Lista znaczków

Rotunda Romańska na Górze Zamkowej jest najstarszym i najcenniejszym zabytkiem Ziemi Cieszyńskiej. Zbudowana w l połowie XI wieku z miejscowego kamienia łamanego. Przez szereg lat była kaplicą grodową pod wezwaniem św. Mikołaja. W drugiej połowie XIV wieku poddana przebudowie w stylu gotyckim, czego śladem są zachowane do dziś ostrołukowe otwory okienne oraz ślady polichromii na łuku tęczowym. Jako jeden z najstarszych zabytków budownictwa polskiego, została uwieczniona na obecnym banknocie polskim o nominale 20 zł. Wizerunek rotundy umieszczony jest na odwrocie banknotu. Kamienna wieża została zbudowana na rzucie kwadratu jako fragment systemu obronnego gotyckiego zamku książęcego w XII lub XIII wieku. Nadbudowana została w 2 poł. XIV wieku i ozdobiona narożnymi tarczami herbowymi z orłem piastowskim. Pod koniec XV wieku ponownie nadbudowana o kolejną kondygnację z hurdycjami i blankowaniem wykonanymi z cegły. Całość nakryta była wysokim dachem namiotowym. W połowie XIX wieku poddana remontowi, po którym uzyskała obecny kształt. W XIX wieku była również wieżą zegarową, z zachowanym do dziś mechanizmem. Jest też ulubionym i bardzo ciekawym punktem widokowym na miasto oraz otaczające góry i pogórze.

W XV w. książę cieszyński Kazimierz II sprzedał cieszyńskim mieszczanom dwa domy leżące przy placu targowym i polecił wystawić na ich miejscu nowy ratusz. Obecny gmach stoi w miejscu późnogotyckiego budynku drewniano-murowanego z wieżą i zegarem. Losy cieszyńskiego ratusza wyznaczały liczne pożary nawiedzające miasto. Obecny wygląd zawdzięcza przebudowie po ostatnim w jego dziejach pożarze w 1836r. Odbudowany został w 1845r. wg projektu Józefa Kornhausela oraz Andrzeja Kenta, którzy nadali mu klasycystyczną elewację. W 1906 roku magistrat przyłączył przystający do ratusza gmach, którego salę rozpraw zamieniono na salę obrad. Pięknym akcentem zdobniczym Sali jest przebiegający pod sufitem okólny fryz Albina Prokopa złożony z tarcz herbowych szlachty cieszyńskiej oraz godeł działających w mieście cechów. Sala została też wyposażona w bogato zdobioną drewnianą boazerię , odrzwia, secesyjne piece - kominki oraz szafkowy zegar. Uroczystego jej otwarcia dokonał cesarz Franciszek Józef I. Piękną Salę Sesyjną można zwiedzać z przewodnikiem. Latem 1984 roku wyremontowano znajdującą się w złym stanie wieżę ratuszową. Do bani wieży włożono dokumenty zawierające informacje o remoncie wieży, dane o Cieszynie, kalendarium dziejów Cieszyna w XIX i XX w., fotografie, plany miasta, książki o Cieszynie oraz 44 monety. W południe rozlega się z wieży hejnał skomponowany z okazji 1150-lecia legendarnego założenia Cieszyna, na melodię piosenki „Helo, Helo, Helenko….

Chata Grabowa to prywatne schronisko turystyczne, położone na północno-wschodnim stoku góry Grabowej w Beskidzie Śląskim tuż przy szlaku z Brennej na Stary Goroń. Budynek schroniska wykonany jest z drewnianych bali, dzięki czemu zachował wyjątkowy klimat beskidzkiej chaty. Obecne schronisko funkcjonuje od 2015 roku i jest efektem ciężkiej pracy nowych właścicieli, którzy gruntownie wyremontowali poprzedni budynek. Wcześniej w tym miejscu znajdowało się schronisko zarządzane przez PSS Społem, które chatę odkupiło od prywatnego właściciela. Z czasem jednak budynek przeszedł w ręce prywatne i w ten oto sposób doczekał się rewitalizacji. Z okolic Chaty Grabowej rozciąga się piękny widok na Trzy Kopce Wiślańskie (810 m n.p.m,), Równicę (885 m n.p.m), Czantorię (995 m n.p.m), osiedle Świniorka (ok. 700 m n.p.m) i Halę Jaworową.

