Lista znaczków

Leśny kościół zwany potocznie „Przy kamieniu” na Równicy to miejsce wyjątkowe, nie tylko dla samej góry, ale dla całej historii Śląska Cieszyńskiego i wyznawców kościoła Ewangelicko-Augsburskiego. Jego historia rozpoczyna się w drugiej połowie XVII w. To wówczas Cesarz Ferdynand III Habsburg, będący księciem cieszyńskim, zadecydował, by odebrać protestantom ich wszystkie świątynie. Pilnowano, by kościoły obsadzone zostały katolickimi kapłanami. Luteranie zmuszeni byli do odprawiania nabożeństw w ukryciu, a przeznaczone na nie miejsca, często charakteryzowały się czymś szczególnym. Nie inaczej było na górze Równica, gdzie obok źródła potoku Gościeradowiec znajdują się dwa ogromne głazy, to właśnie tam nawet do końca XVIII wieku ewangelicy odprawiali swoje obrzędy. W roku 1928 leśny kościół uznano za zabytek. Do „kamienia” na Równicy wiedzie odcinek czerwonego szlaku pomiędzy schroniskiem PTTK Równica a Ustroniem Zawodzie. Leśny kościół można rozpoznać po rzędach drewnianych ław po obu stronach ścieżki. W jego centralnym punkcie otoczone płotem znajdują się dwa głazy. Wyryte są na nich tablice Mojżeszowe oraz kielich, znak rozpoznawczy husytów.

Florianka jest malowniczą osadą położoną w ostępach leśnych ok. 7 km na południe od Zwierzyńca. Nazwa osady według legendy wywodzi się od imienia Floriana Szarego - legendarnego rycerza polskiego z XIV w.  Pierwsze zabudowania Florianki powstały najprawdopodobniej w I poł. XIX wieku. Wybudowano tu m.in.: obiekty służące administracji okolicznych lasów, niewielką cegielnię, zabudowania folwarku wraz z rządcówką oraz baraki robotnicze. W kolejnych latach obiekty modernizowano i dostosowywano do różnych funkcji gospodarczych. Pod koniec XIX w. folwark został przebudowany i przystosowany do prowadzenia szkółek drzew i krzewów, które działały tu przez niemal 30 lat. Florianka znajduje się w zarządzie Roztoczańskiego Parku Narodowego, którego jednym z głównych zadań jest ochrona walorów kulturowych. Izba Leśna wraz z innymi obiektami i ich otoczeniem jest ukłonem w stronę historii miejsca i związanych z nim pozornie zwykłych ludzi zamieszkujących osadę. To tutaj w pobliskim folwarku urodziła się Aleksandra Wachniewska, malarka roztoczańskich drzew i krajobrazu, regionalistka i orędowniczka ochrony przyrody, osoba która walnie przyczyniła się do utworzenia Roztoczańskiego Parku Narodowego. Florianka, choć licznie odwiedzana przez turystów, nie zatraciła swojego niepowtarzalnego uroku i klimatu. Położona w otoczeniu puszczańskich lasów koi i wycisza swoich gości, a zarazem pobudza do refleksji.

Historia Kinoteatru Harmonia sięga początków XVI w., kiedy to stanowiący niemal połowę mieszkańców miasta ewangelicy rozpoczęli budowę neogotyckiego kościoła ewangelickiego. Poświęcenie kościoła odbyło się w 1827 roku, a fundatorem był m.in. król Prus Fryderyk Wilhelm III. I tak kościół ewangelicki przetrwał do początków XX w., kiedy to pojawiła się konieczność remontu świątyni. Po przebudowie kościół nabrał nowych neobarokowych cech architektonicznych, a polichromie na suficie i dekoracje wykonał znany wówczas artysta malarz z Berlina – Ernest Fey. Nową ewangelicką świątynię poświęcono 1 lipca 1912 r. Podczas II wojny światowej większość ewangelików opuściła miasto, a zbór przestał istnieć. W 1958 r. budynek zaadaptowano na Kino Harmonia, Centrum Informacji Turystycznej i restaurację. W 2021 roku dawny kościół zyskał nowe oblicze. Miasto zyskało nowy obiekt kulturalny, w którym obecnie funkcjonuje Kinoteatr Harmonia i Centrum Informacji Turystycznej zarządzane przez Miejskie Centrum Kultury w Nowym Mieście Lubawskim.

