Lista znaczków

Największe i najstarsze polskie planetarium powstało w 1955 roku dla uczczenia pamięci wielkiego astronoma, Mikołaja Kopernika. Zostało wyposażone w aparaturę projekcyjną, umieszczoną pod 23-metrową kopułą stanowiącą ekran sztucznego nieba. Widownia mieści jednocześnie prawie 400 osób. W planetarium, odbywają się popularne prelekcje astronomiczne, lekcje astronomii i geografii, a także inne zajęcia oraz różne spektakle. Obserwatorium astronomiczne jest wyposażone w największa w Polsce lunetę o 30-centymetrowym obiektywie i liczne mniejsze teleskopy. W pogodne dni zwiedzający mogą obserwować Słońce, a po zapadnięciu zmierzchu - ciekawe obiekty nocnego nieba, oglądane nawet w 750-krotnym powiększeniu. Pracującym w planetarium astronomom teleskopy służą do śledzenia planetoid i komet.  Dla uczniów o szczególnym zamiłowaniu do astronomii organizowane są krajowe olimpiady astronomiczne.

W Łaziskach Górnych na terenie TAURON Wytwarzanie S.A. – Oddział Elektrownia Łaziska znajduje się miejsce, które zabierze nas w przeszłość. W budynku dawnej rozdzielni elektrycznej 60 kV z 1928 roku, mieści się Muzeum Energetyki utworzone i prowadzone przez Polskie Towarzystwo Przyjaciół Muzeum Energetyki. Na powierzchni wystawienniczej wynoszącej 1000 m2 znajduje się ponad 6 tysięcy eksponatów. Większość eksponatów została podarowana przez ofiarodawców, a dzięki nim przewodnicy wprowadzają zwiedzających w świat wytwarzania prądu, energii i pozytywnych doznań energetycznych. Muzeum czynne jest: we wtorki i czwartki w godz. od 9:00 do 13:00, środy w godz. od 15:00 do 19:00, w każdą drugą sobotę miesiąca od 10:00 do 13:00. Inne terminy zwiedzania są możliwe po wcześniejszym zgłoszeniu i uzgodnieniu.

Bajkowy pałac w Nakle Śląskim został wzniesiony w 1858 r. przez hrabiego Hugona I Henckel von Donnersmarck jako letnia rezydencja w niewielkim parku w stylu angielskim. Przebudowany w 1891 r., posiada cechy architektury neogotyckiej. Od strony wschodniej zdobi go charakterystyczna wieża. Po gruntownej renowacji wnętrz i częściowej ich przebudowie, pełni funkcję instytucji kultury – Centrum Kultury Śląskiej. Z pierwotnego wyposażenia pałacu zachowała się piękna, drewniana klatka schodowa, witraże, ozdobny kominek w sieni, kolebkowe sklepienie w kaplicy, plafon, fasety, rozeta na suficie, częściowo okna i drzwi wraz z okiennicami, fragmenty posadzki, a przede wszystkim największa atrakcja pałacu – oryginalny sejf Donnersmarcków. Elegancki, reprezentacyjny hall oraz przestronne wnętrza znakomicie sprzyjają ekspozycji różnego rodzaju wystaw.

Muzeum Powstań Śląskich znajduje się w zabytkowym budynku przy ul. Polaka 1. Obiekt został wybudowany na podstawie projektu Emila i Georga Zillmannów w 1907 r. na potrzeby zarządu obszaru dworskiego Księcia Donnersmarcka. W latach 1916 – 1939 mieścił się w nim Urząd Gminy Świętochłowice, w okresie II wojny światowej niemiecka Schutzpolizei, w latach 1945 – 1989 komenda milicji, a od 1989 roku – policja. W noc sylwestrową 1999/2000 roku budynek spłonął. Wiosną 2013 roku rozpoczęła się rewitalizacja obiektu, przywracając mu pierwotny wygląd i przystosowując pomieszczenia do funkcji wystawienniczej. Oficjalne otwarcie nastąpiło 17 października 2014 roku. W zakresie działania Muzeum Powstań Śląskich znajduje się ochrona wszelkich dóbr dziedzictwa materialnego i niematerialnego, dotyczących dziejów Powstań Śląskich, a także dziejów miasta Świętochłowice. Placówka prezentuje zarówno oryginalne eksponaty, jak i repliki i reprodukcje, pozwalające na bezpośredni kontakt z przedmiotami. Za pomocą elementów multimedialnych zwiedzający w pełni zostaje przeniesiony w realia życia na Górnym Śląsku początku XX wieku. Najmłodsi zwiedzający znajdą dla siebie elementy multimedialne pozwalające pogłębić wiedzę historyczną poprzez intelektualną zabawę.

