Lista znaczków

Zamek w Gosławicach zbudowany został w latach 1418-1426 z inicjatywy jednego z największych dyplomatów epoki jagiellońskiej, biskupa Andrzeja Łaskarzyca herbu Godzięba. Pracował on między innymi dla królowej Jadwigi i króla Władysława Jagiełły, był uczestnikiem soboru w Konstancji, przedstawicielem Polski w procesach z Krzyżakami. Zamek wzniesiono na wąskim, piaszczystym półwyspie, otoczonym wodami jeziora i bagnami, dostępny był tylko od strony wschodniej, od której mur jest najgrubszy. Odkryte na zamku ślady obozowiska kultury łużyckiej dowodzą, że miejsce to było odwiedzane, a może i zamieszkałe od 2,5 tys. lat. Budowla reprezentuje nowy na ówczesne czasy typ nizinnego, bezwieżowego zamku, przystosowanego już do użycia artylerii, o czym świadczą zachowane w murze wschodnim gniazda działowe. Został zniszczony w okresie potopu szwedzkiego. W 1772 r. obiekt trafił w ręce Jadwigi Łąckiej, a później rodu Kwileckich. Od 1986 roku udostępniony jest zwiedzającym, jako siedziba Muzeum Okręgowego w Koninie, a jego mury stanowią ochronę dla ekspozycji archeologicznych i historycznych związanych z Koninem i regionem. Znajdują się tu również wyjątkowe zbiory biżuterii XIX i XX-wiecznej,  zachwycająca kolekcja lamp oraz galeria, w której prezentowane jest polskie malarstwo. Niewątpliwym rarytasem dla pasjonatów jest gabinet numizmatyczny.

W Ruszkowie pod Kołem u schyłku XVIII w. wybudowano dwór założony na planie prostokąta z gankiem wspartym na drewnianych słupach. Dwutraktowy budynek z sienią na osi posiadał łamany dach z naczółkami pokryty gontem. Charakterystyczną cechą dworu były ściany kondygnacji piętra wykonane techniką szkieletową. W 2 połowie XIX w. został częściowo przebudowany – zmieniono kwadratowy ganek, zamknięto go ścianami; powstał przez to doświetlony dwoma ostrołukowymi oknami przedsionek, a kondygnacja piętra uzyskała dzięki temu niewielki taras. W 1998 r. na zlecenie Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków wykonano jego inwentaryzację, a dwa lata później odtworzono go w Gosławicach. Obecnie prezentowana jest tu ekspozycja zatytułowana „Dwór polski”. Na parterze w amfiladzie znalazły się następujące pomieszczenia: kredens, jadalnia, salon, gabinet, sypialnia, garderoba. Na piętrze wszystkie pomieszczenia posiadają oddzielne wejścia z korytarza. Znajdują się tam: pokój gościnny, pokój guwernantki oraz buduar. W dworku nie ma kuchni, była ona zlokalizowana w nieodtworzonej oficynie. Pomieszczenia ogrzewane były przy pomocy pieców kaflowych. Źródłem ciepła dla pomieszczeń szczytowych usytuowanych na piętrze były kominki.

Murowany, czterokondygnacyjny spichlerz został wybudowany w stylu klasycystycznym w 1938 roku. Wraz z zamkiem, gorzelnią i budynkami gospodarczymi stanowił część założenia dworskiego rozparcelowanego po 1945 r. i zagospodarowany przez Państwowe Zakłady Zbożowe. Zniszczoną konstrukcję wewnętrzną (drewniane stropy, schody, dach) przebudowano i zastąpiono betonową. Muzeum Okręgowe przejęło budynek w styczniu 1995 r., w tym samym roku rozpoczęła się jego adaptacja na cele muzealne. Obecnie w budynku znajduje się muzealna maskotka, czyli słoń leśny, który żył na tym obszarze około 100 tys. lat temu. Zwiedzający mogą zobaczyć jeden z najbardziej kompletnych i największych w Europie szkieletów oraz model w skali 1: 1 odtwarzający prawdopodobny wygląd zwierzęcia. Na wystawach prezentowane są również kości innych wymarłych roślinożerców, takich jak mamut, nosorożec włochaty, tur czy nosorożec Merck. Przyjemnością jest również spacer po ogrodzie utrzymanym w stylu romantycznym,a kolejną atrakcją jest bezpośrednie sąsiedztwo jeziora Gosławskiego, które ze względu na swoją wyjątkowo wysoką temperaturę, również w okresie zimowym, przyciąga bardzo rzadkie gatunki ptactwa i jest przez to gratką dla ornitologów.

