Kolekcjonerskie Znaczki Turystyczne

Kazimierz II (1138 – 1194) to najmłodszy z synów Bolesława Krzywoustego. Różne źródła podają sprzeczne informacje, że urodził się jeszcze za życia ojca lub był pogrobowcem. Faktem jest, że jako jedyny z synów nie otrzymał własnej dzielnicy. Samodzielne rządy objął dopiero w wieku 28 lat, po śmierci brata, Henryka Sandomierskiego. Jako książę Wiślicy starał się nadać większe znaczenie tej małej dzielnicy. Kazimierz został wyniesiony na tron krakowski przez bunt panów małopolskich przeciw Mieszkowi Staremu. Taka sytuacja była sprzeczna z zasadami senioratu, więc, aby utrzymać się na tronie, Kazimierz próbował zabiegać o względy kościoła. Podczas wiecu w Łęczycy nadał mu wiele przywilejów, co zostało dobrze przyjęte przez papieża. Z czasem, Kazimierz rozciągnął swoją władzę na pozostałe ziemie Polski. Zabezpieczył też wschodnią granicę zapewniając sobie wpływy w księstwach ruskich. Zmarł nagle, podejrzewa się, że został otruty. Głównie dzięki dobrej współpracy z dostojnikami kościelnymi, został zapamiętany jako dobry i uczciwy władca. Jego przydomek zaczął się jednak pojawiać dopiero w XVII w. To z inspiracji Kazimierza, Wincenty Kadłubek spisał historię Polski. 

Leszek Biały (1186–1227) to książę krakowski i sandomierski, syn Kazimierza II Sprawiedliwego i Heleny, księżniczki morawskiej. Gdy krakowianie na wiecu w 1194 r. wybrali go na księcia krakowskiego, miał zaledwie siedem lub osiem lat. Był oczywiście zbyt młody, aby rządzić. Faktyczną władze miał wojewoda małopolski i biskup krakowski. Straszy brat Leszka, Mieszko nie uznawał jego władzy i na drodze konfliktu zbrojnego przejął tron w Krakowie i utrzymał go do swojej śmierci w 1202 r. Mimo różnych nieporozumień z krakowskimi możnymi, Leszek objął władzę książęcą na tronie krakowskim po Mieszku, gdzie panował z niewielką przerwą aż do swej tragicznej śmierci. Zginął z rąk przeciwników politycznych – prawdopodobnie Władysława Odonica i Świętopełka pomorskiego – podczas zjazdu w Gąsawie w Wielkopolsce. W polityce zagranicznej kontynuował dzieło ojca na wschodzie, zajmowała go również sprawa chrystianizacji Prus. W czasie swoich rządów Leszek zabiegał o rozwój gospodarczy swych ziem, rozwijał górnictwo, popierał osadnictwo, dążył do rozwoju grodów.

Władysław Laskonogi to najmłodszy syn Mieszka III Starego. Przydomek Władysława odnosi się prawdopodobnie do jego niezwykle długich i chudych nóg. Księciem wielkopolskim został w 1202 roku i w tym samym czasie wybrano go na księcia małopolskiego, gdzie jednak dosyć szybko stracił władzę.Na mocy umowy z księciem śląskim Henrykiem I Brodatym zamienił ziemię kaliską na ziemię lubuską. Doprowadził przez to do konfliktu z Władysławem Odonicem i wspierającym go arcybiskupem Henrykiem Kietliczem. W 1217 roku  Władysław Laskonogi zawarł układ z Henrykiem Brodatym i Leszkiem Białym, wcześniej oddając Odonicowi dzielnicę poznańską. Niestety w 1223 roku Odonic wspierany przez Świętopełka gdańskiego zajmuje Ujście, Nakło, a kilka lat później także Lubusz. W tej sytuacji w 1227 roku zwołano książąt na spotkanie w Gąsawie, które zakończyło się śmiercią Leszka Białego zaatakowanego przez Świętopełka prawdopodobnie sprzymierzonego z Odonicem. Wydarzenia te doprowadziły do ponownego wyboru Władysława Laskonogiego na księcia krakowskiego. Ostatecznie Laskonogiemu nie udaje się osiąść w Krakowie. Pokonany przez Odonica oddaje tron krakowski Henrykowi Brodatemu, a sam ucieka na Śląsk, gdzie wkrótce umiera.