Na północno – wschodnim stoku Grabowej, nieopodal Brennej znajduje się tematyczny "Ogród Bajek", w którym głównymi gospodarzami są postacie z legend i podań z regionu Beskidu Śląskiego. Teren ogrodu podzielony został na cztery strefy-żywioły: ognia, powietrza, wody i ziemi. Każdemu z żywiołów przyporządkowano poszczególne postacie z demonologi słowiańskiej takie jak: Swaróg, Raróg, Radogost, Światowid, Dziewanna, Kupała, Południca, Domowoj, Dworowoj, Skarbnik, Utopiec, 3 rusałki i Płanetnik. Ogród ten to idealne miejsce dla dzieci i dorosłych w przepięknym magicznym otoczeniu, gdzie nie usłyszycie warkotu przejeżdżających samochodów i gwaru ulicy. Jest za to piękna polana, las gdzie wolno szmera górski potok i piękny widok na panoramę Czantorii.

Bielsko-Biała to malowniczo położone śląsko-małopolskie dwumiasto u podnóży gór. Na miasto składa się śląskie Bielsko i małopolska Biała, które zostały połączone w 1951 roku. Układ urbanistyczny średniowiecznego wzgórza zamkowego w Bielsku nie zmienił się od XIII wieku, dzięki czemu na Rynku stykają się najważniejsze ulice dawnego grodu obronno-kupieckiego na wschodniej granicy Śląska Cieszyńskiego. Na płycie Rynku znajduje się fontanna Neptuna, charakterystyczna kapliczka/figurka Jana Nepomucena oraz odsłonięte zabytkowe mury dawnej wagi miejskiej i studnia. Przy Rynku oraz w jego najbliższym otoczeniu są malownicze uliczki, dawne mury miejskie z basztą. Ulice rozchodzą się promieniście od Rynku, a co bardzo ciekawe – mniej więcej co 100 m dystansu od płyty Rynku zabudowa jest młodsza o 100 lat. Na Rynku i wzgórzu zamkowym możemy podziwiać architekturę średniowiecza (są kamienice z XV w., a Zamek Sułkowskich jest największym i najstarszym budynkiem zabytkowym miasta), natomiast w dolinie rzeki Białej – piękne secesyjne XIX-wieczne kamienice tzw. Małego Wiednia.

Katedra św. Mikołaja w Bielsku-Białej to najważniejszy kościół diecezji Bielsko-Żywieckiej znajdujący się na wzgórzu zamkowym zabytkowej starówki Bielska, 70 m od Rynku (znaczek no. 177). Początki katedry sięgają XIII wieku, kiedy to zabudowywano wzgórze na wschodniej granicy Śląska Cieszyńskiego z Małopolską. Najstarsze elementy murowanej budowli pochodzą z XV wieku. Kościół po licznych przebudowach uzyskał bogatą i skomplikowaną bryłę, w której wzrok przykuwa wysoka na 61 m wieża. Wnętrza kościoła należą do typowych dla Śląska Cieszyńskiego, bowiem obecny charakter uzyskały w wyniku rekonstrukcji i prac restauratorskich przywracających XIX-wieczne polichromie. Jednym z ważniejszych zabytków jest łaskami słynący obraz przywieziony z Tokaju przez płk Teodora Sułkowskiego, a także oryginał XIX-wiecznej figury św. Jana Nepomucena, której kopia znajduje się na Rynku.

Trzy Kopce Wiślańskie (810 m n.p.m.) dawniej znane jako Malinka – szczyt w paśmie Równicy w Beskidzie Śląskim. Nazwa góry pochodzi od jej położenia na styku granic administracyjnych trzech miejscowości czyli Ustronia, Brennej i Wisły. Niegdyś by oznaczyć w terenie przebieg granic administracyjnych zaznaczano granice bądź to zakosami na korze drzew, bądź właśnie kopcami układanymi z kamieni. Przymiotnik "Wiślańskie" dodano w celu odróżnienia góry od innych Trzech Kopców znajdujących się w niedalekiej okolicy. Ze szczytu Trzech Kopców Wiślańskich rozpościera się widok m.in. na Skrzyczne (1257 m n.p.m.) , Kotarz (974 m n.p.m.) , Grabową (905 m n.p.m.), Orłową (813 m n.p.m.), Równicę (884 m n.p.m.) czy Czantorię (995 m n.p.m.). Na północnym zboczu góry znajduje się prywatne schronisko górskie „Telesforówka” oferujące miejsca noclegowe i bufet.

