Lista znaczków

"Przechodzący przez rzekę" zawitał do Bydgoszczy 1 maja 2004 roku dla upamiętnienia wejścia Polski do Unii Europejskiej. Autorem tej niezwykłej rzeźby jest Jerzy Kędziora. Fenomenem rzeźby jest fakt, iż umieszczono ją nad Brdą na linie rozpiętej pomiędzy brzegami.Tajemnica tkwi w przeniesieniu środka ciężkości poniżej poziomu liny. Dzięki temu rzeźba utrzymuje równowagę. "Przechodzącemu" towarzyszy jaskółka, w języku niemieckim jaskółka to schwalbe. A Szwalbe to nazwisko założyciela Filharmonii Pomorskiej, wybitnego bydgoszczanina. Rzeźbę można podziwiać w centrum miasta z mostu im. Sulimy Kamińskiego.

Przez  sam środek Rogoźna przebiega 17. południk długości geograficznej wschodniej. Południk oddalony jest 1168 km od Greenwich, oprócz Rogoźna na 17 południku leżą również Słupsk, Poznań i Wrocław. 17. południk przebiega przez 18 państw: Norwegię, Szwecję, Polskę, Czechy, Słowację, Austrię, Węgry, Chorwację, Bośnię i Hercegowinę, Włochy, Libię, Czad, Republikę Środkowoafrykańską, Kongo, Demokratyczną Republikę Konga, Angolę, Namibię, oraz Republikę Południowej Afryki. We wrześniu odbywa się coroczny "Dolnośląski Festiwal Podróżników 17 Południk". Jest to okazja do spotkania w gronie miłośników dalekich stron i różnych kultur, osób podróżujących i tych dopiero planujących swoje wielkie, podróżnicze przygody. A wszystko to w wyjątkowej atmosferze oraz niepowtarzalnym otoczeniu Gór Stołowych, w maleńkiej i niezwykle urokliwej miejscowości Pasterka, położonej tuż przy granicy z Republiką Czeską. We Wrocławiu 17. południk nazywany jest „szczęśliwym południkiem” i przecina m.in. Most Milenijny. W Gminie Rogoźno planowane jest wydarzenie związane z 17. południkiem, które wpisze się w coroczny kalendarz i będzie dodatkową atrakcją związaną z ciekawym położeniem miasta. 

Akademia Rycerska, prestiżowa uczelnia dla szlachty, została założona przez cesarza Józefa I Habsburga w 1708 r. Monumentalny, barokowy gmach, będący siedzibą szkoły powstawał etapami w latach 1709 - 1738. Instytucja kształciła młodzież szlachecką obydwu konfesji: katolickiej i protestanckiej. Po podboju Śląska przez Prusy w 1741 r., Akademia Rycerska zaczęła tracić swój elitarny charakter. Stopniowo stawała się szkołą średnią, od XIX w. znaną jako Gymnasium Johanneum. Wówczas wstęp w mury instytucji uzyskała młodzież mieszczańska. W 1944 r. szkołę zamknięto. W latach 1945-1978 gmach zajmowały stacjonujące w Legnicy wojska radzieckie. Obecnie mieszczą się w nim miejskie urzędy i instytucje kulturalne oraz oświatowe. W części należącej do Muzeum Miedzi znajduje się wystawa stała dotycząca historii gmachu i instytucji Akademii Rycerskiej. Z kolei w przestrzeni dawnych sali lekcyjnych prezentowane są ekspozycje czasowe.

Podobnie jak inne kopce w parkach krajobrazowych, także kopiec w Parku Książęcym w Zatoniu pełnił role punktu widokowego. Na jego szczyt wiedzie spiralna ścieżka, a zwieńczeniem wzniesienia jest drewniana altana zbudowana na planie wieloboku, z nadbudówką w formie latarni. Punkt ten był miejscem spotkań i odpoczynku nazywanym Świątynią Różaną lub Altaną Różaną. Można stąd podziwiać najdłuższą oś widokową w parku, która zamyka widok na pałac. U podnóża kopca znajduje się sztuczna grota, zbudowana z polnego kamienia. Miała dodać temu miejscu uroku i tajemniczości. Dawniej z altany można było zejść po kamiennych schodach na niewielki taras umiejscowiony nad grotą. Kilkanaście metrów dalej znajdowała się najmniejsza z trzech parkowych fontann. Niecka miała kształt nerki, a nad nią pochylała się rzeźba dzika kalidońskiego (obecnie umieszczona przy Małym Stawie).

W zachodniej części Parku Młodzieżowego w Świdnicy znajduje się okazała drewniana altana. Wybudowano ją w 1875 roku na gruzach Fleszy Ceglanej na kamienno-ziemnym podwyższeniu. Wówczas to,  z inicjatywy podpułkownika Riebla - radnego miejskiego, na terenach fryderycjańskich fortyfikacji powstał pas zieleni, otaczający centrum Świdnicy. W bezpośrednim sąsiedztwie altany, w 1905 r. zbudowano fontannę. Przez ponad 100 lat był to jeden z ciekawszych obiektów architektonicznych miasta, a urokliwości temu miejscu dodawały nasadzenia rzadkich drzew i krzewów. Wieżyczka drewnianej konstrukcji przetrwała do XXI wieku. W roku 2005 ogrodzono altanę wysokim płotem, a kilka lat później rozebrano. Prace związane z odbudową altany trwały rok, a jej oficjalne otwarcie nastąpiło 9 listopada 2022 roku.

Arboretum Bramy Morawskiej w Raciborzu to ogród botaniczny o charakterze naturalnego lasu. Utworzony został w 2000 r. na powierzchni 162 ha wcześniejszego lasu miejskiego Obora. Największą atrakcją jest kolekcja „Zaczarowany Ogród” z zimozielonym labiryntem w kształcie kwiatu i licznymi nasadzeniami, którą można podziwiać z usytuowanej nad nią platformy widokowej. Na terenie Arboretum znajdują się również: ścieżka edukacyjna „Zielona Klasa”, „Pożyteczne Grządki” z kolekcją roślin miododajnych, mini-zoo, ścieżka zdrowia, dwa dendrofony oraz średniowieczne cmentarzysko ciałopalne. W części leśnej największą wartością jest zachowany w swej niezmienionej ręką człowieka postaci las. Naturalne stanowiska ma tu 11 gatunków roślin objętych ochroną prawną, można tu również obserwować ptaki i słuchać ich śpiewu oraz spotkać typowe zwierzęta leśne.

Arboretum w Wojsławicach, położone malowniczo wśród Wzgórz Strzelińsko-Niemczańskich, to jeden z najpiękniejszych parków na Dolnym Śląsku, niezwykłe miejsce wypoczynku i przyrodniczej edukacji. Zostało założone na początku XIX w., a od 1988 r. jest filią Ogrodu Botanicznego Uniwersytetu Wrocławskiego. Do atrakcji tego założenia (62 ha) należą również: zabytkowy folwark z galerią, skansen wsi dolnośląskiej, kuźnia kołowa, plac zabaw dla dzieci, miejsca piknikowe dla turystów, a także letnia kawiarenka nad stawem. Odbywają się tu, popularne wśród miłośników roślin, wystawy, specjalistyczne kiermasze, wykłady i warsztaty, a także festiwale i pikniki.W Arboretum rośnie ponad 10 tysięcy różnych roślin, w tym egzotyczne drzewa i krzewy, a towarzyszą im wielobarwne kobierce bylin. Największe i najcenniejsze kolekcje to: Narodowa Kolekcja Różaneczników (Rhododendron) – unikatowa w Polsce, obejmuje stuletnie krzewy reprezentowane przez ponad tysiąc gatunków i odmian, Narodowa Kolekcja Liliowców (Hemerocallis) – największa w Europie (ponad 3 tys.), uzyskała certyfikat ogrodu pokazowego „Display Garden American Hemerocallis Society”, Narodowa Kolekcja Bukszpanów (Buxus) – liczne okazy uprawiane są w Polsce po raz pierwszy, Sad Historycznych Odmian Czereśni z Dolnego Śląska – obejmuje ponad 12 ha, a także liczne hortensje, magnolie, piwonie, funkie, miskanty, paprocie i wiele, wiele innych.

Z dala od zgiełku miasta stoi, wśród łęczyckich pól perła romańskiego stylu. Ta potężna bryła z absydami i wieżami, góruje nad cała okolicą. Pierw było tu opactwo Panny Marii 1097 r. Potem postawiono budowlę w typie bazyliki i konsekrowano w 1161 r. (XII w.) Jej długość wynosi ok. 46 m, natomiast szerokość korpusu nawowego ma ok. 21 m. a wysokość wieży 35 m. Bazylika jest oriętowana, dwuchórowa. To klasyczna budowla romańska, na co wskazuje m.in. imponujący tympanon oraz ciekawe freski z motywami roślinnymi. Cechami charakterystycznymi stylu są: budulec, którym jest ciosany kamień, liczne małe okrągłe wieżyczki, małe okienka zdradzające charakter obronny, zakończenie prezbiterium okrągłą absydą. Na jednym z narożników kościoła znajdują się małe ślady, których pochodzenie od lat było różnie interpretowane. Legenda głosi, że diabeł Boruta próbował wyrzucić kolegiatę ze swoich ziem. Chwycił ją w swe dłonie, ale nie zdołał jej przenieść. Po tym zdarzeniu pozostały tylko ślady w kamieniu. Czy to jest prawdziwe pochodzenie śladów jest jednak dosyć prozaiczne. O tym dowiesz się odwiedzając to wspaniale miejsce.

ARS OLD CAR to rodzinne miejsce nie tylko dla miłośników motoryzacji, które przenosi odwiedzających w świat historii pojazdów. Muzeum promuje historię motoryzacji i regionu, a jego głównym bohaterem jest kultowy Citroen 2CV. Dla fanów oldtimerów i nowych technologii dostępna jest wirtualna jazda 2CV oraz spacer w Tajemniczej Willi Hempla. Niezwykłą atrakcją są przejażdżki Żukiem strażackim, który dociera do ruin Willi Hempla i na punkt widokowy z panoramą na Zamek Królewski w Chęcinach, Górę Rzepka i Święty Krzyż. Można również wziąć udział w konkursach multimedialnych, takich jak Dźwięki silników i Sok z Żuka. Prezentowana jest także kolekcja zdjęć Citroena 2CV z autografami znanych osób ze świata kultury, sportu i rozrywki. Na miejscu można napić się kawy „z opony”, ugasić pragnienie „pitną benzyną” i zjeść pierniczkowe auta. Dla najmłodszych przygotowano zabawki motoryzacyjne, kolorowanki, gry i bajki. 

Główna siedziba Muzeum Ziemi Prudnickiej mieści się w budynku przylegającym do XV–wiecznych murów miejskich i dwóch baszt, gdzie w średniowieczu składano broń. W Arsenale gromadzone są zbiory z dziedziny archeologii, etnografii, historii lokalnej oraz sztuki. Stałe ekspozycje poświęcone zostały m. in. bogatej i wielokulturowej historii Prudnika („Trzy źródła – jedno miasto”), Stanisławowi Szoździe („Krótka historia wielkiego sukcesu”), dawnej kuchni śląskiej, ginącym zawodom. W narożnej baszcie można podziwiać militaria. Licznie prezentowana jest tu broń z okresu wojen napoleońskich. W dziale etnograficznym zwiedzający mogą oglądać stroje ludowe, przedmioty używane w gospodarstwach domowych regionu oraz narzędzia rolnicze, stolarskie i kołodziejskie. W „Galerii pod 2 basztami” zaprezentowane zostały prace m. in. Hanny Bakuły.

Zabytkowa kamienica, w której znajduje się kolekcja sztuki art déco, jest przestrzenią do działań artystycznych i edukacyjnych, atrakcją turystyczną miasta oraz kolejnym etapem w procesie rewitalizacji płockiej starówki. Na parterze kamienicy przy Kolegialnej 6 wita Was miasto nocą z architekturą rysowaną świetlnym mappingiem, mini kino Odeon i oryginalne auto z epoki – Jowett z 1926 roku. We wnętrzach kamienic – polskiej, niemieckiej i francuskiej – prezentowane są meble, szkło, ceramika, tkaniny, lampy, malarstwo i rzeźba, w domu mody kolekcja strojów, w sklepie jubilerskim – biżuteria, a w gabinecie prezesa banku kolekcja papierów wartościowych i numizmatów. Kolejne ekspozycje to m.in. galeria designu z bogatą kolekcją szkła, metalu, ceramiki. W dalszej części uwagę zwraca kolekcja malarstwa awangardowego. Nawiązaniem do sukcesu polskich artystów na Wystawie Światowej w Paryżu w 1925 r. jest Sala Tożsamości, wydzielona przestrzeń z polskimi dziełami z nurtu narodowego inspirowanego folklorem i ludowością, a także z tymi zdradzającymi wpływy kubizmu i funkcjonalizmu.

Arłamów to miejscowość położona w południowo-wschodniej Polsce w gminie Ustrzyki Dolne. Od wschodu graniczy z Ukrainą. Nazwa miejscowości pochodzi od osiedlonych tu, w czasach książąt ruskich, jeńców tatarskich, tzw. arłamanów (włóczęgów). W 1964 roku wieś została wysiedlona, a w latach 60-tych XX wieku powstał tu Ośrodek Urzędu Rady Ministrów – Arłamów. W miejscu tym po wprowadzeniu stanu wojennego przez sześć miesięcy, w 1982 roku, internowany był Lech Wałęsa, ówczesny przewodniczący "Solidarności" i późniejszy Prezydent RP. W 1991 r. ośrodek rządowy uległ likwidacji, a dawny hotel został przejęty przez gminę Ustrzyki Dolne. Obecnie w budynku, dawnego Ośrodka URM funkcjonuje Hotel Arłamów. Okolica obfituje w wiele interesujących miejsc i śladów burzliwej historii osady w postaci zarastających pozostałości dawnych wsi, dziczejących sadów, przydrożnych kapliczek czy licznych zabytków sztuki sakralnej. Niewątpliwym atutem tego miejsca jest jednak niepowtarzalna przyroda tętniąca bogactwem fauny i flory.

