Lista znaczków

Urokliwie położony na górskiej polanie niewielki kościół na Szlaku Architektury Drewnianej powstał w miejscu starszej świątyni, która spłonęła w grudniu 2013 r. Jednonawowy, orientowany kościół posiada konstrukcję wieńcową z niewyodrębnionym, zamkniętym trójbocznie prezbiterium. Dach pokryty gontem. W starannie zaaranżowanym, zdobionym piękną góralską snycerką wnętrzu zwraca uwagę wykonany przez Wiesława Wojtasa ołtarz główny z namalowanym przez Iwonę Konarzewską obrazem Matki Bożej Fatimskiej. Jest to kopia wizerunku, jaki znajdował się w zniszczonej przez pożar świątyni. Płaskorzeźbione Stacje Drogi Krzyżowej dłuta Grzegorza Kuśnierza. W przedsionku rzeźbiony krucyfiks oraz obrazy: Sługi Bożego Mateusza Talbota; św. Ojca Pio, Sługi Bożego Matteo da Agnone oraz św. Charbela pędzla I. Konarzewskiej. Tradycją tej świątyni są odprawiane od maja do października comiesięczne Czuwania Fatimskie.

Kościół Macierzyństwa Najświętszej Maryi Panny w Trzebiatowie jest jednym z najcenniejszych zabytków miasta. W 1996 r. ks. Abp Marian Przykucki metropolita szczecińsko-kamieński podniósł rangę świątyni do Sanktuarium Maryjnego, Matki Bożej Trzebiatowskiej, a w 2006 r. Obraz Maryi z Dzieciątkiem został ukoronowany. Kościół został zbudowany w XIV w. w latach 1303-1370. W latach 1864-1867 został przebudowany w stylu neogotyckim. Wieża kościoła jest jedną z najwyższych wież na Pomorzu, liczy około 90 m wysokości. Na wieży znajduje się taras widokowy, z którego widok wynagradza trud poniesiony podczas wejścia. Roztacza się stąd wspaniały widok na panoramę miasta i okolic. Na wieży znajdują się trzy dzwony, najstarszy z 1399 r. „Świętej Jadwigi”, największy dzwon „Maria” - waży 3,75 tony. Trzeci dzwon pochodzi z 1905 r. W kościele zachowały się m.in. płyty nagrobne, pas malowideł z 1 połowy XV w. zdobiący łuk tęczowy, organy zbudowane w 1840 r., czy środkowy witraż przedstawiający wniebowstąpienie Chrystusa. Ciekawostką są kule armatnie z czasów oblężenia Trzebiatowa przez Rosjan podczas wojny siedmioletniej, które wmurowane w zewnętrzne mury kościoła.

Kościół farny jest najcenniejszym zabytkiem Żar. Gotycka świątynia góruje nad zabudową miasta, stanowiąc najważniejszy akcent w jego panoramie. Wzniesiona została w miejscu późnoromańskiego kościoła. Zabytek ten jest najstarszym kościołem parafialnym Żar, towarzyszył narodzinom i rozwojowi miasta, przetrwał mimo kataklizmów, jakich wielokrotnie doświadczył na przestrzeni stuleci. Zanim w Żarach zbudowano ratusz, kościół był miejscem obrad rady miejskiej, tutaj odbywały się zebrania ogółu mieszczan, ścigani przez prawo znajdowali w nim azyl a w czasach wojennych stawał się szpitalem. Podczas drugiej wojny światowej kościół został poważnie uszkodzony i dopiero w 1984 roku ukończono jego odbudowę, dzięki czemu mogła ponownie służyć celom kultowym parafii rzymsko-katolickiej. Na placu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, obok kościoła znajduje się budynek starej plebanii (dziś Muzeum Pogranicza Śląsko-Łużyckiego), kamienna dzwonnica (dawna baszta obronna) oraz siedziba Oddziału PTTK Powiatu Żarskiego.

