewicza. pomysł utworzenia stałej wystawy poświęconej T.Kulisiewiczowi narodził się w Muzeum Okręgowym Ziemi Kaliskiej w 1982 roku, a już dwa lata później został on zrealizowany. W 1986 roku pod patronatem artysty odbyło się I Międzynarodowe Triennale Rysunku, na którym zgromadzono kolejne prace do kolekcji. Po śmierci T. Kulisiewicza w 1988 roku muzeum pozyskało wyposażenie warszawskiej pracowni artysty. Zbiory muzealne obejmują około 1400 prac w postaci  rysunków, szkiców, grafik z wczesnego okresu twórczości, a także archiwalia zebrane przez profesora Kulisiewicza i jemu poświęcone. W muzeum znajdują się także prace innych artystów, a osobną część ekspozycji stanowi rekonstrukcja warszawskiej pracowni artysty.

Dworek Marii Dąbrowskiej w Russowie to placówka powstała w w 1971 roku, a poświęcona osobie i twórczości Marii Dąbrowskiej. Początkowo w zabytkowym dworku w Russowie znajdowała się Izba Pamięci poświęcona pisarce, natomiast w 1979 roku placówka stała się oddziałem Muzeum Okręgowego Ziemi Kaliskiej. 
Zgromadzone w Russowie zbiory obrazują pobyt Dąbrowskiej we wsi w latach 1889–1907  oraz jej związki z ziemią kaliską. W zrekonstruowanym pokoju pisarki pokazano dawne fotografie, rękopisy i dokumenty osobiste, a w pozostałych pomieszczeniach odtworzono m.in. pokój ojca pisarki  - Józefa Szumskiego, kuchnię dworską, salon oraz sypialnię. Sam dworek w Russowie wraz z okalającą go wsią zostały zobrazowane przez pisarkę w powieści Noce i dnie, ale także w innych dziełach literackich.

Granica prusko-rosyjska w Nowych Skalmierzycach – miejsce, które podczas zaborów dzieliło Polaków mieszkających po obu jej stronach, stało się po 200 latach… przyjaznym skwerem historycznym. Wszystko zaczęło się w 1815 roku, kiedy za sprawą kongresu wiedeńskiego utworzono tutaj granicę. Z początkowo niewielkiej komory celnej, w której kwitł handel oraz przemyt powstało w konsekwencji miasto Nowe Skalmierzyce. Wiele z oryginalnych budynków zbudowanych w tamtym okresie istnieje do dzisiaj, w tym niedawno wyremontowane budynki komory celnej na granicy czy imponujący neogotycki dworzec. Myślą przewodnią plenerowej wystawy było przekazanie, jak trudno żyło się w czasach zaborów, kiedy spójny region został na wiele lat sztucznie podzielony szlabanami. Na szklanych planszach zgromadzono więc wiele archiwalnych pocztówek, fotografii, map, dokumentów oraz opisów tego miejsca – w tym relacje osób, które te czasy pamiętały.

Budynek Starostwa Powiatowego w Kaliszu to dawny Pałac Gubernatorski. Jest on jednym z najbardziej reprezentacyjnych gmachów w Kaliszu. Znajduje się przy Placu św. Józefa, w pobliżu parku i bazyliki. Pobudowany w latach 1586-1591 z fundacji prymasa Polski - ks. arcb. Stanisława Karnkowskiego, przebudowany w wieku XIX według planu Sylwestra Szpilowskiego w stylu klasycystycznym na gmach urzędowy. Budynek powstał na planie litery E z czterokolumnowym portykiem korynckim. Na tyłach gmachu - od strony ul. Łaziennej - zachował się urokliwy dziedziniec z arkadowymi podcieniami. Równolegle z funkcjami czysto urzędowymi gmach spełniał również rolę reprezentacyjną. To tu mieszkał brat Napoleona, król Westfalii Hieronim Bonaparte oraz przebywał w roku 1813 i 1815 car Aleksander I. Dwadzieścia lat później, w 1835 roku, podejmowano w nim uczestników „zjazdu monarchów” w osobach króla pruskiego Fryderyka Wilhelma III oraz cara Mikołaja I. Od 1965 r. budynek został objęty ochroną prawną i wpisany do rejestru zabytków.

Z basztą "Dorotka" związana jest legenda. Głosi ona, że starosta zamku kaliskiego miał piękną córkę, Dorotkę, która zakochała się z wzajemnością w Marcinku, ubogim szewczyku. Para ośmieliła się sprzeciwić woli ojca dziewczyny co zakończyło się dla niej samej tragicznie. Wściekły ojciec kazał zamurować córkę żywcem w jednej z baszt obronnych, które mieściły się na tyłach kolegiaty. Wzniesiona została w XIV w. Pierwotnie o kształcie prostokątnym, w XVI w. przebudowana na okrągłą. Dwukondygnacyjna budowla miała znaczenie obronne. Później wykorzystywano ją jako więzienie dla kobiet. Nazywano je tam "dorotkami" i stąd wzięła się obecna nazwa. Oprócz zachowanej baszty "Dorotka" Kalisz posiada jeszcze fragmenty murów miejskich zbudowanych za panowania Kazimierza Wielkiego. Kształt układu murów ustalała Prosna. Łączna ich długość wynosiła 1600 m, wysokość wahała się między 6-9 m, grubość 1-1,50 m. Mury zakończone były blankowanym krenelażem ze strzelnicami.

Ratusz w Kaliszu to neoklasycystyczny budynek, wzniesiony w latach 1920–1924, wpisany do rejestru zabytków w 1993. Stoi na środku Głównego Rynku. Podpiwniczony o czterech kondygnacjach, wzniesiony na planie kwadratu z niewielkim dziedzińcem pośrodku. Na dziedzińcu stoi rzeźba przedstawiająca mityczną Florę, wykonana ok. 1900 r., która została przeniesiona z parku. Turyści mogą z przewodnikiem wejść na kaliską wieżę ratuszową i wysłuchać opowieści o historii miasta z najstarszą w Polsce metryką pisaną Na ratuszowej wieży urządzono punkt widokowy, skąd z wysokości 50 m roztacza się panorama miasta. W wieży znajduje się zegar z napisem "Ufundowany przez Prezydenta Mieczysława Szarrasa i Ławnika Zygmunta Grossa ze składek mieszkańców Kalisza. 1925". Szklane tarcze zegara widoczne są z czterech stron świata. Mają średnicę 3 m, cyfry i wskazówki są żeliwne, a każda ze wskazówek waży 12 kg. Zegar nakręcany jest raz na dobę i napędzany poprzez zamontowany w nim silnik. W punkcie sprzedaży czeka na kolekcjonerów mały quiz.

Muzeum Pracownia-Literacka Arkadego Fiedlera powstało za życia pisarza-podróżnika Arkadego Fiedlera, w 1974 roku. Stworzenie muzeum było odpowiedzią na prośbę czytelników, którzy licznie przyjeżdżali do domu pisarza, żeby się z nim spotkać i zobaczyć pamiątki przywiezione z dalekich podróży. W 1973 roku podjęto prace przystosowujące dom Fiedlerów do udostępnienia pomieszczeń zwiedzającym. Obecnie goście mogą zwiedzać nie tylko dom pisarza podróżnika, w którym zgromadzone są autentyczne pamiątki z różnych zakątków świata, ale również Tajemniczy Świat Indian, Piramidę, Galerię fotograficzną oraz Ogród Kultur i Tolerancji, w którym znajdują się figury, w większości w skali 1:1, m.in. z Wyspy Wielkanocnej, obu Ameryk, Azji, Afryki i innych zakątków świata. Można wejść na pokład statku Krzysztofa Kolumba „Santa Marii”, repliki w skali 1:1, a także zobaczyć angielski samolot „Hawker Hurricane MK I”, który w rękach polskich lotników był bardzo skuteczną bronią w Bitwie o Anglię w 1940 roku. Do końca 2000 roku placówkę odwiedziło ponad milion gości z Polski i zagranicy.