Austeria Miejska w Sławkowie Pierwochą Zwana to jedna z trzech najstarszych karczem w Polsce. Jak wskazuje napis na belce (stragarzu) w głównej sali, została wybudowana w obecnym kształcie w roku 1781. Słowo austeria pochodzi z języka włoskiego i oznacza karczmy o podwyższonym standardzie. Odwiedzający ją goście mogli dobrze zjeść w szynku, przespać się w alkierzu oraz pozostawić na czas swojego pobytu konia i wóz w stanie. Karczma jest budynkiem drewnianym, wybudowanym w konstrukcji zrębowej, na planie w kształcie litery T. Posiada łamany dach (tzw. polski), kryty gontem. Od frontu dach jest wysunięty poza obręb budynku i wsparty na 6 murowanych filarach (pierwotnie były to drewniane słupy) tworząc charakterystyczny podcień. Główna brama znajduje się od strony Rynku, przez nią wchodzi się do szerokiego przejazdowego korytarza z którego można dostać się do poszczególnych pomieszczeń. Na końcu korytarza znajduje się stajnia i wozownia (stan) oraz druga brama, którą można było wyjechać na Mały Rynek. Austeria do dnia dzisiejszego spełnia funkcję gastronomiczną.

Schronisko PTTK „Markowe Szczawiny” powstało w 1906 roku i leży na wysokości 1180 m n.p.m. na północnych stokach Diablaka. Obecny, wybudowany od podstaw budynek oddano do dyspozycji turystów w roku 2009. Oprócz miejsc noclegowych znajduje się tutaj Muzeum Turystyki Górskiej dotyczące turystyki w okolicach Babiej Góry, dyżurka GOPR, a także węzeł szlaków turystycznych na Babią Górę przez Perć Akademików, Przełęcz Krowiarki i do Zawoi. Schronisko na Markowych Szczwinach stanowi idealne miejsce na chwilę odpoczynku i posiłek w drodze na Babią Górę.

Babia Góra – „Królowa Beskidów” - masyw górski w Paśmie Babiogórskim należącym do Beskidu Żywieckiego w Beskidach Zachodnich. Położony jest we wschodniej części Beskidu Żywieckiego, a zarazem jest jego najwyższym wzniesieniem. Masyw Babiej Góry rozciąga się od Przełęczy Jałowieckiej Północnej po przełęcz Krowiarki. Najwyższym szczytem jest Diablak 1725 m n.p.m., często nazywany również Babią Górą, jak cały masyw. Diablak znany jest z bardzo kapryśnych warunków atmosferycznych, gdzie pogoda potrafi zmienić się w ciągu kilkunastu minut. Prowadzi na niego kilka bardzo ciekawych szlaków turystycznych, wśród których na specjalną uwagę zasługuje „Akademicka Perć”. Z Diablaka roztacza się przepiękna panorama we wszystkich kierunkach. Możemy podziwiać ze szczytu Beskid Śląski, Żywiecki, Makowski, Mały, Wyspowy, Gorce, Tatry oraz góry Słowacji, a także kotlinę Orawsko-Nowotarską. W 1954 roku utworzono w masywie Babiej Góry Babiogórski Park Narodowy, który w 1977 roku został wpisany na listę światowych rezerwatów biosfery UNESCO, ze względu na niezwykłe walory przyrodnicze.

Bacówka Brzanka została otwarta w 1981 r. i obecnie jest zarządzana przez osoby prywatne. Położona jest w Parku Krajobrazowym Pasma Brzanki na Pogórzu Ciężkowickim, na wysokości 508 m n.p.m. Schronisko oferuje 28 miejsc noclegowych oraz bufet. Tuż obok znajduje się wieża widokowa. Prowadzą tutaj szlaki turystyczne z Tuchowa, Czermnej, Ryglic, Ciężkowej, Siedlisk oraz Lubaszowej, a także asfaltowa droga z Jodłówki Tuchowskiej.

Bacówka - 931 m.n.p.m. zaprasza turystów z całej Polski do odwiedzenia malowniczego zakątka Beskidu Sądeckiego. Obiekt położony jest na szlaku w kierunku Pienin i najwyższych wzniesień w Pasmie Radziejowej. Kilkaset metrów niżej kompleks narciarski Sucha Dolina. W ofercie 30 miejsc noclegowych w pokojach 2, 3 i 4 osobowych z łazienkami oraz 1 apartament. Kuchnia domowa i regionalna w bardzo przystępnych cenach, kawiarnia oraz sala telewizyjna, a to wszystko na wysokości około kilometra nad poziomem morza.

Bacówka PTTK Jaworzec znajduje się na terenie nieistniejącej i wyludnionej po II wojnie światowej wsi Jaworzec w dolinie Wetliny. Schronisko zostało zbudowane w latach 1974–1976 jako pierwsza bacówka w Bieszczadach. W pobliżu można obejrzeć ruiny dawnych zabudowań Jaworca, cerkwisko, a także pamiątkowy cmentarz oraz krzyż upamiętniający zniesienie pańszczyzny. Bacówka jest czynna przez cały rok i dysponuje miejscami noclegowymi w pokojach 1, 2, 3, 4, 8 i 9-osobowych, a w przypadku braku miejsc także na podłodze. W lecie istnieje możliwość rozbicia własnego namiotu. Do dyspozycji turystów jest klimatyczna jadalnia z małą biblioteczką zasobną w książki i gry. Klimat tego miejsca podkreślają brak stałego źródła prądu, a w lecie również okresowe braki wody. Jak twierdzą bywalcy Bacówki PTTK Jaworzec, jest tu najpiękniejsze niebo i niczym niezmącona cisza.

Położona w Beskidzie Sądeckim, w paśmie Jaworzyny Krynickiej, na niebieskim szlaku pomiędzy Runkiem i Pustą Wielką. Usytuowane jest na wysokości 887 m n.p.m. nieopodal Głównego Szlaku Beskidzkiego i stanowi naturalny przystanek dla osób wędrujących od strony Rytra lub Krynicy. Obok schroniska przebiegają również szlaki narciarskie, konne i rowerowe. Sprzed schroniska otwierają się przepiękne widoki na pasmo Radziejowej oraz wyjątkowo okazała panorama na Tatry. Samo schronisko jest drewnianym budynkiem z obszerną salą kominkową i werandą. Posiada 40 miejsc noclegowych, a w razie ich braku istnieje możliwość nocowania na podłodze lub rozbicia namiotu przed budynkiem. Będąc na wycieczce w okolicy można również zdobyć Znaczki nr 22 - Chata Górska Cyrla oraz Nr 38 - Hala Łabowska.

Bacówka znajduje się na południowo-wschodnim stoku szczytu Hon na wysokości 663 m n.p.m. Została otwarta w 1986 roku i jako obiekt całoroczny oferuje 46 miejsc noclegowych w pokojach 2,3,4 i 8-osobowych. Ponadto w obiekcie znajduje się hamakarnia i możliwość rozbicia namiotu w sąsiedztwie zabudowań. Dodatkowo, bacówka oferuje saunę fińską oraz miejsce na ognisko i stoły piknikowe.

Położone jest na wysokości 900 m n.p.m., na polanie Przysłop, na zboczu Baraniej Góry. Pierwszy obiekt turystyczny oddano w tym miejscu 15 lipca 1925 roku. Jednak w latach 70-tych XX wieku, w zwiazku z popularnością regionu, okazało się, że drewniane schronisko jest już za małe. W latach 1973-1979 wybudowano nowy, trzypiętrowy obiekt. Okolice schroniska oraz całego masywu Baraniej Góry, stwarzają doskonałe warunki do uprawiania turystyki górskiej pieszej, narciarskiej i rowerowej. Należy pamiętać, że właśnie na zboczach Baraniej Góry bierze początek matka polskich rzek - Wisła. Na szczycie znajduje się wieża widokowa, z której rozciagają się niezamomniane widoki na Beskid Śląski, a także w kierunku Podhala i Tatr. Schronisko Na Przysłopie oferuje 50 miejsc noclegowych. Ponadto należy pamiętać, że wędrując po okolicach Wisły, można zdobyć inne ZT: 066 Skocznia Narciarska im. Adama Małysza, 054 Schronisko Na Stożku, 051 Schronisko Skrzyczne, 036 Dworzec Beskidzki.

Krakowski Barbakan jest najbardziej na północ wysuniętą częścią dawnych fortyfikacji miejskich Krakowa. Budowla powstała w ostatnich latach XV w. w obawie przed najazdem wołosko-tureckim zagrażającym Krakowowi. Sam król Polski Jan Olbracht położył kamień węgielny pod budowę Barbakanu. Ta obronna budowla w stylu gotyckim, została zbudowana na planie niepełnego koła. Niegdyś Barbakan był połączony z Bramą Floriańską specjalną szyją. Jego średnica wewnątrz murów to nieco ponad 24 metry, a średnica zewnętrzna sięga 30 metrów. Z zewnątrz otaczała go półkolista fosa o szerokości 26 m i głębokości dochodzącej do 3-5 metrów. Barbakan był najmocniejszym elementem rozbudowywanych przez wieki fortyfikacji miasta Krakowa. Miał cztery kondygnacje strzelnic rozmieszczonych w układzie szachownicy. Było ich 130 i zostały one przystosowane do użycia ręcznej broni palnej. Nadrzędną funkcją Barbakanu była obrona dostępu do Arsenału Miejskiego. Dziś obiekt ten znajduje się pod opieką Muzeum Historycznego Miasta Krakowa i jest udostępniany zwiedzającym.

Bardo to jedna z najstarszych miejscowości Dolnego Śląska. Ze względu na swoje strategiczne położenie już w X wieku założono tutaj gród, który nazwano Bardo, co znaczy – wzgórze, warownia, straż, warta. Bardo to miasteczko chętnie odwiedzane przez turystów i pielgrzymów, z bogatym rysem historycznym i tradycją religijną.  Niewątpliwie największym skarbem miasta jest cudowna figurka Matki Bożej Bardzkiej, z początku XI wieku. To dzięki tej figurce rozwijał się i nadal trwa ruch pielgrzymkowy. Więc nic dziwnego, że w herbie miasta jest umieszczona ta figurka. A hasłem miasta są słowa: Bardo – Miasto Cudów. Słowa te nawiązują do licznych wydarzeń, które miały miejsce w przeszłości: uzdrowienia, wysłuchane modlitwy oraz objawienie Matki Bożej na Górze Kalwarii. Bardo oprócz cudownej figurki umieszczonej w bazylice, obfituje w inne niezwykle ciekawe miejsca. Każde z nich ma swoją historię, którą warto poznać, pomodlić się, nabrać również sił duchowych.

Historia bardzkich pierników sięga XV wieku, kiedy to na skutek wzmożonego ruchu pielgrzymkowego do miejscowego sanktuarium, powstały pierwsze zakłady cukiernicze trudniące się wyrobem pierników. Produkt ten szybko zyskał sławę i stał się nie tylko smaczną przekąską, ale i pamiątką z pobytu w Bardzie. Przez lata w Bardzie działało 7 piernikarni kształcących czeladników, wytwarzające własne pierniki, często wg niepowtarzalnych receptur i rozsyłające swoje wyroby po całym świecie. Jedna z fabryk założona została w 1842 roku przez Roberta Gerlicha, a następnie prowadzona przez Maxa Prause. Dziś w tym samym miejscu, po niemal stu latach przerwy, znów działa  piernikarnia wytwarzająca przepyszne  i piękne pierniki według prastarej receptury przekazanej przez potomków dawnych właścicieli. Przy piernikarni działa kawiarnia, a prawdziwą atrakcją są warsztaty tworzenia i zdobienia pierników. To tutaj kultywowana jest 500-letnia tradycja piernikarska, a bardzki piernik ponownie stał się słodką pamiątką.

Rostarzewo to wieś położona przy drodze z Rakoniewic do Wolsztyna. W latach 1752 – 1934 Rostarzewo posiadało prawa miejskie nadane 27 sierpnia 1752 roku przez króla Augusta III Sasa. Pierwotnie miejscowość zlokalizowana była w innym miejscu, jednak panująca epidemia wymusiła jej przeniesienie. W 1768 roku na  planie zbliżonym do kwadratu wybudowano istniejący do dzisiaj ratusz. Budynek posadowiony został pośrodku głównej drogi w sercu ówczesnego rynku. Przez środek budynku przechodziły przelotowo widoczne do dziś bramy przejazdowe, co świadczy o istniejącej niegdyś w tym miejscu komorze celnej. Budynek posiada jedną kondygnację i jest częściowo podpiwniczony. Bryłę pokrywa czterospadowy dach kryty gontem. Na dachu znajduje się czworoboczna wieżyczka zegarowa, zwieńczona stożkowym daszkiem z kulą i chorągiewką z datą 1768. W 2015 roku w budynku ratusza otwarto Regionalną Izbę Pamięci udostępnioną dla zwiedzających.

Bastion św. Jadwigi w Nysie to element rozpoczętego w 1643 roku obwodu fortecznego  miasta. W latach 1771-1774 bastion przebudowano, w wyniku czego powstały dwukondygnacyjne kamienno-ceglane kazamaty częściowo przykryte zewnętrznym nasypem otaczającym pięcioboczny dziedziniec. Podczas oblężenia w 1807 r. funkcjonowało tu m.in. laboratorium, w którym przygotowywano amunicję. W 1870 r. w kazamatach bastionu przetrzymywano francuskich jeńców wojennych, a później bastion funkcjonował jako koszary. Po I wojnie został sprzedany w ręce prywatne. Od 2008 r. na dziedzińcu bastionu organizowane są imprezy muzyczne i taneczne, wernisaże oraz wystawy plenerowe. We wnętrzach obiektu w zabytkowych korytarzach wiedzie trasa turystyczna, która stanowi część dłuższego szlaku prowadzącego dawnymi umocnieniami wspaniałej twierdzy nyskiej.

Baszta Więzienna, nazywana też Basztą Czarownic lub Basztą Prochową, znajduje się po północnej stronie średniowiecznego miasta. Budowla wzniesiona została pod koniec XIII w. jako baszta łupinowa, a następnie przebudowana i nadbudowana. Obiekt założony jest na planie czworobocznym, zbliżonym do kwadratu. Baszta w dolnej partii posiada formę prostopadłościenną, przechodząc powyżej za pomocą narożnych tromp – w formę spłaszczonego walca. W zwieńczeniu znajduje się wąska platforma widokowa oraz stożkowy, ceramiczny hełm z chorągiewką pogodową z datą roczną „1729”, odnoszącą się do jednego z remontów budowli. Wnętrze baszty podzielone zostało na trzy kondygnacje skomunikowane pierwotnie drabinami lub stromymi, drewnianymi schodami. W obrębie każdej z nich znajduje się po jednym pomieszczeniu doświetlonym wąskimi oknami. W XVII wieku w baszcie mieściło się więzienie, zlokalizowane w przyziemiu budowli, a następnie magazyn prochu.