Fara to najstarsza kazimierska świątynia. Kościół parafialny pod wezwaniem św. Jana Chrzciciela i św. Bartłomieja Apostoła  został zniszczony podczas pożarów miasta w drugiej połowie XVI w. w latach 1561 i 1585. Po odbudowie na przełomie XVI i XVII stulecia Fara reprezentuje tzw. styl renesansu lubelskiego. Pracami budowlanymi w latach 1610 – 1613 kierował włoskiego pochodzenia architekt z Lublina – Jakub Balin. We wnętrzu świątyni, w ołtarzu głównym znajduje się obraz przedstawiający scenę męczeńskiej śmierci św. Bartłomieja.  Na szczególną uwagę zasługują najstarsze w Polsce oryginalne organy z I ćwierci XVII wieku (1620 r.).  W roku 2020 przypada jubileusz 400-lecia instrumentu. W letnie wieczory w świątyni odbywają się koncerty muzyki klasycznej w ramach Kazimierskiego Festiwalu Organowego.

Kościół farny w Gubinie to jeden z charakterystycznych obiektów w mieście. Początki kościoła sięgają 1324 roku, kiedy to po raz pierwszy wzmianki o świątyni pojawiają się w źródłach pisanych. Wiadomo, że pierwotny kościół wybudowano jako trzynawową bazylikę w stylu romańskim. Niestety na skutek trzęsienia ziemi jakie w XIV wieku nawiedziło te okolice, świątynia uległa znacznemu zniszczeniu i ostatecznie została rozebrana. Odbudowa kościoła w tym miejscu trwała bardzo długo i ostatecznie budowla została ukończona w 1844 roku. W czasie II wojny światowej kościół ponownie uległ uszkodzeniu, ale mimo licznych prób i wysiłków przez wiele lat nie udało się go odbudować. Od lat 70. XX wieku budowla znajduje się w stanie trwałej ruiny. I choć obecnie mówi się o szansie na zabezpieczenie obiektu to z pewnością jeszcze wiele lat minie, zanim dawny kościół farny zyska dawny wygląd lub nowe przeznaczenie. Niewątpliwie jednak ruiny kościoła są swego rodzaju magnesem, który przyciąga turystów i góruje nad miastem swą potęgą i tajemniczością.

Kościół powstały w XIV wieku jest cennym przykładem gotyckiej architektury sakralnej z późniejszymi elementami renesansowymi i barokowymi. W 1467 roku przy ścianie południowej nawy dobudowano kaplicę, która w 1658 roku została ponownie erygowana i dedykowana tytułem Świętego Krzyża Na początku XVI wieku z fundacji królowej Bony znacznie wydłużono prezbiterium, które wraz z nawą otrzymało nowe sklepienia – kolebkowe z lunetami, zdobione gwiaździstymi żebrowaniami. W 1674 roku rozpoczęto budowę kaplicy umiejscowionej od strony północnej, przylegającej do nawy głównej. W zabytkowej świątyni odbywały się wydarzenia istotne dla historii Polski – początek polskiego parlamentaryzmu, funkcjonowanie Trybunału Koronnego, dziękczynienia za elekcje władców, synody i zjazdy duchowieństwa. W miejscu tym stworzono także podwaliny pod kodyfikację i unifikację prawa polskiego.

Świątynia pw. Najświętszej Maryi Panny Niepokalanie Poczętej wzniesiona została w II połowie XVIII wieku z fundacji Rafała Gajewskiego i jego żony Katarzyny, ówczesnych właścicieli miasta. Autorem projektu był prawdopodobnie Antoni Hoene, znany w  Wielkopolsce architekt pochodzenia czeskiego. Kościół farny  to późnobarokowy, trzynawowy budynek o wnętrzach w stylu rokokowym. Klejnotem tej świątyni jest, znajdujący się w ołtarzu głównym, obraz NMP Niepokalanie Poczętej z przełomu XVII/XVIII wieku, ozdobiony srebrną sukienką. Oprócz wizerunku patronki tego kościoła warto zobaczyć, m.in. sklepienia pokryte freskami o tematyce biblijnej, namalowane przez Jakuba Byszkowskiego oraz późnobarokową dzwonnicę z końca XVIII wieku.