Jarociński ratusz, będący wizytówką miasta, jako jeden z nielicznych w Wielkopolsce posiada arkadowe podcienia. Stojący na środku rynku obiekt jest budynkiem o dwóch kondygnacjach, wzniesionym na planie kwadratu. Stanął tu staraniem dziedzica Franciszka Radolińskiego w latach 1799-1804. Obecna budowla różni się zasadniczo od tej pierwotnej. W ratuszu mieściły się dawniej pomieszczenia izby policyjnej, sądowej, szynk, więzienie, szkoła, czy nawet protestancka kaplica. Dziś znajdują się tu Biblioteka Publiczna, Jarocińskie Centrum Informacji o Regionie, Muzeum Regionalne oraz Urząd Stanu Cywilnego. Swoją siedzibę ma tu również Rada Miejska.

Spichlerz Polskiego Rocka to unikatowe muzeum w Polsce, otwarte w 2014 r. Nowoczesna i multimedialna ekspozycja ukazuje ponad czterdziestoletnią historię festiwalu w Jarocinie oraz genezę polskiej muzyki rockowej w kraju. Zewsząd płynie muzyka. Wystawa zlokalizowana została w budynku dawnego spichlerza zbożowego pochodzącego z przełomu XVIII i XIX w., który usytuowany jest w centrum miasta, przy drodze krajowej Poznań-Kalisz. Zwiedzający obejrzeć mogą tu bogatą dokumentację fotograficzną, oryginalne nagrania filmowe z koncertów, czy też pamiątki po polskich muzykach. Spichlerz to również miejsce, gdzie gromadzi się materiały z historii polskiego rocka, oraz gdzie odbywają się przedsięwzięcia kulturalne: koncerty, prelekcje, wernisaże, promocje książek, debaty, czy pokazy filmowe.

Pomnik glana w Jarocinie nawiązuje do festiwalowych tradycji miasta. Ciężkie, skórzane buty noszone były m.in. przez punków, licznie odwiedzających Jarocin podczas imprez rockowych. Kultowy but został odsłonięty 15 lipca 2011 r., w pierwszy dzień festiwalowy. Znajduje się przy zbiegu ulic Św. Ducha i Wojska Polskiego, nieopodal parku. Pomysłodawczynią pomnika była artystka i animatorka kultury Felicja Pawlicka, tragicznie zmarła w 2010 r. Pomysł, ku jej pamięci, zrealizowali znajomi oraz przyjaciele. Rzeźbę wykonali Jakub Bogatko i Małgorzata Kruk. But ma ponad 2 metry wysokości i waży ok. 200 kg. Wykonany został z żywic epoksydowych. Tradycją już stało się przyozdabianie go kolorowymi sznurowadłami. Pomnik glana jest też ulubionym miejscem odnajdywanym przez turystów, którzy chętnie się przy nim fotografują. Mniejszą parę glanów znajdziemy również na jarocińskim rynku, tuż przy wylocie ulicy Wrocławskiej.

Kościół św. Mikołaja w Kaliszu został wybudowany w stylu gotyckim i ufundowany przez księcia Bolesława Pobożnego, i jego małżonkę w latach 1253 – 1257. Jest to tym samym najstarszy kościół w Kaliszu. Do godności kolegiaty zakonnej kościół św. Mikołaja wyniesiony zostaje w 1441 roku. Na przestrzeni wieków świątynia wielokrotnie była przebudowywana, a dodatkowo kilkakrotnie nękana przez pożary. Gruntowny remont kościoła przeprowadzono w 1869 roku, a fundusze na ten cel zgromadzono z obowiązkowych składek zarządzonych przez władze miasta. Katedra w Kaliszu jest świątynią trójnawową z kaplicą wybudowaną w stylu neogotyckim. W kaplicy tej znajdują się witraże i polichromia wykonane w latach 1909-1912 przez Włodzimierza Tetmajera. Godny uwagi jest także ołtarz Pięciu Krzyży z centralnie umieszczonym barokowym krucyfiksem. We wnętrzu kościoła zachwycają także witraże przedstawiające m.in. św. Kingę, św. Kazimierza, królewicza, św. Franciszka z Asyżu, św. Augustyna, św. Józefa oraz św. Tomasza z Akwinu. W ołtarzu głównym wzniesionym w 1662 roku znajdował się niegdyś obraz  Petera Paula Rubensa pt.”Zdjęcie Chrystusa z Krzyża”, który niestety ukradziono w roku 1973. W 1992 roku kościół św. Mikołaja został podniesiony przez Jana Pawła II do rangi katedry Diecezji Kaliskiej.