Muzeum Pałac w Rogalinie – zespół pałacowo-parkowy, stworzony w latach 1770–1776 przez Kazimierza Raczyńskiego, starostę generalnego Wielkopolski i marszałka nadwornego, do 1939 r. pozostawał w rękach rodziny. Od 1948 r. Pałac w Rogalinie jest Oddziałem Muzeum Narodowego w Poznaniu. Wnętrza historyczne w głównej części pałacu i jego lewym skrzydle oddają przedwojenny klimat rogalińskiego domu. Część utracona została obecnie zrekonstruowana na podstawie materiałów archiwalnych. Gabinet londyński w prawym skrzydle jest wierną rekonstrukcją pokoju z londyńskiego mieszkania Edwarda Bernarda Raczyńskiego, ostatniego z rodu, Prezydenta RP na Uchodźstwie. Rogalińska galeria obrazów zawiera znakomitą kolekcję malarstwa Edwarda Aleksandra Raczyńskiego z przełomu XIX i XX w. Eksponowanych jest tu blisko 300 prac, m.in. płótno Jana Matejki Dziewica Orleańska oraz zespół dzieł Jacka Malczewskiego i innych wybitnych artystów polskich i zagranicznych. W powozowni można obejrzeć pojazdy konne i akcesoria podróżne z przełomu XIX i XX w. W otoczeniu pałacu znajduje się rokokowy ogród z kopcem widokowym, kurtynami ziemnymi, szpalerowymi gabinetami i korytarzami. Otaczający rezydencję park krajobrazowy łączy się w naturalny sposób z nadwarciańskimi łęgami i polami dawnego majątku.

Mieści się w centrum Starego Rynku w ratuszu - dawnej siedzibie władz miejskich. Pierwotnie był to jednopiętrowy budynek wzniesiony najpóźniej na przełomie XIII i XIV w. W połowie XVI w. włoski architekt Jan Baptysta Quadro przebudował ratusz i nadał mu reprezentacyjny charakter (architektowi tak spodobało się w Poznaniu, że postanowił tu zamieszkać. Ożenił się z Polką, Barbarą Sztametówną). Budynek uzyskał jednolitą renesansową bryłę zewnętrzną i nowy układ wnętrz z okazałą Wielką Sienią (Salą Renesansową). Ekspozycja, rozmieszczona w salach parteru, I i II piętra, opowiada o historii miasta i dziejach ratusza od czasów lokacji (1253 r.) do lat 50. XX w. Stojąc przed ratuszem, warto zwrócić uwagę na wizerunki królów polskich z dynastii Jagiellonów i Piastów, widoczne w pasie attyki i w arkadach bocznych loggii, oraz na znajdujący się w środkowej wieżyczce zegar ze słynnymi koziołkami (symbolem Poznania), trykającymi się codziennie o godz. 12.

Założycielem był Zdzisław Szulc (1945 r.). Jest to jedno z nielicznych w Europie, jedyne takiego typu Muzeum w Polsce. Perłą kolekcji są instrumenty lutnicze (XVI-XX w.) - w tym skrzypce Marcina Groblicza oraz Dankwarta, jak również instrumenty włoskich mistrzów (Amati, Testore, Guadagnini, Maggini). W Saloniku Chopina eksponowane są pamiątki związane z pobytem w Wielkopolsce, w tym fortepian, na którym koncertował w Antoninie.

Mieści się w budynku dawnej loży masońskiej. Otoczone jest zabytkowym parkiem o założeniach barokowych z XVII wieczną studzienką w centrum. Poznańskie Muzeum Etnograficzne należy do grona najstarszych placówek muzealnych w Polsce prezentujących bogactwo kultury ludowej. Zbiory gromadzone są w działach Sztuki Ludowej, Kultury Technicznej, ceramiki, Tkanin i Ubiorów Ludowych, Zabawek, Kultury Miejskiej, Dokumentacji oraz Kultur Pozaeuropejskich.

Położony jest w malowniczym parku nad rzeką Trzemną. Charakteryzuje go piękna renesansowa architektura i niezwykle urokliwe wnętrze. Gmach powstał w 2. poł. XVI wieku, należał do rodziny Leszczyńskich, w poł. XIX wieku stał się własnością małżeństwa Izabeli (córki ks. Adama Czartoryskiego) i Jana Działyńskich. Pielęgnowany do dziś muzealny charakter miejsca zawdzięczać należy Izabeli, która stworzyła wspaniałą kolekcję dzieł sztuki, a zamek-rezydencję przekształciła w muzeum.

Mieści się w klasycystycznym pałacu z końca XVIII wieku, dziele architekta Stanisława Zawadzkiego. Wizyta w pałacu jest żywą podróżą po miejscach związanych z poetą Adamem Mickiewiczem i niezwykłym doświadczeniem przedmiotów kojarzonych z jego osobą. W parku okalającym budynek Muzeum znaleźć można zakątki prawdziwie romantyczne, choćby ziołowy "Ogródek Zosi" (opisany w "Panu Tadeuszu"). Obok miejsca, w którym rósł "dąb Mickiewicza" jest jeden z niewielu w naszym kraju "pomników drzewa" - ława z utrwaloną sentencją wypowiedzianą w tym miejscu przez poetę.

Powstało w 1919 roku, zniszczone w II wojnie światowej, od 1957 roku odbudowuje swoją kolekcję. Jednym z najcenniejszych obiektów jest pochodzący z XVI w. mieczo-rapier o głowni wykutej w Mediolanie. Chlubą zbiorów jest bechter (rodzaj pancerza) wykonany w 1580 r. w Poznaniu, zdobny na napleczniku herbem miasta. Zwraca uwagę czapka rogata (wzór z 1807r.) szwoleżera polskiej Gwardii Napoleona oraz Krzyż Komandorski Orderu Wojennego Virtuti Militari, najwyższego polskiego odznaczenia za czyny wojenne, przywróconego w 1919 r. Ważną część zbiorów stanowią osobiste pamiątki tj. patent oficerski z 1932 r. dla T. Szydy, ppor. piechoty, zamordowanego przez Sowietów w Katyniu. Cenna jest złota papierośnica z daru Wiktora Emanuela III, króla Włoch, będąca nagrodą za zajęcie 2 miejsca w Zawodach Hippicznych (Rzym, 1923r.) dla płk. S. Zahorskiego z 16. P. Uł. Wlkp.

Mieści się w dwóch budynkach. W eklektycznej siedzibie z 1904 roku mieszczą się na parterze Galeria Sztuki Polskiej 16-18 w. z unikatową kolekcją portretów trumiennych i Galeria Sztuki Średniowiecznej. W roku 2011 w podziemiach starego gmachu otwarta została Galeria Sztuki Starożytnej z wyjątkowym w kolekcjach polskich zbiorem rzymskiego portretu cesarskiego. Na piętrze znajdują się zbiory malarstwa zachodnioeuropejskiego, z jedynym w Polsce obrazem Claude'a Moneta Plaża w Pourville. W nowym skrzydle eksponowane są dzieła Galerii Sztuki Polskiej od czasów oświecenia przez sztukę romantyzmu, akademizmu, impresjonizmu, symbolizmu - w tym największy w Polsce zbiór obrazów Jacka Malczewskiego - malarstwo Olgi Boznańskiej, Wojciecha Weissa, Witolda Wojtkiewicza, Stanisława Wyspiańskiego, artystów kręgu École de Paris, kolorystów po współczesną sztukę Tadeusza Kantora, Jerzego Nowosielskiego, Aliny Szapocznikow w tym drugi z serii obrazów liczonych Romana Opałki oraz prace z dwóch ostatnich dekad, takich twórców jak Izabella Gustowska, Grzegorz Kowalski i Zofia Kulik.

Skansen w Pobiedziskach należy do najstarszych parków miniatur w Polsce. Uroczyste otwarcie nastąpiło w maju 1998 roku i uświęciło obchody 950-lecia Pobiedzisk. Budowa pierwszych miniatur rozpoczęła się jednak już znacznie wcześniej bo w roku 1991. Park położony jest przy historycznym Szlaku Piastowskim w połowie drogi między Poznaniem, a Gnieznem, 1,5 km od Pobiedzisk. Podstawową funkcją skansenu jest ukazanie struktury przestrzennej Szlaku Piastowskiego w jego dzisiejszym i częściowo historycznym kształcie. Makiety przedstawiają: ratusze, pałace, kościoły, grody itp. i są wierną kopia oryginałów z zachowaniem wszelkich detali. Wszystkie budowle wykonane są w skali 1:20. Teren skansenu to nie tylko miejsce dla pasjonatów historii, to również miejsce wspaniałego wypoczynku wśród otaczającej przyrody.