Kościół farny pw. Wniebowzięcia NMP, dawniej św. Maurycego, to jeden z najcenniejszych obiektów sakralnych Pomorza Zachodniego. Został wzniesiony jako część nowego grodu, prawdopodobnie w II połowie XIII wieku. Wielokrotnie przebudowywany, dwukrotnie płonął w czasie wielkich pożarów miasta. Na przestrzeni wieków dobudowane zostały nawy boczne, obejście prezbiterium oraz kaplice przy wieży zachodniej. Kościół został poważnie zniszczony w czasie walk o miasto w roku 1945, zaś jego odbudowa trwała praktycznie do końca lat 70. Dopiero współcześnie odkrywane są elementy jego oryginalnego wyposażenia - XVII-wieczne płyty epitafijne. Reszta wyposażenia, w większości XIX-wieczna uległa zniszczeniu w czasie walk, albo została wywieziona. Po wojnie kościół, należący od czasów reformacji do gminy luterańskiej, przekazano erygowanej w roku 1924 parafii pw. św. Ottona. Duszpasterstwo prowadzą zakonnicy z Towarzystwa Chrystusowego dla Polonii Zagranicznej.

Pierwszy ewangelicki kościół w Wiśle powstał prawdopodobnie pod koniec XVI wieku. Kolejna, drewniana budowla została zbudowana w końcu XVII wieku jednak ze względu na fakt iż szybko okazała się za mała konieczne było postawienie nowej świątyni. W 1833 roku położony został kamień węgielny pod budowę murowanego kościoła, który ukończono w ciągu 5 lat. Nowy, trójnawowy kościół zbudowany został bez wieży według projektu Edwarda Koerbera. Po wydaniu Patentu Protestanckiego w 1861 roku zrównano prawa protestantów z katolikami co umożliwiło dobudowanie do kościoła wieży oraz zakup dzwonów. We wnętrzu tego najstarszego w Wiśle kościoła zobaczyć można m.in. dwukondygnacyjne empory, a także ołtarz  z witrażem pochodzącym z krakowskiej pracowni Żeleńskiego, przedstawiający patronów świątyni – św. apostołów Piotra i Pawła. 

Zbudowany został na początku XX wieku. Projektantem kościoła, plebanii oraz budynku z salą parafialną był berliński architekt Oskar Hossfeld. Do głównego wejścia kościoła prowadzą szerokie schody zewnętrzne. Następnie przez przedsionek wchodzi się do wnętrza, czyli trójnawowej hali z nawą poprzeczną, przecinającą nawę główną pod kątem prostym i płytkim, wielobocznym prezbiterium, które wypełnia ołtarz ambonowy. Po II wojnie światowej, z uwagi na brak duchownych wyznania ewangelicko- augsburskiego, opiekę nad wiernymi przejęli metodyści, którzy stali się właścicielami budowli. Na wieży świątyni po pokonaniu 105 schodów zlokalizowany jest punkt widokowy z którego rozpościera się panorama miasta.

Kościół ewangelicki w Ziębicach został zbudowany na potrzeby ziębickich ewangelików w latach 1796–1797, wg projektu architekta N. von Gneisenau. Budowla powstała w miejscu i z wykorzystaniem elementów dawnego renesansowego pałacu książęcego. Pałac ten, wzniesiony ok. 1500 r., był letnią rezydencją książąt ziębickich i wdów książęcych. W przyziemiu i okalającym murze znajdziemy relikty (kamieniarka) z dawnego pałacu książęcego. Poświęcenia kościoła ewangelickiego dokonano w 1798 roku. Wnętrze pierwotnie posiadało dwie kondygnacje oraz empory wzniesione na planie elipsy.  Po 1945 i zniszczeniach wojennych, w latach 1968-1969 zostało przebudowane dla celów oświatowych, a obecnie staje się centrum spotkań i wydarzeń kulturalnych. W planach jest także udostępnienie wieży widokowej kościoła na potrzeby ruchu turystycznego.