Henryk Brodaty ur. w 1165 roku, to jeden z najwybitniejszych władców polskich czasów rozbicia dzielnicowego. Od początu panowania zajmuje się wewnętrznymi sprawami Śląska dbając o jego rozwój gospodarczy. Popierał osadnictwo i górnictwo, sprowadził niemickich górników przez co na Śląsku rozpoczęto wydobywanie złota i doprowadziło do reformy monetarnej. Za jego panowania przeprowadzono także reformę ustrojową tworząc osady wyłączone spod jurysdykcji kasztelańskiej, zorganizowanych wg. tzw. prawa niemieckiego: Złotoryja, Lwówek Śląski, Wrocław i in. Dodatkowo w celu wzmocnienia lokalnego rzemiosła sprowadził także w okolice Wrocławia tkaczy walońskich. Politycznie był zaangażowany w sojusz z Władysławem Laskonogim i Leszkiem Białym. Burzliwe losy doprowadziły do sytuacji, w której Henryk Brodaty rządził na większości ziem Polski. Prócz Śląska wrocławskiego rządził Krakowem, opanował większą część Wielkopolski, a także sprawował rządy opiekuńcze w księstwie opolskim i sandomierskim. Działania nad staraniami o koronę królewską, prawdopodobnie dla syna, utrudniła jednak zmieniająca się sytuacja i nowy konflikt z biskupem wrocławskim. Po śmierci w 1238 roku został pochowany w ufundowanym przez siebie klasztorze w Trzebnicy. Prywatnie był mężem Jadwigi Śląskiej kanonizowanej w 1267 r.

Konrad Mazowiecki urodzony ok. 1187 roku, zmarł w 1247. Syn Kazimierza Sprawiedliwego i Heleny, młodszy brat Leszka Białego. Od roku 1200 samodzielny książę kujawsko-mazowiecki. Działalność Konrada przypadła akurat w okresie przemian związanych z rozbiciem dzielnicowym, kiedy to Polska rozpadła się na niezależne księstwa. Próba ożywienia gospodarczego  Mazowsza skończyły się niepowodzeniem, a rozmiar klęski powiększały liczne najazdy pruskie i litewskie doprowadzające do zniszczeń i wyludnienia. W obronie swoich ziem wraz z Leszkiem Białym i Henrykiem Brodatym zorganizował wyprawy krzyżowe przeciw Prusom, ale nie przyniosły one większych efektów. Ostatecznie popierając plan chrystianizacji Prusów zwrócił się Konrad Mazowiecki z prośbą o pomoc do zakonu krzyżackiego, którego przybycie na ziemie mazowieckie odwlekało się w czasie. Konrad utworzył też własny zakon rycerski tzw. braci dobrzyńskich, który w 1235 roku połączył się z Krzyżakami. Po śmierci Leszka Białego Konrad Mazowiecki zaatakował Małopolskę, Wielkopolskę i Śląsk, pokonany jednak przez Henryka Brodatego musiał się wycofać. W kolejnych latach udało mu się na krótko objąć władzę w Krakowie, jednak i stąd uciekł przed buntownikami, którzy pokonali go, a na tronie osadzili Bolesława Wstydliwego.

Urodził się 21 czerwca 1226 roku w Starym Korczynie. Był synem Leszka Białego i księżniczki ruskiej Grzymisławy. Imię otrzymał po swoim pradziadku – Bolesławie Krzywoustym. Po śmierci Leszka Białego został przysposobiony przez Władysława Laskonogiego. W wieku 9 lat został wraz ze swoją matką uprowadzony przez Konrada Mazowieckiego i więziony najpierw w Czersku, a następnie w Sieciechowie. Przydomek „Wstydliwy” został Bolesławowi nadany przez samych poddanych i związany jest ze ślubami czystości, które książę złożył wspólnie ze swoją żoną Kingą, w związku z czym małżeństwo to nigdy nie zostało skonsumowane. Podczas swojego panowania Bolesław Wstydliwy szczególnie związany był z kościołem i biskupstwem krakowskim, nad którymi otaczał troskliwą opiekę. Wraz ze swoją matką wydał przywilej immunitetowy, który gwarantował biskupstwu krakowskiemu dużą niezależność ekonomiczną i sądowniczą. Od 1232 roku Bolesław był księciem sandomierskim, a od roku 1243 krakowskim. Bolesław zmarł 7 grudnia 1279 roku, a jego ciało spoczęło w kościele franciszkanów w Krakowie.

