Lista znaczków

Jeleniogórski ratusz to barokowo – klasycystyczna budowla powstała w 1749 roku. Wcześniej w miejscu tym znajdował się czternastowieczny ratusz miejski, który jednak po kilku pożarach i zawaleniu się wieży został rozebrany w 1739 roku. W roku 1750 na wieży uruchomiony został zegar, a w pomieszczeniach piwnicznych urządzono gospodę, która przynosiła dodatkowe dochody. Budynek ratusza wzniesiono na planie prostokąta. Bryła posiada trzy kondygnacje nakryte mansardowym dachem z niewielkimi lukarnami. Środek budynku zajmuje czworoboczna wieża z galeryjkami. Jej szczyt wieńczy hełm z latarnią. Od strony południowej, nad wejściem do ratusza znajduje się łacińska inskrypcja głosząca: „miasto założył Bolesław Krzywousty w 1108 roku”. Także z tej strony budynku, w miejscu średniowiecznej studni zlokalizowana jest kamienna figura Neptuna z dwoma delfinami. Wnętrze ratusza zdobią płaskorzeźby wykonane przez uczniów i nauczycieli dawnej Szkoły Snycerskiej. Na balustradzie schodów znajdują się ważne sceny z życia Ducha Gór, a w Sali Sesyjnej sceny z historii Jeleniej Góry.

UWAGA ! - Punkt sprzedaży do 1 kwietnia czynny tylko w sb. i niedz. od 10:30 do 15:00 Po 1 kwietnia czynny codziennie.

Kościół ten powstał w połowie XIII wieku, a pierwsza o nim wzmianka pochodzi z 1298 roku. Świątynia mieści się w górnej części bolkowskiego rynku. Zbudowano ją w stylu gotyckim z dwóch rodzajów piaskowca. Kościół posiada także wczesnogotycką wieżę z dzwonem z 1506 roku i zakrystię dobudowaną od południa. W XIV wieku od strony północnej dobudowano nawę boczną. We wnętrzach zachowało się charakterystyczne sklepienie krzyżowo-żebrowe oraz kapitele bogato zdobione motywami roślinnymi. Dawne wyposażenie stanowi również drewniana ambona z 1619 roku ufundowana przez kupca Bodensteina z Wrocławia, którego żona pochodziła z Bolkowa. Ambona jest najstarszym przedmiotem w kościele, a zdobią ją m.in. postacie czterech ewangelistów oraz sceny z Biblii. Na uwagę zasługują także: fragment  umieszczonego nad wejściem do zakrystii  XIV wiecznego fresku, ołtarz główny z 1875 roku, stacje drogi krzyżowej z 1893 roku oraz organy z 1895 roku. W otoczeniu kościoła znajduje się figura św. Jana Nepomucena z 1724 roku, a na ścianach świątyni  wmurowano nagrobki z XVI i XVII wieku. 

Ratusz w Bolkowie to klasycystyczny budynek wzniesiony najprawdopodobniej w końcu XIV wieku i odbudowany w 1670 roku po pożarze, który zniszczył pierwotny ratusz blisko 40 lat wcześniej. Ratusz rozbudowano w 1828 roku nadając mu obecną klasycystyczną formę zaprojektowaną przez Christiana Gotlieba Hedemanna z Kamiennej Góry, a rok później na wieży ratuszowej zainstalowano nowy zegar. Ratusz wzniesiony został na planie czworoboku. Posiada wejście od frontu i wieżę w tylnej części. Podstawa wieży jest czworokątna, natomiast nad tarasem widokowym posiada przekrój ośmioboczny. Wieża zwieńczona jest hełmem z latarnią, nad którą znajduje się iglica z kulą i chorągiewką. Pozostała część ratusza nakryta jest dachem mansardowym z kilkoma lukarnami. Wejście od ratusza zdobi dwukolumnowy portyk podtrzymujący balkon. Od 1956 roku bolkowski ratusz figuruje w rejestrze zabytków, a obecnie jest siedzibą władz miejskich.

Wieża Bramy Głogowskiej w Legnicy została wzniesiona w pierwszej połowie XV wieku, w miejscu, w którym wcześniej znajdował się podobny, ale trzynastowieczny obiekt, broniący dostępu do miasta przez bramę od strony Głogowa. Pierwotnie wieża miała funkcję obronną i usytuowana była w pierścieniu legnickich murów obronnych. Dopiero w XIX wieku, podczas remontu w wieży wykuto neogotycką bramę, przez co budowla zyskała charakter przejazdowy. W tym samym czasie trzykondygnacyjną wieżę przykryto czterospadowym dachem. Pozostawiono jednak okienka strzelnicze usytuowane w górnej kondygnacji, a tarczę zegara słonecznego umieszczonego na ścianie od strony zamku. Blanki zamurowano jednak w XX wieku i w tej postaci wieża przetrwała do czasów obecnych.