Parowozownia Wolsztyn składa się z ośmiostanowiskowej hali wachlarzowej budowanej w latach 1907-1909r. Przy hali zbudowana jest wieża wodna z 1907 roku mieszcząca 100 metrów sześciennych wody. W przyziemiu znajduje się zestaw pomp czerpiących wodę z jeziora Berzyńskiego. Do hali od strony ulicy Fabrycznej przylega budynek administracyjny, w którym znajdują się biura dyspozytora, mistrza i naczelnika. Tory wyjazdowe z hali zbiegają się w obrotnicy o średnicy 20,5 metra. Za obrotnicą znajduje się skład opału i urządzenia do nawęglania, wodowania i kanał rewizyjny służący oględzinom i smarowaniu parowozów. Na terenie Parowozowni znajdują się także liczne pomieszczenia magazynowe oraz wiata wystawiennicza dla dawnych urządzeń naprawczych. Na torach stoją eksponaty, parowozy, dźwigi, wagon z pociągu ratunkowego oraz pług. Część lokomotyw wyeksponowanych jest na torach stacyjnych. Parowozownia w Wolsztynie jest jedyną parowozownią w Europie, gdzie do dnia dzisiejszego parowozy codziennie prowadzą ruch planowy na kolejowych szlakach.

Muzeum Regionalne w Wągrowcu mieści się w zabytkowym budynku z końca XVIII w., tzw. Opatówce, byłej siedzibie opata cystersów wągrowieckich. Działalność rozpoczęło w 1987 r. Na wystawach stałych prezentowane są pradzieje powiatu wągrowieckiego od paleolitu po okres wpływów rzymskich oraz historia miasta od założenia go przez cystersów w XIV w. do czasów II wojny światowej. Eksponowane są również dokumenty związane z postacią ks. Jakuba Wujka z Wągrowca (1541-1597), tłumacza Pisma Świętego na język polski. Wystawa etnograficzna została zaaranżowana w pomieszczeniach zwanych „Chatą Rybaka” gdzie obok sprzętu rybackiego ukazano dawny wystrój wnętrz uzupełniony elementami pałuckiej sztuki ludowej. Muzeum organizuje także wystawy czasowe o bardzo zróżnicowanej tematyce ze zbiorów własnych, wypożyczone z innych instytucji czy też od osób prywatnych. Ponadto po wcześniejszym uzgodnieniu oferuje usługi przewodników w zakresie zwiedzania wystaw muzealnych oraz zabytków Wągrowca i okolic.

Dziewicza Góra jest najwyższym wzniesieniem położonym w Parku Krajobrazowym Puszcza Zielonka, znajdującym się na północ od Poznania nieopodal miejscowości Czerwonak. Tereny te w przeszłości należały do Klasztoru Cysterskiego w Owińskach, a od cysterek, które w nim mieszkały prawdopodobnie wzięła się nazwa wzniesienia. Dziewicza Góra wznosi się na wysokość 143 m n.p.m.. Wzniesienie porasta las mieszany, natomiast w kilku miejscach znajduje się starodrzew dębowy. Cały obszar objęty jest ochroną ze względu na bogaty świat roślin i zwierząt. Na szczycie góry w 2005 roku wybudowano dostrzegalnię pożarową, która pełni także rolę wieży widokowej. W 2014 roku u stóp Dziewiczej Góry otwarto bazę turystyczną wraz z parkingiem. „Dziewicza Baza” to idealne miejsce wypadowe nie tylko na szczyt Dziewiczej Góry, ale także w inne miejsca Puszczy Zielonki. To także miejsce, w którym można zorganizować imprezę okolicznościową, spotkanie dla grup przy ognisku czy po prostu napić się kawy w funkcjonującym tu Cafe Bistro.

Kosz gigant jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych współczesnych symboli miasta. Kształtem przypomina łódź z herbu Nowego Tomyśla zaś materiał, z którego jest wykonany nawiązuje do tutejszych tradycji upraw wikliny i rzemiosła plecionkarskiego. Pierwszy kosz zbudowano w 2000 roku, chcąc w ten sposób uczcić przełom tysiącleci. Kosz był wspólnym dziełem 50 - ciu plecionkarzy. Prace nad nim trwały nieprzerwanie przez 55 godzin. Do jego budowy wykorzystano 8 ton wikliny. Imponujące rozmiary: długość – 17,29 m, szerokość – 9,46 m, wysokość – 7,71 m dały mu miejsce w Księdze Rekordów Guinnessa. Wnętrze kosza zostało obsadzone różnego rodzaju gatunkami drzew i krzewów, tworząc w ten sposób swoistą formę kwietnika. Z czasem na skutek oddziaływania warunków atmosferycznych, które wpłynęły na niszczenie wikliny, koniecznym stało się wybudowanie nowego kosza. W sierpniu 2006 roku ten sam zespół plecionkarzy wyplótł nowy, jeszcze większy obiekt. Obecny kosz gigant ma długość – 19,80 m, szerokość – 9,53 m i wysokość – 8,98 m. Do jego budowy zużyto 12 ton wikliny i 11 ton konstrukcji stalowej.

Kolegiata Matki Bożej Pocieszenia i św. Stanisława Biskupa w Szamotułach została zbudowana w 1 połowie XV wieku z fundacji braci Dorogosta i Wincentego Świdwów-Szamotulskich. W latach 1513-1542 staraniem Łukasza Górki, kolejnego właściciela Szamotuł, dokonano ostatecznej, gruntownej przebudowy. W tej formie kościół dotrwał do naszych czasów i zalicza się go do najokazalszych świątyń Wielkopolski. Szamotulska kolegiata wybudowana została w stylu gotyckim. Jest świątynią trzynawową. W latach 1884-90 kolegiatę przebudowano rozbierając wieżę oraz dobudowując kruchtę od południa. Wnętrze kościoła zdobią liczne zabytki sztuki sakralnej jak późnorenesansowy ołtarz główny z około 1616 r.,na belce tęczowej gotycki krucyfiks z około 1370 r. I wiele innych. Szamotulska świątynia kolegiatą była już w latach 1542-1939 i później od 2000 roku. W dniu 13 maja 2014 roku kolegiata otrzymała tytuł bazyliki mniejszej co uroczyście ogłoszono 20 września tego samego roku.

Zamek w Szamotułach zbudowano w północnej części miasta przez ród Nałęczów Szamotulskich. W 1513 roku Katarzyna Szamotulska wniosła budowlę jako ślubne wiano Andrzejowi Górce, który pięć lat później wybudował wysoką ceglaną basztę, strzegącą wjazdu na teren warowni. Zamek następnie przeszedł w ręce wojewody poznańskiego Łukasza Górki, a w kolejnych latach był siedzibą wielu innych znamienitych rodów wielkopolskich. W XVIII i XIX wieku dwuskrzydłowy gmach przekształcono zmieniając jego pierwotnie obronny charakter. W roku 1837 budowlę przejął pruski następca tronu Fryderyk Wilhelm. W 1869 rozpoczęto generalny remont zamku, połączony z częściową jego rekonstrukcją. Obecnie obiekty zamkowie mieszczą Muzeum - Zamek Górków w Szamotułach, którego początki sięgają 1957 roku. W głównym budynku muzeum, dawnym zamku, prezentowane są wnętrza siedziby magnackiej, wysokiej klasy meble, przedmioty dekoracyjne, tkaniny, porcelana chińska i in.. W dwóch salach eksponowana jest jedna z największych w Polsce kolekcji ikon. W oficynie mieści się wystawa etnograficzna obejmująca dawne warsztaty: kowalski, stolarski i tkacki, a także izbę mieszkalną. W baszcie eksponowane są m.in.: komnata Halszki z Ostroga oraz wystawa dotycząca historii miasta i najbliższej okolicy.

W związku z długoletnią tradycją uprawy wikliny i chmielu w okolicach Nowego Tomyśla, Miedzichowa i Trzciela, w 1985 roku utworzono tematyczne muzeum. Placówka funkcjonuje jako oddział Muzeum Narodowego Rolnictwa i Przemysłu Rolno-Spożywczego w Szreniawie. Na potrzeby powstałej placówki przeznaczono dwa obiekty: zrekonstruowany holenderski zabytkowy budynek mieszkalny z końca XVIII wieku, który stanowi główną siedzibę Muzeum i jest miejscem prezentacji obydwu wystaw stałych oraz drewniany stylizowany budynek – tzw. Dworek Myśliwski postawiony w 1977 roku będący miejscem prezentacji organizowanych cyklicznie, wystaw czasowych o różnej tematyce oraz stałej ekspozycji przyrodniczej. Obydwa budynki otacza teren o powierzchni 1.75 ha, na którym znajdują się ekspozycje botaniczne oraz prezentowane są artystyczne formy przestrzenne z wikliny. Całość znajduje się na terenie Parku Miejskiego.