Od połowy XVI w., kiedy to w Szczecinku przyjęto luteranizm, nie było kościoła katolickiego. W połowie XIX w. zaczęli napływać osadnicy wyznania katolickiego z Wielkopolski, Śląska i Pomorza Gdańskiego. Na początku lat dwudziestych podjęto decyzję o budowie kościoła katolickiego w Szczecinku. W 1923 r. wybudowano kościół ze składek 280 rodzin katolickich, wśród których było 80 rodzin polskich. Od początku kościół ten jest pod wezwaniem Ducha Świętego. Niemieccy mieszkańcy ówczesnego Szczecinka nazwali tę katolicką świątynię – „polskim kościołem”. Była to jedyna placówka duszpasterska kościoła katolickiego na tych ziemiach. Kościół otrzymał interesującą formę architektoniczną, złożoną z elementów neorenesansowych i neoromańskich. Kamienna zwarta bryła świątyni została zbudowana na planie prostokąta i ozdobiona fasadą wyraźnie nawiązując do stylu architektury późnego renesansu. Pod koniec II wojny światowej świątynia została zdewastowana. Po dokonaniu koniecznych napraw już w czerwcu 1945 r. udostępniono ją wiernym. Co pewien czas dokonywano remontów tego kościoła. Największy w latach 2002 – 2003. Wówczas kościół został przebudowany i poszerzony. Można odnieść wrażenie, jakby nowy kościół wchłonął stary kościółek. Od 1954 posługę pełnią tu Redemptoryści. W kościele na uwagę zasługuje olbrzymia rzeźba ukrzyżowanego Chrystusa wykonana przez znanego krakowskiego rzeźbiarza Bronisława Chromego.

Rawicka fara została zbudowana w latach 1900-1902 i reprezentuje styl neogotycki w architekturze. Do czasu jej powstania rolę kościoła parafialnego pełnił kościół franciszkanów reformatów pw. św. Antoniego Padewskiego. Konsekrowana w 1907 roku świątynia jest dziełem architekta Alexisa Langera. „Czerwony kościół”- jak potocznie nazywają go mieszkańcy - zwraca uwagę poprzez strzelistą, wysoką na 50 m wieżę. Trzynawowa budowla zwrócona jest wejściem głównym na stronę zachodnią, okna zdobią witraże. Wewnątrz zobaczyć można drewnianą ambonę, imponujące sklepienie kolebkowo-żebrowe oraz cztery ołtarze. W ołtarzu bocznym, po prawej stronie od głównego, centralne miejsce zajmuje słynny obraz Matki Boskiej Rawickiej z 1871 roku autorstwa Carla (Karla) Wohnlicha. W przykościelnym parku znajdują się: figura św. Stanisława Kostki, kapliczka z rzeźbą Matki Boskiej Rawickiej autorstwa Romana Dworaka, na plantach natomiast, obok kościoła, stoi pomnik św. Jana Pawła II.

Kościół pw. Bożego Ciała w Górze jest budowlą późnogotycką, (XV/XVI wiek) zbudowaną na miejscu poprzedniej świątyni. Drewniany strop o bogatej polichromii tematycznie związany z wezwaniem kościoła. We wnętrzu zachwyca intarsjowana ambona z 1571 r. W 1705 r. od północnej strony dobudowana została kaplica „świętych schodów”, które stały się celem licznych pielgrzymek. Ściany i sklepienia klatki schodowej mieszczącej „święte schody” pokrywają malowidła z wyobrażeniami ze Starego Testamentu nawiązującymi do życia Chrystusa. W połowie schodów (14. stopień) zachował się otwór do przechowywania relikwii. Obecnie stoi w nim szklany relikwiarz z kamieniem – jak mówi tradycja – pochodzącym z twierdzy, gdzie więziono Jana Chrzciciela. Schody pokonywało się w pozycji klęczącej, a prowadziły one do kaplicy z ołtarzem, i dalej do Kaplicy Grobu Pańskiego, usytuowanego pod „świętymi schodami”.