Schronisko „Soszów” położone jest tuż przy granicy polsko – czeskiej na zachód od Wisły w siodle pomiędzy Wielkim i Małym Soszowem,  bezpośrednio przy szlaku turystycznym Czantoria-Stożek . Powstało w 1932 roku, a wybudował je Paweł Polok, który w tym czasie prowadził tutaj prywatne schronisko. W późniejszych latach obiekt prowadziła córka Poloka, Anna wraz z mężem Janem Gajdzicą. Na początku II wojny światowej Gajdzica został wywieziony na przymusowe roboty, a w 1944 roku powołano go do niemieckiej armii, skąd zdezerterował, by do końca wojny pozostawać w ukryciu. Wykorzystując nieobecność gospodarza zabrzański Beskiden-Verein wymusił na żonie Gajdzicy dzierżawę obiektu, który później próbowano także bezskutecznie przejąć i pozbyć się dotychczasowych właścicieli. Po wojnie schronisko rozbudowano, natomiast w 1947 roku utworzono w nim stację turystyczną Oddziału Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego w Cieszynie. W 1979 roku obiekt ponownie przeszedł w prywatne ręce. Obecnie Schronisko posiada 33 miejsca noclegowe. W jego pobliżu znajduje się górna stacja kolejki linowej i narciarskie szlaki zjazdowe.

Trójstyk granic Polski, Słowacji i Czech znajduje się w miejscowości Jaworzynka w przysiółku Trzycatek w Beskidzie Śląskim. Miejsce zbiegu granic znajduje się w głębokim na 8 metrów i szerokim na 34 metry jarze, dnem którego płynie strumień o nazwie Wawrzaczowy Potok. Ze względu na trudno dostępne położenie miejsca styku granic na dnie potoku tylko zaznaczono ten punkt, natomiast w odległości kilkunastu metrów od niego, na terytorium każdego z krajów umieszczono granitowe obeliski z nazwą i herbem kraju. Same obeliski mają po 215 cm wysokości, a każdy z nich waży ok. 800 kg. Wyznaczają one wierzchołki trójkąta równoramiennego, na planie którego posadowiony jest okrąg wyznaczający w swoim środku punkt styku granic. Trójstyk w Jaworzynce powstał w 1993 roku po rozpadzie Czechosłowacji. Dwa lata później pojawiły się w tym miejscu pierwsze dwa granitowe obeliski, a następnie dołączył do nich także ten po słowackiej stronie trójstyku. Lokalną ciekawostkę stanowi także przepływający dnem wąwozu strumień, który w zależności od państwa na terenie którego przepływa nosi nazwę Wawrzaczowy Potok (PL), Kubankowski Potok (CZ) lub Potok Gorylów  (SK).

Zamek Mirów został zbudowany w czasach Kazimierza Wielkiego około połowy XIV w. Początkowo warownię tworzyła kamienna strażnica podległa pod pobliski Zamek Bobolice, która wraz z nim wchodziła w skład systemu obronnego znanego dziś jako „Orle Gniazda”. Strażnicę bardzo szybko rozbudowano do rozmiarów zamku. Pod koniec XIV wieku Zamek Mirów stał się własnością Krystyna z Koziegłów, z czasem przechodząc w ręce kolejnych rycerskich rodów. zamek bardzo ucierpiał podczas „potopu szwedzkiego” kiedy zniszczono znaczną część murów. Mimo podjętych przez właścicieli prac remontowych powoli popadał w ruinę. Obecnie nie jest możliwe zwiedzanie wnętrza zamku, który ze względu na zagrożenie jakie stwarza dla turystów, musiał zostać ogrodzony. Docelowo Zamek Mirów zostanie udostępniony dla ruchu turystycznego.

Czeladź – miasto i gmina w południowo-zachodniej Polsce, w województwie śląskim, w powiecie będzińskim, położona w Zagłębiu Dąbrowskim, nad rzeką Brynicą, w centrum Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego. Jest najstarszym miastem powiatu będzińskiego oraz całego Zagłębia Dąbrowskiego, prawa miejskie otrzymało w XIII w.