Góra Zamkowa była przed wiekami elementem siły dawnych włodarzy Drohiczyna, którymi na przemian byli książęta ruscy, litewscy i mazowieccy. Właśnie dlatego gród był przez wieki przedmiotem politycznych rozgrywek i dynastycznych sporów. Na wałach drohiczyńskiej twierdzy rozpoczynały się wzloty i upadki świetności książąt i władców.  Dzisiaj Góra Zamkowa to punkt widokowy na niezwykle malowniczą dolinę rzeki Bug. Po dawnym drohickim zamku, który wznosił się na tym miejscu przed wiekami, nie pozostał żaden ślad. Prace archeologiczne prowadzone w 2012 r. pozwoliły odkryć zarys jego kamiennych fundamentów. Na szczycie góry znajduje się obelisk wzniesiony w X rocznicę odzyskania niepodległości przez  Polskę. Góra Zamkowa była również plenerem w wielu znanych polskich filmach. Andrzej Wajda kręcił tutaj m.in. "Kronikę wypadków miłosnych" oraz "Panny z Wilka".

Drewniany kościół w Nowej Bystrzycy powstał w 1726 r. w miejscu, w którym wcześniej znajdowała się niemal stuletnia kaplica pogrzebowa. Świątynia znajduje się na cmentarzu w centrum wsi na niewielkim wzniesieniu. W drugiej połowie XIX w. kościół gruntownie odnowiono, przebudowano i wzmocniono chór muzyczny. Kolejne prace modernizacyjne wykonywano jeszcze kilkakrotnie w XX i na początku XXI w. Kościół ten wykonany został z drewna w konstrukcji zrębowej, na kamiennej podmurówce. Budowla jest orientowana i posiada prezbiterium, zakrystię oraz nawę na jednej osi. Nad nawą znajduje się sygnaturka kryta baniastym hełmem z latarnią. Czterospadowy dach kryty jest gontem. Na chórze muzycznym znajdują się organy z ręcznym miechem. Na uwagę zasługuje ołtarz główny z ok. 1710 r. z figurą Matki Boskiej z Dzieciątkiem oraz rzeźbami Marii i Jakuba. Kościół zdobi również neorenesansowa chrzcielnica i ambona oraz liczne ludowe obrazy i rzeźby.

Historia tramwaju konnego kursującego  na rasie Mrozy – Rudka w latach 1902-1967 związana jest z budową szpitala w Rudce, który powstał w związku z rozszerzającą się w 1898 r. epidemią gruźlicy. Wybitny lekarz bakteriolog doktor Teodor Dunin zaapelował wówczas o utworzenie specjalistycznego szpitala, w którym chorzy mogliby dochodzić do zdrowia. W 1902 r. ruszyła budowa szpitala, który znajdował się kilka kilometrów od stacji kolejowej, na której wyładowywano przywożone pociągiem z Warszawy materiały budowlane. Aby ułatwić ich transport do Rudki, położono tory pod kolejkę. Pierwsi pacjenci pojawili się w Rudce 29 listopada 1908 r. Tego dnia po raz pierwszy, zamiast materiałów budowlanych, tramwaj konny przewiózł ludzi. Kolejka kursowała sześć razy dziennie przez 59 lat, a po raz ostatni odjechała w 1967 r. Na początku XXI wieku postanowiono odbudować tramwaj konny. Uzyskano dotację, odtworzono szlak, położono podkłady, wykonano replikę wagonu i zamontowano szyny na trasie liczącej niecałe 2 km. 28 października 2011 r.  tramwaj konny powrócił do Mrozów.