Z basztą "Dorotka" związana jest legenda. Głosi ona, że starosta zamku kaliskiego miał piękną córkę, Dorotkę, która zakochała się z wzajemnością w Marcinku, ubogim szewczyku. Para ośmieliła się sprzeciwić woli ojca dziewczyny co zakończyło się dla niej samej tragicznie. Wściekły ojciec kazał zamurować córkę żywcem w jednej z baszt obronnych, które mieściły się na tyłach kolegiaty. Wzniesiona została w XIV w. Pierwotnie o kształcie prostokątnym, w XVI w. przebudowana na okrągłą. Dwukondygnacyjna budowla miała znaczenie obronne. Później wykorzystywano ją jako więzienie dla kobiet. Nazywano je tam "dorotkami" i stąd wzięła się obecna nazwa. Oprócz zachowanej baszty "Dorotka" Kalisz posiada jeszcze fragmenty murów miejskich zbudowanych za panowania Kazimierza Wielkiego. Kształt układu murów ustalała Prosna. Łączna ich długość wynosiła 1600 m, wysokość wahała się między 6-9 m, grubość 1-1,50 m. Mury zakończone były blankowanym krenelażem ze strzelnicami.

Przyjmuje się, że od czasów króla Kazimierza Wielkiego Olkusz był otaczany kamiennym murem, którego broniło 15 baszt oraz dwie bramy miejskie - Krakowska i Sławkowska. Mury miejskie miały długość około 1100 metrów i zostały wybudowane w technice opus emplectum. Zewnętrzna i wewnętrzna część muru była wykonana z ociosanych bloków czerwonego zlepieńca parczewskiego, a przestrzeń pomiędzy nimi wypełniona kruszonym wapieniem zalanym zaprawą. W XVII i XVIII wieku Olkusz padał łupem najazdów obcych wojsk, co przyczyniało się do pogorszenia stanu miejskich fortyfikacji, które popadały w ruinę.  Na początku XIX wieku mury miejskie zostały rozebrane, a na zasypanej fosie wytyczone nowe ulice.  W 1968 roku, po przypadkowym odkryciu fundamentów baszty przy ul. Szpitalnej, podjęto się rekonstrukcji fragmentu muru i baszty na oryginalnych fundamentach.  Podczas badań archeologicznych prowadzonych pomiędzy basztą a budynkiem dawnego Starostwa znaleziono kamienne fundamenty średniowiecznych budynków stojących przy tzw. uliczce przymurnej. Obecnie odkryte w trakcie badań archeologicznych fundamenty muru miejskiego, baszt i bram zostały pokazane jako niskie nadmurowania lub inny rodzaj kamienia w nawierzchni ulic i chodników. Podczas prowadzonych ostatnio prac rewitalizacyjnych zostało wymienione pokrycie dachu baszty i wyremontowany tzw. pomost bojowy. 

Baszta Prochowa, szerzej znana jako baszta kaszana jest jednym z elementów fortyfikacyjnych miasta, elementem murów obronnych. Baszta znajduję się bardzo blisko centrum, co stanowi dużą dostępność dla turystów. Wzniesiona została w XIV w. w stylu barokowym, z charakterystycznym dla tego stylu grubym ceglanym murem. Założona została na planie koła o zewnętrznej średnicy 5,6 m, o wysokości 14 m, przykryta stożkowym dachem. Baszta jest charakterystycznym i symbolicznym elementem Trzebiatowa, odegrała ważną rolę w konflikcie Trzebiatowa z Gryficami. Jak głosi legenda, miska kaszy, którą otrzymał wartownik od swojej ukochanej w trakcie pełnienia swojej nocnej warty, spadła na głowę jednego z podchodzących gryfickich wojów. Krzyki oparzonego wroga obudziły mieszkańców i zaalarmowały trzebiatowian, którzy w obliczu groźby utraty dobytku i życia, wspólnie odparli atak. W ten sposób kasza ocaliła miasto. Walki z gryficzanami toczyły się o wolną żeglugę po rzece Redze.

Baszta Kowalska w Złotoryi. Stanowiła część fortyfikacji miejskich. Powstała w połowie XIV wieku. Miała za zadanie ochronę Bramy Górnej prowadzącej do średniowiecznego miasta. Obiekt o wysokości 22,5 m., średnicy 9,5 m, grubość murów w przyziemiu to 2,7 m. W średniowieczu zwieńczona była gotyckim hełmem, który został zniszczony w 1813 r. w czasie Bitwy o Złotoryję przez wojska napoleońskie. W XV i XVI w. służyła, jako wiezienie miejskie. Udostępniona na potrzeby ruchu turystycznego w latach 70. Jest jedną z trzech najbardziej znanych krzywych baszt w Polsce. W 1967 r. zasypano jej podziemia, aby wzmocnić fundamenty, zapobiegając w ten sposób dalszemu przechyłowi. Jest znakomitym punktem widokowym, z którego można podziwiać panoramę Gór i Pogórza Kaczawskiego oraz Karkonoszy. Jednocześnie jest bardzo cennym i charakterystycznym zabytkiem miasta. Wewnątrz znajduje się sala, w której przedstawiono historię baszty i murów obronnych na tle historii miasta oraz wystawa starych widokówek.

Powstanie baszty datuje się na przełom XIV i XV wieku. Początkowo nazywana Katownią, później znana jako Piekarnia (od rodzaju tortur) i Męczarnia. Wszystkie te nazwy mają związek z funkcją, jaką pełniła baszta – była miejskim więzieniem i pracownią kata — wykwalifikowanego urzędnika, któremu miasto płaciło za wymierzanie kar zasądzonych przez sąd oraz usuwanie padliny. Kat funkcjonował w Wieluniu jeszcze w XVIII wieku. W XIX w. rozebrano znaczną część dawnych fortyfikacji. Męczarnia ocalała, jednak przez kolejne dwa stulecia powoli niszczała. Nowe życie tchnęła w obiekt kompleksowa przebudowa z drugiej dekady XXI wieku, zrealizowana ze środków unijnych. Baszta jest obecnie jednym z obiektów Muzeum Ziemi Wieluńskiej. Znajdują się w niej dwie ekspozycje. Wystawa „W izbie wieluńskiego kata” przedstawia historię wieluńskich mistrzów katowskich i ich warsztatu pracy. Druga z wystaw: „Dzieje oręża w średniowieczu i w okresie staropolskim”, wiąże się z funkcją obronną tego miejsca i historią odwołująca się do uczestnictwa mieszkańców Wielunia w konfliktach zbrojnych od początków miasta aż po wiek XVII.

Zlokalizowana jest w bezpośrednim sąsiedztwie rzeki Regi, w obrębie dawnych obwarowań miasta. Była jedną z trzech wież systemu fortyfikacyjnego miasta. Pochodzi z XV w. i zbudowana została w stylu gotyckim. Pełniła funkcję wieży strzelniczej. Przez lata pojawiało się wiele koncepcji zagospodarowania wieży, jednak żadna nie okazała się przysłowiowym „strzałem w 10”. Obecnie, po wykonanej w 2007 r. rewitalizacji, baszta udostępniania jest turystom, którzy z nowopowstałego balkonu widokowego mogą obserwować panoramę Gryfic.

Wieża zwana Basztą to najstarsza i najwyżej usytuowana budowla w Kazimierzu Dolnym. Obronna budowla pochodzi prawdopodobnie z przełomu XIII i XIV stulecia i stanowi pozostałość pierwotnego, przedkazimierzowskiego zamku o umocnieniach drewniano-ziemnych. Kamienna wieża zbudowana z miejscowej, wapiennej opoki stanowiła ostateczną linię obrony. Cylindryczna budowla ma około 20 m wysokości i 10 m średnicy; grubość murów w partii przyziemnej przekracza aż 4 m. według miejscowej tradycji w okresie prosperity szlaku wiślanego – w XVI i XVII w. wieża, na której palono ogniska, pełniła funkcję latarni rzecznej. Dzisiaj wieża stanowi doskonały punkt widokowy na ruiny zamku, nadwiślańskie miasteczko i zachodnią krawędź Wyżyny Lubelskiej z Małopolskim Przełomem Wisły.

Baszta w Raciborzu została wybudowana po pożarze miasta około 1574 roku. Usytuowana była w ciągu murów obronnych. Prawdopodobnie pierwotnie baszta miała tylko trzy ściany i była otwarta od strony miasta. Zbudowana została na planie prostokąta, w trzech czwartych wysokości przecięta była silnie profilowanym gzymsem, ponad którym znajdowały się strzelnice. Pierwotnie budowla oprócz dawania schronienia obrońcom pełniła także rolę więzienia. W XVII wieku mieli być w niej więzieni mistrzowie masarscy, których oskarżono o zawyżanie cen. Obecnie budowla posiada cztery ściany, a w ich narożach cztery kwadratowe wieżyczki. Do baszty przylega fragment murów miejskich.

W skład Zespołu Pałacowo-Parkowego wchodzą ruiny zamku i obronna wieża mieszkalna zwana popularnie basztą, a całość otacza romantyczny park, powstały na przełomie XVIII i XIX w. na powierzchni ok. 15 ha. Obok interesującego starodrzewia i stawów, znajduje się tu też zabytkowy żelazny maszt na chorągwie. Park zrewitalizowano w 2012 r. Wspomnianą basztę zbudowano w 1560 r., ale jej podziemia mają średniowieczny rodowód. Budowlę kilkukrotnie przebudowywano i podwyższano ją o kolejne piętra - w 1642 i 1837 r. Po renowacji, przeprowadzonej w 2008 roku, w obiekcie mieszczą się: punkt informacji turystycznej, sala konferencyjna, sala rycerska z miejscem na wystawy, kameralne koncerty, spektakle teatralne. Nad nią mieści się apartament hotelowy, a na samej górze – taras widokowy.

Poznańska Bazylika Archikatedralna, położona na wyspie zwanej Ostrów Tumski  otoczona jest korytem Warty i Cybiny. Pierwszy kościół  katedralny zbudowano w tym miejscu w roku 968, a badania archeologiczne ujawniły, że posiadał on atrium, w którym odkryto tzw. misę chrzcielną i krypty grobowe, identyfikowane jako prawdopodobne groby księcia Mieszka I i króla Bolesława Chrobrego. W latach  1034-1038 w wyniku zniszczenia świątyni powstaje w jej miejscu nowy kościół katedralny murowany z kostki granitowej i wykończony elementami z piaskowca. Katedra ta została następnie w XIII wieku przebudowana, a na przełomie wieku XIV i XV zastąpiona budowlą gotycką. Po pożarze w roku 1772 katedra otrzymała nowy wystrój wnętrza i elewację w stylu neoklasycznym. W tym stanie przetrwała do II wojny światowej. 15 lutego 1945 roku podczas walk o Ostrów Tumski kolejny pożar niszczy katedrę niemal w 65%. Odbudowana po wojnie katedra otrzymuje główne cechy gotyckiej budowli z I połowy XV wieku. Podziemia Katedry Poznańskiej udostępnione są zwiedzającym. Można tam zobaczyć fragmenty katedry preromańskiej i romańskiej, a także relikty grobowców  pierwszych władców Polski. Najstarsza w Polsce katedra jest milenijnym pomnikiem kultury chrześcijańskiej.

Bazylika św. Jakuba powstała w drugiej połowie XIII wieku na miejscu wcześniejszego, drewnianego kościoła z 1187 r. Jest jednym z cenniejszych i piękniejszych zabytków Szczecina. Można do niego dojść Mostem Długim, znajduje się na Starym Mieście, niedaleko zamku. Konsekracja katedry odbyła się 31 maja 1982 roku z rąk bp szczecińsko-kamieńskiego Kazimierza Majdańskiego. 23 maja 1983 roku papież Jan Paweł II podniósł ją do rangi bazyliki mniejszej., a następnie nadał jej tytuł Bazyliki Archikatedralnej. Przez wieki Bazylika była rozbudowywana i odnawiana po licznych zniszczeniach. Katedra znajduje się na Europejskim Szlaku Gotyku Ceglanego. Po zamontowaniu nowej iglicy wieża kościoła (łącznie z iglicą) ma 110,175 metrów. Na wysokości 53 metrów znajduje się punkt widokowy. Wewnątrz bazyliki znajdują się zabytkowe i współczesne dzieła sztuki sakralnej.

Kościół p.w. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny to najważniejszy kościół w mieście. To sandomierska Katedra, a właściwie to od 1960 r. Bazylika Mniejsza. W XII w. była w tym miejscu Kolegiata, która została ograbiona, a następnie zniszczona w XIII w. przez Tatarów. Obecna świątynia z czerwonej cegły to kościół pokutny ufundowany przez Kazimierza Wielkiego jako pokuta za zabicie krakowskiego wikariusza w XIV w. Wielokrotnie przebudowywany jak nakazywała ówczesna moda. To trójnawowy kościół z zachowanymi unikatowymi freskami bizantyjsko-ruskimi w prezbiterium z fundacji Jagiełły. Przedstawiają one sceny z życia Maryi i Jezusa, a najciekawsze z nich to tzw "Zaśnięcie Maryi". Na ścianach naw bocznych znajduje się cykl obrazów przedstawiających katolickich męczenników. Autorem jest Karol de Prevo, a ramy wykonał Polejowski, natomiast autorem obrazu w ołtarzu głównym jest Buchbinder.