Żar to szczyt w Beskidzie Małym wznoszący się na wysokość 761 m. n.p.m. Zachodnie stoki Żaru opadają do Jeziora Międzybrodzkiego. Ze szczytu rozciągają się malownicze widoki na Kotlinę Żywiecką z Jeziorem Żywieckim oraz na wznoszące się nad nimi szczyty Beskidu Żywieckiego i Beskidu Śląskiego, z kolei na północy widać  Pogórze Śląskie z licznymi miastami i kominami zakładów przemysłowych. U stóp góry od 1936 roku znajduje się szybowcowe lotnisko obecnie znane jako  Górska Szkoła Szybowcowa „Żar”. Na szczyt góry można wjechać wybudowaną w 2004 roku koleją linowo-terenową. Na szczycie od 1979 roku znajduje się zbiornik wodny elektrowni szczytowo-pompowej Porąbka – Żar. Zbiornik ma 650 metrów długości oraz 250 metrów szerokości i jest najwyżej w Polsce położonym zbiornikiem wodnym tego typu.

Jest to kolej linowo-terenowa położona na południowym stoku Góry Żar. Powstała na torach dawnego wyciągu szybowcowego. Kiedy funkcjonująca w tym miejscu  dowiedziała się o modernizacji kolejki na Gubałówce  zaproponowała przeniesienie starego taboru do Międzybrodzia Żywieckiego. 16 sierpnia 2003 przystąpiono do realizacji inwestycji, która zakończyła się po 130 dniach udostępniając kolejkę do ruchu turystycznego 14 lutego 2004 roku. Operatorem kolei są Polskie Koleje Linowe S.A. Jest to kolej jednotorowa, z mijanką pośrodku trasy. Przewozy obsługiwane są przez dwa wagony poruszające się wahadłowo. Kolejka między stacją dolną i górną na długości 1334 metrów pokonuje 304 metry różnicy poziomów.  W ciągu godziny kolejka jest w stanie przewieźć ok. 1200 pasażerów.

Murowana kaplica w Czernichowie pochodzi prawdopodobnie z XVIII wieku. Zbudowana została na planie prostokąta. Wejście do kapliczki chroni prostokątny okap, nad którym znajduje się zaokrąglony szczyt. Zarówno okap jak i dach są kryte gontem. We wnętrzu kapliczki znajduje się współczesna figura Matki Bożej. Tuż obok kaplicy stoi zbudowana w XIX wieku drewniana dzwonnica. Posadowiona ona została na planie kwadratu, a zbudowana w konstrukcji słupowej. Ściany dzwonnicy oszalowane deskami, pochylają się do środka. Nad wejściem w niewielkiej wnęce znajduje się miejsce na kapliczkę z figurą Matki Bożej. Dzwonnica zwieńczona jest gontowym dachem z latarnią z dachem namiotowym zakończonym krzyżem. Dawniej dzwonnica miała różnorakie zastosowanie. Dźwięk dzwonu wzywał wiernych do modlitwy, ale też jak sądzono odpędzał burze, wzywał też do gaszenia pożarów, a także żegnał zmarłych. Oryginalny dzwon w 1941 roku zarekwirowali Niemcy. Tuż po wojnie dzwon odtworzono z fragmentów innego dzwonu przesłanego do wsi przez jej mieszkańca wysiedlonego na przymusowe roboty do Niemiec. Po remoncie dzwonnicy w 2004 roku dzwon powrócił na pierwotne miejsce.

Elektrownia Porąbka-Żar jest drugą co do wielkości elektrownią szczytowo-pompową w Polsce i jedyną w kraju elektrownią podziemną. Myśl o budowie tego typu elektrowni zrodziła się jeszcze przed wojną, a jednym z pierwszych pomysłodawców był nadzorujący jej budowę Gabriel Narutowicz, późniejszy prezydent II RP. Roboty przygotowawcze rozpoczęto w roku 1969. Zbudowano osiedle mieszkaniowe dla pracowników budowy i przyszłych pracowników elektrowni. Zabudowa objęła 16 domów jednorodzinnych, 3 bloki ośmiorodzinne i 4 hotele robotnicze dla 500 pracowników. W 1970 rozpoczęto właściwe prace górnicze, które zwieńczono ostatecznym odbiorem elektrowni w 1979 roku. Elektrownia na górze Żar składa się ze zbiornika górnego mieszczącego 2 mln m3 wody, sztolni upadowych, którymi woda przemieszcza się do komory elektrowni wydrążonej w skałach. Komora ma 27 m szerokości, 40 m wysokości i 125 m długości i znajduje się 300 metrów poniżej zbiornika górnego. Za nią znajdują się sztolnie odprowadzające wodę i komora uderzeń, a na samym końcu zbiornik dolny, którym jest sztuczne Jezioro Międzybrodzkie. Z niego dwoma szybami woda ponownie pompowana jest do zbiornika górnego, skąd z kolei ponownie opada wprowadzając w ruch turbiny produkujące energię elektryczną.