Leszek Czarny urodził się około 1241 roku w Brześciu Kujawskim. Był najstarszym synem z drugiego małżeństwa  Kazimierza I Konradowica i Konstancji – córki Henryka Pobożnego. Był księciem sieradzkim i łęczyckim, a w późniejszych latach, przez krótki okres także inowrocławskim. W roku 1265 Leszek Czarny poślubił Gryfinę, jednak małżeństwo to nie należało do udanych. Z tego tytułu doszło również do skandalu obyczajowego kiedy to księżna publicznie ogłosiła iż Leszek jest impotentem. Leczenie podobno przyniosło oczekiwane rezultaty lecz książęca para nie doczekała się potomstwa. Podczas swojego panowania podjął współpracę z Bolesławem Wstydliwym i po latach objął po nim rządy w Krakowie, gdzie udowodnił, że jest wybitnym dowódcą wychodząc zwycięsko z walk po najazdach Jaćwingów, Tatarów, Litwinów i Rusinów. Pod koniec panowania kolejny raz udaje się Leszkowi odeprzeć atak Tatarów, jednak na skutek zarażenia chorobą zakaźną (prawdopodobnie dżumą) zmarł w Krakowie 30 września 1288 roku, a jego ciało pochowane zostało w kościele dominikańskim św. Trójcy. 

Przemysł II urodził się 14 października 1257 roku w Poznaniu. Był synem księcia wielkopolskiego Przemysła I i księżniczki śląskiej Elżbiety. Urodził się już po śmierci swojego ojca przez co wychowywał się na dworze swego stryja Bolesława Pobożnego. Był ostatnim męskim przedstawicielem wielkopolskiej linii dynastii Piastów. W 1273 roku Przemysł samodzielnie sprawował władzę nad księstwem poznańskim. Niezadowolony przedłużającą się opieką stryja postanowił się jemu przeciwstawić, rozpoczynając dochodzenie swoich praw do ojcowizny. Prawdopodobnie to właśnie te działania były powodem uwięzienia Przemysła w Gnieźnie, skąd wkrótce uciekł. Pogodzony z Bolesławem Przemysł nawiązał liczne sojusze zyskując władzę nad Pomorzem i Małopolską. Po śmierci Bolesława został księciem całej Wielkopolski. Uczyniło to Przemysła najsilniejszym wśród Piastów co doprowadziło do objęcia przez niego korony królewskiej. W czerwcu 1295 roku Przemysł został królem Polski. Zmarł nieco ponad pół roku później w okolicach Rogoźna, 8 lutego 1296 roku, ciężko raniony przez porywaczy, którzy uprowadzili króla.

Wacław II był synem króla czeskiego Przemysła Ottokara II z dynastii Przemyślidów i księżniczki Kunegundy. Urodził się w 1271 roku w Pradze. W momencie śmierci ojca, który poległ w 1278 roku, Wacław II znalazł się na łasce króla niemieckiego Rudolfa I Habsburga, który przejął ziemie zdobyte przez Przemysła Ottokara II tworząc tym samym podwaliny przyszłej potęgi Habsburgów. Małoletni Wacław został wywieziony m.in. do Berlina, gdzie był przetrzymywany w charakterze zakładnika. W Brandenburgii przebywał kilka lat, ale pobyt ten odcisnął piętno na jego psychice. Wacław był człowiekiem niezwykle inteligentnym, umiłowanym w poezji rycerskiej. Niestety nie umiał czytać ani pisać, a ponadto był bardzo zabobonny i lękliwy – bał się m.in. burzy i miauczenia kotów. Mimo wszystko szczęście Wacławowi sprzyjało, a sukcesy polityczne i militarne doprowadziły do objęcia tronu czeskiego. Królem Czech był Wacław w latach 1278 – 1305, a w latach 1300 – 1305 także królem Polski. Zmarł w Pradze 21 czerwca 1305 roku.