Bazylika Mariacka w Gdańsku to jeden z największych na świecie kościołów w całości zbudowanych z cegły. Początki świątyni sięgają XIII wieku, kiedy to w miejscu dzisiejszej Bazyliki znajdował się pierwszy drewniany kościół wzniesiony przez Świętopełka II. Kamień węgielny pod budowę późniejszej bazyliki położono 25 marca 1343 roku. Budowa świątyni trwała 159 lat i zakończyła się w 1502 roku. Bazylikę zdobi siedem wieżyczek oraz masywna, 82. metrowa wieża dzwonnicza. Budowla jest przykładem gotyku ceglanego. Wewnętrzny wystrój kościoła stanowią cenne zabytki malarstwa i rzeźby jak np. ołtarz główny – poliptyk powstały w latach 1510-1517, kamienna Pieta z roku ok. 1410, figura Pięknej Madonny Gdańskiej wyrzeźbiona w latach 1400-1435 czy zegar astronomiczny wykonany w latach 1464-1470 przez Hansa Düringera. Podczas walk o Gdańsk w marcu 1945, Bazylika uległa zniszczeniu, ale ok. 80% wyposażenia udało się uratować. Po wojnie przystąpiono do przywracaniu Bazylice dawnego blasku, a prace rekonstrukcyjne trwają do chwili obecnej.

Bazylika Mariacka powstała pod koniec XIII w. na fundamentach wcześniejszego kościoła romańskiego. Gotycka świątynia została konsekrowana około 1320 roku, ale jeszcze przez długi czas kościół był przebudowywany. Kościół Mariacki to świątynia trójnawowa, z wysoką nawą główną i niższymi nawami bocznymi oraz korpusem przykrytym sklepieniem krzyżowo-żebrowym. Północna wieża kościoła została podwyższona i przystosowana do pełnienia funkcji strażnicy miejskiej. To z niej codziennie o pełnej godzinie rozbrzmiewa hejnał grany od 13 lutego 1838 r. Wieża w 1478 r. nakryta została charakterystycznym wielobocznym hełmem, a w 1666 r. ozdobiona została koroną maryjną. Wnętrze bazyliki zdobi m.in. ołtarz główny wyrzeźbiony przez Wita Stwosza. W oknach bazyliki zachowały się witraże wykonane przez Stanisława Wyspiańskiego oraz Józefa Mehofera. Ci sami artyści byli twórcami polichromii, którą według projektu Jana Matejki wykonano w bazylice w XIX w. Na uwagę zasługuje także barokowa kruchta osłaniająca wejście do kościoła nawiązująca do Kaplicy Grobu Pańskiego w Jerozolimie.

Kolegiata Matki Bożej Pocieszenia i św. Stanisława Biskupa w Szamotułach została zbudowana w 1 połowie XV wieku z fundacji braci Dorogosta i Wincentego Świdwów-Szamotulskich. W latach 1513-1542 staraniem Łukasza Górki, kolejnego właściciela Szamotuł, dokonano ostatecznej, gruntownej przebudowy. W tej formie kościół dotrwał do naszych czasów i zalicza się go do najokazalszych świątyń Wielkopolski. Szamotulska kolegiata wybudowana została w stylu gotyckim. Jest świątynią trzynawową. W latach 1884-90 kolegiatę przebudowano rozbierając wieżę oraz dobudowując kruchtę od południa. Wnętrze kościoła zdobią liczne zabytki sztuki sakralnej jak późnorenesansowy ołtarz główny z około 1616 r.,na belce tęczowej gotycki krucyfiks z około 1370 r. I wiele innych. Szamotulska świątynia kolegiatą była już w latach 1542-1939 i później od 2000 roku. W dniu 13 maja 2014 roku kolegiata otrzymała tytuł bazyliki mniejszej co uroczyście ogłoszono 20 września tego samego roku.

Kościół Imienia NMP w Inowrocławiu pochodzi z przełomu XII i XIII wieku. Jest to piękna jednonawowa, orientowana romańska budowla zbudowana z różnokolorowych ciosów granitowych. Ufundowana została przez księcia Leszka Białego. W momencie powstawania była to największa bazylika redukowana w Europie Środkowej. Budowlę wieńczą bliźniacze ceglane wieże. Surowe romańskie wnętrze ubogaca umieszczona w ołtarzu głównym XIV-wieczna drewniana rzeźba Matki Bożej z Dzieciątkiem (,,Uśmiechnięta Madonna”). Symbolem Kościoła są umieszczone na zewnętrznej północnej ścianie kamienne groteskowe płaskorzeźbione ludzkie głowy, krzyż oraz ryt gryfa. Miały chronić to miejsce przed złymi mocami choć być może był to rodzaj Biblii Pauperum albo nawet relikt dawnych słowiańskich wierzeń. Obok Kościoła znajduje się najstarszy inowrocławski cmentarz z Pomnikiem Powstańców Wielkopolskich. W 2008 r. Kościół podniesiony został do rangi bazyliki mniejszej. Jest to obiekt na Szlaku Piastowskim.

Kościół pw. św. Jerzego i NMP – Bazylika Mniejsza i sanktuarium Męki Pańskiej to imponująca gotycka budowla będąca najstarszym zabytkiem Ziębic.  Świątynię wzniesiono w 1. poł. XIII w., później była ona wielokrotnie rozbudowywana i przebudowywana.  Najstarszą częścią kościoła, pochodzącą jeszcze z XIII w. jest północna nawa hali z pięknym portalem, na wzór którego w 1900 r. wykonano bliźniaczy, prowadzący do nawy południowej. Prezbiterium od strony wschodniej powstało już w wieku XIV i XV, a najnowszą część kościoła stanowi jego wolnostojąca kamienna wieża z XV w. Boczne kaplice, mariacką i św. Jerzego, poświęcono patronom kościoła. We wnętrzu godne uwagi są liczne elementy wyposażenia: ołtarze boczne średniowieczne i barokowe, kamienna ambona z 1595 r., epitafia mieszczan i okolicznej szlachty pochodzące głównie z XVI i początku XVII w., gotyckie sakramentarium, a także gotycki krucyfiks zawieszony po zachodniej stronie kościoła (pod organami). 

Grybów, woj. małopolskie, diecezja tarnowska. Obecny kościół został zbudowany na miejscu pierwotnego kościoła gotyckiego w latach 1909 – 1914 przez Romana Olszewskiego z Grybowa według projektu Józefa Piusa Dziekońskiego, po nim obowiązki przejął Zdzisław Mączeński wprowadzając pewne zmiany w projekcie kościoła. Kościół zbudowany w stylu neogotyckim, z cegły z użyciem kamienia na planie krzyża łacińskiego z 70 m wieżą zwieńczoną złotą koroną. Złożony z trzynawowego korpusu z transeptem. Wnętrza nakryte są sklepieniami kryształowymi, nawy zostały rozdzielone masywnymi kolumnami. Ołtarz główny wolnostojący, kamienny, projektowany w 1958 r. przez Z. Mączeńskiego z barokową rzeźbą Chrystusa na krzyżu na tle panoramy Jerozolimy z poł. XVII w. Cztery ołtarze boczne, ustawione w ramionach transeptu. W jednym z nich łaskami słynący obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem z XVI w., zwanej Przedziwną lub Grybowską. W prezbiterium znajduje się 12 obrazów apostołów, rokokowych z XVIII w. a na kolumnach naturalnej wielkości rzeźby 12 apostołów, późnobarokowe z XVIII w. Kościół w Grybowie w roku 2013, decyzją Stolicy Apostolskiej, został podniesiony do godności Bazyliki Mniejszej.

Bazylika Mniejsza pw. św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Braniewie jest jednym z najpiękniejszych kościołów Warmii. To gotycka, ceglana, halowa fara o całkowitej długości 61 m i szerokości 25 m.  Jej trójnawowe wnętrze tworzy dziesięć ośmiokątnych, masywnych filarów, ustawionych w dwóch rzędach. Kościół budowano etapami, w latach 1343-1442. Stoi  prawdopodobnie na miejscu najstarszego znanego drewnianego kościoła warmińskiego. Jest świadkiem burzliwych dziejów miasta. W okresie swej 600 – letniej historii kościół wraz z wieżą doznały największych zniszczeń pod koniec drugiej wojny światowej, kiedy to w wyniku działań wojennych legł w gruzach, przez wiele lat pozostając trwałą ruiną. Jego odbudowa w latach 1979-1986 była największym przedsięwzięciem w Archidiecezji Warmińskiej. Pieczę nad odbudową sprawował ówczesny proboszcz i dziekan - ks. Tadeusz Brandys.  W 2001 r. kościół został podniesiony do rangi bazyliki mniejszej. Stoi przy niej pomnik bł. Reginy Protmann, rodowitej braniewianki i patronki Braniewa.

Bazylika Najświętszej Maryi Panny i św. Bartłomieja w Piekarach Śląskich jest największym w regionie sanktuarium maryjnym. Pielgrzymi przybywają do słynącego z cudów obrazu. Zbudowana w latach 1842-1848 na miejscu starego XIV-wiecznego (1303 r.) drewnianego kościółka pod wezwaniem św. Bartłomieja Apostoła. Drewniany kościółek okazał się zbyt ciasny i mały dla wszystkich przybywających pielgrzymów. Z tego powodu w 1826 roku proboszcz ks. Jan Alojzy Ficek postanowił wybudować nową, większą, murowaną świątynię. W jej budowę zaangażowali się także mieszkańcy. Konsekracji nowego neoromańskiego kościoła dokonał biskup wrocławski Melchior von Diepenbrock 22 sierpnia 1849 roku. Wokół świątyni znajdują się cztery kaplice oraz Rajski Plac z piątą kaplicą św. Rafała, w której znajduje się ołtarz z pierwotnego kościoła św. Bartłomieja. Wzdłuż muru kościelnego, na kamiennych cokołach, umieszczono wykute w kamieniu figury 12 Apostołów.

Kościół parafialny p.w. Narodzenia NMP i św. Mikołaja został pierwotnie ufundowany przez Witolda-Aleksandra, wielkiego księcia litewskiego, przed 1430 rokiem Istniejącą do dzisiaj murowaną świątynię (na miejscu pierwszej) zbudowano w latach 1783-1784, kosztem parafian, ale z wydatną pomocą władz miejskich i siostry ostatniego króla Polski, Izabeli Branickiej z Poniatowskich, zwanej „Panią Krakowską” (1730-1808), żony Jana Klemensa Branickiego. Projektantem neoklasycystycznej świątyni był warszawski architekt Szymon Bogumił Zug (1733-1807). W 1843 roku obok kościoła zbudowano murowaną dzwonnicę. W 1912 roku sklepienie świątyni ozdobiono polichromią przedstawiającą Dwunastu Apostołów oraz położono posadzkę z terakoty. W czasie działań wojennych w 1944 roku kościół został częściowo uszkodzony, ale niedługo potem odnowiony. W 1996 roku parafia obchodziła jubileusz 200-lecia konsekracji kościoła. Z tej okazji Ojciec Święty Jan Paweł II wyniósł bielską świątynię do godności Bazyliki Mniejszej. Bielska świątynia to wysokiej klasy obiekt o bardzo dobrze zachowanej bryle i jednorodnym wnętrzu klasycystycznym. We wnętrzu znajdują się relikwie miejscowego proboszcza, błogosławionego ks. Antoniego Beszty-Borowskiego, zamordowanego przez Niemców w 1943 roku.

Bazylika św. Antoniego w Rybniku powstała w latach 1903-1906, a jej historia związana jest z kapliczką, która istniała w pobliżu od 1828 r. Ta neogotycka świątynia z czerwonej cegły powstała z inicjatywy rybnickiego proboszcza ks. Franciszka Brudnioka. Projektantem kościoła był natomiast Ludwig Schneider. Świątynia została poświęcona 29 sierpnia 1907 r., a osiem lat później nastąpiła jej konsekracja. Bazylika w Rybniku jest najwyższym kościołem Górnego Śląska. Jej wieże wznoszą się na wysokość 88 metrów, a sama budowla sprawia imponujące wrażenie. Na uwagę zasługuje także bogate wyposażenie wnętrza, na które składa się m.in. ołtarz główny wykonany w firmie Carla Buhla. W ołtarzu głównym znajduje się figura św. Antoniego przeniesiona ze wspomnianej wcześniej kapliczki. Uwagę zwracają także ambona i stacje drogi krzyżowej oraz spiżowe drzwi z płaskorzeźbami rybnickich kapłanów.

Początkowo kościół należał do zakonu rycerskiego joannitów. Parafia przy tym kościele została erygowana w XVI w. Bogaty w cenne dzieła rzeźby architektonicznej oraz rzemiosła artystycznego głównie z XIV-XV w. jest jednym z największych osiągnięć śląskiego gotyku. Wybitne walory architektoniczne i rzeźbiarskie świątyni, jej jednolitość przestrzenna utrzymana mimo trwających półtora wieku prac budowlanych oraz imponujące rozmiary sprawiają, że jest to dzieło o szczególnym znaczeniu. Kościół zbudowano głównie z granitu i bazaltu  na rzucie krzyża łacińskiego z transeptem i wielobocznie zamkniętym prezbiterium. Od strony zachodniej posiada dwie wieże, w tym jedną nieukończoną. Elewację zdobią rzeźbione portale oraz detale architektoniczne:  głowy postaci, dekoracje roślinne, rzygacze. W wieży bazyliki znajduje się m.in. dzwon z 1318 r., który jest najstarszym bijącym dzwonem w Polsce. 15.09.2002 r. strzegomski gotycki kościół otrzymał godność bazyliki mniejszej, a od 13.04.2017 podniesiony został do rangi kolegiaty. 22.10.2012 roku obiekt został wpisany na listę pomników historii.

Bazylika św. Jadwigi i św. Bartłomieja w Trzebnicy tworzy Sanktuarium św. Jadwigi Śląskiej. Jest to najstarsze sanktuarium na Śląsku, powstałe z fundacji księcia Henryka Brodatego w latach 1208-1219. Trójnawowa bazylika z cegły zbudowana jest na planie krzyża łacińskiego, w stylu romańskim. W II połowie XIII wieku dobudowano pierwszą w Polsce kaplicę w stylu gotyckim, w której umieszczono szczątki św. Jadwigi - Patronki Śląska. Szczątki te spoczywają we wspaniałym barokowym sarkofagu z marmuru zwieńczonym alabastrowym posągiem św. Jadwigi. Na przestrzeni wieków świątynia nękana przez liczne pożary i zawirowania wojenne została w znacznym stopniu zdewastowana. Dopiero wzrastająca zamożność Śląska pomogła w renowacji kościoła i jego barokizacji. W roku 1785 w miejscu głównego, romańskiego wejścia od strony zachodniej wybudowano wysoką na 68 metrów wieżę. Bazylika w Trzebnicy to jedna z ważniejszych nekropolii Piastów Śląskich. Pochowano tu aż 22 przedstawicieli tego rodu.