Koronka koniakowska to technika ręcznego szydełkowania z nici tzw. kordonku. Ten rodzaj koronki, nie powstaje w żadnym innym regionie Polski, ani świata, a zajmują się nią kobiety z trzech wsi składających się na tzw. Trójwieś Beskidzką czyli Istebnej, Jaworzynki i Koniakowa. Naukę „heklowania” bo taką nazwę nosi w Koniakowie szydełkowanie, rozpoczęto w miejscowych szkołach pod koniec XIX wieku. Umiejętność ich wyrobu posiadają niemal wszystkie starsze i młodsze kobiety. „Heklowanie” koronek koniakowskich jest przekazywane z pokolenia na pokolenie. Początkowo koronki wykorzystywane były do wyrobu czółek i siatek do czepców jednak z czasem stosowano je także do wyrobu ozdób, a także bielizny.  Koniakowskie koronki posiadają swój specyficzny charakter, a ich istotą są motywy roślinne często wzbogacone elementami geometrycznymi.  Każdy motyw jest wykonywany oddzielnie, a dopiero później zostają ze sobą połączone. Koronki powstają ręcznie i są wykonywane najczęściej z białych lub kremowych nici w 100% bawełnianych. Koniakowskie koronki znane są i podziwiane na całym świecie, a ta piękna dziedzina twórczości ludowej jest w Koniakowie nadal żywa.

Zabytkowa kordegarda w Dowspudzie jest jednym z obiektów słynnej XIX-wiecznej rezydencji pałacowo-parkowej generała Ludwika Michała hrabiego Paca w Dowspudzie nad rzeką Rospudą. Dowspudzkiemu pałacowi hrabiego przypisuje się niekiedy przysłowie ”Wart Pac pałaca, a pałac Paca”, gdyż rzeczywiście był perłą architektoniczną. Jako jeden z pierwszych na ziemiach polskich został (wraz z kordegardą) w latach 1820-1827 zbudowany w stylu neogotyku angielskiego wg projektów włoskich architektów, nawiązując do ówczesnych rezydencji rodowych angielskich lordów. Do naszych czasów ze wspaniałego założenia pozostało niewiele, w całości - jedynie kordegarda, w której po generalnym remoncie, od 2015 roku funkcjonuje Centrum Obsługi Turysty KORDEGARDA. Jej zabytkowe wnętrza są miejscem wydarzeń kulturalnych, spotkań i imprez okolicznościowych. Są tu również stylowo wyposażone pokoje gościnne, a w części recepcyjnej można zobaczyć makietę pałacu z okresu jego świetności. Kordegarda stoi na przedniej straży zabytkowej alei lipowej prowadzącej do pozostałości pałacu i starego parku. W jej sąsiedztwie znajduje się pomnik generała Paca – patrona tutejszej szkoły. 

Kopiec Wyzwolenia jest jednym z symboli Piekar Śląskich, usypano go dla upamiętnienia 250 rocznicy przemarszu wojsk króla Jana III Sobieskiego oraz 15 rocznicy wejścia części Śląska do odrodzonej Polski. Pomysł uczczenia przemarszu wojsk podjął już w 1883 roku niewidomy poeta Wawrzyniec Hajda, zwany „Śląskim Wernyhorą”. Niestety plan nie został zrealizowany. Ponowny pomysł usypania kopca pojawił się wśród kombatantów powstań śląskich w 1930 roku. Tym razem został zrealizowany. Prace rozpoczęto w 1932, na terenie zwanym Kocimi Górkami, a zakończono w roku 1937. W tym miejscu powstańcy z Piekar i Bytomia przed wybuchem III Powstania Śląskiego składali przysięgę, zginął tam także pierwszy powstaniec. Ziemia pochodzi z miejsc pamiętnych bitew (m.in. spod Grunwaldu). Kopiec wznosi się na wysokość 356 m n.p.m., a 20 m od poziomu gruntu. Średnica podstawy wynosi 64 m. U podnóża umieszczono tablice upamiętniające Wojciecha Korfantego i powstańców śląskich. Z kopca można podziwiać panoramę Piekar i okolic.

W 44. rocznicę śmierci Tadeusza Kościuszki w 1861 r. olkuski „Komitet Narodowy” postanowił uczcić tego wielkiego Polaka poprzez „usypanie na wzgórzu pod tzw. „księżym laskiem” kopca. Niespełna dwa lata później w wyniku uczestnictwa miejscowego społeczeństwa w Powstaniu Styczniowym, carskie represje dotknęły również ten pomnik. Został on zrównany z ziemią, jednak pamięć o nim nie zaginęła. W setną rocznicę śmierci Tadeusza Kościuszki olkuszanie postanowili stworzyć kopiec na nowo. Powołano specjalny Komitet, który już od września przystąpił do prac. Przy budowie brała udział młodzież szkolna, członkowie stowarzyszeń i różnych instytucji. Na szczycie kopca ponownie stanął krzyż z cierniową koroną, pod którym umieszczono ziemię z miejsca bitwy pod Racławicami oraz pamiątkowe dokumenty. Kopiec przez lata był miejscem spotkań patriotycznych i ważnych uroczystości o charakterze narodowym. Przetrwał okres okupacji niemieckiej i rządów komunistycznych w Polsce. Obecnie kopiec mierzy siedem metrów wysokości, a wraz z wieńczącym go krzyżem osiąga wysokość trzynastu metrów.