UWAGA! Znaczek dostępny w sprzedaży poprzez system rezerwacyjny tramwaju >> link >> oraz oddzielnie z odbiorem w siedzibie GOSiR w Mrozach >> link >> w dni robocze od 8:00 do 16:00 lub po wcześniejszym umówieniu telefonicznym do godz. 21:30 oraz w soboty od 10:00 do 14:00 jak również w tramwaju w dniu kursowania.

Muzeum w Raciborzu mieści się w XIV wiecznym budynku pokościelnym, należącym w przeszłości do zgromadzenia sióstr dominikanek. Oficjalne otwarcie muzeum miało miejsce 4 grudnia 1927 r. Pierwsze ekspozycje prezentowały m.in. zbiory naczyń cynowych, szklanych i porcelanowych, militariów, rzeźby i malarstwa sakralnego, ksiąg i przedmiotów liturgicznych, zabytki archeologiczne i etnograficzne. Od roku 1938 r. muzeum zajęło całą powierzchnię dawnego kościoła pod wezwaniem Św. Ducha. Podczas wojny znaczna część zbiorów muzealnych uległa zniszczeniu lub zagubieniu. Po zakończeniu II wojny światowej rozpoczęto na nowo organizację muzeum. Po 1948 roku wystawiennictwo obejmowało kulturę ludową ziemi raciborskiej, sztukę średniowieczną, rzemiosło artystyczne, militaria oraz zabytki Starożytnego Egiptu. Dzisiejsze muzeum mieści się w trzech obiektach. W dawnym kościele ss. Dominikanek eksponowane są wystawy stałe i czasowe. Przy ul. Chopina 12 prezentowane są wystawy stałe. Jest tu również biblioteka muzealna oraz magazyny ze zbiorami. Administrację placówki ulokowano w budynku przy ul. Rzeźniczej 15. Muzeum w Raciborzu jest jednym z najstarszych i najbogatszych w eksponaty muzeów na Śląsku.

Osada neolityczna w Kopcu to swego rodzaju wehikuł czasu, który pozwoli turystom przenieść się do epoki neolitu i poznać życie ludzi wówczas zamieszkujących te tereny. Budowę rekonstrukcji osady rozpoczęto w 2018 roku. Po dwóch latach  udało się zrekonstruować 7 obiektów znanych z wykopalisk oraz 7 obiektów w stylu panującej epoki. W sumie w osadzie otoczonej szczelnie plecionkami i palisadą znajduje się 14 obiektów sprzed 5500 lat. Wkrótce teren ten zamieszkały również zwierzęta, a  towarzyszą im ludzie w lnianych strojach zajmując się hodowlą, tkactwem, rybołówstwem, myślistwem czy garncarstwem. Zwiedzający osadę pozna nie tylko zajęcia jakimi trudnił się człowiek neolityczny, ale też  sposoby wytwarzania i posługiwania się ówczesnymi narzędziami. Na przykładzie istniejących obiektów dowie się jak budowano neolityczne osady, gdzie przechowywano żywność i jak ją zdobywano. Osada neolityczna w Kopcu to tętniące życiem miejsce, w którym w łatwy i przyjemny sposób poznasz historię człowieka na ziemiach Polskich.

Schron przeciwatomowy w Kaliszu powstał prawdopodobnie pod koniec lat 50. XX wieku. W 1962 r. na pewno już istniał. Nie zachowały się żadne dokumenty dotyczące budowy, a przynajmniej nic na ten temat nie wiadomo. Wiadomo natomiast, że miejsce to w razie ataku atomowego miało być schronieniem dla najważniejszych oficjeli w Kaliszu. Schron miał być centrum dowodzenia i z niego miały być koordynowane działa dotyczące Kalisza i całego byłego województwa kaliskiego. Schron wyposażono w pomieszczenia operacyjne i urządzenia gwarantujące niezależne funkcjonowanie obiektu jak system filtrowo-wentylacyjny, agregaty prądotwórcze, centrala łączności, system kanalizacyjny, niezależne ujęcie wody pitnej czy system centralnego ogrzewania. Powierzchnia schronu to ok. 500 m kw. Swego czasu był to jeden z pilniej strzeżonych obiektów w mieście, mimo że o obecności podziemnej budowli nie świadczyło więcej niż obecność wjazdu oraz dwa szyby wentylacyjne wystające ponad trawnik. Mimo upływu lat schron wraz z wyposażeniem zachował się w doskonałym stanie.