Budynek dworu w Rudnikach pochodzący z XIX-wieku został przebudowany w 1925 roku przez ówczesnych właścicieli- Ruczyńskich. Miał on nawiązywać do najlepszych polskich tradycji. Nowi właściciele rudnickiego majątku chcieli nadać mu prawdziwie polskiego charakteru. Dlatego też nawiązali do bardzo popularnego przed I wojną światową kostiumu narodowego w jego nieco bardziej stonowanej, klasycystycznej wersji. W środkowej części elewacji frontowej zaprojektowano okazały portyk, wraz z szerokimi schodami prowadzącymi na poziom wysoko posadowionego parteru. Portyk wsparty jest na czterech kolumnach o gładkich trzonach i jońskich kapitelach, a zwieńczony trójkątnym naczółkiem z półkolistym oknem w środkowym polu. Budowlę otacza okazały park ze starymi gatunkami drzew. Obecnie, od lat siedemdziesiątych XX wieku w dworze swą siedzibę ma Szkoła Podstawowa im. Andrzeja i Władysława Niegolewskich w Rudnikach.

UWAGA! Istnieje możliwość zwiedzenia dworu. W tym celu należy się skontaktować z sekretariatem szkoły (tel. 614477240)

Staromiejski układ urbanistyczny Rawicza to najciekawsze i największe założenie urbanistyczne wśród nowożytnych miast wielkopolskich. Składają się na nie w zasadzie trzy układy, przy czym pierwszy ściśle związany jest z powstaniem Rawicza w 1638 roku. Powstające od podstaw miasto ufundował Adam Olbracht. Przy budowie sięgnięto po koncepcje urbanistyczne stosowane w miastach zachodniej Europy. Zastosowano nowoczesne formy planowania dążące do geometryzacji planu, odchodząc od układu średniowiecznego opierającego się na owalu. Centralny punkt tego układu nadal stanowił rynek, od którego odchodziły krzyżujące się pod kątem prostym ulice, tworzące kwartały mieszkalne. Cały układ ma zarys krzyża z rynkiem w miejscu przecięcia ramion, z dwiema ulicami wychodzącymi z każdego narożnika oraz po jednej ulicy przecinającej dłuższe ściany rynku. Drugi układ związany jest z Janem z Bnina Opalińskim – kolejnym właścicielem Rawicza. To za jego czasów powstał tzw. Nowy Rynek znajdujący się poza granicami ówczesnego miasta, które wtedy właśnie zostało obwarowane wałami ziemnymi i fosą. Kolejne zmiany urbanistyczne wprowadzono za czasów Jana Kazimierza Sapiehy i wtedy też połączono oba poprzednie układy tworząc równoleżnikową oś miasta i przesuwając linię umocnień na wschód, zachowując dotychczasowy układ szachownicowy. W tej formie Rawicz pozostał do czasów współczesnych, a w 1956 roku układ ten został wpisany do rejestru zabytków. 