Koronka koniakowska to technika ręcznego szydełkowania z nici tzw. kordonku. Ten rodzaj koronki, nie powstaje w żadnym innym regionie Polski, ani świata, a zajmują się nią kobiety z trzech wsi składających się na tzw. Trójwieś Beskidzką czyli Istebnej, Jaworzynki i Koniakowa. Naukę „heklowania” bo taką nazwę nosi w Koniakowie szydełkowanie, rozpoczęto w miejscowych szkołach pod koniec XIX wieku. Umiejętność ich wyrobu posiadają niemal wszystkie starsze i młodsze kobiety. „Heklowanie” koronek koniakowskich jest przekazywane z pokolenia na pokolenie. Początkowo koronki wykorzystywane były do wyrobu czółek i siatek do czepców jednak z czasem stosowano je także do wyrobu ozdób, a także bielizny.  Koniakowskie koronki posiadają swój specyficzny charakter, a ich istotą są motywy roślinne często wzbogacone elementami geometrycznymi.  Każdy motyw jest wykonywany oddzielnie, a dopiero później zostają ze sobą połączone. Koronki powstają ręcznie i są wykonywane najczęściej z białych lub kremowych nici w 100% bawełnianych. Koniakowskie koronki znane są i podziwiane na całym świecie, a ta piękna dziedzina twórczości ludowej jest w Koniakowie nadal żywa.

Otwarte w 2008 r. w dworku Krasińskich z inicjatywy władz gminy. Nowopowstała placówka podlega bezpośrednio UG w Janowie oraz Ministrowi Kultury i Dziedzictwa Narodowego. W 2008 r. roku funkcje jej dyrektora objął Andrzej Kuźma. Po wojnie w dworku Krasińskich mieszkali m. in. nauczyciele Technikum Rolniczego, które działało w sąsiednim pałacu Raczyńskich. Następnie istniało tu Muzeum Biograficzne. Po 2007 r. obiekt był w dość złym stanie. Ostatecznie Muzeum Częstochowskie zwróciło dworek skarbowi państwa, a ten przekazał go w użytkowanie samorządowi terytorialnemu (2007 r.). Po tym fakcie gmina wyremontowała dworek i otworzyła w nim Muzeum regionalne.

Skansen znajdujący się na terenie Wojewódzkiego Parku Kultury i Wypoczynku im. gen. Jerzego Ziętka, nieopodal Stadionu Śląskiego i Centrum Handlowego AKS. Park etnograficzny posiada blisko 70 zabytkowych drewnianych obiektów architektury wiejskiej i małomiasteczkowej. Obszar skansenu wynosi 22 ha. Zgromadzone zabytki budownictwa ludowego pochodzą z pięciu podregionów Górnego Śląska (beskidzkiego, podgórskiego, pszczyńsko-rybnickiego, przemysłowego i lublinieckiego) oraz regionu Zagłębia Dąbrowskiego. Obiektem scalającym poszczególne części ekspozycji jest kościół pw. św. Józefa Robotnika pochodzący z XVIII w. podobnie jak spichlerze dworskie i niektóre budynki z Beskidu Śląskiego, większość pozostałych zabytków pochodzi z połowy XIX w.Górnośląski Park Etnograficzny znajduje się na szlaku architektury drewnianej woj. śląskiego.

Górnośląski skansen otwarto uroczyście 5 maja 1975 roku. Znajduje się on w samym centrum przemysłowej aglomeracji nieopodal Stadionu Śląskiego. W krajobrazie pól i łąk, na powierzchni 20 ha, utworzono wiejską osadę. Prezentowane tu są zabytkowe, drewniane budynki mieszkalne, gospodarcze, sakralne, (kapliczki, kościół) użyteczności publicznej (wiejska szkoła i sklepik), rzemieślniczo-przemysłowe (garbarnia., kuźnie, młyny). Do 2010 roku, na terenie skansenu, posadowiono 102 zabytkowe obiekty dużej i małej architektury. Obiekty pochodzą z: Beskidu Śląskiego, podregionu podgórskiego, pszczyńsko-rybnickiego, lublinieckigo i regionu Zagłębia Dąbrowskiego. W niedziele i niektóre dni świąteczne odbywają się widowiska plenerowe oraz tematyczne imprezy folklorystyczne. Zwiedzając Skansen w Chorzowie można zdobyć także Znaczek nr 550 - w Śląskim Ogrodzie Zoologicznym.