Muzeum Słowińskiego Parku Narodowego w Czołpinie znajduje się w zabytkowej „Osadzie Latarników” z 1871 r. W skład osady wchodzą cztery budynki: największy budynek mieszczący w przeszłości mieszkania, dawna stodoła, budynek gospodarczy i mały budynek wykorzystywany przez latarników jako miejsce pracy. Ekspozycja Muzeum prezentuje walory krajobrazu Wybrzeża Słowińskiego, tj. wartości przyrodnicze, jak i wartości kulturowe Regionu. Ekspozycja stała Muzeum znajduje się w głównym budynku, jest wyposażona w nowoczesne środki przekazu m. in. projekcje holograficzne, 3D, technologię Virtual Reality. Zwiedzanie ekspozycji umożliwiają audioprzewodniki z opcją dostosowaną do wieku odbiorcy, w 3 wersjach językowych. Muzeum jest przystosowane dla osób z niepełnosprawnością ruchu, wzroku, słuchu. Ekspozycja czasowa znajduje się w historycznej stodole, w której prezentowane są m.in. legendy związane z obszarem Słowińskiego Parku Narodowego.

Dąb szypułkowy rosnący w miejscowości Przybudki w gminie Narew, stoi na skraju Puszczy Białowieskiej i jednocześnie na granicy między historycznym Wielkim Księstwem Litewskim i Królestwem Polskim. Wiek dębu oszacowano na około 400 lat. Drzewo to ma 13 m wysokość i prawie 700 cm obwodu na wysokości 130 cm od podstawy. Od roku 2001 jest zarejestrowany jako pomnik przyrody o numerze 1379. Janusz Korbel nadał mu miano Dunin, na cześć białoruskiego poety i dramaturga Wincentego Dunina Marcinkiewicza. Dąb stał się inspiracją dla wielu artystów. Jego wizerunek ozdobił m.in. okładkę płyty „Scenariusz”, folkowego zespołu Hoyraky, znalazł się na kilku obrazach, w tym Marka Sapiołki „Dąb w Przybudkach”, a nawet trafił na ekrany kin całego świata, w amerykańsko-polskim filmie fabularnym „Nazywam się Sara” (My name is Sara) z 2019 roku. W 2021 roku został zgłoszony przez Agnieszkę Aleksiejczuk i Tomasza Niechodę w konkursie na Europejskie Drzewo Roku. Po wygraniu eliminacji krajowych, z wynikiem 7380 głosów, zmierzył się z najpiękniejszymi drzewami Europy. W lutym 2022 na Strażnika Puszczy zagłosowało aż 179 317 osób z całego świata, w wyniku czego dąb uzyskał zaszczytny tytuł Europejskiego Drzewa Roku 2022 deklasując pozostałych rywali.

Rynek Główny w Krakowie powstał po lokacji miasta w 1257 r. w oparciu o regularną siatkę mierniczą. W XIII w. powstały w obrębie rynku pierwsze obiekty murowane: Sukiennice, Kramy Bogate. W kolejnym stuleciu powstała większość kamienic, ratusz oraz Waga Wielka. W okresie od początku XIV do XVIII w. poszczególne fragmenty rynku nosiły oddzielne nazwy, pochodzące zwykle od rodzaju prowadzonego handlu np.: „Kurzy targ” „Targ solny”, „Targ węglowy”, „Rynek ołowny”, lub od grupy handlujących np. „Żydowski targ”. Przez rynek przebiega główny trakt komunikacyjny średniowiecznego Krakowa znany jako Droga Królewska wiodąca od Bramy Floriańskiej przez Stare Miasto na Zamek Królewski na Wawelu. Rynek Główny w Krakowie przez wieki był najważniejszą częścią miasta. Tutaj odprawiane były najważniejsze uroczystości monarsze. Na rynku przysięgę narodowi złożył Tadeusz Kościuszko, rozpoczynając powstanie kościuszkowskie. Tutaj wraz z oddziałami Księstwa Warszawskiego wkroczył książę Józef Poniatowski, a w Sukiennicach odbywały się bale na cześć Napoleona.