Władysław Łokietek był synem Kazimierza Konradowica i wnukiem Konrada Mazowieckiego. Urodził się między 1260, a 1261 rokiem. Kiedy miał 7 lat zmarł ojciec Łokietka, który odtąd pozostawał pod opieką matki. Wkrótce Władysław wyjechał do Krakowa, a samodzielne rządy nad dzielnicą objął w 1275 roku. Po śmierci Leszka Czarnego w 1288 roku objął władzę w księstwie sieradzkim będąc także księciem w Brześciu. Umiejętnie prowadzona działalność dyplomatyczna oraz stłumienie buntów mieszczan to najważniejsze osiągnięcia Łokietka na drodze do tronu królewskiego. Koronacji na króla Polski dokonał w katedrze wawelskiej arcybiskup gnieźnieński Janisław 20 stycznia 1320 roku. Łokietek został zatem pierwszym władcą Polski koronowanym w Krakowie. Sukcesy polityczne Łokietka przypisuje się raczej zbiegowi okoliczności, ale trzeba przyznać, że to opór i konsekwencja Władysława nie doprowadziły do podziału Polski lub sytuacji, w której kraj stałby się częścią monarchii Luksemburgów. Za panowania Łokietka Polska pierwszy raz starła się z Krzyżakami, ale też nawiązała sojusz z Litwą. Koronacja na Wawelu utrwaliła pozycję Polski jako królestwa, które w tym czasie organizowało wewnętrzną administrację oraz skarbowość. Władysław Łokietek zmarł na Wawelu 2 marca 1333 roku, a pochowany został w miejscowej katedrze. 

Kaziemierz Wielki urodził się 30 kwietnia 1310 r. w Kowalu na Kujawach. Był najmłodszym synem Władysława Łokietka i Jadwigi. W wieku pięciu lat został zaręczony z królewną czeską Juttą, córką Jana Luksemburskiego. Aby jednak zyskać sojusznika na Wschodzie, w 1325 r. Kazimierz został wydany za córkę władcy Litwy, Giedymina – Aldonę. W 1331 r. został namiestnikiem Wielkopolski, Sieradza i Kujaw. Po śmierci Władysława Łokietka w 1333 roku został koronowany na nowego polskiego króla. Podczas swoich rządów uporządkował relacje z Czechami oraz z Krzyżakami, z którymi jego ojciec prowadził długie boje. Zaangażował się w konflikty na Rusi, zawładnął Rusią Halicką co było pierwszym etapem jego ekspansji na wschód. Kazimierza zasłynął poprzez swoją politykę, dzięki której dokonano m.in kodyfikacji prawnych, ufundowania Akademii Krakowskiej czy rozbudowy kraju poprzez budowę, zamków, miast oraz kościołów.  W czasie jego panowania w Małopolsce dokonano 67 lokacji miast królewskich i 14 prywatnych. Zmarł 5 listopada 1370 r. Został pochowany w Katedrze na Wawelu. 

Ludwik Andegaweński, na Węgrzech znany jako Ludwik I Wielki, urodził się w 1326 roku i był synem Karola Roberta oraz Elżbiety Łokietkówny. Jako szesnastolatek wstąpił na tron węgierski w 1342 roku. W listopadzie1370 roku, 10 dni po śmierci Kazimierza Wielkiego, na mocy wcześniejszego porozumienia Ludwik został koronowany na króla Polski. Na węgrzech dał się poznać jako dobry władca stąd, właśnie przydomek Wielki. Doprowadziłm.in. do zrównania w prawach magnatów i szlachty węgierskiej. W Polsce nie cieszył się  jednak zbytnią popularnością, ale doprowadził m.in. do rozwoju handlu, zapobiegł rozpadowi królestwa, a w zamian za uznanie przez szlachtę praw do korony polskiej jednej ze swych córek, wydał przywilej koszycki zwolniający szlachtę m.in. z podatku gruntowego. W 1381 roku przywilej ten został ponadto rozszerzony na duchowieństwo. Ludwik zmarł w Trnawie w nocy z 10 na 11 września 1382 roku.