Muzeum w Międzyrzeczu to jedno z najbardziej urokliwych miejsc w województwie lubuskim. Na terenie blisko 6 hektarowego parku, który rozlokowany jest w widłach dwóch rzek Obry i Paklicy zwiedzający mogą podziwiać ruiny zamku królewskiego z czasów Kazimierza Wielkiego. Jest to jedyny królewski zamek piastowski na terenie województwa lubuskiego. Obiekt świetnie nadaje się do imprez plenerowych oraz wydarzeń okolicznościowych. W sąsiedztwie zamku znajduje się muzeum w którym obejrzeć można największą w Polsce kolekcję portretów trumiennych z XVII i XVIII w.

Muzeum Ziemi Nadnoteckiej im. Wiktora Stachowiaka w Trzciance to samorządowa instytucja kultury. Tradycją nawiązuje do przedwojennego niemieckiego muzeum, założonego w 1924 r. Polskie muzeum powstało w 1958 r., a pod obecną nazwą funkcjonuje od 1996 r. Zbiory gromadzone są w działach: archeologicznym, historycznym, etnograficznym, numizmatycznym, szkolnictwa oraz sztuki i rzemiosła artystycznego. Prezentujemy je na czterech ekspozycjach stałych. W ciągu roku organizujemy kilka wystaw czasowych, konkursy, spotkania, zajęcia dla dzieci i młodzieży oraz Piknik Muzealny. Muzeum Ziemi Nadnoteckiej w Trzciance mieści się w budynkach przy ulicy Żeromskiego 7 oraz 36a. Pierwszy z nich został wybudowany pod koniec XIX wieku i przez lata znajdowało się w nim miejskie przedszkole. Drugi to XIX. wieczna kamieniczka, zaadaptowana w 1970 roku na siedzibę Muzeum.

Historia Wyrzyskiej Kolejki Powiatowej rozpoczyna się w 1894 roku kiedy to z inicjatywy lokalnych właścicieli ziemskich i przy poparciu władz powiatu wyrzyskiego rozpoczyna się budowa infrastruktury kolejowej. Historyczną datą dla kolejki jest natomiast dzień 5.02.1895 roku, kiedy to uruchomiono pierwsze przewozy towarowe z Białośliwia przez Kocik Młyn, Pobórkę do Łobżenicy. Zapotrzebowanie na usługi przewozowe były bardzo duże. W 1911 roku przewóz osób wyniósł 113 tys. osób, a wielkość przewozu towarów oszacowano na ok. 190 tys. ton. W kolejnych latach wyrzyska kolejka przechodziła przeróżne metamorfozy, okresy stagnacji i rozkwitu. Okresem świetności kolejki były lata 40. i 50. XX wieku, jednak już dekadę później kolejka zaczęła zamierać by ostatecznie 1 stycznia 1994 roku zaniechać całkowicie przewozów. Dzięki pasjonatom i miłośnikom kolei, dzięki wysiłkowi wielu ludzi dziś wyrzyska kolejka znów budzi się do życia. W 2000 roku powstało Towarzystwo Wyrzyskiej Kolejki Powiatowej, którego celem jest uratowanie i zagospodarowanie istniejącego majątku przy współudziale władz powiatu. W 2002 roku przywrócono sezonowe i okazjonalne jazdy pociągów turystycznych. W 2008 roku zaplecze kolejki wąskotorowej w Białośliwiu wpisano do rejestru zabytków, a od kilku lat rękoma wolontariuszy prowadzona jest odbudowa istniejących szlaków i taboru. Coroczne zjazdy miłośników kolei wąskotorowych gromadzą coraz większe rzesze turystów w związku z czym wzrasta też ruch turystyczny na odbudowanych trasach. W roku 2015 kolej wąskotorowa w Białośliwiu obchodzi swe 120 urodziny.

Zespół Pałacowo Parkowy w Biedrusku zbudowany w 1877 r. po rozbiorach Polski przez rodzinę von Treskov z Owińsk, gdzie była ich siedziba rodowa. Po śmierci właściciela od 1904 r. obiekt ten przechodzi w ręce armii pruskiej. W latach 1918 – 1939 obiekt jest w administracji armii pruskiej, do 1945 r. stacjonuje tu armia niemiecka, a po 1945 r. należy do Ludowego Wojska Polskiego. Od 2009 r. właścicielem obiektu jest osoba prywatna, która przywraca obiekt do dawnej świetności. Odrestaurowany jest już pałac, w piwnicach którego mieści się restauracja, kawiarnia i winiarnia. Na parterze znajduje się sala balowa i bankietowa, jest też biblioteka i apartament myśliwski oraz inne sale. Muzeum wojskowe może poszczycić się znaczną kolekcją broni krótkiej oraz kolekcją broni białej (szable z całej Europy). W kolekcji zewnętrznej muzeum posiada samolot AN-2, Skota, BWP oraz kuter do budowy przepraw wodnych. Odbudowano piękny wjazd, amfiteatr, monopterosa, altankę zakochanych i rabatę ziołową, wieżę widokową oraz staw górny, a także częściowo park. Wszystko powyższe renowacje wykonano z własnych środków, mimo starań o zewnętrzne finansowanie. Do remontu pozostała jeszcze lodownia oraz tunel łączący lodownię z pałacem. Obiekt stale się zmienia (zarówno w środku jak i na zewnątrz), jest rozbudowywany i udostępniany przybyłym gościom, których po wszelkich zakamarkach oprowadza uprzejma obsługa.

Muzeum Zamek Opalińskich znajduje się w odbudowanym skrzydle południowym dawnego XIV wiecznego zamku wzniesionego przez Maćko Borkowica, wojewodę poznańskiego. Jednak okres świetności Zamku przypada na rządy magnackiego Rodu Opalińskich. Najcenniejszymi eksponatami w Muzeum jest zespół pięciu unikatowych na skalę europejską XVII wiecznych sarkofagów rodziny Opalińskich. Muzeum w Sierakowie pełni rolę ważnego animatora kultury w regionie. Oprócz stałej ekspozycji organizowanych jest wiele wystaw czasowych, koncertów, wykładów i imprez historycznych. Instytucja w swej działalności organizuje m.in. lekcje muzealne, żywe lekcje historii, pokazy historyczne oraz zwiedzanie miasta i regionu. Istnieje możliwość umówienia grupy poza godzinami otwarcia.

Park Narodowy „Ujście Warty” stanowi obszar wodno-błotny, będący jedną z największych ostoi ptaków w Polsce i Europie. Położony jest w zachodniej części Polski, przy granicy z Niemcami. Park został utworzony w 2001 r., jest najmłodszym parkiem narodowym. Nadwarciańskie rozlewiska są cenne przyrodniczo nie tylko w Polsce, ale również w skali międzynarodowej. Obszar Parku został objęty Konwencją Ramsar tj. konwencją o obszarach wodno-błotnych mających znaczenie międzynarodowe jako środowisko życiowe ptactwa wodnego. Park został również włączony do Europejskiej Sieci Ekologicznej Natura 2000 pod nazwą PLC 080001 „Ujście Warty”. Głównym celem ochrony Parku są ptaki oraz ich siedliska. Dotychczas odnotowano tutaj ponad 270 gatunków ptaków, w tym około 170 gatunków lęgowych. Park Narodowy „Ujście Warty” to prawdziwe „Ptasie Królestwo”, dostępne również dla turystów. Przed odwiedzeniem Parku zalecane jest zapoznanie się z treścią zarządzenia Dyrektora Parku w sprawie udostępnienia PN „UW” dla turystyki, które znajduje się na oficjalnej stronie Parku.