Bazylika Mariacka powstała pod koniec XIII w. na fundamentach wcześniejszego kościoła romańskiego. Gotycka świątynia została konsekrowana około 1320 roku, ale jeszcze przez długi czas kościół był przebudowywany. Kościół Mariacki to świątynia trójnawowa, z wysoką nawą główną i niższymi nawami bocznymi oraz korpusem przykrytym sklepieniem krzyżowo-żebrowym. Północna wieża kościoła została podwyższona i przystosowana do pełnienia funkcji strażnicy miejskiej. To z niej codziennie o pełnej godzinie rozbrzmiewa hejnał grany od 13 lutego 1838 r. Wieża w 1478 r. nakryta została charakterystycznym wielobocznym hełmem, a w 1666 r. ozdobiona została koroną maryjną. Wnętrze bazyliki zdobi m.in. ołtarz główny wyrzeźbiony przez Wita Stwosza. W oknach bazyliki zachowały się witraże wykonane przez Stanisława Wyspiańskiego oraz Józefa Mehofera. Ci sami artyści byli twórcami polichromii, którą według projektu Jana Matejki wykonano w bazylice w XIX w. Na uwagę zasługuje także barokowa kruchta osłaniająca wejście do kościoła nawiązująca do Kaplicy Grobu Pańskiego w Jerozolimie.

Znajdująca się na końcu ul. Floriańskiej Brama Floriańska jest pozostałością dawnych murów miejskich i jedną z ośmiu krakowskich bram obronnych. Powstała na przełomie XIII i XIV w., a w źródłach historycznych pojawia się w 1307 r. Budowla ta zbudowana została na planie zbliżonym do kwadratu. Brama ma formę wysokiej, bo liczącej 34 metry wieży kamiennej. Znajduje się w niej otwór przejazdowy o ostrołukowym sklepieniu. Niegdyś otwór ten od strony miasta zabezpieczały wrota, natomiast od zewnątrz krata. Nad wejściem od strony miasta znajduje się płaskorzeźba z XVIII w. przedstawiająca św. Floriana. Od strony Plant widnieje płaskorzeźba orła piastowskiego wykonana przez Zygmunta Langmana według projektu Jana Matejki. Przez wieki brama opierała się przeciwnościom. Trzykrotnie zagrażała jej rozbiórka, najpierw w XIX, a później na początku XX w. Obecnie, podobnie jak przed wiekami, Brama Floriańska jest jednym z symboli miasta.

Krakowski Barbakan jest najbardziej na północ wysuniętą częścią dawnych fortyfikacji miejskich Krakowa. Budowla powstała w ostatnich latach XV w. w obawie przed najazdem wołosko-tureckim zagrażającym Krakowowi. Sam król Polski Jan Olbracht położył kamień węgielny pod budowę Barbakanu. Ta obronna budowla w stylu gotyckim, została zbudowana na planie niepełnego koła. Niegdyś Barbakan był połączony z Bramą Floriańską specjalną szyją. Jego średnica wewnątrz murów to nieco ponad 24 metry, a średnica zewnętrzna sięga 30 metrów. Z zewnątrz otaczała go półkolista fosa o szerokości 26 m i głębokości dochodzącej do 3-5 metrów. Barbakan był najmocniejszym elementem rozbudowywanych przez wieki fortyfikacji miasta Krakowa. Miał cztery kondygnacje strzelnic rozmieszczonych w układzie szachownicy. Było ich 130 i zostały one przystosowane do użycia ręcznej broni palnej. Nadrzędną funkcją Barbakanu była obrona dostępu do Arsenału Miejskiego. Dziś obiekt ten znajduje się pod opieką Muzeum Historycznego Miasta Krakowa i jest udostępniany zwiedzającym.