W VIII wieku pośród miejscowych rozlewisk zbudowano gród drewniano-ziemny. Badania dowodzą, że w czasach panowania Mieszka I około 985 roku zbudowano tu nowy gród w formie tzw. „grodu piastowskiego”.Na miejscu drewnianego grodu w końcu XII wieku wzniesiono zamek. Był on pierwszą murowaną warownią na ziemiach polskich. Zamek był otoczony fosą, a całe wzgórze podzielono na dwie części. W jednej znajdował się okazały pałac wraz z kaplicą i wieżą, otoczony wałami drewniano-ziemnymi, a drugą stanowiły zabudowania  gospodarczo-administracyjnym wraz ze strzegącą wjazdu do zamku wieżą. W XV i XVI wieku zamek częściowo rozbudowano, co zresztą czyniono jeszcze kilkakrotnie na przestrzeni wieków. Po pożarze na początku XVIII wieku, w trakcie którego zniszczeniu uległa kaplica książęca i wieża przy bramie Lubińskiej, nadano zamkowi charakter barokowego pałacu. Po zdobyciu Legnicy przez króla Prus Fryderyka II Wielkiego, zarządzono rozbiórkę twierdzy, jednak poprzestano jedynie na zasypaniu fos i zburzeniu mostu zwodzonego. W połowie XIX wieku, a także na początku 1945 roku zamek nawiedzają kolejne pożary. Zostaje on jednak odbudowany, a do dzisiejszych czasów zachowały się dwie gotyckie wieże: ośmioboczna św. Piotra i okrągła św. Jadwigi oraz brama zamkowa najstarszym zabytkiem architektury renesansowej w Legnicy.

Akademia Rycerska, prestiżowa uczelnia dla szlachty, została założona przez cesarza Józefa I Habsburga w 1708 r. Monumentalny, barokowy gmach, będący siedzibą szkoły powstawał etapami w latach 1709 - 1738. Instytucja kształciła młodzież szlachecką obydwu konfesji: katolickiej i protestanckiej. Po podboju Śląska przez Prusy w 1741 r., Akademia Rycerska zaczęła tracić swój elitarny charakter. Stopniowo stawała się szkołą średnią, od XIX w. znaną jako Gymnasium Johanneum. Wówczas wstęp w mury instytucji uzyskała młodzież mieszczańska. W 1944 r. szkołę zamknięto. W latach 1945-1978 gmach zajmowały stacjonujące w Legnicy wojska radzieckie. Obecnie mieszczą się w nim miejskie urzędy i instytucje kulturalne oraz oświatowe. W części należącej do Muzeum Miedzi znajduje się wystawa stała dotycząca historii gmachu i instytucji Akademii Rycerskiej. Z kolei w przestrzeni dawnych sali lekcyjnych prezentowane są ekspozycje czasowe.

Siedzibą Muzeum Bitwy Legnickiej jest dawny kościół pw. Św. Trójcy i NMP. Jest to najstarsza świątynia Legnickiego Pola, powstała najprawdopodobniej w ostatniej ćwierci XIV w. Od średniowiecza obiekt ten jest związany z tradycją bitwy legnickiej, stoczonej 9 kwietnia 1241 r. pomiędzy rycerstwem polskim i siłami mongolskimi. Uważano, że do starcia, zakończonego klęską chrześcijan, doszło w okolicach dzisiejszej wsi Legnickie Pole. Powtarzana przez pokolenia legenda głosi, że świątynię wzniesiono w miejscu, gdzie odnalezione zostało ciało poległego wodza sił chrześcijańskich, księcia Henryka Pobożnego. Przez wieki kościół, poza swoją funkcją sakralną, był miejscem pamięci o wydarzeniach z 1241 r. Opuszczony po 1945 r., w wyniku prac remontowych, został przekształcony w placówkę muzealną, otwartą w 1961 r. Bitwę i jej znaczenie przywołuje stała wystawa historyczna.

Schronisko Nad Łomniczką leży w Karkonoszach, na wysokości 1002 m n.p.m. Znajduje się ono u stóp Śnieżki, nad brzegiem potoku Łomniczka, w dolnej części najgłębszego kotła polodowcowego w Karkonoszach – Kotła Łomniczki. Pierwsze schronisko w tym miejscu wzniesiono w 1901 roku, choć zdania są podzielone i niektóre źródła podają, że już pod koniec XIX w. istniała tu gospoda, którą przekształcono w schronisko. Mówi się też, że obecny drewniany budynek schroniska to dawny szałas myśliwski, który powstał po zniszczeniu przez lawinę skalną poprzedniego budynku. Pewne jest natomiast, że w 1947 roku Oddział PTTK w Jeleniej Górze dostosował obiekt tworząc liczące 12 miejsc noclegowych schronisko „Nad Małą Łomnicą”. Obecnie obiekt ten mimo swojej nazwy nie jest prawdziwym górskim schroniskiem. Nie posiada miejsc noclegowych, ale może służyć jako schronienie dla turystów górskich. Jest to przy okazji jedno z nielicznych schronisk pozbawione całkowicie elektryczności. Na wędrowców czeka tutaj natomiast bar serwujący ciepłą herbatę, a obiekt wyposażony jest ponadto w jadalnię oraz toalety. W pobliżu schroniska znajduje się punkt widokowy na Czarną Kopę. Nieco dalej godnym uwagi miejscem jest wodospad Łomniczki, a idąc w kierunku Śnieżki, warto choć na chwilę zatrzymać się przy Cmentarzu Ofiar Gór.