Źródła historyczne podają, że pierwszy murowany kościół w tym miejscu powstał w XII wieku. Obecna budowla wzniesiona została w dwóch etapach na przełomie XIV i XV wieku. Na przestrzeni wieków, mimo licznych pożarów, zniszczeń i modernizacji kościół utrzymał swą charakterystyczną bryłę. Świątynia jest trójnawową, dziewięcioprzęsłową halą murowaną z kamienia i cegły. Nawy boczne rozdzielone są smukłymi, sześciobocznymi filarami z cegły, ponad którymi wznoszą się krzyżowo – żebrowe sklepienia z 1891 r. Tytuł Bazyliki Mniejszej świątynia uzyskała w 2009 roku. Obok kościoła wznosi się okazała, czterokondygnacyjna wieża będąca dzwonnicą. Jej budowę rozpoczęto w roku 1474 i kontynuowano aż do roku 1548, jednak nigdy nie została ukończona i taka też pozostała do dziś. Zbudowana została na planie kwadratu z cegły obłożonej kamienną wykładziną. W pustym wnętrzu w 2005 otwarto Skarbiec św. Jakuba – wystawę cennych sprzętów liturgicznych i innych dzieł sztuki złotniczej.

Trzynawowa świątynia powstawała w latach 1592–1597 w stylu późnorenesansowym o cechach gotyckich. Fundatorem tego pierwszego murowanego kościoła w mieście był Jan Rozdrażewski – ówczesny dziedzic Krotoszyna, który wybudował go dla braci czeskich. W roku 1601 wdowa po Janie – Katarzyna z Potulickich – przekazała świątynię kościołowi rzymskiemu, stała się ona wówczas siedzibą miejscowej parafii. Wewnątrz znajduje się ołtarz główny z kopią obrazu Rubensa „Zdjęcie z Krzyża” oraz 10 ołtarzy bocznych z XVII i XVIII w. Krotoszyńską farę dwukrotnie dotknęły pożary – w roku 1681 oraz podczas wielkiego pożaru miasta w 1774. W latach 1847-1848 nadbudowano wieżę kościoła, a od 1984 farę etapami remontowano, nadając jej efektownego blasku. W roku 2019 świątynię podniesiono do godności bazyliki mniejszej.

Kościół św. Mikołaja powstał w latach 1440-1445 w miejscu poprzedniej świątyni zniszczonej przez pożar. Halowy kościół w stylu gotyckim posiadał trójbocznie zamknięte prezbiterium, do którego przylegała zakrystia i kaplica. W 1655 roku pożar miasta dokonał licznych uszkodzeń świątyni, którą odbudowano w stylu barokowym, w 1665 roku z funduszy przekazanych przez króla Jana Kazimierza. W 1777 roku kościół został odrestaurowany. Wtedy też od południowej strony dobudowano kaplicę Matki Boskiej. W XIX wieku powstały kruchty północna i południowa, skarbczyk oraz neogotycka sygnaturka. Regotycyzacji kościoła dokonano w latach 1901-1905. Zabytkowe barokowe i rokokowe wyposażenie stanowi m.in. ołtarz główny oraz 16 ołtarzy bocznych, ambona, polichromie w kaplicy św. Kingi zaprojektowane przez Jana Matejkę. W kaplicy Matki Bożej Bocheńskiej na uwagę zasługuje ołtarz z obrazem  Matki Bożej Różańcowej. Pochodzi on z XVI w., a namalowany został na płótnie naklejonym na deskę. Godne uwagi są również pochodzące z II. połowy XVIII wieku organy o 20. głosach, dwóch manuałach i mechanicznej trakturze. W 1998 roku świątynia zyskała godność bazyliki mniejszej, a w 2003 roku podniesiona do godności kolegiaty.

Bazylika Św. Trójcy jest budowlą romańską z przełomu XII/XIII w. - konsekrowana w 1216 r. Świątynia była kilkukrotnie przebudowana: raz w stylu gotyckim, a drugi w barokowym. Fasada kościoła od XVIII w. barokowa, do pewnych wysokości jest jednak zachowany romański kamień, świadczą o tym pozostawione w wielu miejscach nieotynkowane romańskie ciosy. Kościół jest trójnawową bazyliką, wzniesioną na planie krzyża łacińskiego, a prezbiterium zakończone absydą z dwiema kaplicami po bokach. Wśród licznych ołtarzy należy zwrócić szczególną uwagę na relikwiarzowy ołtarz Krzyża Świętego (658 relikwii świętych i męczenników oraz relikwię Krzyża św.), najcenniejszą częścią ołtarza jest ogromny krucyfiks z gotycką figurą Chrystusa Ukrzyżowanego (ok. 1361 r.). Najcenniejszym zabytkiem świątyni są dwie romańskie kolumny z personifikacją cnót i przywar ludzkich. Datowane są one na II połowę XII w. Chociaż mają już ponad 800 lat, to przez ponad 200 lat nikt o nich nie wiedział, gdyż były obmurowane cegłą do 1946 r. Wówczas profesor Zdzisław Kępiński odkrył je w barokowych filarach.

Bendoszka Wielka - szczyt w Beskidzie Żywieckim, w grupie Wielkiej Raczy, wys. 1144 m n.p.m. Nazwa pochodzi od nazwiska Bendys, które pojawia się już w 1715 r. Na szczycie znajduje się Jubileuszowy Krzyż Ziemi Żywieckiej postawiony we wrześniu 2000 z inicjatywy księży parafii Rycerki Górnej. Ma wysokość ponad 20 m. Kamień węgielny pod budowę został poświęcony przez Jana Pawła II 15 czerwca 1999 na krakowskich Błoniach. Bendoszka Wielka ze względu na swój charakter jest doskonałym punktem widokowym. Ze szczytu i trawiastych grzbietów Bendoszki widać m.in. grupę Małej Fatry oraz pasmo Baraniej Góry w Beskidzie Śląskim. Na szczycie wykonano pomost widokowy i zamontowano tablicę z panoramą. Przez szczyt przebiega szlak czarny z Soli przez Praszywkę Wielką na przełęcz Przegibek. Najbliższe schronisko znajduje się na Przełęczy Przegibek w odległości ok. 1 km.

Hala Barankowa to położona na stokach Jałowca w Zawoi Górnej polana od wieków związana z tradycyjną gospodarką pasterską. To obecnie jedyna czynna hala pasterska w Zawoi i jedna z najstarszych w rejonie Babiej Góry. Miejsce to jest przez to zabytkiem archeologicznym babiogórskiej kultury. W okresie od kwietnia do września nadal praktykuje się tu sezonowy wypas owiec. Na polanie znajduje się szałas pasterski, w którym w tradycyjny sposób przyrządza się przetwory z owczego mleka jak żentyca, bunc oraz oscypek. Na Hali Barankowej można spotkać bacę, który oprócz tego, że tu pracuje to chętnie opowie o pasterskich tradycjach oraz przytoczy niejedną miejscową legendę. Z miejsca tego roztacza się przepiękny widok na sporą część Babiej Góry, ale także na inne okoliczne wzniesienia otaczające Zawoję.

Położone jest w Beskidzie Żywieckim na wysokości 854 m n.p.m. Zostało wybudowane około 1925 roku. przez Żydowskie Towarzystwo Sportowe "Makkabi" z Bielska . Po pożarze z kwietnia1932 roku schronisko odbudowano. Splądrowane przez Niemców w czasie okupacji zostało ponownie oddane do użytku turystów w 1946 roku. Schronisko dysponuje 34 miejscami noclegowymi w pokojach 2, 4 i 10 osobowych.

Zostało wybudowane w 1931 r. i poddane gruntownej modernizacji w latach 1973 – 1980. Położone jest w Beskidzie Żywieckim, w Żywieckim Parku Krajobrazowym na wysokości 1290 m n.p.m. Oferuje 43 miejsca noclegowe, saunę, bufet z jadalnią ora świetlicę. Przy schronisku znajduje się węzeł szlaków prowadzących z Hali Boraczej, Rajczy, Zlatnej, Hali Rysianki, Hali Miziowej oraz Zlatnej Huty. Z Hali rozlega się panorama Tatr, Małej Fatry oraz Beskidów.

Zostało wzniesione w 1923 r. Położone jest w Beskidzie Żywieckim, na terenie Żywieckiego Parku Krajobrazowego – na wysokości 1000 m n.p.m. Oferuje 38 miejsc noclegowych, miejsce do rozbicia namiotów, bufet, obozy narciarskie. W pobliżu znajdują się rezerwaty przyrody Dziobaki i Śrubita. Można się tutaj dostać szlakami z Soli, Rycerzowej, Wielkiej Raczy, Mladej Hory i Rycerki Kolonii. Z przełęczy roztacza się widok na Wielką i Małą Rycerzową oraz Małą i Wielką Raczę.

Stale rosnąca popularność ziół oraz dziedzictwo przyrodnicze i historyczne naszego regionu zainspirowały do stworzenia unikatowego na skalę kraju obiektu – Beskidzkiego Domu Zielin „Przytulia”. Multimedialna wystawa stała obrazuje funkcjonowanie ziół w kulturze i życiu codziennym górali śląskich. W trakcie zwiedzania przewidziana jest również projekcja filmu promocyjnego oraz degustacja owocowo-ziołowej herbaty breńskiej.  Eksponaty oraz zioła w formie suszonych zbiorów i modeli można nie tylko zobaczyć, ale i dotknąć i powąchać. Dodatkowo w sezonie od wiosny do jesieni można się z nimi zapoznać w herbarium – ogródek ziołowy wokół budynku Przytulii, gdzie zgromadzono najważniejsze zioła naszego regionu. Kalendarz wydarzeń pełen jest ziołowych warsztatów, koncertów i spektakli.

Biała Fabryka, położona przy ulicy Piotrkowskiej 282 to miejsce dla Łodzi szczególne. To właśnie od tego obiektu zaczęła się w mieście epoka wielkiego przemysłu włókienniczego. Początki obiektu sięgają 1835 r., zaś osobą, która zainicjowała budowę był pochodzący z Saksonii Ludwik Geyer. Na działce nad rzeką Jasień rozpoczęła się budowa zakładów, jakich Łódź nie widziała. Codziennością fabrykanta było balansowanie na granicy prawa, naginanie przepisów i ogromna determinacja. Pomimo zawirowań, fabrykę udało się ukończyć już w 1837 roku i z miejsca została nazwana „Białą Fabryką” – od śnieżnobiałego koloru fasady gmachu. Pod koniec roku 1838 Ludwik Geyer zainstalował w zakładzie pierwszą nie tylko w Łodzi, ale w całym przemyśle włókienniczym Królestwa Polskiego maszynę parową o mocy 60 KM, rozpoczynając w ten sposób mechanizację przemysłu włókienniczego. Symbolem tej przemiany było pojawienie się w Łodzi pierwszego komina fabrycznego, który możemy oglądać po dziś dzień. Obecnie w wnętrzach Białej Fabryki znajduje się Centralne Muzeum Włókiennictwa, które łączy cechy muzeum artystycznego z miejscem upamiętniającym historię Łodzi. Gmach fabryki stał się symbolem miasta i jednym z najważniejszych zabytków przemysłowej Łodzi.

Położony jest w województwie podlaskim w północno-wschodniej części Polski. Powstał w 1921 roku jako leśnictwo „Rezerwat”. W Park Narodowy w Białowieży leśnictwo „Rezerwat” przekształcono w 1932 roku, a następnie w roku 1947 zmieniono jego nazwę na Białowieski Park Narodowy. BPN na powierzchni ponad 10,5 tys. hektarów chroni najlepiej zachowany fragment Puszczy Białowieskiej – ostatni na niżu Europy las naturalny, o charakterze pierwotnym. Jest to jeden z najbogatszych ekosystemów leśnych w Polsce i Europie z ogromną różnorodnością przedstawicieli świata fauny i flory.

Biały Spichlerz jest jednym z najcenniejszych zabytków budownictwa przemysłowego w Słupsku. Budowę tego magazynu wojskowego rozpoczęto wiosną 1804 roku z przeznaczeniem na przechowywanie obroku dla koni. Był pierwszym spichlerzem o tak nowoczesnych rozwiązaniach konstrukcyjnych oraz jednym z pierwszych o murowanych i otynkowanych ścianach. Cechował go klasycystyczny wygląd z niewielką ilością dekoracji. Spichlerz pełnił swoją funkcję do 1945 roku. W latach powojennych był tymczasowym więzieniem dla niemieckich mieszkańców miasta, spichlerzem zbożowym, magazynem mechanicznych artykułów gospodarstwa domowego. W roku 2013 właścicielem obiektu stało się Muzeum Pomorza Środkowego w Słupsku. Dzięki zaangażowaniu muzealników, po ponad 200 latach istnienia, budynek odzyskał świetność. Poprzez wprowadzenie funkcji muzealnej: wystawienniczej i magazynowej, zaczął nowy rozdział. Dziś w Białym Spichlerzu, znajdują się wystawy stałe prezentujące największą na świecie kolekcję dzieł Stanisława Ignacego Witkiewicza oraz zbiory sztuki współczesnej. Ponadto zobaczyć tu można wystawę "Słupsk - miasto i ludzie", prezentującą pamiątki po osadnikach przybyłych do miasta po 1945 roku.

Biebrzański Park Narodowy został utworzony w 1993. W 1989 roku utworzono na tych terenach Biebrzański Park Krajobrazowy, a już w latach międzywojennych część z tych obszarów chroniono w ramach rezerwatów Czerwone Bagno i Grzędy. Biebrzański Park Narodowy o powierzchni 592,23 km² to największy park w Polsce i jeden z największych w Europie. Obejmuje dolinę Biebrzy począwszy od jej źródeł, a skończywszy na ujściu do Narwi. Niemal cały bieg rz. Biebrzy znajduje się na terenie parku. Bagna Biebrzańskie są uznawane za jedną z najważniejszych w kraju i w Europie Środkowej ostoi ptaków wodno-błotnych. W roku 1995 Biebrzański Park Narodowy został wpisany na listę Konwencji Ramsarskiej o obszarach wodno-błotnych mających znaczenie międzynarodowe. Na terenie parku spotyka się zbiorowiska wodne, bagienne, torfowiskowe, szuwary, a także zbiorowiska leśne (olsy, łęgi i brzeziny). Spotkać tu można wiele rzadkich i reliktowych gatunków roślin oraz zwierząt, z których najbardziej rozpoznawalnym gatunkami dla parku są łoś i batalion. Siedziba Parku znajduje się w miejscowości Osowiec-Twierdza.