Pałac Biskupi w Krakowie jest zaraz po Wawelu największym pałacem krakowskim. Znajdujący się przy ulicy Franciszkańskiej 3 pałac, to siedziba kurii metropolitalnej, a od końca XIV wieku także biskupów krakowskich. Pierwsze wzmianki o tej rezydencji pochodzą z końca XIV w.  Pałac uległ znacznym zniszczeniom w lipcu 1850 roku, kiedy Kraków nawiedził wielki pożar. Pałac został odbudowany dopiero w latach 1865–1868, a później jeszcze kilka razy był restaurowany. Dziś ma kształt nadany w XIX wieku z zachowaniem fragmentów renesansowych i barokowych. W pałacu od 1964 roku, aż do roku 1978 mieszkał biskup Karol Wojtyła. Późniejszy papież zatrzymywał się w pałacu, a stojąc w oknie nad bramą wjazdową, nieoficjalnie spotykał się ze zgromadzonymi wiernymi. Te spotkania stały się tradycją papieskich pielgrzymek, a okno na Franciszkańskiej 3 swoistym symbolem. Także po śmierci Jana Pawła II okno papieskie jest symbolem przypominającym o papieżu Polaku. Pod oknem organizowane są koncerty, a w rocznice związane z papieżem okno ozdabiane jest białymi i żółtymi kwiatami. 

U stóp Wzgórza Wawelskiego od strony Wisły znajduje się pieczara. Kilkanaście metrów przed nią na niewielkim placu stoi figura ziejącego ogniem legendarnego Smoka Wawelskiego. Autorem rzeźby wykonanej z brązu w 1969 r. jest Bronisław Chromy. W 1972 r. rzeźbę ustawiono nieopodal wylotu ze Smoczej Jamy, choć pierwotnie smok miał być częściowo zanurzony w wodach Wisły. Rok później wewnątrz rzeźby zamontowana została instalacja gazowa, dzięki której co trzy minuty smok zieje prawdziwym ogniem. Pierwsze wzmianki o smoku mieszkającym pod Wawelem można znaleźć w średniowiecznych kronikach Wincentego Kadłubka, Jana Długosza i kilku innych kronikarzy. W XX wieku  legendę o smoku upowszechniono i dzięki temu dziś Smocza Jama i Smok Wawelski to jedne z największych atrakcji turystycznych Krakowa.

Podziemna Trasa Turystyczna im. prof. Feliksa Zalewskiego. To jedna z najstarszych podziemnych tras turystycznych w Polsce. Została zlokalizowana w rozległych podziemiach kamienicy Rynek 14,  tzw. kamienicy Rydzikowej z początku XVII w., prezentującej najlepiej zachowany typ kamienicy jarosławskiej. Trasa składa się z oryginalnych podziemnych komór i korytarzy obudowanych cegłą. Nie jest to jednak przestrzeń jednolita. Mury kryją w sobie wiele niespodzianek. Do ich budowy wykorzystano charakterystyczną, widoczną w wielu miejscach, zaprawę lessową. Także stosowana tutaj cegła to m.in. oryginalna palcówka. O bardziej współczesnym pochodzeniu niektórych fragmentów, świadczą cegły znakowane herbem górniczym. Jej długość wynosi około 150 m, przy różnicy poziomów sięgającej do 8,5 m. Atrakcja została otwarta w 1984 r. z inicjatywy zespołu naukowego z Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie, który w 2 poł. XX w. starał się zapobiec waleniu się kamienic na jarosławskim rynku, największej katastrofie budowlanej w powojennej Polsce.