Badania opłacalności wydobycia soli na tym terenie prowadzone były już przed II wojną światową, przez profesora Edwarda Janczewskiego. Próbne wiercenia wykonano podczas wojny i zaraz po niej, co potwierdziło, że w okolicach Kłodawy pokłady soli są na tyle duże, by opłacała się ich eksploatacja. Ten największy wysad na Niżu Polskim miał 26 km długości, a szerokość w największym miejscu dochodziła do 2 km. Eksploatację soli rozpoczęto w roku 1956. Przy kopalni czynna jest Kłodawska Podziemna Trasa Turystyczna. Turyści mogą tu wysłuchać ciekawych prelekcji na temat wydobycia soli oraz przeżyć zjazd windą, z prędkością 6 m/s. Prędkość ta jest przede wszystkim podyktowana głębokością na jaką winda sprowadza turystów - ponieważ jest to najgłębsza na świecie podziemna trasa turystyczna, sięgająca aż 600 m wgłąb ziemi. Oglądanie na takiej głębokości wyeksploatowanych komór solnych, maszyn górniczych, wizyta w kaplicy św. Kingi, czy sali widowiskowej mieszczącej 500 osób robi wrażenie na najbardziej wytrawnych turystach.

Sanktuarium św. Józefa w Kaliszu to historyczna kolegiata. Pierwszy kościół powstał tutaj jeszcze w XIII wieku. Dzięki fundacji arcybiskupa Bogorii Skotnickiego w 1353 roku rozpoczęła się przebudowa starego kościoła. Gotycki kościół przetrwał do 1783 roku kiedy to częściowo zawaliły się fragmenty świątyni. Zniszczona część kolegiaty została odbudowana w roku 1792 roku. Kult  św. Józefa związany jest z kaliskim kościołem  od 1670 roku. Wtedy to za przyczyną św. Józefa, miał zostać uzdrowiony chłop pochodzący z miejscowości Szulec. W dowód wdzięczności za uzdrowienie ufundował on obraz Świętej Rodziny, umieszczając go w kolegiacie. Kult św. Józefa rozwinął się w XVII i XVIII wieku, a jego wzmocnienie miało miejsce po II wojnie światowej za sprawą cudownego ocalenia księży – więźniów obozu w Dachau oraz po późniejszej wizycie w kaliskim sanktuarium papieża Jana Pawła II w 1997 roku. W sanktuarium przez stulecia zgromadzono wiele cennych zabytków sztuki sakralnej. Jednym z nich jest malowany na płótnie obraz Świętej Rodziny, zwany obrazem św. Józefa Kaliskiego. Godnymi uwagi są tutejsze ołtarze, zabytkowe stalle oraz wiele zabytkowych relikwiarzy i relikwii. Sanktuarium co roku odwiedza ponad 200 tys. pielgrzymów, którzy przybywają tu z terenu całego kraju.

Pierwszy, drewniany teatr w Kaliszu wybudowano z inicjatywy Wojciecha Bogusławskiego w 1801 roku.  Po 16 latach pozostający w opłakanym stanie budynek rozebrano. W latach 30. XIX wieku nad brzegiem Prosny stworzono scenę letnią, którą następnie władze okupiły i poddały remontowi tworząc nowoczesną salę teatralną.  W  1858 roku również i to miejsce zostało zniszczone, a bezpośrednią tego przyczyną był pożar, który doszczętnie strawił budynek. Starania o reaktywację teatru w Kaliszu trwały jednak nadal i ostatecznie 100 lat po powstaniu pierwszego teatru Bogusławskiego, w 1900 roku powstał okazały,  neorenesansowym budynek. Nie przetrwał on jednak I wojny światowej zostając zniszczonym przez wojska pruskie. W 1920 roku wmurowano kamień węgielny pod budowę obecnego teatru, zaprojektowanego przez Czesława Przybylskiego. Do użytku budynek oddano w 1936 roku i wtedy też patronem  ówczesnego Teatru Miejskiego został Wojciech Bogusławski. W 1979 roku budynek teatru został wpisany do rejestru zabytków, a dziś jest jednym z bardziej rozpoznawalnych budynków Kalisza. 