Chcąc zwiedzić najstarszy kościół na ziemi żarskiej, należy przyjechać do Biedrzychowic Dolnych. Po przejściu przez wolno stojącą wieżę bramową – dzwonnicę z XV wieku należy wejść na plac kościelny, który jest otoczony murem z 1882 r. Pośrodku placu stoi kościół zbudowany pierwotnie na planie prostokąta z dobudowaną w późniejszych wiekach kruchtą i przedsionkiem. W kościele zauważymy bardzo wyraźne elementy stylu romańskiego, a mianowicie: półkolistą absydę, wąskie okna, ceramiczne rozety widoczne z przedsionka. Kościół zbudowany z kamienia polnego z fragmentami wypełnień przyokiennych cegłą ceramiczną. Fundatorem kościoła był książę Henryk Brodaty. Najtragiczniejszy los dla kościoła przypadł na XX wiek kiedy po uszkodzeniach z czasów II wojny światowej, nie będąc przez wiele lat użytkowanym popadł w ruinę. Odbudowany w latach 1976 – 78 przez mieszkańców wsi, obecnie służy wiernym wyznania rzymskokatolickiego i jest wizytówką naszej miejscowości.

Brama Chełmińska w Brodnicy to element średniowiecznych obwarowań miejskich i jedna z najokazalszych i najlepiej zachowanych w Polsce bram z czasów krzyżackich. Zbudowana została w latach 1310 – 1330, prawdopodobnie podczas budowy murów miejskich. Konstrukcja bramy posadowiona jest na planie kwadratu. Posiada charakterystyczne schodkowe szczyty ze sterczynami, a także zakończone półkoliście i otynkowane blendy okienne. Budowla posiada drewniane stropy i siodłowy dach kryty dachówką. Od strony północnej brama posiada fragment tzw. szyi bramnej oraz drewnianą rekonstrukcję dawnej brony bramnej. Jeśli chodzi o przeznaczenie obiektu to oprócz funkcji obronnych, przez pewien okres w XIX wieku brama służyła jako więzienie miejskie. W późniejszym czasie w jej przejeździe znajdowała się również waga miejska. W roku 1898 bramę poddano renowacji, dokonując rekonstrukcji szczytów budowli. W latach 70. XX wieku bramę wraz z przylegającą do niej kamienicą adaptowano na siedzibę muzeum. Obecnie oprócz oddziału Muzeum w Brodnicy w bramie mieści się galeria sztuki współczesnej.

Muzeum Regionalne w Chojnicach istnieje od 1932 r. Na początku jego siedziba mieściła się w prywatnym domu W.J. Schreibera, a pieczę nad zbiorami sprawował chojnicki regionalista Julian Rydzkowski. W takiej formie muzeum funkcjonowało do momentu wybuchu II wojny światowej. W 1960 r. reaktywowano muzeum, które miało siedzibę w chojnickim ratuszu, a następnie od 1962 r. zaczęło działać w Bramie Człuchowskiej, której wnętrze przebudowano i dostosowano do potrzeb muzeum, tworząc w niej sale wystawowe. W Bramie eksponowane są wystawy stałe i czasowe. Na wystawach stałych prezentowane są zbiory historyczne, etnograficzne i archeologiczne. Na wystawach czasowych pokazywane są eksponaty o różnej tematyce, między innymi malarstwo, rzeźba itp. Na przełomie lat 70-80 XX w. do obiektów muzealnych dołączyły baszty: Baszta Wronia, Dom Szewski, Baszta Szewska, Baszta Kurza Stopa, Dom na Murach oraz Kolekcja regionalna Makowskich. W 1984 roku uległa zmianie nazwa instytucji na Muzeum Historyczno-Etnograficzne w Chojnicach, a w 2012 roku muzeum przyjęło imię swojego założyciela Juliana Rydzkowskiego.

Znajdująca się na końcu ul. Floriańskiej Brama Floriańska jest pozostałością dawnych murów miejskich i jedną z ośmiu krakowskich bram obronnych. Powstała na przełomie XIII i XIV w., a w źródłach historycznych pojawia się w 1307 r. Budowla ta zbudowana została na planie zbliżonym do kwadratu. Brama ma formę wysokiej, bo liczącej 34 metry wieży kamiennej. Znajduje się w niej otwór przejazdowy o ostrołukowym sklepieniu. Niegdyś otwór ten od strony miasta zabezpieczały wrota, natomiast od zewnątrz krata. Nad wejściem od strony miasta znajduje się płaskorzeźba z XVIII w. przedstawiająca św. Floriana. Od strony Plant widnieje płaskorzeźba orła piastowskiego wykonana przez Zygmunta Langmana według projektu Jana Matejki. Przez wieki brama opierała się przeciwnościom. Trzykrotnie zagrażała jej rozbiórka, najpierw w XIX, a później na początku XX w. Obecnie, podobnie jak przed wiekami, Brama Floriańska jest jednym z symboli miasta.

Na skraju Repeckiego Parku, w zalesionej dolinie Dramy na terenie gminy Zbrosławice znajdują się wrota do podziemnego świata. Portal Wylotu Głębokiej Sztolni Fryderyk znany jest pod potoczną nazwą Brama Gwarków. Budowla powstała w 1834 r. z bloków piaskowca. Nadano jej kształt neoklasycznego portalu. Ostrołukowe pole nad bramą, czyli tzw. tympanon wypełniono napisem z nazwą TIEFE FRIEDRICH STOLLN. Niżej wykuto datę rozpoczęcia budowy – 1821, zaś w spojeniu łuku otworu portalu skrzyżowane trzonkami perlik i żelazko. Od wyglądu ważniejsza jest jednak funkcja. Pracujące w pruskich podziemiach pierwsze maszyny parowe nie nadążały z odwadnianiem. Postanowiono więc wydrążyć podziemny system. To właśnie w tym miejscu wody sztolniowe opuszczają podziemia i poprzez tzw. roznos (sztuczne koryto) wpływają kilkaset metrów dalej do rzeki Dramy. W 2017 r. obiekt wpisano na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Odrestaurowana w 2020 r. brama jest także metą wędrówki czerwonym szlakiem.

Zbudowany ok. 1500 r. w stylu gotyckim jako kościół jednonawowy, z chórem od strony wschodniej. Przebudowywany od ok. 1652 r. przez Jana Wojciecha Smoguleckiego. Z powodu najazdu Szwedów na Gołańcz, odbudowę przerwano. Wznowiono ją w latach 1695 – 1700 przez Marcina Smoguleckiego, który sprowadził tu Franciszkanów. W 1739 r. w czasie pożaru spaliła się wieża i piętro klasztoru. Ówczesna właścicielka Gołańczy Marianna Malechowska odbudowała wieżę i jednocześnie od strony południowej dobudowała kaplicę Matki Boskiej. W roku 1752  Piotr Raczyński z Białośliwia dobudował drugą kaplicę od strony północnej i tym samym kościół zyskał kształt krzyża. Wyposażenie kościoła i cały detal architektoniczny było barokowe. Teren kościoła i klasztoru okolony był murem z barokową bramą wjazdową, która zachowała się do dnia dzisiejszego. W 1825 r. Niemcy zamknęli klasztor,  a w 1830 r. kościół został przekazany gminie ewangelickiej, w której posiadaniu był do 1945 roku. W podziemiach kościoła pochowana została m.in. pierwsza żona autora słów naszego hymnu narodowego Józefa Wybickiego - Kunegunda Drwęska. W kościele warto zobaczyć barokowy ołtarz główny, ambonę z początku XVIII wieku, a także kamienną płytę nagrobną z 1752 r. z inicjałami Piotra Raczyńskiego i Herbem Nałęczów.

Brama Krakowska to jeden z symboli miasta. Budowla powstała w XIV w. wraz z murami miejskimi. Swoją nazwę zawdzięcza historycznemu szlakowi, który prowadził z Krakowa, przez Lublin do Wilna. Była punktem obserwacyjnym dla straży ogniowej, grano z niej także hejnał miejski. Zasadniczy zrąb gotyckich murów zbudowany jest z cegły i kamienia, natomiast nadbudowa z zeszklonej cegły. Ośmioboczna, otynkowana wieża powstała w połowie XVI w. Budowlę nakrywa barokowy hełm z umieszczonym na jego szczycie monogramem SAR /Stanislaus Augustus Rex/ i datą 1782, pochodzący z okresu przebudowy dokonanej przez Dominika Merliniego. Obecny wygląd bramy jest wynikiem prac konserwatorsko-budowlanych z lat 1959-64, kiedy to przywrócono jej historyczny wygląd, a wnętrze zaadaptowano na potrzeby Muzeum Historii Miasta Lublina.

Brama Królewska w Szczecinie jest jedną z bram miejskich znajdującą się u zbiegu ulicy Jana Matejki i placu Żołnierza Polskiego. Barokowa brama powstała w latach  1725–1728,według projektu holenderskiego projektanta twierdz Gerharda Corneliusa van Wallrawe, w miejscu dawnych murów miejskich i wchodziła w skład systemu pruskich fortyfikacji Szczecina. Budowla z obu stron zwieńczona jest ozdobnymi attykami wywyższającymi się wyraźnie ponad pozostałą częścią. Jest bogato zdobiona rzeźbami autorstwa  Bartholome Damarta. Na jednej z attyk widnieje postać odpoczywającego Herkulesa z maczugą w dłoni, a tuż obok również odpoczywający Mars trzyma miecz i tarczę. Wejścia do bramy zamykają ozdobne kraty z końca XIX wieku. Nad wejściem znajduje się sylwetka czarnego orła pruskiego, a po przeciwnej stronie drugie wejście zdobią dwa putta trzymające tarczę herbową z inicjałami Fryderyka Wilhelma I Pruskiego. Na zachodniej ścianie budowli znajduje się tablica upamiętniającą Dezyderego Chłapowskiego, który w Forcie „Prusy” w Twierdzy Szczecin odbył karę pozbawienia wolności.

Brama Krośnieńska w Sulechowie jest wyjątkowym zabytkiem, ponieważ jako jedyna ocalała z czterech bram murów miejskich, które otaczały kiedyś Sulechów. Jeszcze do niedawna historycy twierdzili, że została ona wybudowana w 1704 roku, jednakże ostatnie tłumaczenia starych niemieckich kronik dowiodły, iż obiekt ten ma swą historię dłuższą o przynajmniej pół wieku. Umożliwiała przejazd przez centrum miasta podróżnym, którzy udawali się od strony Krosna Odrzańskiego w stronę Poznania lub w drugą stronę. Brama powstała w stylu barokowym, stąd też jej bogate zdobienia. Na stronie zewnętrznej bramy, umieszczony jest kartusz z orłem z koroną, ozdobiony dekoracją akantowo-laurową. Od strony rynku i ratusza możemy zobaczyć niemiecki herb Sulechowa z XIX wieku (taki herb miasta funkcjonował w czasach brandenbursko-pruskich), przedstawiający stróża miejskiego stojącego między dwiema wieżami i trzymającego halabardę. Brama Krośnieńska jest wyjątkowym zabytkiem Sulechowa, a także obowiązkowym punktem turystycznych wycieczek po mieście. 

Brama Opatowska – wzniesiona w II poł. XIV wieku, jest jednym z głównych zabytków Sandomierza. Powstała z fundacji króla Kazimierza Wielkiego wieża stanowiła część miejskich fortyfikacji. Wznoszono ją w kilku etapach. W XVI stuleciu, słynny medyk sandomierski Stanisław Bartolon, ufundował renesansową attykę, wieńczącą budowlę po dzień dzisiejszy. Obecnie, wysoka na 30 m wieża jest doskonałym punktem widokowym, z którego podziwiać można Sandomierz i okolice. Do bramy przylegają, bo obu jej stronach pozostałości dawnych murów obronnych. Jest jedyną zachowaną bramą spośród czterech, które niegdyś prowadziły do Sandomierza. Poza Bramą Opatowską do miasta prowadziły jeszcze bramy: Zawichojska, Lubelska i Krakowska oraz dwie furty, spośród których zachowała się jedna – Dominikańska, nazywana Uchem Igielnym.

Brama Paczkowska w Ziębicach to jedyna zachowana z spośród pięciu bram miejskich, pochodzącą podobnie jak obwarowania miejskie z przełomu XIII i XIV wieku (pierwsza wzmianka pochodzi z dokumentu z 1324 r.). W obecnym kształcie istnieje od 1491 r. Stanowiła bramę wjazdową do miasta od strony południowej (od Paczkowa). Jako brama będąca częścią umocnień fortyfikacyjnych miasta stanowi jeden z najciekawszych zabytków tego typu w Polsce. Zbudowana została na rzucie prostokąta, posiada łukowaty przejazd oraz doskonale zachowany hełm ceglany, który warto zobaczyć. Bramę zdobi stylizowany herb Ziębic autorstwa malarza  urodzonego w Ziębicach - Josepha Langera. 

Brama Młyńska to jedno z czterech średniowiecznych wejść do miasta. Stanowi swoisty symbol Stargardu, jako najbardziej rozpoznawalna budowla. Zbudowana została prawdopodobnie w XV w., a jej nazwa pochodzi od funkcjonującego w jej pobliżu młyna, zbudowanego na pobliskim Kanale Portowym. Wpisana została do Krajowego Rejestru Zabytków, a dodatkowo wraz z innymi stargardzkimi budowlami została uznana za pomnik historii. Obecnie brama jest siedzibą Stargardzkiego Bractwa Rycerskiego „GRYF” i niedawno przeszła kapitalny remont.