Jezioro Paprocańskie to sztuczny zbiornik położony w południowo-zachodniej części Tychów. Powstał dla potrzeb Huty Paprockiej w 1796 roku. Zamknięcie huty w 1878 roku, budowa Nowych Tychów, a szczególnie usytuowanie nad zbiornikiem ośrodka wypoczynkowego, spowodowały zmianę jego przeznaczenia. Dziś Jezioro Paprocańskie, dzięki licznym zabiegom rekultywacyjnym, pełni funkcje rekreacyjne oraz retencyjne stanowiąc osłonę przeciwpowodziową dla południowo-wschodnich dzielnic miasta. Powierzchnia jeziora wynosi 132 ha, średnia głębokość waha się w granicach od 150 do 190 cm. Długość Jeziora Paprocańskiego to ok. 2 km, natomiast szerokość w najszerszym miejscu wynosi ok. 0,5 km. Obecnie jezioro jest rajem dla wędkarzy. Brzegi jeziora otoczone są przez lasy dawnej Puszczy Pszczyńskiej oraz tereny bagienne z licznym ptactwem wodnym i ciekawymi roślinami. Przy północno-wschodnim brzegu jeziora powstał Ośrodek Wypoczynkowy MOSiR Paprocany z dobrze rozwiniętym zapleczem. Warty zobaczenia jest też  zabytkowy, XIX-wieczny zameczek myśliwski Promnice, usytuowany nad południowym brzegiem Jeziora Paprocany. 

Został utworzony w 2008 r. Ochroną prawną objął najcenniejsze obiekty przyrody ożywionej i nieożywionej, będące częścią wiekowych lasów, jakie kiedyś otaczały Olkusz od północy. Stanowi obszar leśny ciągnący się między miejscowościami Jaroszowiec i Pazurek. Obejmuje teren prawie 188 ha i jest położony na terytorium Parku Krajobrazowego „ Orlich Gniazd” i obszaru Natura 2000 „Jaroszowiec”. Największą powierzchnię rezerwatu porasta buczyna sudecka, gdzie w runie leśnym rośnie chroniony i rzadko spotykany żywiec dziewięciolistny, a także miesiącznica trwała i czosnek niedźwiedzi. Wilgotne i chłodne północne stoki porasta jaworzyna górska. Łącznie na terenie rezerwatu występuje ponad 300 gatunków roślin naczyniowych, w tym przeszło dwadzieścia gatunków chronionych. Spośród roślin chronionych można tu spotkać między innymi; języcznik zwyczajny, lilię złotogłów, wawrzynek wilczełyko oraz rzadko spotykane storczyki. Jednocześnie na terenie rezerwatu występuje przeszło 100 gatunków zwierząt a także około 4000 gatunków grzybów, w tym 24 objętych ochroną. Niezwykłą atrakcją są potężne Zubowe Skały, najwyższe (440 m n.p.m.) miejsce rezerwatu. Wapienne ostańce o fantazyjnych formach i kształtach tworzą prawdziwe skalne miasto. Przez teren rezerwatu prowadzi przyrodniczo – leśna ścieżka dydaktyczna, tworząca 5 km pętlę.