Ośrodek Szkoleniowo-Wypoczynkowy w Porażynie położony jest na terenie Nadleśnictwa Grodzisk w odległości około 50 km od Poznania . Mieści się w zabytkowym pałacu, zbudowanym ok. 1880-1882 r. jako pałac-willa Eichenhorst (gniazdo dębów) dla właściciela dóbr opalenickich  Pałac był przebudowywany około 1900 roku oraz podczas II wojny światowej. W 1920 pałac wraz z otaczającym go parkiem zakupił generał Kazimierz Sosnkowski z przeznaczeniem na rezydencję. Po II wojnie światowej służył jako ośrodek szkoleń dla leśników, od 1945 była w nim szkoła leśna, od 1971 mieściło się w nim Policealne Studium Leśne, w 1993 pałac przekazano Nadleśnictwu Grodzisk i utworzono w nim ośrodek szkoleniowo-wypoczynkowy oraz hotel. Cały kompleks otacza leśny park z bukami i dębami stanowiące pomniki przyrody o obwodach ok. 400 cm. W kompleksie pałacowym znajduje się również masztalarnia. W odległości około 500 metrów od pałacu w parku znajduje się kapliczka - mauzoleum Sosnkowskich.

W styczniu 1929 roku z inicjatywy Wacława Sawickiego i inż. Władysława Zalewskiego oraz Józefa Braniewicza, powstała w Opalenicy pierwsza w Polsce Fabryka Motocykli, której produkt otrzymał symboliczną nazwę „LECH”. Starano się aby jak największa liczba podzespołów powstawała na miejscu w zakładowych warsztatach i odlewni. Dwucylindrowy, trzybiegowy motocykl zaprezentowany został już w 1929 roku na Powszechnej Wystawie Krajowej w Poznaniu, na której uhonorowano go srebrnym medalem. Rok później na Międzynarodowej Wystawie Komunikacji i Turystyki (KOMTUR) motocykl otrzymał list pochwalny. Motocykl „LECH” doskonale radził sobie w krajowych rajdach, między innymi na regularność jazdy: Poznań – Gniezno – Bydgoszcz – Grudziądz –Leszno - Poznań oraz jazdy non stop: Poznań – Bydgoszcz – Poznań, zajmując w tych imprezach wysokie lokaty. Na „LECHach” jeździli: Ildefons Czerniak z Poznańskiej UNII i Tadeusz Frankowski z warszawskiej LEGII. Próba pozyskania kapitału poprzez przekształcenie fabryki w spółkę akcyjną nie pomogły przetrwać kryzysu ekonomicznego i w 1932 r., Pierwsza Polska Fabryka stała się jego ofiarą zaprzestając produkcji.

Muzeum Początków Państwa Polskiego w Gnieźnie powstało w 1973 r. Jest to jedyne w kraju muzeum poświęcone najdawniejszym dziejom naszej państwowości oraz dziejom Gniezna – największego stołecznego grodu pierwszych polskich władców. Co roku odwiedza je kilkadziesiąt tysięcy osób. Muzeum prezentuje wystawy poświęcone początkom państwa polskiego. Najnowszej, otwartej w 2012 r., towarzyszą filmy w technologii 3D. Na wystawie, składającej się z ponad 500 eksponatów, zobaczyć można m.in. rekonstrukcję drewnianego wału grodu w Gnieźnie z pocz. XI w., detale architektoniczne z XI-wiecznej katedry gnieźnieńskiej, zabytki archeologiczne dotyczące wierzeń i życia codziennego w czasach pierwszych Piastów. Oprócz tej wystawy, muzeum prezentuje inne stałe ekspozycje: Gniezno w dawnych wiekach, Piastów malowane dzieje, Broń w dawnych wiekach oraz czasowe wystawy poświęcone różnej tematyce.

Muzeum Zabytków Kultury Technicznej w Gnieźnie to obiekt, jakich w Polsce niewiele. To tutaj zetkniesz się z przedmiotami, które mają swoją historię oraz duszę. Można w nim zobaczyć zarówno stare przedmioty codziennego użytku, jak również legendarne zabytki motoryzacji. Prezentowane eksponaty odnowione są ze szczególną dbałością o zachowanie oryginalności i przywróceniem 100% sprawności. W ofercie oprócz tradycyjnego zwiedzania z przewodnikiem przewidziano dodatkowe atrakcje w formie tematycznych warsztatów, w których uczestnik ma szansę poznać zasadę działania i budowę maszyn i urządzeń. Mocną stroną muzeum jest jego lokalizacja na terenie zabytkowych budynków koszar 12 Regimentu Dragonów. Dogodny dojazd oraz darmowy parking są dodatkowym atutem muzeum, które naprawdę warto odwiedzić. Czynne w soboty i niedziele w godzinach 11-17, a także w tygodniu po uprzednim uzgodnieniu terminu.

Brama Poznania jest pierwszym w Polsce centrum interpretacji dziedzictwa. Odnaleźć tu można narrację o dziejach wyspy katedralnej, grodzie z X wieku, pierwszej siedzibie dynastii Piastów, ale także, a może przede wszystkim zmaganiu człowieka z losem, siłami natury i dążeniu do lepszego życia. Brama Poznania jest częścią Ostrowa Tumskiego, miejsca, w którym kształtowała się polska państwowość. Właśnie stąd chrześcijaństwo zaczęło promieniować na ziemie polskie. W katedrze na Ostrowie Tumskim spoczywają pierwsi władcy Polski. Przez wieki rozwijały się tu poznańskie tradycje akademickie i mecenat sztuki. Ostrów Tumski wyróżnia się także niezwykle atrakcyjnym położeniem. To wyspa usytuowana między nurtami Warty i Cybiny, którą cechuje bogactwo przyrodnicze ekosystemu nadrzecznego. Idea i misja Bramy Poznania znajduje swe źródło w rozważaniach Freemana Tildena i jego teorii interpretacji przeszłości w oparciu o dawne obiekty i nowe technologie.

Ostrów Lednicki jest wyspą położoną na jeziorze Lednica. To tutaj mieściła się jedna z największych rezydencji pierwszych Piastów, przez co miejsce to jest jednym z najważniejszych w historii Polski. Atrakcją wyspy są pozostałości rezydencji pałacowej zbudowanej w 2 poł. X wieku przez Mieszka I, w której podejmowany był zapewne cesarz Otton III przez Bolesława Chrobrego w czasie pielgrzymki do grobu św.Wojciecha w Gnieźnie w 1000 roku. Ostrów Lednicki to najbardziej prawdopodobne miejsce chrztu pierwszych władców Polski z doskonale zachowanymi X-wiecznymi ruinami palatium z kaplicą księcia Mieszka I. W kaplicy znajdują się dwa baseny chrzcielne z X w. Pod wodą widoczne są natomiast pozostałości dwóch drewnianych mostów z X w., które niegdyś łączyły wyspę z traktami do Poznania i Gniezna. Ponadto znajdują się tutaj widoczne wały grodowe, a na podgrodziu rekonstrukcja drewnianej zagrody.

Gród w Gieczu zbudowany został na półwyspie otoczonym z trzech stron wodami nieistniejącego już jeziora. Według najnowszych badań najstarsze ślady osadnictwa na tym terenie pochodzą z przełomu VIII i IX wieku. Gród w Gieczu znajdował się na przecięciu szlaków handlowych łączących Europę Zachodnią ze Wschodnią co niewątpliwie miało wpływ na rozwój tego miejsca. Niegdyś znajdował się tu jeden z potężniejszych grodów państwa wczesnopiastowskiego. Na jego terenie znajdują się relikty palatium z kaplicą z X/XI w. oraz nieeksponowane fragmenty XI-wiecznego kościoła św. Jana Chrzciciela w typie karolińskich dwuwieżowych kościołów z westwerkiem. We wsi Giecz, na terenie dawnej osady targowej, znajduje się romański kościół z przełomu XII/XIII w. pod wezwaniem Wniebowzięcia NMP i św. Mikołaja.

Gród w Grzybowie to jeden z największych grodów, jakie powstały w okresie formowania się państwa Piastów. Zlokalizowany jest w miejscowości Grzybowo niedaleko Wrześni. W terenie grodzisko obejmuje powierzchnię 4,7 hektara o kształcie zbliżonym do czworoboku o zaokrąglonych narożnikach. Gród otoczony był wałem o wysokości ok. 16 metrów zbudowanym z drewna dębowego, gliny, ziemi i piasku. Początki grodu w Grzybowie można określić na lata 20. i 30. X wieku. Okres świetności jednego z największych grodów w Wielkopolsce trwał około 100 lat (od 1. połowy X do połowy XI w.). Gród wyposażony jest w nowoczesny obiekt wystawowo-edukacyjny, w którym zajęcia są prowadzone przez cały rok.