Kościół św. Doroty znajduje się na szczycie wzgórza o tej samej nazwie (382 m n.p.m.) w będzińskiej dzielnicy Grodziec. Wśród lokalnych mieszkańców wzgórze popularnie nazwane zostało „Dorotką”. Kościół zbudowany został w 1635 r. z inicjatywy ks. Wojciecha Lipnickiego, fundatorką była ksieni zakonu norbertanek krakowskiego Zwierzyńca Dorota Kącka. Przez wieki miejsce to było celem pielgrzymek Śląska i Zagłębia . Wielokrotnie zniszczony, odbudowany ostatecznie w 1946 r. , w 1985 r. do kościoła ufundowano obrazy przedstawiające sceny z życia św. Doroty. Wnętrze możliwe do zwiedzenia podczas nabożeństwa 6- go każdego miesiąca o godz. 15:00. Obecnie przez Wzgórze Świętej Doroty biegnie szlak czerwony - Szlak Husarii Polskiej oraz Droga św. Jakuba – Via Regia. Ze wzgórza rozciąga się rozległy widok na całe Zagłębie Dąbrowskie oraz znaczną część GOP, przy dobrej widoczności na pasma Beskidów, a przy odrobinie szczęścia także na Tatry i Jeseniki. Uważni obserwatorzy mogą dostrzec również ruiny Zamku w Ogrodzieńcu. W dniu 22.10.2011 r. w progu kościoła wmurowana została kapsuła czasu. Wzgórze stanowi jeden z obszarów chronionego krajobrazu, zalesione, częściowo zabudowane. Ze wzgórzem związana jest historia Grodźca.

Mieści się w reprezentacyjnej rezydencji zamkowej, która niegdyś pełniła funkcje obronne. Po wielu przebudowach i modernizacjach zamek w Pszczynie otrzymał kształt, w którym przetrwał do dnia dzisiejszego. Muzeum w Zamku otwarto w maju 1946 roku w oparciu o zachowane wnętrza z czasów jego ostatnich właścicieli Hochbergów. W muzeum oprócz ciekawych wystaw o charakterze stałym np. wnętrza cesarskie oraz wnętrza XIX i XX wieku, gabinet miniatur, organizowane są wystawy czasowe oraz koncerty muzyki barokowej.

Zaledwie kilkaset metrów od pszczyńskiej starówki można spotkać żubra. Taką możliwość daje odwiedzenie Pokazowej Zagrody Żubrów, która powstała na terenie zabytkowego parku, w części zwanej „Zwierzyniec”. Na blisko 10 hektarach wybudowano dwie zagrody wraz z infrastrukturą, m.in. paśnikami, zagrodą kwarantannową oraz magazynami karmy. Zwierzęta można oglądać z pomostu widokowego, przystosowanego do potrzeb osób niepełnosprawnych. W Zagrodzie można zapoznać się ze zwyczajami nie tylko żubra, największego ssaka w Europie, ale również poznać inne zwierzęta zamieszkujące tereny południowej Polski tj. muflony, jelenie, sarny, daniele oraz liczne ptactwo. Na terenie Zagrody znajduje się obiekt muzealno-edukacyjny, w którym istnieje możliwość przeprowadzenia zajęć przyrodniczych. Przez obiekt prowadzi ścieżka edukacyjna, tablice przedstawiające las jako ekosystem oraz ekspozycje prezentujące faunę i florę. Zwiedzanie Zagrody może zostać wzbogacone o film trójwymiarowy przedstawiający historię żubra w Pszczynie. Warto też zajrzeć do Biura Informacji Turystycznej, które oferuje szeroką gamę wydawnictw i pamiątek związanych z ziemią pszczyńską.