Centrum Kultury MOK w Olkuszu przy ul. Szpitalnej 32 w swoich murach mieści także, obok Muzeum Afrykanistycznego i Muzeum Twórczości W. Wołkowskiego, powstałą w 2009 roku „Kolekcję minerałów Ziemi Olkuskiej i Skamieniałości Jury Krakowsko-Częstochowskiej”. Znaczną część ekspozycji stanowią ”Skarby Ziemi Olkuskiej”, w której zaprezentowano przeszło 30 rodzajów minerałów wydobywanych od wieków w olkuskich kopalniach. W okresie triasu powstały na dnie morza skały węglanowe, złożone głównie z wapieni i dolomitów bogatych w cenne kruszce (srebro, cynk, ołów). Prezentowane minerały są wykrystalizowane w formie m.in. siarczków ołowiu (galeny), siarczków cynku (sfalerytu), siarczków żelaza (markasytu). Osobne miejsce poświecono zlepieńcowi parczewskiemu - skale, z której wzniesiono m.in. mury obronne Olkusza i dzwonnicę olkuskiej Bazyliki św. Andrzeja. Prezentowane są fragmenty zlepieńca o różnych odcieniach i granulacie, a także przedmioty wykonane z tej skały, jakie znaleziono podczas badan archeologicznych w Olkuszu. Druga część ekspozycji to jurajskie wapienie, będące znakiem rozpoznawczym Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej. W gablotach eksponowane są podzielone wg. gatunków organizmy, które żyły na naszych terenach przed milionami lat. W kolekcji można podziwiać skamieniałe gąbki, belemnity, koralowce, małże, jeżowce, liliowce, a także fragmenty kręgowców jakie żyły w morzu. Największe z amonitów mają prawie pół metra średnicy.

Ruiny zamku Rabsztyn wznoszą się na wysokiej wapiennej skale zaledwie parę kilometrów na północ od Olkusza, na szlaku Orlich Gniazd. Na przestrzeni wieków zamek należał do możnych rodów Toporczyków, Melsztyńskich i Bonerów. Na przełomie XIII/XIV w. na szczycie skały wybudowano wapienną wieżę obronną i budynki mieszkalne, stanowiące zamek górny. Już w XIV w. u jego stóp powstał zamek średni z dziedzińcem, murem obronnym i bramą. W XV w. dobudowano zamek dolny i wykopano suchą fosę. Niestety nie wiadomo jak wyglądał zamek dolny, ponieważ pod koniec XVI wieku w znacznej części został rozebrany. W jego miejscu powstał mieszkalno-obronny renesansowy pałac. W 1657 roku zamek został spalony przez Szwedów. Od 1990 roku, gdy stał się własnością Gminy Olkusz, sukcesywnie odgruzowano piwnice, zrekonstruowano i odbudowano węzeł bramny, uzupełniono i odtworzono część murów oraz wykonano ich zabezpieczenie konstrukcyjne, wybudowano drewniane mosty nad fosą i przed bramą. W pomieszczeniu bramy, na piętrze urządzono ekspozycję dotyczącą historii zamku. W latach 2012-14 zrekonstruowano część murów zamku górnego i wieży, na której powstał taras widokowy. Co roku, na zamku odbywają się turnieje rycerskie, połączone z prezentacją średniowiecznej kultury, barwnymi paradami szermierzy i łuczników oraz licznymi kramami rękodzieła, warsztatami i zabawami.

Muzeum Afrykanistyczne im. dra Bogdana Szczygła i Bożeny Szczygieł-Gruszyńskiej oraz Kolekcja Sztuki i Malarstwa Czarnej Afryki im prof. dr hab. Anny i pilota Leona Kubarskich to niezwykłe miejsce pełne barw, tajemniczych masek i dźwięków zaklętych w tam-tamach. Zgromadzono tu przeszło dwa tysiące eksponatów tworząc przedsionek Czarnego Lądu. Prezentowane w muzeum przedmioty mają swoją barwną historię. Opowiadają o ludziach, którzy je stworzyli i używali. Przybliżają zwiedzającym życie codzienne, kulturę, tradycje i wierzenia plemion Afryki Zachodniej oraz Środkowej (Dogonów, Tuaregów, Bambara, Buszongo). To rzeźby wykonane w drewnie oraz metalu, broń, biżuteria, zabawki, ubrania, a także bogata i niepowtarzalna w skali całej Polski kolekcja masek afrykańskich. Początkiem historii olkuskiego Muzeum Afrykanistycznego była darowizna państwa Szczygieł przekazana w 1971 roku. Do dziś stanowi ona trzon olkuskiego muzeum. Przez ponad 40 lat kolekcja rozrastała się, przybywało darczyńców. W 2005 roku muzeum otrzymało bogatą kolekcję malarstwa Czarnej Afryki ofiarowaną przez Annę i Leona Kubarskich, które zachwycają przede wszystkim tematyką oraz różnorodnymi, niespotykanymi technikami malarskimi.