Dworzec kolejowy w Nowych Skalmierzycach jest jego wizytówką i perłą architektoniczną. Zaliczany do grona najpiękniejszych dworców w Polsce zachwyca ilością detali i kunsztem wykonania. Monumentalny dworzec w neogotyckim stylu zaprojektowany został przez Fridricha Bluncka jako dworzec graniczny, symbol pruskiej potęgi, wzniesiony w ciągu zaledwie 11 miesięcy. Uruchomiono go w 1906 roku, dziesięć lat po otwarciu pierwszego skalmierzyckiego dworca. Perony po jego jednej stronie przeznaczone były do obsługi pociągów niemieckich, po drugiej – do rosyjskich. Na dworcu mieściły się m.in. restauracja, dwie poczekalnie, jedna dla pasażerów I i II klasy oraz druga dla podróżnych III i IV klasy, sala odpraw celnych, kasy biletowe, pokoje gościnne i apartamenty książęce. Podwójny dworzec funkcjonował bardzo krótko, swe strategiczne znaczenie zaczął tracić z chwilą wybuchu I wojny światowej. W okresie międzywojennym wnętrze dworca przebudowano urządzając w nim przestrzeń biurową i hale fabryczno-magazynowe. W latach 50. pomieszczenia górnych kondygnacji zaadaptowano na świetlicę oraz siedzibę licznych organizacji. W latach 90., w związku z upadkiem transportu kolejowego, dworzec obsługiwał coraz mniejszą ilość pociągów i zaczął niszczeć. Ratunkiem dla powstrzymania tego procesu stało się przejęcie obiektu w 2015 roku przez samorząd Gminy i Miasta Nowe Skalmierzyce, który czyni starania, by przywrócić mu dawny blask.

Kościół p.w. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Opatówku jest jedną z najbardziej charakterystycznych budowli Opatówka. W 1370 roku z fundacji arcybiskupa Jarosława Bogorii Skotnickiego wybudowano murowany kościół w stylu gotyckim. Świątynia ta była budowlą jednonawową i otrzymała wezwanie św. Doroty. W XIX wieku dobra opatóweckie przejął gen. Józef Zajączek, który od 1817 roku prowadził przebudowę kościoła, który otoczony został kolumnadą, a nad wejściem wybudowano wieżę. Kolejna przebudowa świątyni rozpoczęła się w 1905 roku. Konsekracja kościoła nastąpiła 26 czerwca 1912 roku i od tej chwili świątynia nosi obecne wezwanie. Zachowany do dzisiaj kościół w stylu neogotyckim posiada dwie wieże od strony wschodniej i jedną znajdującą się nad prezbiterium od strony zachodniej.  Zachodnia wieża jest pozostałością poprzedniego kościoła, a nawiązaniem do poprzedniej budowli są także półkolumny otaczające zewnętrzne mury. W trójnawowej świątyni w prezbiterium na uwagę zasługuje drewniany ołtarz, w którym znajduje się rzeźba Najświętszego Serca Pana Jezusa. Powyżej umieszczona jest figura Matki Boskiej, natomiast po obu stronach figury Jezusa znajdują się postacie patronów Polski: św. Stanisława z mieczem oraz św. Wojciecha z tekstem Bogurodzicy i pastorałem. Ozdobą kościoła są również liczne witraże, polichromia w prezbiterium, a także ambona z płaskorzeźbami czterech ewangelistów.

Budynek przy ul. Łaziennej powstał w 1825 r. Pierwotnie mieścił kaplice i sale musztry dla Korpusu Kadetów. Po powstaniu listopadowym w opuszczonym budynku organizowano koncerty, bale i przedstawienia teatralne goszczących nad Prosną trup aktorskich. Tutaj można było wysłuchać wirtuozów skrzypiec i fortepianu, zapraszanych przez Kaliskie Towarzystwo Muzyczne. Po odzyskaniu niepodległości budynek zajęło wojsko polskie. Wnętrze zaadoptowano na salę widowiskową i oficerskie kasyno. W 1964 r. w gmachu utworzono Kaliski Dom Kultury. Dziesięć lat później, po utworzeniu województwa kaliskiego, popularny „kadek” przemianowano na Wojewódzki Dom Kultury. Ten ostatni w 1989 r. stał się Centrum Kultury i Sztuki – Instytucją Kultury Samorządu Województwa Wielkopolskiego.

Pałac myśliwski w Antoninie zaprojektowany został w 1820 roku, a wybudowano go w latach 1822 – 1824. Cały obiekt wpisuje się w nurt architektury klasycystycznej. Wokół pałacu znajduje się piękny park krajobrazowy. Antoni Henryk Radziwiłł zapraszał do niego, na letnie koncerty, młodego pianistę i kompozytora – Fryderyka Chopina, który przebywał w pałacu dwukrotnie. W 1979 roku, po kompleksowej renowacji, Pałac decyzją ministra kultury, przekazano Wojewódzkiemu Domowi Kultury w Kaliszu, obecnie noszącemu nazwę Centrum Kultury i Sztuki. Obecnie w pałacu organizowane są coroczne imprezy. Najważniejsze z nich to: Międzynarodowy Festiwal "Chopin w barwach jesieni", koncerty rocznicowe oraz Konfrontacje Chopinowskie i Letnie Festiwale Muzyczne. Sprawiły one, że w Antoninie gościło wielu laureatów prestiżowych konkursów międzynarodowych.