Parafia św. Michała Archanioła w Kwilczu erygowana została już w XIII w. W 1766 r. obok istniejącego drewnianego kościoła wzniesiono budowlę murowaną. Fundatorami nowego kościoła byli bracia Kwileccy: Franciszek Antoni — kasztelan kaliski, Adam — kasztelan przemęcki i Jan — kasztelan międzyrzecki. Kościół ukończono w 1782 r. Świątynia posiada trzyprzęsłową nawę z przylegającym do niej prezbiterium. Od zachodu do kościoła w latach 1792-93 dobudowana została czworokątna wieża dwukondygnacyjna zwieńczona hełmem. We wnętrzu wykończonym w stylu Ludwika XVI znajduje się m.in. ołtarz główny z rzeźbą św. Michała Archanioła z przełomu XVII i XVIII w., dwa ołtarze boczne: jeden z obrazem Matki Boskiej z Dzieciątkiem, drugi zaś z barokowym krucyfiksem i rzeźbą Matki Boskiej Bolesnej i św. Jana Ewangelisty. Na uwagę zasługuje również ambona z sylwetkami aniołów podtrzymujących tablicę Dziesięciorga Przykazań, chrzcielnica ze sceną Chrztu Chrystusa oraz cztery nagrobki członków rodziny Kwileckich.

Zespół pałacowy w Kwilczu obejmuje oficyny i budynki gospodarcze, a także przyległy do nich od wschodu park krajobrazowy. Sam pałac powstał w 1828 r. według projektu berlińskiego architekta Karla Friedricha Schinkla. Budowla na planie prostokąta posadowiona została na kamienno-ceglanym fundamencie i wzniesiona z cegły. Piętrowy, ale podpiwniczony pałac ma cechy neorenesansowe. Od frontu znajduje się płytki pseudoryzalit, a od ogrodu prostokątny ryzalit z zadaszonym tarasem wspartym na ozdobnej, drewnianej konstrukcji. Elewacje ozdobiono delikatnym boniowaniem i gzymsami. Okna parteru duże, natomiast okna piętra mniejsze, ujęte profilowanymi obramowaniami. W pomieszczeniach pałacu, na piętrze mieściły się pierwotnie pokoje mieszkalne. Na parterze znajdowały się hall, salon, biblioteka oraz jadalnia. Po 1945 r. majątek przejął skarb państwa. Przez wiele lat mieścił się tu kombinat PGR, po którego upadku pałac niszczał. Dopiero w 2013 r. majątek został odzyskany przez spadkobierców przedwojennych właścicieli, którzy stopniowo przywracają mu dawną świetność.

Zespół osadniczy Tumu-Łęczycy to unikalny przykład miejsca, w którym przeszłość historyczna otwiera się przed nami, odsłaniając tajemnice średniowiecznych ziem polskich i pokazując obok siebie Polskę drewnianą i murowaną. Grodzisko w Tumie jest najstarszym elementem średniowiecznej Łęczycy. To pozostałość wczesnośredniowiecznego grodu, czyli miejsca obronnego, a zarazem lokalnego centrum administracyjnego w czasach dynastii Piastów. Gród wzniesiono na planie owalu. Otoczony był potrójnym pierścieniem wałów obronnych i fos zasilanych wodami Bzury. Gród łęczycki był potężną warownią ze zbrojną załogą, a także centralnym ośrodkiem władzy świeckiej w państwie Piastów. Badania archeologiczne pozwoliły ustalić poszczególne fazy rozbudowy grodu, który szczególną rolę zyskał w czasach rozbicia dzielnicowego,  a swoje znaczenie utracił w momencie lokacji miasta i budowy zamku po drugiej stronie Bzury.

Na skraju Repeckiego Parku, w zalesionej dolinie Dramy na terenie gminy Zbrosławice znajdują się wrota do podziemnego świata. Portal Wylotu Głębokiej Sztolni Fryderyk znany jest pod potoczną nazwą Brama Gwarków. Budowla powstała w 1834 r. z bloków piaskowca. Nadano jej kształt neoklasycznego portalu. Ostrołukowe pole nad bramą, czyli tzw. tympanon wypełniono napisem z nazwą TIEFE FRIEDRICH STOLLN. Niżej wykuto datę rozpoczęcia budowy – 1821, zaś w spojeniu łuku otworu portalu skrzyżowane trzonkami perlik i żelazko. Od wyglądu ważniejsza jest jednak funkcja. Pracujące w pruskich podziemiach pierwsze maszyny parowe nie nadążały z odwadnianiem. Postanowiono więc wydrążyć podziemny system. To właśnie w tym miejscu wody sztolniowe opuszczają podziemia i poprzez tzw. roznos (sztuczne koryto) wpływają kilkaset metrów dalej do rzeki Dramy. W 2017 r. obiekt wpisano na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Odrestaurowana w 2020 r. brama jest także metą wędrówki czerwonym szlakiem.