Muzeum Dwór Feillów mieści się w zabytkowym drewnianym dworku odbudowanym po pożarze starego budynku w połowie lat 30-tych XX wieku. Obiekt zaprojektowany przez inż. Władysława Jenknera, pradziadka obecnego właściciela, był do 1945 roku własnością rodziny Feill. W połowie XIX wieku, sprzedawszy uprzednio browar pod Wiedniem, trzech braci zakupiło klucz majątków, pośród których znajdowała się posiadłość ziemska na Woli Zręczyckiej. W roku 1945 właściciele zostali wywłaszczeni, a majątek przejął Skarb Państwa. W maju 2013 roku, dzięki wieloletnim staraniom spadkobierców rodziny Feill dwór powrócił w ręce rodziny. Wystawa stała w muzeum stanowi pewnego rodzaju kapsułę czasu, która przenosi nas do momentów, w których muzea nie istniały. Nawiązuje ona do tradycji, kiedy pomiędzy wiekiem XVI a XVIII właściciele ziemscy w swoich rezydencjach tworzyli gabinety osobliwości. Gromadzili w nich to, co uznali za godne wyróżnienia i pokazania swoim gościom. Zwiedzanie Muzeum jest bezpłatne. Znaczek turystyczny można nabyć po dokonaniu darowizny w postaci cegiełki o wartości 7 zł, która jest w całości przeznaczona na cele statutowe Muzeum.

Zwiedzanie muzeum i zakup znaczka możliwy po wcześniejszym kontakcie telefonicznym.

Skamieniałe Miasto to rezerwat przyrody stanowiący zespół fantazyjnie uformowanych skał. Ostańce, zbudowane z gruboziarnistego piaskowca ciężkowickiego pod wpływem wietrzenia i erozji przybrały fantastyczne kształty, które swoim wyglądem przypominają postacie ludzkie czy zwierzęce. Nazwa rezerwatu wiąże się z legendą o powstaniu skamieniałego grodu. „Skamieniałe Miasto” jest największą przyrodniczą atrakcją Ciężkowicko – Rożnowskiego Parku Krajobrazowego, najbardziej znaną i popularną. Wejście do rezerwatu, a tym samym początek szlaku, usytuowany jest przy drodze wojewódzkiej nr 977 z Tarnowa do Krynicy. Przez Skamieniałe Miasto prowadzi jeden szlak koloru niebieskiego, na którym rozmieszczone zostały tablice informujące o poszczególnych skałach i ciekawostkach przyrodniczych występujących w tym miejscu. Czas przejścia: od 60 do 90 minut.

Opactwo Benedyktynów w Tyńcu jest najstarszym, istniejącym klasztorem w Polsce o prawie tysiącletniej historii. Przez wieki, przeszedł on przez okresy rozkwitu i upadku, po kasatę w roku 1816 i refundację w 1939 roku. Dziś, podniesiony z ruin, jest otwarty dla gości pragnących doświadczyć żywej benedyktyńskiej tradycji i duchowości. Tyniec, to nie tylko historia, ale największa w Polsce wspólnota benedyktynów, której rytm dnia wyznaczają godziny modlitw i pracy. Uczestnicząc w Nieszporach i Komplecie można wysłuchać chorału gregoriańskiego rozbrzmiewającego w Tyńcu codziennie, niezmiennie od wielu lat. Przy opactwie działa Muzeum, Wydawnictwo Tyniec i Dom Gości dostępny na pobyty indywidualne i grupowe. Na miejscu do dyspozycji turystów jest kawiarnia, restauracja, sklep klasztorny oraz księgarnia. O pełnych godzinach można zwiedzać klasztor z przewodnikiem, dla grup dzieci i młodzieży organizowane są warsztaty edukacyjne.