Ostrowska Synagoga wzniesiona została w latach 1857-1860. Kamień węgielny wmurowano 7 kwietnia 1857, wmurowania dokonał rabin z Kępna Mojżesz Stössel.  Autorem projektu był mistrz murarski Moritz Landé. Została pobudowana w Śródmieściu, przy ul. Raszkowskiej 21, na północnym skraju dawnej dzielnicy żydowskiej. Należy do najpiękniejszych w Europie tego typu obiektów, wybudowanych w stylu mauretańskim. Po nieznacznych uzupełnieniach formy, dokonanych w 1913 roku, obiekt ten uzyskał kształt architektoniczny, który dotrwał do czasów obecnych. W czasie II wojny światowej Niemcy zlokalizowali w budynku magazyn alkoholu i żywności. Po wojnie pełniła również rolę sklepu meblowego.   W latach 2009-2011 obiekt poddano gruntownej renowacji.  Od 6 października 2011 roku Forum Synagoga działa  jako integralna część Ostrowskiego Centrum Kultury, Samorządowej Instytucji Kultury. Od 1988 roku wpisana do rejestru zabytków

Ratusz w Grodzisku Wielkopolskim usytuowany jest pośrodku Starego Rynku. Trzykondygnacyjny budynek z połowy XIX wieku mieści się w samym sercu najstarszej części miasta.  Potężny dwupiętrowy ratusz przyciąga nie tylko zewnętrznymi walorami, ale także bogatą architekturą wnętrza, która stawia  go w rzędzie najbardziej reprezentacyjnych gmachów samorządowych w regionie. Ratusz został uszkodzony podczas nalotu hitlerowskich bombowców w dniu wyzwolenia miasta 27 stycznia 1945 roku i odbudowany dwa lata później. Kolejny, generalny remont przeprowadzono w latach 1996-1998. Budynek otrzymał wówczas wieżyczkę, która dopełnia jego wyglądu. Od tego czasu, każdego dnia, w samo południe, z ratusza rozbrzmiewa hejnał miasta, skomponowany przez dawnego kapelmistrza Grodziskiej Orkiestry Dętej Stanisława Słowińskiego. Życie miasta od niepamiętnych czasów skupiało się wokół ratusza. To tutaj rajcowie, członkowie cechów omawiali swoje sprawy. Corocznie odbywały się wybory władz miejskich. Dziś, ratusz miejski jest siedzibą władz samorządowych gminy.

Studnia Ojca Bernarda jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych symboli miasta. Początkowo, wodę ze studni czerpano za pomocą żurawia. W drugiej połowie XIX wieku studnia otrzymała stylową drewnianą obudowę. Zabytkowa studnia na Starym Rynku, przez całe wieki przynosiła znaczne zyski miastu i dzierżawiącym ją piwowarom. Przez setki lat, wokół niej narodziło się wiele historii z pogranicza legend, magii i cudów. Jedno nie ulega wątpliwości - z grodziską studnią nierozerwalnie łączy się postać ojca Bernarda z Wąbrzeźna (1575-1603), skromnego zakonnika pełniącego posługę w oddalonym o 50 km opactwie benedyktynów w Lubiniu. Cuda, które - jak głosi legenda - działy się w mieście za jego przyczyną, wciąż żyją w sercach mieszkańców i trwać będą  - w co mocno wierzymy - przez kolejne pokolenia. W 2009 roku, przy studni stanęła rzeźba ojca Bernarda. Od razu też, narodziła się nowa legenda głosząca, że "...kto potrze dzban, który zakonnik trzyma w ręku, zapewni sobie zdrowie, szczęście i wieczną miłość...". Wnętrze zabytkowej studni zobaczyć można dzięki przeszkleniu oraz podświetleniu jednej ze ścian zabudowy.