Brama Portowa w Szczecinie podobnie jak Brama Królewska to jedna z dawnych bram miejskich Szczecina. Wybudowana została w latach 1725–1727. Jej projektantem był holender Gerhard Cornelius van Wallrawe, a liczne zdobienia są autorstwa francuskiego rzeźbiarza Bartholome Damarta. Barokowa Brama Portowa pierwotnie nosiła nazwę Bramy Brandenburskiej, a później także Bramy Berlińskiej, gdyż rzeczywiście prowadziła ze Szczecina prosto do Berlina. Swoją obecną nazwę brama zyskała w 1945 roku kiedy to Szczecin przypadł Polsce. Powstała jako pamiątka odkupienia Pomorza Zachodniego od Szwedów przez króla Prus Fryderyka Wilhelma I w 1719 roku.  W jednej z attyk znajduje się złocony napis w języku łacińskim upamiętniający to wydarzenie.  Tuż powyżej przedstawiono płaskorzeźbioną panoramę miasta z wizerunkiem Viadrusa – boga Odry.  Nad panoramą widnieje owalna tarcza z herbem Prus, a całość zwieńczona została królewską koroną. Liczne zdobienia z motywami militarnymi znajdują się także na przeciwległej attyce. Dziś Brama Portowa znajduje się w centrum Szczecina i aż trudno sobie wyobrazić, że niegdyś zamykała ona miasto od zachodu.

Brama Poznania jest pierwszym w Polsce centrum interpretacji dziedzictwa. Odnaleźć tu można narrację o dziejach wyspy katedralnej, grodzie z X wieku, pierwszej siedzibie dynastii Piastów, ale także, a może przede wszystkim zmaganiu człowieka z losem, siłami natury i dążeniu do lepszego życia. Brama Poznania jest częścią Ostrowa Tumskiego, miejsca, w którym kształtowała się polska państwowość. Właśnie stąd chrześcijaństwo zaczęło promieniować na ziemie polskie. W katedrze na Ostrowie Tumskim spoczywają pierwsi władcy Polski. Przez wieki rozwijały się tu poznańskie tradycje akademickie i mecenat sztuki. Ostrów Tumski wyróżnia się także niezwykle atrakcyjnym położeniem. To wyspa usytuowana między nurtami Warty i Cybiny, którą cechuje bogactwo przyrodnicze ekosystemu nadrzecznego. Idea i misja Bramy Poznania znajduje swe źródło w rozważaniach Freemana Tildena i jego teorii interpretacji przeszłości w oparciu o dawne obiekty i nowe technologie.

Brama Wolińska jest jedyną ocalałą z czterech bram wjazdowych do miasta i wchodzi w skład zespołu średniowiecznych murów obronnych Goleniowa. Jej budowę rozpoczęto na początku XIV wieku, a sama budowla początkowo pełniła rolę strażnicy obronnej.  Strzelista budowla bramy należy do najpiękniejszych obiektów tego typu na Pomorzu Zachodnim. Elewacje Bramy Wolińskiej mają różne rozwiązania kompozycyjne. O elewacji widocznej od strony dawnego miasta decydowały bardziej względy estetyczne, natomiast o elewacji od strony zewnętrznej - obronne.  Brama wznosi się na wysokość 26 metrów, a mierząc wraz ze sterczyną, jej wysokość osiąga 29,85 metrów. Obecnie Brama Wolińska jest obiektem Goleniowskiego Domu Kultury, a dawny przejazd bramny zaadoptowany został na Centrum Informacji Kulturalnej i Turystycznej.

Jeden z elementów fortyfikacji miasta, zbudowany w XV w.Brama Wysoka zbudowana została na planie prostokąta. Fasadą jest zwrócona do Starego Miasta. Obiekt po okresie wojen napoleońskich (XIX w.) przestał pełnić swą pierwotną funkcję. Brak jest informacji źródłowych o dalszym jego wykorzystaniu. Wiadomo tylko, że po II wojnie światowej stał niezagospodarowany. W latach 60. XX w. został zaadaptowany i wykorzystany przez Zespół Szkół Zawodowych w Gryficach. W latach 90. XX w. obiekt także był przeznaczony pod działalność kawiarnianą i gastronomiczną. 7 lutego 2006 r. bramę Wysoką przekazano Gryfickiemu Domu Kultury, w której zorganizowano Muzeum Ziemi Gryfickiej.

Browar do góry nogami to wystawa, dzięki której dowiecie się dlaczego Piotrków Trybunalski zasługuje na miano Miasta Piwowarów. Poznacie produkcję piwa od ziarenka zboża do napełnionej trunkiem butelki. Odszyfrowane zostanie znaczenie takich słów jak: brzeczka, zacier, słód, górna czy dolna fermentacja. Na koniec zobaczycie najprawdziwszą instalację browarniczą.
Centrum Edukacji Browarniczej to miejsce stworzone przez miłośników i dla miłośników złotego trunku. Naszą siedzibę ulokowaliśmy w zabytkowej kamienicy przy ul. Szewskiej 2 tuż przy piotrkowskim Rynku Trybunalskim, pamiętającej czasy szlacheckich sejmów, dawnej siedzibie dworu Królowej Bony. Nasza oferta zafascynuje każdego turystę: Browar do góry nogami, świetnie zaopatrzony sklep z piwami, niesamowity wybór piwnych kosmetyków, kolektybiljów czy akcesoriów do domowego warzenia piwa.

Budynek przy ul. Łaziennej powstał w 1825 r. Pierwotnie mieścił kaplice i sale musztry dla Korpusu Kadetów. Po powstaniu listopadowym w opuszczonym budynku organizowano koncerty, bale i przedstawienia teatralne goszczących nad Prosną trup aktorskich. Tutaj można było wysłuchać wirtuozów skrzypiec i fortepianu, zapraszanych przez Kaliskie Towarzystwo Muzyczne. Po odzyskaniu niepodległości budynek zajęło wojsko polskie. Wnętrze zaadoptowano na salę widowiskową i oficerskie kasyno. W 1964 r. w gmachu utworzono Kaliski Dom Kultury. Dziesięć lat później, po utworzeniu województwa kaliskiego, popularny „kadek” przemianowano na Wojewódzki Dom Kultury. Ten ostatni w 1989 r. stał się Centrum Kultury i Sztuki – Instytucją Kultury Samorządu Województwa Wielkopolskiego.

Dworzec kolejowy w Nowych Skalmierzycach jest jego wizytówką i perłą architektoniczną. Zaliczany do grona najpiękniejszych dworców w Polsce zachwyca ilością detali i kunsztem wykonania. Monumentalny dworzec w neogotyckim stylu zaprojektowany został przez Fridricha Bluncka jako dworzec graniczny, symbol pruskiej potęgi, wzniesiony w ciągu zaledwie 11 miesięcy. Uruchomiono go w 1906 roku, dziesięć lat po otwarciu pierwszego skalmierzyckiego dworca. Perony po jego jednej stronie przeznaczone były do obsługi pociągów niemieckich, po drugiej – do rosyjskich. Na dworcu mieściły się m.in. restauracja, dwie poczekalnie, jedna dla pasażerów I i II klasy oraz druga dla podróżnych III i IV klasy, sala odpraw celnych, kasy biletowe, pokoje gościnne i apartamenty książęce. Podwójny dworzec funkcjonował bardzo krótko, swe strategiczne znaczenie zaczął tracić z chwilą wybuchu I wojny światowej. W okresie międzywojennym wnętrze dworca przebudowano urządzając w nim przestrzeń biurową i hale fabryczno-magazynowe. W latach 50. pomieszczenia górnych kondygnacji zaadaptowano na świetlicę oraz siedzibę licznych organizacji. W latach 90., w związku z upadkiem transportu kolejowego, dworzec obsługiwał coraz mniejszą ilość pociągów i zaczął niszczeć. Ratunkiem dla powstrzymania tego procesu stało się przejęcie obiektu w 2015 roku przez samorząd Gminy i Miasta Nowe Skalmierzyce, który czyni starania, by przywrócić mu dawny blask.

Zlokalizowany w centralnej części placu Niepodległości budynek sądu, pełnił wcześniej rolę miejskiego ratusza. Nie jest to jednak pierwsza budowla o tym charakterze wzniesiona w tym miejscu.  Pierwszy ratusz powstał ok. 1806 roku, a kolejny w 1865 roku. Obecnie istniejący budynek wzniesiono w  1879 roku i nosi on cechy stylu eklektycznego z elementami klasycystycznymi. Ciekawostką jest fakt iż dawniej w budynku tym oprócz ratusza mieściło się więzienie komunalne, a swoje siedziby miały tu m.in.  urząd stanu cywilnego czy szkoła muzyczna. Wejście do budynku ozdabia wsparty na dwóch kolumnach portal ponad którym znajduje się ozdobny kartusz podtrzymywany przez dwie postaci kobiece, dzierżące w dłoniach symbole władzy i prawa. Budynek posiada dwa symetryczne skrzydła, które wraz z fasadą tworzą swoista literę U. Środek tej litery to wewnętrzny dziedziniec, wykorzystywany dawniej dla potrzeb tutejszego więzienia. Od roku 2003 do dnia dzisiejszego znajduje się tutaj Sąd Rejonowy w Nowym Tomyślu.

Budynek powstał w 1830 roku przy ulicy Fryderykowskiej (dziś ulicy Chrobrego), po wielkim pożarze Gniezna, po którym wytyczono nowy plan przestrzenny miasta. Nowy ratusz w stylu klasycystycznym zaprojektował przybyły z Bydgoszczy pruski architekt Schildner. Gnieźnieński magistrat dwukrotnie przebudowywano – pod koniec XIX w. i pierwszej połowie wieku XX. Był siedzibą władz pruskich do wybuchu Powstania Wielkopolskiego. W 1918 r. pod ratuszem zebrali się powstańcy i stąd ruszyli w stronę koszar wojskowych, aby je zająć i ustanowić tym samym polską władzę w mieście. Budynek został wpisany do rejestru zabytków w 2000 r. Odrestaurowany w 2018 r., obecnie mieści się w nim kilka podmiotów: filia Miejskiego Ośrodka Kultury – Stary Ratusz, Biuro Rady Miasta, Urząd Stanu Cywilnego, Dom Powstańca Wielkopolskiego oraz Centrum Informacji Turystycznej.

Bulwar Nadmorski to jedno z najpopularniejszych miejsc i symboli Gdyni. Jest to promenada o długości 1,5 km prowadząca brzegiem morza, u stóp Kamiennej Góry. Już w latach 20. XX w. była to popularna trasa spacerowa wśród Gdynian i letników. Początkowa piaszczysta ścieżka, z biegiem lat, była wielokrotnie poszerzana i wydłużana, a także wzmacniania przed zalewem fal. W 1949 r. bulwar został w 80% zniszczony przez sztorm. Ostatecznie, w latach 1965-68, zbudowano nowy bulwar i jednocześnie falochron, chroniący brzeg przez niszczącym działaniem morza. Zwieńczeniem budowy w 1969 r. był montaż „Gdyńskich rybek”, autorstwa prof. Adama Smolany. Jest to metalowa rzeźba, przedstawiająca trzy fladry, poniżej których umieszczono spiżową tablicę pamiątkową z metryczką budowy Bulwaru Nadmorskiego. Od 1981 r. bulwar nosi imię Feliksa Nowowiejskiego – dyrygenta, organisty, pedagoga, kompozytora m.in. opery „Legenda Bałtyku” i „Hymnu do Bałtyku”, a także wielkiego miłośnika Gdyni.

Bychawa, małe miasteczko w powiecie lubelskim na Lubelszczyźnie. Pod względem administracyjnym jest siedzibą gminy (12,5 tys. mieszkańców), pod względem geograficznym leży w centralnej części Wyżyny Lubelskiej zwanej Wyniosłością Giełczewską. Usytuowane w dolinach dwóch rzek – Gałęzówki i Kosarzewki. Bychawa jako miasto posiada prawie pięćsetletnią historię. Od 1537 roku miasto prywatne, którego budowniczym i pierwszym właścicielem był Mikołaj Pilecki, kasztelan bełski, dworzanin i krewny króla Zygmunta Starego. Herb Bychawy „Jastrzębiec” (podkowa i krzyż) pochodzi od Myszkowskich, drugich właścicieli miasta. Po założeniu miasta duży odsetek samych bychawskich mieszczan zajmował się rolnictwem oraz hodowlą. Rzemiosło stało na niskim poziomie, handel zaś do II wojny pozostawał głównie w rękach ludności żydowskiej. Rolniczy charakter gminy Bychawa utrzymuje się do dzisiaj. Spośród obiektów związanych z dawnym rzemiosłem i infrastrukturą rolniczą zachowały się nieliczne: kuźnia, XIX-wieczna piekarnia (obecnie sklep przemysłowy), śluza dawnego młyna dworskiego, modernistyczny budynek rzeźni. Rozmaite urządzenia i przedmioty używane w przedwojennej podbychawskiej wsi zostały zgromadzone w niewielkim lokalnym muzeum. W obecny wygląd miasta duży wpływ miał jego intensywny rozwój na początku XX w. gdy powstały liczne instytucje i organizacje społeczne: szpital, bank, dom kultury, polski sklep, spółdzielnia, straż pożarna, szkoła. Z tamtego okresu pochodzą m.in. kamieniczki przy głównej ulicy miasta, w tym budynek „Jedności” z zegarem i secesyjny budynek banku.

Bitwa pod Krzywopłotami rozegrała się niedaleko wsi Krzywopłoty, na polach między Bydlinem, a Załężem w dniach 17-18 listopada 1914, pomiędzy oddziałami Austro-Węgier i Rosjan. Legioniści z 4 i 6 batalionów 1 Pułku Piechoty Legionów oraz artylerzyści pod dowództwem kpt. Brzozy, okopali się na wzgórzu Św. Krzyża we wsi Bydlin i sąsiednich Krzywopłotach. Wojska rosyjskie zajęły pozycje w lasach Smolenia i Domaniewic. W bitwie obie strony poniosły straty. W ataku na Załęże poległ por. Stanisław Paderewski, brat przyrodni Ignacego Paderewskiego, dowódca 3 kompanii 6 batalionu. Polegli legioniści spoczywają na cmentarzu w Bydlinie. W innej kwaterze cmentarza spoczywają żołnierze austriaccy i rosyjscy. Marszałek Józef Piłsudski nazwał to miejsce "Krzywopłockimi legionowymi Termopilami". W 1920 roku na cmentarzu w Bydlinie stanął kilkumetrowy kamienny krzyż z legionowymi symbolami. We wrześniu odbywa się w Krzywopłotach piknik historyczny, a w pierwszą niedzielę, przypadającą po 11 listopada, na miejscowym cmentarzu odprawiana jest msza w związku z obchodami rocznicy bitwy z 1914 roku. Grafika znaczka przedstawia naradę oficerów austriackich i polskich stojących naprzeciwko kaplicy i cmentarza  przy wzgórzu św. Krzyża w Bydlinie, która odbyła się krótko przed bitwą.