Drewniany dom, w którym urodził się Antoni Kocjan został wybudowany w 1862 roku. Antoni Kocjan to wybitny konstruktor szybowcowy i szef wywiadu lotniczego AK, który odkrył tajemnice niemieckiej broni V1 i V2.  Urodził się w 1902 roku we wsi Skalskie, która dzisiaj jest dzielnicą Olkusza. Po ukończeniu gimnazjum, w 1923 r. został studentem Politechniki Warszawskiej i rozpoczął działalność w Sekcji Lotniczej Politechniki. Od 1931 roku prowadził własne Warsztaty Szybowcowe. Zaprojektował szybowce: Czajka, Wrona, Komar, Sroka, Sokół, Mewa i Orlik. Spośród 1400 szybowców zbudowanych w Polsce w latach trzydziestych, połowa, to konstrukcje Antoniego Kocjana. Na szybowcach jego konstrukcji ustanowiono 40 krajowych rekordów szybowcowych oraz jeden rekord międzynarodowy, a na motoszybowcu Bąk dwa rekordy międzynarodowe. Podczas okupacji, Antoni Kocjan był szefem Referatu Lotniczego wywiadu ZWZ/AK. Dzięki jego meldunkom alianci podjęli decyzję o zbombardowaniu niemieckiego poligonu doświadczalnego i fabryki rakiet w Peenemunde na wyspie Uznam, co opóźniło o pół roku prace nad produkcją broni V1 i V2, a o Kocjanie mówi się odtąd, że był „człowiekiem, który wygrał wojnę”. Został aresztowany i po torturach rozstrzelany 13 sierpnia 1944 roku w Warszawie. W „Chacie Kocjana”, jaka stanęła w podolkuskim Rabsztynie, a która dzięki władzom Olkusza została w tym miejscu zrekonstruowana, powstaje stała ekspozycja poświęcona Antoniemu Kocjanowi, na której można zobaczyć fotografie i dokumenty związane z działalnością Antoniego Kocjana oraz modele szybowców. W pozostałych pomieszczeniach powstaje wystawa etnograficzna, w oparciu o którą będą tam organizowane warsztaty sztuki ludowej, rzemiosła i warsztaty kulinarne.

Zamek w Olsztynie koło Częstochowy powstał w systemie tzw. Orlich Gniazd. Składał się z zamku górnego, z wysoką na 20 metrów wieżą głodową. Wewnątrz ulokowane były także domy mieszkalne, pomieszczenia magazynu żywności i amunicji oraz kaplice i skarbiec. Poniżej zamku górnego usytuowano zamek dolny mieszczący wewnątrz grubych na 2 m. murów budynki gospodarcze oraz mieszkania dla pozostałej części czeladzi. Do dnia dzisiejszego zachowały się obszerne fragmenty zamku górnego z wieżą cylindryczną i kwadratową oraz z murami domów mieszkalnych. Widoczne są także zarysy murów zamku dolnego i podzamczy. Pierwsze wzmianki  o zamku pochodzą z 1306 roku, jednak wiadomo, że budowla powstała nieco wcześniej. W późniejszych latach zamek został rozbudowany w XIV w. przez Kazimierza Wielkiego, który uczynił z niego jeden z najbardziej warownych zamków na pograniczu śląsko-małopolskim. Na przestrzeni wieków zamek wielokrotnie przebudowywano. W pierwszej połowie XVII wieku zamek zaczął popadać w ruinę, a ostatecznie został zniszczony w 1656 r. kiedy to podczas potopu Szwedzi zrujnowali zamek i spalili miasto, któremu w późniejszych latach odebrano prawa miejskie.