Jadwiga Andegaweńska urodziła się najprawdopodobniej między 3.10.1373 r., a 18.02.1374r. Była ostatnią córką Ludwika Węgierskiego i Elżbiety Bośniaczki. Do Polski przybyła w październiku 1384 roku i 16 października w Krakowie na Wawelu została koronowana na króla Polski. Dwa lata po objęciu tronu, Jadwiga poślubiła dużo starszego księcia Litwy, Władysława Jagiełłę. Na swoim dworze skupiła elitę intelektualną Polski. Za jej poleceniem pierwszy raz w naszej historii przetłumaczono Księgi Psalmów na język polski. Uprawiała działalność charytatywną, fundowała wiele nowych kościołów,  uposażała istniejące klasztory, a także fundowała i opiekowała się szpitalami.  W 1397 założyła bursę dla polskich i litewskich studentów przy Uniwersytecie Karola w Pradze. Tego samego roku pod wpływem jej starań  utworzono fakultet teologii na Akademii Krakowskiej. Jadwiga była bardzo pobożną osobą, uprawiała surowe umartwienia, a po śmierci, która miała miejsce 17 lipca 1399 roku, stała się elementem kultu religijnego. Jadwidze przypisywano liczne cuda, dzięki czemu kilka wieków później, w 1979 roku została beatyfikowana, a następnie po kanonizacji w roku 1997, została świętą kościoła katolickiego i patronką Polski. 

Władysław II Jagiełło urodził się między 1352, a 1363 rokiem na Litwie. W latach 1377–1381 i 1382–1401 wielki książę litewski. W 1386 roku w zamian za tron polski, poślubił nastoletnią Jadwigę Andegaweńską, króla Polski. Panowaniu Władysława Jagiełły towarzyszył dynamiczny rozwój demograficzny oraz gospodarczy Polski, na co wpłynęła w głównej mierze unia polsko-litewska. Jagiełło wspierał działalność misyjną zarówno w Polsce jak i na Rusi. Przyczynił się ponadto do odnowienia podupadającego uniwersytetu w Krakowie. Na arenie politycznej udało mu się złamać potęgę militarną zakonu krzyżackiego oraz zawrzeć sojusz z Brandenburgią. Przełamało to izolację Polski na arenie międzynarodowej. Jagiełło miał cztery żony, przy czym męskiego potomka doczekał się dopiero od ostatniej z nich. Jako że Jagiełło  nie miał dziedzicznych praw do tronu Polski i zasiadał na tronie tylko dzięki prawom sukcesyjnym Jadwigi, na osadzenie na tronie swojego syna musiał uzyskać zgodę możnowładców. Najpierw uzyskał na to zgodę miast, a następnie także szlachty, której nadał liczne przywileje. Założył dynastię Jagiellonów. Zmarł w Gródku 1 czerwca 1434 roku.

Władysław III Warneńczyk to syn Władysława Jagiełły i jego czwartej żony Zofii Holszańskiej. Urodził się w Krakowie 31 października 1424 roku. Tron królewski objął bezpośrednio po śmierci ojca, w 1434 roku, jeszcze przed swoimi dziesiątymi urodzinami. W związku z tym, jako osoba małoletnia, nie mógł sprawować władzy, a w jego imieniu rządy sprawowała Rada Opiekuńcza i regent. W pierwszych latach jego panowania rozstrzygał się kolejny konflikt z zakonem krzyżackim zakończony pokojem brzeskim w 1435 roku.  Nigdy nie zasiadał na tronie litewskim choć formalnie tytułował się najwyższym księciem litewskim. Na Litwie nie udało się zagwarantować Władysławowi sukcesji, ani później uzyskać tronu czeskiego.W 1440 roku zaproponowano Władysławowi tron węgierski. Koronacja odbyła się 17 lipca 1440 roku, a sam Władysław opuścił Polskę pozostawiając kraj pod włądzą namiestników. W kolejnych latach podjął krucjatę przeciwko Turkom i odniósł w tej materii całkowite zwycięstwo. Jednak nie na długo bo już jesienią 1444 roku wyruszył na kolejną wyprawę. W bitwie pod Warną jego siły zostały rozbite, a król zginął, choć jego ciała tak naprawdę nigdy nie odnaleziono.

Kazimierz Jagiellończyk to najmłodszy syn Władysława Jagiełły i Zofii z Holszańskich. Urodził się w Krakowie 30 listopada 1427 roku. W wieku trzynastu lat został wysłany na Litwę gdzie został ogłoszony wielkim księciem litewskim. W 1447 roku Kazimierz został koronowany na króla Polski. Był jednym z najaktywniejszych polskich władców. Za jego panowania, po wojnie trzynastoletniej, po 158 latach, do Korony powróciło Pomorze Gdańskie. Polska odzyskała dostęp do morza i panowanie nad całym biegiem Wisły, co miało istotny wpływ na rozwój gospodarczy. Za czasów Kazimierza wzmocnieniu uległy Sejmy i sejmiki, natomiast osłabła pozycja mieszczaństwa. Intensywnie rozwijała się kultura. To za panowania tego władcy powstały dzieła Jana Długosza czy Wita Stwosza. Rozwijała się także Akademia Krakowska skupiająca grono wybitnych profesorów i przyciągająca rzesze młodzieży z Polski, Litwy i wielu ościennych krajów. Władza Kazimierza Jagiellończyka trwała 45 lat i należała do najdłuższych w dziejach Polski. Zmarł w Grodnie 7 czerwca 1492 roku.