Kopiec Kościuszki to jeden z czterech kopców krakowskich usypanych bohaterom narodowym. Wybudowano go na najwyższym wzniesieniu Wzgórza św. Bronisławy. Uroczyste rozpoczęcie sypania kopca rozpoczęło się we wrześniu 1820 r. i stało się wielkim wydarzeniem, które przyciągnęło wielu Polaków, a także cudzoziemców przebywających w Krakowie. W trakcie trwającej trzy lata budowy znaczną część prac wykonali ochotnicy. Udział w sypaniu kopca był dla wielu z nich niemal patriotycznym obowiązkiem. Ostatecznie, mimo problemów technicznych i finansowych, budowę kopca zakończono w 1923 roku. Usypany kopiec miał 80 m średnicy podstawy, 8,5 m średnicy u wierzchołka i wysokość 34,1 m. Na przestrzeni dziesięcioleci kopiec opierał się zarówno niekorzystnym czynnikom atmosferycznym jak i politycznym. Podczas zaborów, a także w okresie wojen próbowano umniejszać jego znaczenie jako symbolu polskości, na szczęście bezskutecznie. Częściowo zniszczony przez ulewę w 1997 r. ponownie udostępniono zwiedzającym w roku 2002.

Kopiec Henryka Sienkiewicza w Okrzei. Sypany w latach 1932-1938 z inicjatywy biskupa podlaskiego Henryka Przeździeckiego, którego zamysł realizował proboszcz parafii Okrzeja ksiądz dr Antoni Kresa. Kopiec jest spontanicznym podziękowaniem Henrykowi Sienkiewiczowi za jego twórczość oraz szeroką działalność. Ziemię na jego budowę zwożono nie tylko z miejsc związanych z pobytem pisarza, ale także z Ameryki dzięki zaangażowaniu Polonii amerykańskiej. Stanowi doskonały punkt widokowy na kraj lat dziecinnych Henryka Sienkiewicza mający odbicie na kartach jego utworów. U podnóża kopca stoi pamiątkowy kamień z napisem H. Sienkiewiczowi 1938, a na jego szczycie popiersie pisarza dłuta Mariana Gardzińskiego wykonane w 1980 roku. Kopiec ma 15 metrów wysokości, umiejscowiony jest na dawnych gruntach należących do rodziny Henryka Sienkiewicza ze strony matki.

Kopalnia Złota „Aurelia” w Złotoryi została wykuta u podnóża Góry Mikołaja na obrzeżach miasta. Powstała w twardej diabazowej skale pochodzenia wulkanicznego. Do zwiedzania w 1972 r. udostępniona została niewielka 100 metrowa sztolnia. Historia Kopalni ginie w mrokach dziejów, nie wiadomo, kiedy powstała i w jakim celu. Nie jest do końca zbadana i spenetrowana. Krąży o niej wiele opowieści i legend. Niewątpliwie skrywa jeszcze niejedną tajemnicę. Kopalnia posiada duże walory dydaktyczne i naukowe. Chętnie odwiedzana jest zarówno przez turystów indywidualnych jak i grupy zorganizowane. Zachwyca urodą i niepowtarzalną atmosferą tego miejsca. Kopalnia czynna sezonowo od maja do września.