Łysica jest najwyższym szczytem Gór Świętokrzyskich, wysokość (614 m n.p.m.). Leży na zachodniej stronie Łysogór, na południowy-wschód od miejscowości Święta Katarzyna. W całości znajduje się w obszarze Świętokrzyskiego Parku Narodowego. Masyw posiada dwa wierzchołki. Wierzchołek wschodni nazywany jest Skałą Agaty lub Zamczyskiem – (614 m n.p.m.). Drugi, zachodni wierzchołek jest wyższy – (613 m n.p.m.) Umieszczono na nim krzyż będący repliką pamiątkowego krzyża z 1930 roku. Na krzyżu znajduje się tabliczka z napisem: „Nieśmiertelnemu  Królowi Wieków, Jezusowi Chrystusowi, Głosi Cześć I Chwałę Puszcza Jodłowa”. Ze szczytu możemy podziwiać nieco ograniczony widok w kierunku północnym na Górę Miejską i Psarską. Łysicę tworzą kwarcyty i łupki kambryjskie. Od północy i południa otaczają ją gołoborza czyli odsłonięte miejsca, pokryte przez głazy, które powstały w wyniku wietrzenia piaskowców kwarcytowych. Masyw jest niemal w całości porośnięty lasem. W dolnych partiach występuje las jodłowo-bukowy, a w górnych rosną jodły. Przez górę przechodzi Główny Szlak Świętokrzyski im. Edmunda Massalskiego z Gołoszyc do Kuźniaków.

W malowniczo położonych Ciekotach stał dwór, w którym lata swojego dzieciństwa i młodości spędził wybitny polski prozaik i publicysta Stefan Żeromski. Dom, który był zamieszkiwany przez rodzinę Żeromskich w latach 1871 – 1883 spłonął na początku XX wieku, zaś pierwszej dekadzie XXI wieku na terenie tzw. Żeromszczyzny, wybudowano jego rekonstrukcję. Prócz drobnoszlacheckiego Dworku, wybudowano nowoczesny budynek - Centrum Edukacyjne „Szklany Dom”. Układ przestrzenny tego miejsca ma charakter symboliczny. Na jednej osi, na przeciw siebie, znajdują się obiekty łączące przeszłość ze współczesnością. Drewniany dworek- Stylizowany na drobnoszlachecki dwór z drugiej połowy XIX wieku, w którym eksponowane są obiekty upamiętniające życie i twórczość pisarza, pełni funkcję miejsca promującego literaturę i czytelnictwo oraz regionalne dziedzictwo kulturowe. „Szklany Dom” - Przestronne, nowoczesne pomieszczenia służące prezentacjom sztuki współczesnej, organizacji koncertów, warsztatów, projekcji filmów, spotkań literackich, promocji książek, oraz realizacjom programów edukacyjnych.

Organizatorem Muzeum Sił Powietrznych jest Ministerstwo Obrony Narodowej. Placówka upowszechnia wartości historyczne związane z dziejami oręża polskiego, głównie z historią i tradycją sił powietrznych, popularyzuje wiedzę o polskiej historii wojskowości oraz promuje Siły Zbrojne RP. Tradycje lotnicze Dęblina odzwierciedla wystawa „Historia polskiego lotnictwa wojskowego” uzupełniona licznymi dokumentami i archiwaliami oraz umundurowaniem lotniczym typowym dla danego okresu.  Prezentuje m.in. osobiste rzeczy po tragicznie zmarłym mjr. pil. Eugeniuszu Horbaczewskim – dcy 315 Dywizjonu Dęblińskiego, oraz odznaki lotnicze od czasów zaborów po współczesność. Najważniejszym eksponatem jest sztandar – relikwia Polskich Sił Powietrznych na Zachodzie z okresu II wojny światowej. Ciekawostką jest zrekonstruowany domek pilota z czasu Bitwy o Anglię  archiwalia, umundurowanie i pamiątki nawiązujące do symboliki słynnego Dywizjonu 303 i innych eskadr kościuszkowskich. Wystawa plenerowa to ponad 80 statków powietrznych, przeciwlotnicze zestawy rakietowe, artyleria przeciwlotnicza oraz sprzęt zabezpieczenia i ubezpieczenia lotów. Wśród eksponatów znajdują się polskie konstrukcje, takie jak: TS-8 Bies, TS-9 Junak-3, TS-11 Iskra, czy I-22 Iryda, cała rodzina produkowanych w Polsce licencyjnych myśliwców Lim i śmigłowców Mi-2. W hangarze prezentowana jest wystawa silników lotniczych – od tłokowych po olbrzymie silniki odrzutowe do samolotów typu MiG-21, czy Suchoj – Su 7.