Jan Olbracht urodził się 27 grudnia 1459 roku w Krakowie. Był trzecim synem Kazimierza Jagiellończyka i jego żony Elżbiety Rakuszanki. Jako dziecko otrzymał staranne wykształcenie, a jego nauczycielami był m.in. Jan Długosz. Jan Olbracht władał trzema językami: łaciną, niemieckim i włoskim. Edukację zakończył  około 1474 roku. Wraz z ojcem uczestniczył w sejmach i objazdach kraju co dało mu podstawy do rozpoczęcia aktywności politycznej.  W latach 1486–1490 pełnił funkcję królewskiego namiestnika na Rusi gdzie wsławił się pokonując Tatarów pod Kopystrzyniem. Po nieudanej walce ze swoim bratem o tron Węgierski Jan piastował funkcję księcia głogowskiego. 30 września 1492 roku został koronowany na króla Polski. Za panowania Olbrachta wzrosła rola szlachty oraz ograniczono prawa chłopów i mieszczan. Panowanie Olbrachta to także początki parlamentaryzmu w Polsce. Od 1493 roku regularnie zbierał się dwuizbowy sejm walny koronny, którego pierwsze posiedzenie odbyło się w Piotrkowie Trybunalskim 18 stycznia 1493 r. Jan Olbracht nie pozostawił po sobie potomka. Zmarł 17 czerwca 1501 roku w Toruniu, podczas przygotowań do Wojny z Krzyżakami.

Aleksander Jagiellończyk to czwarty syn Kazimierza Jagiellończyka. Urodził się 5 sierpnia 1461 roku w Krakowie. Jeszcze za życia swego ojca sprawował w imieniu króla rządy na Litwie, gdzie formalnie tron Wielkiego Księstwa Litewskiego objął w lipcu 1492 roku. Po śmierci swego brata Jana Olbrachta został 12 grudnia 1501 roku koronowany na króla Polski. Koronację przyjął z rąk swego najmłodszego brata, arcybiskupa gnieźnieńskiego i prymasa Polski kardynała Fryderyka Jagiellończyka. Za czasów panowania Aleksandra nie było spokoju w stosunkach z sąsiadami, za to obyło się bez wielkich strat dla Polski. W polityce wewnętrznej okres panowania Aleksandra Jagiellończyka zapisał się wprowadzeniem ustawy sejmowej zwanej „Nihil novi”, która stała się fundamentem ustroju państwa, gwarantując królowi, senatowi i sejmowi udział w sprawowaniu władzy. Zatwierdzono także tzw. Statut Łaskiego, zawierający przywileje wydane szlachcie, mieszczanom i Kościołowi. Za panowania Aleksandra rozpoczęto ponadto w 1504 roku, budowę renesansowego pałacu na zamku na Wawelu. Aleksander Jagiellończyk zmarł w wieku 45 lat, 19 sierpnia 1506 roku, nie pozostawiając po sobie potomka. Jego zwłoki, wbrew woli zmarłego wyrażonej w testamencie, spoczęły w katedrze wileńskiej.

Zygmunt I Stary to piąty w kolejności syn Kazimierza Jagiellończyka. Urodził się  1 stycznia 1467 roku w Kozienicach. Po śmierci ojca był jedynym z synów, który nie piastował żadnych godności. Ostatecznie opiekę nad nim otoczył starszy brat Władysław, od którego otrzymał księstwo głogowskie, opawskie oraz namiestnictwo Śląska i Dolnych Łużyc. Po śmierci Aleksandra Jagiellończyka został wyniesiony na tron litewski, a 8 grudnia 1506 roku na sejmie piotrkowskim został obrany na króla polskiego. Był dwukrotnie żonaty: z Barbarą Zápolyą, a później także z Boną z rodu Sforzów. Sukcesem Zygmunta I Starego było częściowe oddłużenie skarbu, wzmocnienie działalności mennicy krakowskiej, a także dążenie do ujednolicenia prawa. Za jego panowania włączono do Polski Mazowsze. Na arenie międzynarodowej sukcesem Zygmunta było doprowadzenie do sekularyzacji Prus Krzyżackich. Wynikiem tego był tzw. „hołd pruski” 10 kwietnia 1525 roku uznający  zwierzchnictwo polskiego króla nad Prusami Książęcymi. Zygmunt I Stary był wybitnym mecenasem sztuki. Za jego rządów wprowadzono w Polsce styl renesansowy w sztuce i w tym stylu przebudowano Zamek Królewski na Wawelu i wzniesiono Kaplicę Zygmuntowską przy katedrze. Zygmunt I Stary zmarł 1 kwietnia 1548 roku. 