Jednym z obiektów związanych z krajobrazem Góry św. Anny jest Pomnik Czynu Powstańczego. Wzniesiono go w 1955 r. według projektu Xawerego Dunikowskiego, krakowskiego rzeźbiarza, malarza i pedagoga. Wybudowany został on w miejscu, w którym przed II wojną światową stało mauzoleum nazistowskie. Historia niemieckiego mauzoleum kończy się w 1945 roku, kiedy to został wysadzony w powietrze. Na jego miejscu wybudowano obecny obiekt nawiązujący do III Powstania Śląskiego. Pomnik Czynu Powstańczego składa się z czterech potężnych filarów zwieńczonych granitowymi belami. Przedstawia on otwarty dom śląski z symbolicznym ogniskiem domowym – zniczem. Na zniczu znajdują się polskie odznaczenia bojowe: Śląski Krzyż Powstańczy i Order Krzyża Grunwaldu. Na granitowym podeście,  stoją cztery dwumetrowe rzeźby figuralne przedstawiające śląskie społeczeństwo: kobietę z dzieckiem, hutnika, górnika i rolnika. Pod architrawem pomnik ozdobiony jest elementami fauny i flory oraz symbolami pracy. Zewnętrzne ściany pylonów pokryte są płaskorzeźbami i ołowiowymi rytami, które przedstawiają w skrócie historię Śląska i walkę jego ludu.

Góra św. Anny, o wysokości 407 m n.p.m., jest największym wzniesieniem Masywu Chełmskiego na Wyżynie Śląskiej. Przed milionami lat była czynnym wulkanem, który ukształtował teren i wzbogacił go geologicznie. Dziś na szczycie góry wznosi się Sanktuarium św. Anny Samotrzeciej. Na ołtarzu głównym kościoła utrzymanego w stylu barokowym postawiono figurkę św. Anny, czczonej od wieków jako patronkę rodzin, matek, babć i wdów. Malowidła na suficie nawiązują do życia św. Anny. Określenie „Samotrzecia” interpretuje się jako „We troje razem”, albowiem wykonana z drewna lipowego figura przedstawia trzy postacie: św. Annę trzymającą na lewej ręce swoją córkę Maryję oraz na prawej swojego wnuka Pana Jezusa. „Sama jest trzecia”, jakby na drugim planie. Opiekę nad Sanktuarium sprawują franciszkanie wrocławskiej prowincji św. Jadwigi Zakonu Braci Mniejszych. Oprócz kościoła do kompleksu sakralnego należy również klasztor, Rajski Plac otoczony krużgankami, Grota Lurdzka, zespół kaplic kalwaryjskich, muzeum misyjne oraz Dom Pielgrzyma.

Pomysłodawcą i twórcą pierścienia z krzemieniem pasiastym, który znajduje się w Sandomierzu, zaledwie kilka kroków od jedynego ocalałego skrzydła dawnego klasztoru o.o. Dominikanów, jest Cezary Łutowicz. Mistrz złotnictwa jest związany z Sandomierzem już  ponad 50 lat.  Jako pierwszy w 1972 roku wprowadził krzemień pasiasty do polskich oraz światowych salonów jubilerskich dla klientów, którzy docenili wartość tej niesamowitej biżuterii. Autorowi tej instalacji zależało aby zarówno mieszkańcy jak i odwiedzający miasto turyści mieli możliwość dotknąć, sfotografować ten „optymistyczny kamień”, który można spotkać praktycznie na każdym kroku naszego urokliwego miasta. Ponadto jest to kolejna promocja miasta znanego jako „Światowa Stolica Krzemienia Pasiastego".