Muzeum Przyrody i Techniki w Starachowicach powstało w 2001 r. Tworzą go dwa zakłady wielkopiecowe: starszy z 1841 r. z którego zachowało się kilka bardzo interesujących budowli oraz nowszy z 1899 r. z jedynym w Europie zachowanym kompletnym ciągiem technologicznym do wytopu surówki żelaza. Muzeum posiada też kolekcję samochodów ciężarowych STAR produkowanych w Starachowicach w latach 1948 - 2007 . Są wśród nich: pierwsza polska ciężarówka STAR 20, uczestnik X Rajdu Paryż – Dakar z 1988 r STAR 266R, czy replika jedynego polskiego papamobile z okresu I Pielgrzymki Jana Pawła II do Polski w 1979 r. Przyroda w starachowickim Muzeum to nowoczesna wystawa paleontologiczna z naturalnej wielkości modelami płazów i gadów oraz oryginalnymi tropami zwierząt żyjących w Górach Świętokrzyskich w epoce triasu i jury. Miary realizmu dopełniają fotopanoramy oraz ścieżki dźwiękowe pozwalające przenieść się odbiorcy o miliony lat w przeszłość.

Galeria Tajemnice Klejnotów w Św. Katarzynie mieści okazy z całego świata: naturalne kryształy w skałach macierzystych, wyszlifowane klejnoty, rzeźby z kamieni i doskonale zachowane, ogromne skamieniałości. To jedna z piękniejszych w Polsce kolekcji kamieni szlachetnych i ozdobnych. Unikatowa na skalę światową, wielokrotnie nagradzana, prezentowana na wielu wystawach w kraju i za granicą, kolekcja krzemienia pasiastego z największą na świecie ( 80 kg) oszlifowaną konkrecją. Na miejscu mieści się także szlifiernia krzemienia pasiastego – jedyna udostępniona do zwiedzania, w której na żywo można obserwować jak naturalny kamyk zmienia się w „ oczko” jubilerskie. 

Od sacrum do profanum. Malarstwo i rzeźba w sztuce ludowej to jedyna tego typu wystawa, która w jednym miejscu ukazuje dorobek blisko 60 artystów z regionu świętokrzyskiego. Na ekspozycję składa się ponad 400 eksponatów. Są to rzeźby wykonane z drewna i gliny oraz obrazy malowane na płótnie, desce i papierze. Najstarsze z prac pochodzą z przełomu XIX i XX wieku, a najmłodsze z XXI wieku. Ich autorzy to ludzie, którzy tworzyli z ogromnej potrzeby serca, często mimo braku zrozumienia i doskwierającej biedy. Oglądając dzieła tych cenionych artystów, warto zapoznać się także z opisami ich sylwetek, które opowiadają o ich życiu, a zarazem pozwalają dowiedzieć się czym była dla nich twórczość. Wybrane dzieła prezentowane są w układzie tematycznym. Ta swoista podróż rozpoczyna się w świecie boskim – sacrum, a potem ścieżka wiedzie do dobrze nam znanego świata ziemskiego – profanum.

Muzeum Dialogu Kultur to nowoczesna, multimedialna instytucja kultury. Muzeum idei, przestrzeń inspirująca do dyskusji. Tu poznajemy istotę dialogu międzykulturowego. Tu odkrywamy różnorodność narodową, etniczną, religijną, a także historię i teraźniejszość relacji między różnymi kulturami w regionie, w kraju i na świecie. Wystawa stała podkreśla mnogość i różnorodność poglądów, wyznań, przekonań. Buduje świadomość różnic, przybliżając ideę solidarności i równości, pokazuje odmienność jako wartość, promuje tolerancję. To tutaj dyskutuje się o mniejszościach, organizuje konferencje naukowe i spotkania z przedstawicielami innych kultur. A bogata oferta edukacyjna pozwala nie tylko poznać Innego, ale też nazwać zjawiska kultury współczesnej i zmniejszyć lęk przez Innością.