To doskonałe miejsce dla osób ciekawych historii, aktywnych oraz chcących wypocząć dobrze się bawiąc. To miejsce, w którym zapisana jest historia z X wieku. Wtedy odbywały się pierwsze prace wydobywcze w okolicach Złotego Stoku. Kopalnia oferuje mnóstwo atrakcji, dzięki którym każdy spędzi miło czas. Zapraszamy również do skorzystania ze wspaniałej kuchni polskiej. Zwiedzanie Sztolni Gertruda, chodnik Śmierci i spotkanie z gnomem, oraz jedyny w Polsce podziemny wodospad to tylko kilka atrakcji jakie spotkaja Państwo w podziemnej Trasie Turystycznej. Koniecznie trzeba zobaczyć, obowiazkowy punkt pobytu na Ziemi Kłodzkiej i Ząbkowickiej.

Konkatedra św. Jadwigi Śląskiej w Zielonej Górze to kościół ufundowany w II poł. XIII w. przez księcia Konrada I głogowskiego poświęcony św. Jadwidze.  Budowany od 1272 r., ukończony w 1294 r. przez Henryka Głogowczyka, syna Konrada; sam fundator został pochowany w obrębie świątyni. Kościół ten jest najstarszym zachowanym zabytkiem w mieście. W jego wyposażeniu zachował się barokowy chór z malowanymi przedstawieniami świętych z XVII w. i renesansowa kuta krata przy wejściu do Kaplicy Oliwnej. W nawie południowej można zobaczyć rysunek na tynku z wyobrażeniem świątyni  Grobu  Chrystusa  w  Jerozolimie. W 1992 roku bullą Totus Tuus Poloniae populus papież Jan Paweł II, w ramach reorganizacji administracji Kościoła w Polsce, powołał do istnienia diecezję zielonogórsko-gorzowską przenosząc jej stolicę z Gorzowa Wielkopolskiego do Zielonej Góry, a dotychczasowy kościół parafialny św. Jadwigi z dniem 7 czerwca 1992 r. podniósł do godności Konkatedry diecezji zielonogórsko-gorzowskiej.

Konkatedra pw. NMP Matki Kościoła w Gołdapi to kościół, który powstał w XVI w. Początkowo była to świątynia ewangelicka wybudowana w stylu gotyckim. Zniszczona w znacznym stopniu w ostatnich latach II wojny światowej świątynia, odbudowana została dopiero w latach 80. XX wieku. Niestety poprzez przebudowę, kościół zatracił pierwotne cechy stylu. W 1984 r. świątynia została konsekrowana i stała się kościołem parafialnym nowej parafii pw. NMP Matki Kościoła w Gołdapi. W roku 1989 Biskup Warmiński podniósł kościół do rangi kościoła kolegiackiego, a 25 marca 1992 r. Ojciec Święty Jan Paweł II podniósł kolegiatę w Gołdapi do godności konkatedry. Obecny kościół został zbudowany z kamienia oraz z cegły. Jest to budowla halowa z masywną wieżą od strony zachodniej. Wyposażenie świątyni współczesne. Na uwagę zasługują pozłacane mosiężne tabernakulum, a także witraże oraz obrazy Matki Bożej Częstochowskiej, Św. Brunona i Jezusa Miłosiernego.

Konkatedra pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Żywcu to jeden z najokazalszych kościołów Żywiecczyzny. Świątynia powstała w pierwszej połowie XV w., a jej fundatorami byli właściciele żywieckich dóbr: rodziny Komorowskich, Wielopolskich, Wazów, Habsburgów oraz miejscowi mieszczanie. Budowla wybudowana została w stylu gotyckim i usytuowana pomiędzy zamkiem a rynkiem. Żywiecka fara wielokrotnie była rozbudowywana. W latach 1582-1585, wybudowano okazałą wieżę w stylu renesansowym. Prezbiterium kościoła nakryte zostało sklepieniem kolebkowym a nawa sklepieniem gwiaździstym. Wyposażenie kościoła w większości pochodzi z epoki baroku. Na uwagę zasługuje późnobarokowy ołtarz główny z 1724 r. z licznymi posągami świętych, ołtarz w kaplicy Komorowskich, drewniany krucyfiks z 1400 r., drewniane stalle z 1719 r. oraz ambona z 1748 r., chór muzyczny z prospektem organowym, a także chrzcielnica z kamienia pińczowskiego. Godne uwagi są także piaskowcowe portale drzwiowe oraz kościelna polichromia pochodząca z 1930 r.