Śląski Ogród Zoologiczny zlokalizowany jest na terenie Parku Śląskiego, na pograniczu Chorzowa, Katowic i Siemianowic Śląskich. Jest trzecim pod względem wielkości ogrodem zoologicznym w Polsce i największym tego typu ośrodkiem na południu kraju. Na obszarze blisko 50 ha obserwować można ponad 300 gatunków zwierząt, reprezentujących faunę sześciu kontynentów. Do najbardziej rozpoznawalnych gatunków należą m.in. słonie indyjskie, pingwiny Humboldta, żyrafy siatkowane, wiele gatunków antylop, kangury rude, gibony czapniki czy też lwy i tygrysy. Wśród prezentowanych zwierząt znajdują się gatunki zagrożone wyginięciem oraz takie, których w naturalnym środowisku już nie zobaczymy, m.in. jelenie milu. Śląskie Zoo zostało oficjalnie otwarte dla zwiedzających w 1958 r. Od tego czasu cały czas się rozwija. Co roku powstają nowe obiekty, przeznaczone dla kolejnych gatunków zwierząt, a obiekty powstałe w pierwszych latach działalności ogrodu poddawane są stopniowo modernizacji. W ostatnich latach powstały nowe obiekty dla nosorożców białych oraz pingwinów Humboldta. W 2021 r. uruchomiony został nowy obiekt dla panter śnieżnych. Dzięki temu stale podnoszony jest dobrostan zwierząt zamieszkujących Ogród oraz rośnie atrakcyjność Śląskiego Zoo na turystycznej mapie Polski. Śląskie Zoo od wielu lat  jest członkiem Europejskiego Stowarzyszenia Ogrodów Zoologicznych i Akwariów (EAZA), które zrzesza najbardziej liczące się ogrody zoologiczne w Europie. 

Zamek w Olsztynie koło Częstochowy powstał w systemie tzw. Orlich Gniazd. Składał się z zamku górnego, z wysoką na 20 metrów wieżą głodową. Wewnątrz ulokowane były także domy mieszkalne, pomieszczenia magazynu żywności i amunicji oraz kaplice i skarbiec. Poniżej zamku górnego usytuowano zamek dolny mieszczący wewnątrz grubych na 2 m. murów budynki gospodarcze oraz mieszkania dla pozostałej części czeladzi. Do dnia dzisiejszego zachowały się obszerne fragmenty zamku górnego z wieżą cylindryczną i kwadratową oraz z murami domów mieszkalnych. Widoczne są także zarysy murów zamku dolnego i podzamczy. Pierwsze wzmianki  o zamku pochodzą z 1306 roku, jednak wiadomo, że budowla powstała nieco wcześniej. W późniejszych latach zamek został rozbudowany w XIV w. przez Kazimierza Wielkiego, który uczynił z niego jeden z najbardziej warownych zamków na pograniczu śląsko-małopolskim. Na przestrzeni wieków zamek wielokrotnie przebudowywano. W pierwszej połowie XVII wieku zamek zaczął popadać w ruinę, a ostatecznie został zniszczony w 1656 r. kiedy to podczas potopu Szwedzi zrujnowali zamek i spalili miasto, któremu w późniejszych latach odebrano prawa miejskie.

Jezioro Paprocańskie to sztuczny zbiornik położony w południowo-zachodniej części Tychów. Powstał dla potrzeb Huty Paprockiej w 1796 roku. Zamknięcie huty w 1878 roku, budowa Nowych Tychów, a szczególnie usytuowanie nad zbiornikiem ośrodka wypoczynkowego, spowodowały zmianę jego przeznaczenia. Dziś Jezioro Paprocańskie, dzięki licznym zabiegom rekultywacyjnym, pełni funkcje rekreacyjne oraz retencyjne stanowiąc osłonę przeciwpowodziową dla południowo-wschodnich dzielnic miasta. Powierzchnia jeziora wynosi 132 ha, średnia głębokość waha się w granicach od 150 do 190 cm. Długość Jeziora Paprocańskiego to ok. 2 km, natomiast szerokość w najszerszym miejscu wynosi ok. 0,5 km. Obecnie jezioro jest rajem dla wędkarzy. Brzegi jeziora otoczone są przez lasy dawnej Puszczy Pszczyńskiej oraz tereny bagienne z licznym ptactwem wodnym i ciekawymi roślinami. Przy północno-wschodnim brzegu jeziora powstał Ośrodek Wypoczynkowy MOSiR Paprocany z dobrze rozwiniętym zapleczem. Warty zobaczenia jest też  zabytkowy, XIX-wieczny zameczek myśliwski Promnice, usytuowany nad południowym brzegiem Jeziora Paprocany.