Muzeum Lat Szkolnych Stefana Żeromskiego, oddział Muzeum Narodowego w Kielcach, mieści się w zabytkowym gmachu, pochodzącym z lat 1724-1727, którego fundatorem był biskup krakowski Konstanty Felicjan Szaniawski. W latach 1874-1886 kształcił się w nim Stefan Żeromski. 28 czerwca 1965 roku, z okazji 100. rocznicy urodzin autora Syzyfowych prac w jego dawnej szkole powstało muzeum. Znajdują się w nim pamiątki po rodzicach pisarza – brosza matki, brzytwa angielska i srebrny zegarek ojca, a także przedmioty związane ze Stefanem Żeromskim – jego świadectwa szkolne, rękopisy utworów m.in. fragment Wiernej rzeki, listy np. do przyjaciół szkolnych, osób związanych z Kielcami, kałamarz zakopiański, płyta gramofonowa z zapisem głosu 1924 roku, podobizny Żeromskiego, pochodzące z różnego okresu jego życia.

Pałacyk Henryka Sienkiewicza w Oblęgorku to nowoczesne multimedialne muzeum biograficzne, otwarte 26 października 1958 w domu pisarza. Dworek wraz z majątkiem ziemskim Henryk Sienkiewicz otrzymał od narodu polskiego z okazji jubileuszu 25-lecia pracy twórczej. Autentycznie wyposażone pokoje, oryginalne przedmioty należące kiedyś do Noblisty, ogromny zespół fotografii oraz wiele unikatowych dokumentów bezpośrednio z Nim związanych tworzą niezwykle ciekawą ekspozycję. Pałacyk otacza piękny park w stylu angielskim urządzony na początku XX wieku przez Franciszka Szaniora, twórcę Ogrodu Botanicznego i Saskiego w Warszawie.

Dawny Pałac Biskupów Krakowskich, wybudowany w latach 1637-1644 z inicjatywy biskupa Jakuba Zadzika, to najlepiej zachowana w Polsce rezydencja z epoki Wazów. Rozbudowywany w XVIII w., stanowił fizyczny obraz władzy niezależnego miasta biskupiego. Po przejęciu przez Skarb Państwa pałac pozostał siedzibą regionalnego przedstawicielstwa władzy państwowej. Na początku XIX w. w jego murach funkcjonowała pierwsza w Polsce techniczna uczelnia wyższa, w 1914 r. stacjonował ze swoimi legionami Marszałek Józef Piłsudski. Od 1971 r. pałac jest siedzibą kieleckiego muzeum. W zabytkowych wnętrzach zachowały się liczne elementy wystroju, m.in. unikatowe stropy ramowe, wykonane przez warsztat nadwornego malarza – Tomasza Dolabelli. Za rezydencją rozciąga się ogród włoski. Obecnie prezentowane są tu ekspozycje stałe: Wnętrza zabytkowe XVII i XVIII wieku, Sanktuarium Marszałka Józefa Piłsudskiego oraz Galeria malarstwa polskiego i europejskiej sztuki zdobniczej.

Opactwo Cysterskie w Podklasztorzu będącym dzisiaj dzielnicą Sulejowa, to jeden z najlepiej zachowanych zespołów cysterskich w Polsce, będący zabytkiem architektury romańskiej. 22 października 2012 roku obiekt został wpisany na listę Pomników historii. Najstarszym jego elementem jest romański kościół p.w. Najświętszej Marii Panny i św. Tomasza Kantuaryjskiego, wzniesiony na planie krzyża z ciosów kamiennych i w niewielkim stopniu wykończony cegłą. Zbudowany on został przed 1232 rokiem i do dziś przetrwał w bardzo dobrym stanie, Od południa do kościoła przylega najstarsze i najlepiej zachowane skrzydło wschodnie budynku klasztornego. Obecnie znajduje się tam muzeum. Najmłodszą część zespołu reprezentuje ciąg budynków gospodarczych. Dzisiaj mieści się tutaj hotel oferujący - oprócz miejsc noclegowych - centrum rekreacyjne, organizację imprez tematycznych i bankietów, wynajem sal konferencyjnych, oraz usługi specjalne: przejazdy bryczką czy walki rycerskie.