Budowę skansenu rozpoczęto 29 września 1975. Pierwszą ekspozycję udostępniono zwiedzającym w dniu 1 czerwca 1982. W muzeum prezentowana jest unikatowa rekonstrukcja XIX-wiecznej wsi wielkopolskiej, dworu i folwarku. Park ten to liczne przykłady budownictwa z terenów historycznej Wielkopolski. Najstarsze eksponaty datowane są na rok 1602 natomiast najmłodszy budynek pochodzi z 1935 roku. Budynki zorganizowane są w typowy układ wsi, prezentując kompletne wyposażenie domostw i dekorację wnętrz z oryginalnym umeblowaniem, sprzętami gospodarstwa domowego oraz narzędziami rękodzielniczymi i maszynami rolniczymi.

Ukończona w 1627 roku przez Abrahama Ciświckiego brama o trójkondygnacyjnej konstrukcji w charakterze gotyckiego wiązania. Stanowi do dzisiaj jedyny zachowany element fortecy. Posiada tablicę z łacińską inskrypcją, informującą o fundatorach i budowniczych twierdzy. Nad płytą umieszczono czteropolowy kartusz herbowy Ciświckiego, a nad nim w małej niszy figurę rycerza w zbroi z chorągwią w ręku. Obok wieży widoczne pozostałości wałów oraz fosa zamkowa zasilana z jeziora Błędno. W kierunku południowym park będący pozostałością ogrodu włoskiego. W odrestaurowanej wieży mieści się obecnie galeria sztuki współczesnej.

Otwarcie Muzeum Regionalnego Ziemi Zbąskiej w Przyprosytyni – pierwszego muzeum na wsi polskiej, nastąpiło 20 lutego 1938 roku. Rozwojowi instytucji przeszkodziła II wojna światowa. W latach pięćdziesiątych, dzięki zaangażowaniu władz miejskich i powiatowych powstał projekt adaptacji wieży bramnej na muzeum etnograficzne. Uroczyste otwarcie nowego muzeum nastąpiło 17 lipca 1965 roku. W 1966 roku Muzeum Regionalne Ziemi Zbąszyńskiej przeszło pod patronat oddziału Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego. W 2000 roku zbąszyński oddział PTTK-u został rozwiązany, a zbiory zostały przekazane Zbąszyńskiemu Centrum Kultury. W kwietniu 2004 roku Muzeum Ziemi Zbąszyńskiej i Regionu Kozła przeniesiono do zabytkowego budynku dawnej szkoły ewangelickiej na Rynku. Aktualnie muzeum posiada salę archeologiczną oraz etnograficzną. Jednym z najciekawszych eksponatów jest wydanie Anatomii Rzeczypospolitej Polskiej autorstwa Stefana Garczyńskiego, wojewody poznańskiego.

Budowę kościoła w 1757 roku podjął Stefan Garczyński, dziedzic zbąszyński. Po 20 latach ukończył budowę świątyni Edward Garczyński, brat Stefana. Konsekracja kościoła, której dokonał biskup Ignacy Raczyński, odbyła się w 1796 r. Kościół wyglądał wówczas inaczej niż obecnie, wieże były niższe, nie posiadały charakterystycznych kopuł. Budowniczym kościoła był Jan Handke z Leszna. W 1850 r. kościół strawił pożar. Spłonęły wówczas wieże, stopione zostały dzwony, zapadło się sklepienie. Po pożarze przystąpiono do budowy nowych wież, których kształt barokowy zachował się po dzień dzisiejszy. Pod koniec II wojny światowej kościół uległ poważnemu zniszczeniu. Szczególnie ucierpiała wieża zachodnia. Po wojnie staraniem ks. kan. dr. Jana Ściesińskiego i dzięki ofiarności wiernych kościół został odrestaurowany, w roku 1957 wnętrze otrzymało nową polichromię.

Pierwsze ślady osadnictwa na obszarze gminy Komorniki datowane są na ok. IX-VII tysiąclecie p.n.e.,. W samych Komornikach odkryto ślady obecności człowieka z tzw. kultury pomorskiej. Pierwsze wzmianki o Komornikach pochodzą z bulli papieża Innocentego II z roku 1136. Na bazie istniejącego już osadnictwa lokowano wieś Komorniki (1286-1297). W czasie zaborów ludność Ziemi Komornickiej zaciekle broniła się przed kolonizacją pruską. Komorniki pozostały ostoją polskości, a w latach 80. XIX w. protestowano przeciwko rugowaniu języka polskiego ze szkoły. Obecna Gmina Komorniki powstała w1973 r. Na terenie gminy znajduje się wiele ciekawych obiektów, do których należą m.in: zespół dworsko-folwarczny w Szreniawie (siedziba Muzeum Narodowego Rolnictwa i Przemysłu Rolno-Spożywczego), wieża widokowa z Mauzoleum Bierbaumów, a także parki dworskie w Szreniawie, Komornikach i Głuchowie. Do bardzo ciekawych obiektów z przyrodniczego, krajobrazowego, a także historycznego punktu widzenia należy uroczysko Kątnik. Niewątpliwym atutem Gminy Komorniki jest także położenie w otulinie Wielkopolskiego Parku Narodowego, oraz liczne szlaki turystyczne przebiegające przez teren gminy. Ciekawostką może być fakt, że okolice Komornik były miejscem odwiedzin Cesarza Napoleona, który w roku 1806 wizytował te tereny i na zaproszenie hrabiego Ksawerego Działyńskiego odwiedził pałac w Konarzewie.

Wielkopolskie Muzeum Pożarnictwa od 1995 r. jest oddziałem zamiejscowym Centralnego Muzeum Pożarnictwa w Mysłowicach. WMP zostało otwarte 16 czerwca 1974 r. zbiory umieszczone są w budynku zabytkowego kościoła ewangelickiego, szkoły i dwóch pawilonach gdzie znajduje się sprzęt ciężki.  W zbiorach muzeum można oglądać sikawki konne (najstarsza pochodzi z 1786 r.) , samochody pożarnicze, mundury, sztandary, medale i odznaczenia strażackie, a także hełmy. Jednym z ciekawszych eksponatów jest Chevrolet 1929 r. który jak przystało na tak wiekowy pojazd może pochwalić się udokumentowaną bogatą historią działań ratowniczo-gaśniczych.  Wyjechał żeby ratować powstańczą Warszawę, biorąc udział w różnych akcjach po drodze do stalicy w 1944 r. nie dojechał. Zabudowę pożarniczą wykonała firma Łoziński spod Wrześni. Samochód ten był pierwszym w powiecie wrzesińskim i znajdował się na wyposażeniu OSP Węgierki. Od 1956 r. wpisany był do Wielkopolskiego Rejestru Wiekowych Samochodów. Brał udział w wielu rajdach pojazdów zabytkowych. W 1988 r. został przekazany z OSP Węgierka do Wielkopolskiego Muzeum Pożarnictwa.

Muzeum Sztuk Użytkowych, dawniej Muzeum Rzemiosł Artystycznych udostępniono publiczności  23 lutego 1965 roku. Jako oddział Muzeum Narodowego w Poznaniu miało siedzibę w części dawnej zabudowy Wzgórza Przemysła, zwanej budynkiem Raczyńskiego, odbudowanej po zniszczeniach wojennych. Muzeum powstało w oparciu o zbiory rzemiosła artystycznego, których historia kolekcjonowania w Poznaniu sięga połowy XIX stulecia. Gromadzone były w ramach działających w naszym mieście instytucji polskich i niemieckich. Od tamtego czasu zbiory są systematycznie rozbudowywane. W latach 2011 – 2016 trwała budowa Zamku Przemysła oraz remont budynku Raczyńskiego.  W obu połączonych ze sobą przestrzeniach, na powierzchni ok. 4.000 m2, utworzono nowoczesne muzeum ze studyjnymi magazynami i nową ekspozycją. 26 czerwca 2016 roku, w 721 rocznicę koronacji Przemysła na króla Polski udostępniono publiczności Salę Przemysła i dwa tarasy widokowe na zamkowej wieży. Sala Przemysła poświęcona  jest księciu Wielopolski Przemysłowi II, który w 1295 roku został wyniesiony do godności króla Polski. W aranżacji sali zaakcentowano cztery wątki tematyczne związane z Przemysłem i  zamkiem: postać Przemysła II, Orzeł Biały  jako znak heraldyczny rozpoczynający  historię herbu państwowego, historia zamku poznańskiego od XIII w. do 1945 r., powojenne koncepcje restytucji dawnego zamku królewskiego.