Zygmunt II August urodził się 1 sierpnia 1520 roku w Krakowie. Był synem Zygmunta I Starego i jego drugiej małżonki Bony Sforzy. W wieku dwóch lat został uznany za spadkobiercę tronu litewskiego, a w wieku dziewięciu lat ogłoszony wielkim księciem litewskim. Na króla Polski Zygmunt II August został koronowany 20 lutego 1530 roku, jeszcze za życia swojego ojca. Jednym z sukcesów Zygmunta II Augusta była unia zawarta w Lublinie, na mocy której Korona Królestwa Polskiego i Wielkie Księstwo Litewskie stały się jednym państwem – Rzeczpospolitą Obojga Narodów. Państwo to posiadało wspólnego króla, sejm i walutę, natomiast odrębne wojsko, urzędy i prawo. Zygmunt August był wszechstronnie wykształconym władcą i mecenasem kultury. Rozbudował Wawel, a także Zamek Królewski w Warszawie. Kolekcjonował także książki, a jego biblioteka – częściowo zachowana do dziś – liczyła ponad 4 tys. woluminów skupiając dzieła autorów starożytnych i współczesnych ze wszystkich dziedzin wiedzy. Zygmunt II August  był ostatnim męskim przedstawicielem dynastii Jagiellonów. Zmarł 7 lipca 1572 roku w Knyszynie. 

Henryk Walezy urodził się 15.09.1551 roku we Francji, gdzie zmarł 2.08.1589 r. W latach 1573-74 był pierwszym elekcyjnym królem Polski, a od 1574 roku królem Francji. Jako syn Henryka II Walezjusza i Katarzyny Medycejskiej nie miał szans na objęcie tronu francuskiego. Po bezpotomnej śmierci ostatniego z Jagiellonów – Zygmunta II Augusta, Henryk zyskał jednak poparcie polskiej szlachty i w głosowaniu w 1573 roku został on wybrany na króla Polski. Kandydatowi kazano zaprzysiąc zbiór praw i zasad życia politycznego oraz ustroju państwa, znanych jako artykuły henrykowskie. Artykuły określały przede wszystkim możliwość użycia pospolitego ruszenia, utrzymanie dotychczasowych przywilejów oraz tolerancję religijną. Ostatecznie sprowadzono do Polski król, koronowany 21 lutego 1574 roku, nie zaprzysiągł obowiązujących go artykułów (poza pokojem wyznaniowym), a z racji wciąż pogarszających się relacji już w czerwcu 1574 roku uciekł w Polski. Zdetronizowany w Polsce Henryk nigdy jednak nie zrzekł się władzy w Rzeczypospolitej i do końca życia uważał się za jej prawowitego monarchę.

Anna Jagiellonka to córka Zygmunta I Starego i Bony Sforzy. Urodziła się 18 października 1523 roku w Krakowie. Następnie wraz z matką przeniosła się do Warszawy. Była kandydatką na żonę wybranego w 1574 roku na tron Polski Henryka Walezego, jednak do ślubu nie doszło, a splot przeróżnych wydarzeń doprowadził w końcu do wyboru Anny Jagiellonki na króla Polski na II sejmie elekcyjnym w 1575 roku. Annę postanowiono wówczas wydać za Stefana Batorego – jednego z kandydatów, a o wyborze na króla miano zadecydować podczas koronacji na Wawelu. W 1576 roku wyszła za Stefana Batorego, który został królem Polski i sprawował faktyczną władzę. Anna nie kwapiła się do sprawowania rządów, a po śmierci Batorego mocno zaangażowała się na rzeczy wyboru na tron Polski swojego siostrzeńca – Zygmunta III Wazy. Przez całe życie Anna była osobą bardzo pobożną, ale i energiczną dążącą do realizacji wcześniej założonych celów. Ostatnie lata życia spędziła w Warszawie, gdzie zmarła 9 września 1596 na rękach Zygmunta III.