W połowie 1904 roku rozpoczęła się budowa gmachu Starostwa Powiatowego. Budynek wzniesiono w 1905 roku, w stylu neogotyckim, na gruntach po klasztorze bernardyńskim, który władze Grodziska rozebrały w 1904 roku. Funkcje administracyjne pełniono w budynku do 1932 r., kiedy to zlikwidowano powiat grodziski. W latach 1940-1945 budynek stał się siedzibą landrata niemieckiego. Po wojnie budynek przeznaczono na mieszkania komunalne, dokonując licznych przeróbek zewnętrznych, jak i wewnętrznych. Zamurowano główne wejście od wschodu, a skwer przed budynkiem włączono do terenu Liceum Ogólnokształcącego. Dziś wejście do budynku jest od ul. Żwirki i Wigury. W 1990 r., do budynku powróciła administracja państwowa - funkcjonowanie rozpoczął Urząd Rejonowy w Grodzisku Wielkopolskim. Zlokalizowanie w Grodzisku siedziby rejonu miało ogromne znaczenie dla powołania przyszłego powiatu grodziskiego. Ustawa z dnia 24 lipca 1998 roku wprowadziła trójstopniowy podział administracyjny kraju. Wśród utworzonych powiatów znalazł się również powiat grodziski, który do dziś ma siedzibę przy ulicy Żwirki i Wigury 1.

Budowę Średzkiej Kolei Powiatowej rozpoczęto w 1898 roku od stworzenia jej poznańskiego odcinka. Równocześnie budowano linię wąskotorową o rozstawie szyn 1000 mm łączącą Kobylepole ze Środą Wielkopolską. uruchomienie kolei nastąpiło 23.06.1902 roku i od razu inwestycja ta przyniosła spore zyski. 1 maja 1910 roku otwarto kolejną linię wąskotorową Środa-Zaniemyśl. W szczytowym okresie sieć Średzkiej Kolei Powiatowej liczyła 118 km długości, przy czym 107 km to linie wąskotorowe. Wybuch II wojny światowej oraz późniejsze przemiany ustrojowe poważnie zaszkodziły średzkiej kolei. W 1952 roku podjęto decyzję o zmianie rozstawu szyn na 750 mm, a prace z tym związane zakończono dwa lata później. Wkrótce na torach średzkiej kolei pojawił się nowy tabor, który trafił tu albo prosto z fabryk, albo z już istniejących lub likwidowanych kolei w Polsce. Od połowy lat 70. także tutaj miało miejsce likwidowanie przewozów towarowych, a kres komunikacji pasażerskiej nastąpił w czerwcu 2001 roku. 9 lat później kolejka znów stała się własnością powiatu przyjmując swoją historyczną nazwę. W 2014 roku kolej ponownie zamknięto jednak już w 2016 roku wznowiono kursowanie pociągów. Dziś Średzka Kolej Powiatowa to przewozy turystyczne, ale też kolejowa historia, którą można poznać choćby w sali muzealnej czy na lokalnym dworcu. Wśród licznych eksponatów zgromadzonych w sali muzealnej znajdują się elementy umundurowania, zdjęcia, mapy, archiwalne rozkłady jazdy i wiele innych przedmiotów składających się na historię ponad 100 lat działalności ŚKP.

Pierwsze wzmianki o miejscowości Prusim, pochodzą z 1386 r., kiedy została założona przez rodzinę Prusimskich. Rodzina ta najdłużej władała tą ziemią. W 1788 r. Prusim przeszedł w posiadanie rodziny Wilkońskich, polskiej rodziny szlacheckiej, a w 1790 r. został kupiony przez gen. Roberta Taylora, którego wnuk został odznaczony orderem Virtutti Militari. W 1840r. majątek przeszedł w ręce niemieckiej rodziny von Reiche, która również stała się właścicielem majątku w Rozbitku, położonego 3 km stąd. Po wojnie majątek w Prusimiu został znacjonalizowany, a w 2004r. wrócił w posiadanie prywatnych właścicieli. Herb, który znajduje się nad wejściem głównym do Dworu, to herb rodziny Von Reiche. Prace budowlane związane z odbudową folwarku rozpoczęły się w lipcu 2009r, a wielkie otwarcie nastąpiło 30 lipca 2010r. Co ważne budynki w Olandii po renowacji nawiązują swoją formą do kształtu jaki uzyskały w XIX w., w czasie, kiedy Prusim był własnością niemieckiej rodziny Von Reiche zarządzającej majątkiem aż do końca II wojny światowej.