Poznańska Bazylika Archikatedralna, położona na wyspie zwanej Ostrów Tumski  otoczona jest korytem Warty i Cybiny. Pierwszy kościół  katedralny zbudowano w tym miejscu w roku 968, a badania archeologiczne ujawniły, że posiadał on atrium, w którym odkryto tzw. misę chrzcielną i krypty grobowe, identyfikowane jako prawdopodobne groby księcia Mieszka I i króla Bolesława Chrobrego. W latach  1034-1038 w wyniku zniszczenia świątyni powstaje w jej miejscu nowy kościół katedralny murowany z kostki granitowej i wykończony elementami z piaskowca. Katedra ta została następnie w XIII wieku przebudowana, a na przełomie wieku XIV i XV zastąpiona budowlą gotycką. Po pożarze w roku 1772 katedra otrzymała nowy wystrój wnętrza i elewację w stylu neoklasycznym. W tym stanie przetrwała do II wojny światowej. 15 lutego 1945 roku podczas walk o Ostrów Tumski kolejny pożar niszczy katedrę niemal w 65%. Odbudowana po wojnie katedra otrzymuje główne cechy gotyckiej budowli z I połowy XV wieku. Podziemia Katedry Poznańskiej udostępnione są zwiedzającym. Można tam zobaczyć fragmenty katedry preromańskiej i romańskiej, a także relikty grobowców  pierwszych władców Polski. Najstarsza w Polsce katedra jest milenijnym pomnikiem kultury chrześcijańskiej.

Historia wieży zegarowej znajdującej się na Rynku we Lwówku sięga początku XX wieku. Ówczesna Rada Miejska i Magistrat planowały udostępnienie w przestrzeni miejskiej zegara dla społeczeństwa. Najpierw pojawił się pomysł drewnianej nadbudowy z tarczą zegara na budynku Magistratu. Z uwagi na ograniczoną widoczność przeważył jednak pomysł budowy wieży zegarowej na płycie Rynku. Budowla ta została oddana do użytku w 1909 roku. Wykonawcą była firma budowlana Augusta Brauera ze Lwówka (znanego wówczas jako Neustadt bei Pinne [niem. Nowe Miasto koło Pniew]). W swej pierwotnej formie przetrwała do czasów II wojny światowej. W 1940 roku władze hitlerowskie postanowiły zburzyć wieżę. Było to niejako odwetem na ludności polskiej za usunięcie na początku lat 20. XX wieku pomnika pruskiego poległych podczas wojen z Austrią (1866) i Francją (1870/71). Na szczęście udało się uchronić przed zniszczeniem mechanizm i tarczę zegara, które przeleżały czas wojny na strychu lwóweckiego Magistratu. Po wojnie w 1947 roku odbudowano wieżę zegarową, jednak o zwiększonych rozmiarach niż oryginał z 1909 roku. Do nowo powstałej wieży zainstalowano oryginalny mechanizm.  W początkowym okresie istnienia wieży opiekę nad nią sprawowali kolejno Adam Minski i Richard Mierwald, a w okresie międzywojennym powstaniec wielkopolski 1918/19 - Roman Leopold. Po jego śmierci w 1961 roku funkcję zegarmistrza miejskiego przejął Rajmund Kaczmarek, który pełni ją do dnia dzisiejszego.

Świątynia pw. Najświętszej Maryi Panny Niepokalanie Poczętej wzniesiona została w II połowie XVIII wieku z fundacji Rafała Gajewskiego i jego żony Katarzyny, ówczesnych właścicieli miasta. Autorem projektu był prawdopodobnie Antoni Hoene, znany w  Wielkopolsce architekt pochodzenia czeskiego. Kościół farny  to późnobarokowy, trzynawowy budynek o wnętrzach w stylu rokokowym. Klejnotem tej świątyni jest, znajdujący się w ołtarzu głównym, obraz NMP Niepokalanie Poczętej z przełomu XVII/XVIII wieku, ozdobiony srebrną sukienką. Oprócz wizerunku patronki tego kościoła warto zobaczyć, m.in. sklepienia pokryte freskami o tematyce biblijnej, namalowane przez Jakuba Byszkowskiego oraz późnobarokową dzwonnicę z końca XVIII wieku.

W północnej części miasta, nad Jeziorem Wolsztyńskim, rozciąga się park z zabytkowym drzewostanem, pośrodku którego stoi pałac z początku XX stulecia. Obiekt powstał w 1911 roku, w tzw. "stylu narodowym", według projektu Rogera Sławskiego, dla Stefana Mycielskiego Pałac otacza zabytkowy park w stylu angielskim, dziś będący parkiem miejskim zajmującym powierzchnię ok. 18 ha. Formę regularnego założenia z alejami grabowymi i lipowymi nadano mu w XVIII i XIX w., gdy właścicielami tutejszych dóbr byli Gajewscy. Park przecinają ścieżki spacerowe, z których cześć ma charakter historyczny, a część ukształtowana została w wyniku budowy infrastruktury turystycznej. Na jednym z rosnących w parku dębów, w 1910 roku Marcin Rożek wyrzeźbił głowy Fauna i Meduzy, postaci mitologicznych. Dziś ich oryginały znajdują się w Muzeum Marcina Rożka (ul. 5 Stycznia 34), a dąb zdobią kopie dłuta Wiesława Stempyry, który wyrzeźbił tam jeszcze jedną twarz – diabła. 

Ślady działalności cystersów, do których należy klasztor z kościołem św. Jakuba, opatówka, pomnik św. Jana Nepomucena oraz drewniany kościół św. Walentego, widać w pobliskiej Obrze. Cystersi przybyli do Obry z Łekna w XIII wieku. Wieś pozostała w rękach zakonu aż do czasu kasaty zgromadzenia przez rząd pruski, czyli do 1835 roku. Ich działalność nie tylko religijna, ale także kulturowa i gospodarcza miała znaczący wpływ na powstanie Wolsztyna, a potem nadanie mu kształtu charakterystycznego dla ówczesnego budownictwa miejskiego. W 1926 roku klasztor powierzono Misjonarzom Oblatom Maryi Niepokalanej, którzy przeznaczyli go na Wyższe Seminarium Duchowne. Funkcję taką spełnia po dziś dzień. W Obrze warto odwiedzić również Muzeum Misyjne z oryginalnymi eksponatami ze wszystkich kontynentów oraz pocysterski Skarbiec.  

W 1910 roku Jan Klić, w dowód wdzięczności za uzdrowienie ciężko chorej córki, wybudował postument, we wnętrzu którego umieścił scenę objawienia Matki Bożej św. Bernadecie z Lourdes. Figurę wyrzeźbił z lipowego drewna, a nad grotą zawiesił dzwon, nad którym umieszczona została figura św. Jana Nepomucena. Odtąd miejsce to nazywane jest dzwonnicą św. Jana. Przed powstaniem parafii w Zębowie dzwon ten trzy razy dziennie dzwonił na „Anioł Pański”. Po dzień dzisiejszy, dzwonnica oznajmia śmierć mieszkańców wsi lub obwieszcza ważne momenty dla miejscowej parafii. Na dzwonie odlano napis "Soli Deo Gloria – Maria 1910", co potwierdza datę powstania dzwonnicy. W czasie II wojny światowej Niemcy zrabowali obydwie figury, a dzwon chcieli przetopić na pociski. Dzwon jednak, jako jedyny w okolicy, ocalał dzięki wstawiennictwu miejscowego Niemca Adolfa Poschwalda, który przekonał niemieckiego sołtysa wsi, że dzwon jest bardzo potrzebny do ogłaszania alarmów i pożarów. Podobno dzwon zadzwonił tylko trzy razy, kiedy to samoloty alianckie leciały na bombardowanie Poznania. Po wojnie wiele figur odnaleziono w kościele parafialnym we Lwówku, który służył Niemcom jako magazyn. Nigdy nie odnaleziono figur z dzwonnicy św. Jana. Kilka lat temu w ramach programu „Odnowa wsi Zębowo” dzwonnica została gruntownie wyremontowana (z wyjątkiem opoki dzwonnicy zbudowanej ze skał rudy żelaza, która pozostała nietknięta). Przez lata dzwonnicą opiekowali się społecznie mieszkańcy Zębowa, natomiast od wielu już lat dzwonnicą opiekuje się rodzina Państwa Kaczmarków.