Bystrzyca Kłodzka – miasto królewskie, dzieło średniowiecznej urbanistyki. Na przełomie XIII/XIV w. na szerokiej, piaskowcowej terasie między dwiema rzekami założono miasto, które mimo wojen, pożarów, klęsk zachowało pierwotny układ z całym niemal systemem fortyfikacji. W pasie fortyfikacji średniowiecznych wybudowano dwie główne bramy wzmocnione basztami. Do Wrocławia i Kłodzka prowadziła droga przez Bramę Kłodzką, a Brama Wodna (zwana wcześniej Dolną) prowadziła na południe w kierunku Czech. Była także obronną siedzibą Wójtostwa. BRAMA WODNA z pocz. XIV w. kamienna, wzmocniona ze względów strategicznych, nadbudowana wieżą z krenelażem i ostrosłupowym hełmem ceglanym z 1508 r. Przelot bramy zamykała od zewnątrz żelazna, spuszczana na łańcuchach krata. W pomieszczeniach wieży pobierano opłatę za wjazd do miasta. Na przełomie 2012 i 2013 r. przeszła gruntowny remont i adaptację na cele kultury i turystyki.

Muzeum Walki i Męczeństwa w Treblince powstało w 1964 r. Na jego terenie znajdują się: były Karny Obóz Pracy (Treblinka I), były Obóz Zagłady (Treblinka II), Pomnik Martyrologii Romów i Sinti oraz kopalnia żwiru. Upamiętnienie tworzą m.in.: założenie pomnikowo-przestrzenne z symbolicznym cmentarzem żydowskim utworzonym z 17 tysięcy głazów i centralnym pomnikiem oraz pomnik ofiar-więźniów Karnego Obozu Pracy. W budynku muzealnym prezentowane są stałe i czasowe ekspozycje na temat II wojny światowej, obozów w Treblince oraz wystawy artystyczne poświęcone problematyce holokaustu. Są tutaj m.in. kopie rysunków wykonane przez ocalałego więźnia Samuela Willenberga, które przekazał do muzeum. Obejrzeć też będzie można makietę Obozu Zagłady, przedmioty odnalezione na terenie Obozu Pracy oraz macewy (nagrobki żydowskie), które niemieccy naziści wykorzystali jako materiał budowlany. Wydobyto je z „Czarnej Drogi” łączącej oba obozy.

Muzeum Walki i Męczeństwa w Treblince powstało w 1964 r. Na jego terenie znajdują się: były Karny Obóz Pracy (Treblinka I), były Obóz Zagłady (Treblinka II), Pomnik Martyrologii Romów i Sinti oraz kopalnia żwiru. Upamiętnienie tworzą m.in.: założenie pomnikowo-przestrzenne z symbolicznym cmentarzem żydowskim utworzonym z 17 tysięcy głazów i centralnym pomnikiem oraz pomnik ofiar-więźniów Karnego Obozu Pracy. W budynku muzealnym prezentowane są stałe i czasowe ekspozycje na temat II wojny światowej, obozów w Treblince oraz wystawy artystyczne poświęcone problematyce holokaustu. Są tutaj m.in. kopie rysunków wykonane przez ocalałego więźnia Samuela Willenberga, które przekazał do muzeum. Obejrzeć też będzie można makietę Obozu Zagłady, przedmioty odnalezione na terenie Obozu Pracy oraz macewy (nagrobki żydowskie), które niemieccy naziści wykorzystali jako materiał budowlany. Wydobyto je z „Czarnej Drogi” łączącej oba obozy.

Błędne Skały to osobliwy labirynt skalny zlokalizowany na zachodnim krańcu masywu Skalniaka. Obszar Błędnych Skał ma powierzchnię ok. 22 ha. Obejmuje on swoim zasięgiem zespół osobliwych form skalnych o wysokości 6 - 11 m, wytworzonych wskutek wietrzenia piaskowca ciosowego. Błędne Skały to labirynt szczelin i zaułków, niekiedy niezwykle wąskich, oddzielających bloki skalne kilkunastometrowej wysokości. Wiele skał ma własne nazwy np.: "Skalne Siodło", "Kurza Stopka", "Tunel", "Wielka Sala". Na terenie Błędnych Skał znajduje się punkt widokowy, na piaskowcowej platformie o nazwie "Skalne Czasze". Widoczny stąd jest m.in. Szczeliniec Wielki i Mały, Broumovska Vrchovina, miejscowość Machov, a przy dobrej widoczności zobaczyć możemy także Karkonosze.

Ceglany most łukowy w Wirach koło Poznania to bardzo ciekawy element architektury kolejowej. Most znajduje się na linii kolejowej Poznań – Wolsztyn, nad rzeczką Wirynką. Obiekt i linia kolejowa powstały w latach 1904 – 1909. Most wykonano z czerwonej cegły i wznosi się na wysokość 20 metrów ponad lustrem przepływającej pod nim rzeczki. Swoim wyglądem przypomina rzymski akwedukt, gdyż tworzą go trzy półkoliste arkady. Ściany czołowe również wykonane są z cegły i łączą się z murami oporowymi podtrzymującymi skarpę nasypu. Most ten jest jednym z nielicznych obiektów tego typu zachowanych na tej linii kolejowej, większość z nich ze względów bezpieczeństwa rozebrano. Linia kolejowa, na której zlokalizowany jest most, została w ostatnich latach zmodernizowana. Nadzór nad pracami sprawował konserwator zabytków, ponieważ starano się zachować historyczny wygląd linii, na której połączenia pasażerskie obsługiwane są przez parowozy.

Centralne Muzeum Pożarnictwa funkcjonuje od ponad 40 lat. Jest największym muzeum pożarniczym w Polsce i jednym z większych w Europie. W zbiorach muzeum znajduje się ponad 4200 eksponatów takich jak: sikawki konne, samochody, motopompy, sztandary, mundury, fotografie, dyplomy, odznaczenia i medale. Najcenniejszym eksponatem w zbiorach CMP jest sikawka konna z 1717 r.  Została wykonana w Henrykowie na Dolnym Śląsku, zbudowana została z drewna dębowego. Odlew pompy i prądownicy wykonał Sebastian Goetz. Wodę pompowano za pomocą jednego ramienia, które było podnoszone za pomocą dwóch dźwigni. Jest to jedyna tak bogato zdobiona sikawka w zbiorach muzeum. Na korpusie sikawki umieszczone zostały dwa herby. Herb opactwa henrykowskiego oraz herb opactwa w Zirc na Węgrzech. Oba zakony łączyła unia personalna. Na przedniej części sikawki pod zbiornikiem na wodę umieszczone zostały dwie rzeźby przedstawiające żurawie podczas polowania. Ptaki  trzymają w szponach kamień, symbol czuwania w czasie polowania, kiedy żuraw zasypiał kamień wypadał mu z pazurów i uderzał o wodę budząc go do dalszego czuwania. Jest to też metafora czuwania cystersów, którzy zgodnie z regułą rozpoczynali dzień  pracą i modlitwą o godzinie 2 w nocy i kończyli o 20:00 wieczorem. Sikawka ta jest eksponatem klasy zerowej.

Przy trasie Bielsk Podlaski – Białowieża znajduje się wieś Szczyty. W malowniczym budynku, w którym od lat 30 XX w. działała szkoła powszechna, mieści się Centrum Edukacji i Promocji Kultury Białoruskiej „Szczyty”. Zadaniem Centrum jest promocja i popularyzacja białoruskiej kultury zarówno wśród mieszkańców okolicznych gmin, jak i turystów poszukujących wiedzy o kulturowej specyfice tego regionu. Poprzez swoje działania Centrum rozwija jego potencjał w oparciu o szacunek do wszystkich narodów i religii, które na przestrzeni wieków kształtowały bogactwo pogranicza. Znajduje się tu „Brama na szlak”  Podlaskiego Szlaku Kulturowego „Drzewo i Sacrum”. Szlak "Drzewo i Sacrum" został stworzony z myślą o ukazaniu piękna drewnianej architektury Białostocczyzny, niezwykłości starych drewnianych chat, zabytkowych kapliczek, cerkwi i kościołów. Są to obszary nierzadko pomijane w  wyprawach turystycznych na Podlasie, a niesłusznie. Szczyty warto odwiedzić z powodu ich ciekawej historii i architektury. Można tu zobaczyć drewnianą cerkiew z 1785 r., a także posąg św. Jana Nepomucena dłuta Chrystiana Redlera.

Mniszki to malutka miejscowość na zachodnim skraju Wielkopolski. Centrum Edukacji Regionalnej i Przyrodniczej w Mniszkach prezentuje warsztaty ginących zawodów - kowala, bednarza, szewca, pszczelarza, rybaka, a także wnętrze składu kolonialnego z pełnym wyposażeniem, dawną klasę szkolną oraz dioramę przyrodniczą Doliny Kamionki. Zobaczyć można również zakład fotografa, zegarmistrza i fryzjera, pracownię krawcowej, a także dawne kino, pocztę, drukarnię, sklep muzyczny, a nawet warsztat naprawy sprzętu RTV i remizę strażacką!  Dzięki zajęciom praktycznym w Centrum można także poczuć się, m.in. wikliniarzem - własnoręcznie wyplatając słynne wózki, garncarzem - tocząc lub lepiąc w glinie, świecownikiem - robiąc świecę z wosku pszczelego, stolarzem - zbijając własną ryczkę... I wiele innych!  Wszystkie warsztaty znajdują się w ceglanych budynkach dawnego folwarku rodziny von Unruh, z końca XIX wieku. W skład zespołu wchodzi również dwór i willa. W Mniszkach łączą się trasy edukacyjne i szlaki piesze Parku Krajobrazowego Dolina Kamionki oraz Pszczewskiego Parku Krajobrazowego i inne.

Muzeum Przyrodnicze TPN - rozpoczęło działalność 25 października 1984 roku w 30. rocznicę utworzenia Tatrzańskiego Parku Narodowego. W tworzeniu tej pierwszej wystawy brali udział między innymi: Witold Henryk Paryski - twórca Wielkiej Encyklopedii Tatrzańskiej i prof. Mieczysław Klimaszewski - długoletni przewodniczący rady naukowej TPN a więc postacie, które na trwałe wpisały się w historię ochrony przyrody w Tatrach. Od tamtych czasów minęło już 30 lat. Wystawa prezentująca tatrzańską przyrodę stała się archaiczna. Ekspozycja dydaktyczna Tatrzańskiego Parku Narodowego została zlikwidowana wiosną 2004 r. W lipcu 2005 r. rozpoczął działalność Ośrodek Dokumentacji Tatrzańskiej im. Zofii i Witolda Henryka Paryskich, mający za zadanie opracowywanie, katalogowanie i udostępnianie materiałów pozostawionych przez słynną parę badaczy Tatr. Obecnie ośrodek realizuje działalność edukacyjną poprzez wystawy czasowe o tematyce związanej z Tatrami i ochroną przyrody, projekcje filmów przyrodniczych, sprzedaż wydawnictw oraz organizacje zajęć dydaktycznych, konkursów i prelekcji. Ośrodek dydaktyczny funkcjonuje jako część działu naukowo - dydaktycznego TPN, którego zadaniem oprócz nadzorowania działalności edukacyjnej ośrodka jest zarządzanie badaniami naukowymi w TPN.

Malowniczo położony Zamek Książąt Pomorskich w Szczecinku, będący siedzibą Centrum Konferencyjnego ZAMEK, ma za sobą długą historię. W różnych założeniach, przechodząc liczne przebudowy, renowacje, a czasami wręcz odbudowy, istnieje w tym samym miejscu od połowy XIV wieku. Po gruntownym remoncie współfinansowanym przez Unię Europejską od września 2013 roku funkcjonuje tu Centrum Konferencyjne ZAMEK dysponujące nowocześnie wyposażonymi salami wykładowymi, a także restauracją z letnim ogródkiem i stylowym pubem z weekendowym graniem na żywo. W Zamkowej, pełnej niezwykłego klimatu restauracji, wśród wielu potraw łączących tradycję staropolskich smaków z elementami kuchni nowoczesnej, szczególną uwagę gości przyciąga jesiotr na parze w sosie z kiszonych ogórków, podawany na glazurowanej marchewce i groszku cukrowym. Jesiotr to nie tylko szlachetna i bardzo smaczna ryba, ale przede wszystkim ważny element graficzny herbu Szczecinka oraz jeden z symboli miasta. W Centrum Konferencyjnym Zamek przygotowano także dla gości pięć wyjątkowych pokoi nawiązujących do szczecineckich legend. Niezwykłą noc spędzić można w „towarzystwie” Białej Damy, Rycerza, Zielarek, czy Ptasznika. Zamek malowniczo położony nad brzegiem jeziora Trzesiecko, w historycznym parku miejskim to wymarzone miejsce na romantyczny weekend we dwoje.

Na obszarze Światowego Geoparku UNESCO Łuk Mużakowa w historycznym budynku przemysłowym uruchomiono Centrum Kulturalno-Edukacyjne Łuk Mużakowa. Centrum położone jest w Łęknicy przy ścieżce rowerowej po dawnej linii kolejowej. Ścieżka bierze początek przy łukowym moście kolejowym na Nysie Łużyckiej /ZT Nr 438/ i prowadzi dalej obok ścieżki geoturystycznej „Dawna kopalnia Babina” /ZT Nr 77 i Nr 79/, przez wieś Buczyny ze Skansenem Łużyckim /ZT Nr  76/ oraz przez Tuplice do Brodów z Pałacem Bruhla /ZT Nr 81/. W Centrum można zwiedzić stałą ekspozycję produktów byłych zakładów przemysłowych: kopalni węgla brunatnego, szamotowni i huty szkła oraz makietę chodnika wydobywczego byłej Kopalni Węgla Brunatnego „Przyjaźń Narodów” w Łęknicy. Placówka oferuje również udział w ciekawych formach aktywności jak warsztaty w zakresie wyrobów ceramicznych, obróbki szkła oraz dodatkowo można przejść przez stanowiska w ogrodzie edukacyjnym. Przed obiektem można sobie zrobić pamiątkowe zdjęcie na tle mamuta – symbolu dawnej epoki lodowcowej kiedy to powstawała morena czołowa zwana dziś Łukiem Mużakowa.