Ciekawa historia odbudowywanego wiatraka sięga 1754 roku, w którym w miejscowości Przysiołek Sowa (dziś Władysławowo) został wybudowany w pierwotnej wersji. W 1930 roku odbudowano go na bazie innego zakupionego Paltraka z miejscowości Noć, zbudowanego pierwotnie w okolicach Jeziora Gopło w 1880. Wiatrak z Noci był wcześniej wykorzystywany na Jeziorze Gopło, jako pływający młyn. Krążył na barce po okolicznych wsiach i był wykorzystywany przez miejscowych rolników do mielenia zboża. Jego zasadniczą częścią są obracane wiatrem śmigi (czyli skrzydła), które z kolei wprawiają w ruch urządzenia do mielenia ziarna. Paltrak, w odróżnieniu od wiatraka typu holenderskiego, którego tylko górna część jest ruchoma, obraca się w kierunku wiatru w całości. Wiatrak stoi na podstawie o wymiarach 7x7 m. Wraz ze śmigami (skrzydłami) ma 18,9 m wysokości. Bez śmigów 12,6 m. Same śmigi mają rozpiętość 18 m. Znajdują się w nim trzy kondygnacje. Na jego wybudowanie potrzeba było około 70 metrów sześciennych drewna. We wnętrzu znajdzie miejsce muzeum młynarstwa, które ma być kolejną atrakcją regionu. Jest wizytówką nie tylko pobliskiej Olandii w Prusimiu, ale i całej Krainy 100 Jezior.

Jedna z atrakcji hotelu- skansenu "Olandia" - zabytkowy 160 letni wiatrak typu "Holender".  Ciekawostką jest, że to jeden z dwóch wiatraków typu Holender w Polsce. Przeniesiony z Niegocina k/Mławy. W czerwcu 2012 roku odbyła się translokacja zabytkowego wiatraka typu "Holender". Rozbiórka rozpoczęła się w Niegocinie koło Mławy. Ma ośmiokątną podstawę, trzy piętra, blisko 13 metrów wysokości i średnicę 6 metrów przy nasadzie. Historia tego wiatraka sięga 1860 roku. Po II wojnie światowej, w 1947 roku trafił do Niegocina pod Mławą. W 1962 roku zarejestrowano go jako zabytek. Z Niegocina trafił właśnie do Olandii. Znajdował się więc na szlaku wędrówki osadników olenderskich między XVI a XVIII wiekiem z Żuław Wiślanych, aż do Puszczy Noteckiej. Olenderski Holender przebył więc dokładnie taką samą drogę, jak niegdyś osadnicy olenderscy na nasz teren. Dziś po translokacji wiatrak stoi w centralnym miejscu Olandii, cieszy oczy turystów i jest znakiem rozpoznawczym sierakowsko-międzychodzkiej krainy.

Muzeum Powstańców Wielkopolskich im. Gen. Józefa Dowbora Muśnickiego w Lusowie gromadzi dokumenty, mapy, zdjęcia, sztandary, mundury, militaria, modele i inne pamiątki dotyczące Powstania Wielkopolskiego, Powstańców oraz żołnierzy Wojsk Wielkopolskich. Szczególny zbiór stanowią eksponaty związane z osobą gen. Józefa Dowbora Muśnickiego, który mieszkał w Lusowie w latach 1919-1937. Muzeum kultywuje także pamięć córek Generała: Janiny Lewandowskiej (z domu Dowbor Muśnickiej), jedynej kobiety zamordowanej w Katyniu oraz Agnieszki Dowbor Muśnickiej, zamordowanej przez Niemców w Palmirach. Na pobliskim cmentarzu znajduje się grób, w którym pochowano gen. Józefa Dowbora Muśnickiego, jego żonę oraz czaszkę Janiny. W innej części wsi znajduje się zabytkowy kościół i pałac, w którym mieszkał Generał i jego rodzina.