Ceglany most łukowy w Wirach koło Poznania to bardzo ciekawy element architektury kolejowej. Most znajduje się na linii kolejowej Poznań – Wolsztyn, nad rzeczką Wirynką. Obiekt i linia kolejowa powstały w latach 1904 – 1909. Most wykonano z czerwonej cegły i wznosi się na wysokość 20 metrów ponad lustrem przepływającej pod nim rzeczki. Swoim wyglądem przypomina rzymski akwedukt, gdyż tworzą go trzy półkoliste arkady. Ściany czołowe również wykonane są z cegły i łączą się z murami oporowymi podtrzymującymi skarpę nasypu. Most ten jest jednym z nielicznych obiektów tego typu zachowanych na tej linii kolejowej, większość z nich ze względów bezpieczeństwa rozebrano. Linia kolejowa, na której zlokalizowany jest most, została w ostatnich latach zmodernizowana. Nadzór nad pracami sprawował konserwator zabytków, ponieważ starano się zachować historyczny wygląd linii, na której połączenia pasażerskie obsługiwane są przez parowozy.

Izba Pamięci Szczypiorna mieści się w niewielkim budynku o powierzchni 130 m2. Budynek powstał w latach 1905-1907. Mieściły się w nim łaźnie, a później także „Klub środowiskowy w Szczypiornie” z biblioteką i salą TV oraz w końcowym okresie piwiarnia. W 2013 roku w budynku stworzono Muzeum Historii Szczypiorna, które działało do 2019 roku. W czerwcu 2021 roku muzeum przekształcono w Izbę Pamięci Szczypiorna będącą filią Miejskiej Biblioteki Publicznej w Kaliszu. W odmienionym wnętrzu izby centralną część ekspozycji stanowi makieta obozu jenieckiego w Szczypiornie, od której promieniście rozchodzą się ścieżki historii. Podążając ich śladem, mamy szansę na podróż w czasie przez najważniejsze wydarzenia związane ze Szczypiornem - miejscem, w którym rodziła się niepodległość i narodził szczypiorniak.

Mostek żelazny w Opatówku to kładka przeznaczona dla ruchu pieszych przerzucona przez  sztuczną fosę urządzoną w XIV wieku dla zamku arcybiskupów gnieźnieńskich w celach obronnych. W parku na terenie którego znajduje się mostek znajdował się także dawny pałac generała Józefa Zajączka. Most wybudowany został w 1824 roku jest najstarszym istniejącym mostem żelaznym w Polsce. Jest to most jednoprzęsłowy, łukowy, o czterech dźwigarach głównych odlewanych z żelaza. Długość konstrukcji nośnej wynosi 13,8 m, a szerokość pomostu 3,5 m. Przypuszcza się ze most odlany został w hucie braci Roechling w Saksonii. Mostek z wyjątkiem balustrady zachował się w stanie oryginalnym do dnia dzisiejszego. Balustradę natomiast odtworzono w oparciu o dokumenty archiwalne i stare fotografie. W obecnym kształcie wykonana jest ona nie z żeliwa, a ze stali. Swój dawny blask odzyskuje także przydworski park zajmujący powierzchnię 15 ha. Rośnie w nim wiele rzadkich i cennych przyrodniczo okazów drzew i krzewów.

Muzeum Okręgowe w Lesznie jest instytucją kultury województwa wielkopolskiego. Należy do najstarszych instytucji muzealnych na terenie Wielkopolski. Główna siedziba Muzeum znajduje się w dwóch zabytkowych kamieniczkach z XVIII/XIX w. przy pl. J. Metziga 17. Prezentowane są tu: wystawa stała dotycząca historii Leszna, kolekcja portretów trumiennych, dworskich, szlacheckich i mieszczańskich oraz miejscowych królów kurkowych, malarstwo polskie o tematyce wiejskiej XIX/XX w, ekspozycja dotycząca kultury ludowej regionu oraz pamiątki po przedwojennych, miejscowych jednostkach wojskowych.

Część ekspozycyjna Muzeum Okręgowego w Lesznie mieści się w dawnej synagodze przy ul. Gabriela Narutowicza 31. Ten zabytkowy budynek uznawany jest za jedną z najstarszych i największych zachowanych bożnic na terenie Wielkopolski. Prócz wystaw czasowych, prezentowana jest tu stała ekspozycja dotycząca historii Leszna. W budynku znajdują się także muzealne pracownie, w tym m.in. pracownia konserwacji zbiorów.

Siedzibą muzeum jest wybudowany w latach 1753-1756 ratusz, na wieży którego zainstalowano w 1783 r. pierwszy na ziemiach polskich piorunochron. W Sali Rawickiej pokazane są zabytki związane z cechami – miasto od XVII do XIX w. było jednym z głównych ośrodków rzemieślniczych w Wielkopolsce. W Sali Etnograficznej są eksponaty obrazujące życie codzienne i folklor okolic Rawicza, m.in. mikroregionu hazackiego. W Sali Brackiej zgromadzone są pamiątki związane z Bractwem Kurkowym w Rawiczu, najstarszą organizacją w mieście, utworzoną w 1642 r. Sala Kadecka poświęcona jest Korpusowi Kadetów w Rawiczu, który powstał w 1925 r. jako jedna z trzech, a od 1936 r. - dwóch tego typu szkół w Polsce. W Sali Portretowej jest cenna kolekcja portretów właścicieli Rawicza z XVII  i XVIII w. Muzeum ma bogaty zbiór europejskiej sztuki współczesnej, efekt Rawickich Mostów Sztuki - corocznych spotkań artystów.

Ratusz w Prusicach został wzniesiony na przełomie XIV i XV wieku. Pierwsze wzmiankowanie o budowli pochodzi z 1512 roku. Po pożarze, który miał miejsce w 1529 r. ratusz dobudowano w latach 1529-1553 w stylu renesansowym, a w 1742 r. - dobudowano od północy zbór ewangelicki. W latach 1932-1938 podczas remontu dokonano rozbiórki zboru i wzniesienia nowego budynku z podcieniami na parterze. Południowo-wschodni narożnik budynku zajmuje wieża, czworoboczna dołem, wyżej ośmioboczna z galeryjką zwieńczona hełmem z latarnią. Na wieży zachował się zegar z 1897 r. oraz dzwony zegarowe z 1535 i 1604 r. W wieży zachowały się stare, dębowe schody z 1563 roku. Na wieżę, która mierzy 39 metrów wysokości trzeba wejść po 145 schodach. Na szczycie znajduje się punkt widokowy, z którego rozciąga się widok na piękną panoramę Prusic i okolic.

Kościół w Złotowie wzniesiony został w 1754 r. jako kościół ewangelicki, restaurowany w latach 1935-1937. Do roku 1945 użytkowany jako kościół ewangelicki. Świątynia ta posiada drewnianą konstrukcję zrębową opartą na rzucie prostokąta, na kamiennej podmurówce, jednonawową, z niewyodrębnionym prezbiterium. We wnętrzu zachowały się dwupiętrowe empory. Rokokowy ołtarz główny pochodzi z 1. poł. XVIII w., a wykonany został z polichromowanego drewna. Z tego samego okresu pochodzi także barokowa ambona, a prospekt organowy datuje się na rok 1773. W ołtarzu znajdują się rzeźby św. Jana Chrzciciela, Mojżesza, a w zwieńczeniu – Chrystusa Zmartwychwstałego. Od zachodu do kościoła przylega wieża, od północy zakrystia, zaś od południa – kaplica i kruchta.

Stojącą niegdyś na terenie obecnego Zespołu Pałacowo-Parkowego warownię wzmiankowano po raz pierwszy w 1296 r. W okresie wojny trzydziestoletniej zamek został przebudowany na twierdzę. Natomiast do dziś zachowały się pozostałości pałacowej kaplicy (z 1683 r.) i barokowego pałacu wzniesionego latach 1706-08 wg Christopha Hacknera - w l. 2007-08 przeprowadzono renowację tych obiektów, które dostępne są w postaci trwałej ruiny. W l. 1762-65 dobudowano stumetrowe klasycystyczne skrzydło C.G. Langhansa - dziś budowlę symbolizuje tzw. trejaż, wybudowany w 2012 r. W środkowej części tego skrzydła znajdowała się tzw. „Wielka Sala”, w której w 1813 r. ustalono tzw. Protokół Żmigrodzki będący strategią decydującego etapu w wojnie przeciwko Napoleonowi. Lata 1874-75 przyniosły kolejny okres rozbudowy żmigrodzkiego pałacu. W 1945 r. pałac został całkowicie zniszczony.