Stefan Batory urodził się 27 września 1533 w Rumunii. Był synem wojewody siedmiogrodzkiego Stefana Batorego i Katarzyny Telegdi. Wcześnie został osierocony w związku z czym związał swą polityczną karierę z rodem Habsburgów, a później z węgierskim rodem Zápolya. Zyskawszy poparcie sułtana tureckiego w 1571 roku został wybrany księciem Siedmiogrodu. Następnie podczas podwójnej elekcji w 1575 roku ogłoszony został królem Rzeczypospolitej i poślubił Annę Jagiellonkę. Swoje rządy Batory rozpoczął od wojny z Gdańskiem. W 1579 rozpoczął zwycięską wojnę z Rusią o zagarnięte wcześniej Inflanty. Batory był zwolennikiem wyrzucenia z Europy Turków i odbudowy niezależności Węgier. Wewnętrznie wzmocnił państwo akceptując rolę szlachty. Niestety nie potrafił stworzyć własnego stronnictwa politycznego. Nie miał też dużego poparcia w narodzie. Jakkolwiek znał wiele języków, tak do samej śmierci nie nauczył się mówić po polsku. Zmarł 12 grudnia 1586 roku w Grodnie, a pochowany został w katedrze wawelskiej w Krakowie.

Zygmunt III Waza syn Jana III Wazy i Katarzyny Jagiellonki urodził się 20.06.1566 roku w szwedzkim więzieniu na zamku Gripsholm, gdzie osadzeni byli rodzice Zygmunta. W młodości wychowywany był przez jezuitów w taki sposób, aby w przyszłości mógł zostać zarówno królem Polski jak i Szwecji. Zyskał bogate wykształcenie, ale brakowało mu doświadczenia politycznego. Na króla Polski został wybrany w wolnej elekcji z 1587 roku, po zwycięstwie Jana Zamoyskiego pod Baryczą, które uniemożliwiło Habsburgom staranie się o koronę. Rządy Zygmunta nie należały do łatwych. Już na ich początku popadł w konflikt ze szlachtą i magnaterią. Sytuację komplikowała również sprawa Ukrainy włączonej do Polski i tamtejszych Kozaków buntujących się przeciw ograniczeniu swobód. Pogorszeniu uległy również stosunki polsko-tureckie, a także wyznaniowe. Rzeczpospolita weszła w tym czasie w okres długoletnich wojen z sąsiadami, które doprowadziły do mocno odczuwalnego zubożenia państwowego skarbu. Zygmunt nie zaskarbiał sobie przychylności szlachty. Był oziębły i powolny w podejmowaniu decyzji, ale równocześnie wielu ludzi twierdziło, że był godnym i poprawnie sprawującym władzę królem. Zmarł w wieku 66 lat 30 kwietnia 1632 roku.

Władysław IV Waza urodził się 9 czerwca 1595 roku w  miejscowości Łobzów nieopodal Krakowa. Był synem Zygmunta III Wazy i Anny Habsburżanki. Już w najmłodszych latach przejawiał zainteresowania wojskowe. Czytał dzieła z tej dziedziny, podróżował po Europie i brał udział w licznych wyprawach wojennych. Zyskawszy w tym czasie wielką popularność wśród szlachty i wojska stał się po śmierci Zygmunta III mocnym kandydatem do polskiej korony. Królem Polski ogłoszony został 13 listopada 1632 r. i wkrótce musiał stawić czoło nadciągającej wojnie z Rosją, która zakończyła się zwycięstwem. Za jego panowania Rzeczpospolita wkroczyła w okres „złotego pokoju”. Król unowocześnił w tym czasie armię, wznosił twierdze, a nawet podjął się próby utworzenia floty wojennej. Władysław był miłośnikiem sztuki, zwłaszcza muzyki i opery. Niestety odebrawszy wieści o narastającym buncie na Ukrainie, podczas powrotu z Litwy do Warszawy 20 maja 1648 roku zmarł, prawdopodobnie na skutek przedawkowania leków. Pochowany został w katedrze na Wawelu, a jego serce spoczęło w katedrze wileńskiej.