Ośrodek Ochrony Żółwia Błotnego to nie tylko wyjątkowa atrakcja turystyczna Poleskiego Parku Narodowego, to kluczowe miejsce w programie czynnej ochrony tych niezwykłych zwierząt. W Ośrodku stworzono właściwe warunki do inkubowania żółwi. W inkubatorach, jaja żółwi pobrane z gniazd zagrożonych przechodzą końcowy okres inkubacji. Młode żółwie, które wyklują się w inkubatorach są hodowane w OOŻB przez okres zimy. Wiosną, gdy poziom wody w otaczających lęgowiska zbiornikach jest odpowiednio wysoki, a woda nagrzana, małe żółwie po nieprzespanej pierwszej zimie są wypuszczone do naturalnych siedlisk. W Ośrodku możemy na własne oczy przekonać się jak wygląda czynna ochrona żółwia błotnego, dowiedzieć się najważniejszych informacji i ciekawostek na temat tych zwierząt. 

„Polesia czar, to dzikie knieje moczary…” Piękne przedwojenne tango, bardzo dosadnie oddaje urok terenów Polesia. Kto chce poznać uroki tej wspaniałej krainy, powinien przybyć właśnie do Poleskiego Parku Narodowego. Tutejsze ścieżki edukacyjne prowadzą przez najbardziej atrakcyjne fragmenty parku, ukazując bogactwo i piękno tutejszej przyrody. Turystów poszukujących miejsca z dala od miejskiego zgiełku, pełnego spokoju i dzikiej przyrody, zapraszamy już dziś! Na terenie Parku wyznaczono pięć pieszych ścieżek dydaktycznych, jedną ścieżkę rowerową i dwie trasy dla najmłodszych. Zapraszamy serdecznie na spotkania z żółwiem błotnym, żurawiem i łosiem!

Nadwiślańska Kolejka Wąskotorowa powstała w 1892 r. Inicjatorem jej budowy był  miejscowy ziemianin i przemysłowiec. Posiadał on m.in. cukrownię Zagłoba, dlatego też pierwsza linia kolejki powstała właśnie do cukrowni. W pierwszych latach  prowizoryczna kolejka, z drewnianymi szynami, po których wagoniki ciągnęły zaprzęgi konne, kursowała od folwarku Polanówka do cukrowni. Na początku XX wieku powstała kolej żelazna, choć niektóre odcinki jeszcze przez kilka lat obsługiwano trakcją konną. Pierwsze parowozy zakupiono w 1912 roku. Czasy I i II wojny światowej to okres dużej destrukcji kolejki, dopiero po wojnie PKP przejęły tutejsze trasy i obok ruchu towarowego wprowadzono przewozy pasażerskie. W końcu lat 60. XX wieku nastąpił gwałtowny wzrost przewozów towarowych. W 1968 roku do obsługi kolei wprowadzono pierwsze lokomotywy Lxd2 co było początkiem końca trakcji parowej. Ostatni parowóz PX48 wycofano w 1980 roku, a w obliczu wciąż rosnących strat w 2001 roku całkowicie zaprzestano ruchu kolejowego. Obecnie właścicielem kolejki jest Powiat Opolski, a licząca ponad 50 km linia kolejki jest unikatową atrakcją turystyczną w województwie, przebiegającą przez najbardziej atrakcyjne miejsca tej części lubelszczyzny.

Sztolnia Królowa Luiza w Zabrzu to kompleks turystyczny obejmujący część założonej w 1791 roku Kopalni „Królowa Luiza” oraz Główną Kluczową Sztolnię Dziedziczną. Kompleks ten obejmuje także zabytkową łaźnię łańcuszkową, a zwiedzający mogą ponadto zobaczyć wyciągową maszynę parową, salę sprężarek czy akumulatorownię. To co jednak najważniejsze to podziemna trasa turystyczna wiodąca od szybu „Carnall” i prowadząca aż do szybu „Wilhelmina”. Trasa ma około 1,5 kilometra długości. Jest jedyną taką trasą turystyczną w Europie i swoistą podróżą w czasie, prezentując losy największej ze śląskich kopalń oraz rozwój górnictwa na przestrzeni ostatnich dwustu lat. Obejmuje chodniki z różnymi rodzajami obudów, mijanki dla łodzi, a także miejsca dawnych portów czy chodnik wykuty w węglu. To miejsce, w którym poznamy historię górnictwa, ale też trud wiążący się z tą pracą. Obecnie kompleks tworzy jeden z najważniejszych elementów śląskiego dziedzictwa przemysłowego.

Kościół Nawrócenia św. Pawła to świątynia powstała po dawnym klasztorze Bernardynów, działających w Lublinie od XV wieku. Wybudowany został w latach 1470 – 1497  z cegły, w miejscu wcześniejszych zabudowań drewnianych. Na przestrzeni wieków był wielokrotnie przebudowywany oraz remontowany, a fundatorami kościoła byli m. in. Sobiescy, Potoccy, Zamoyscy, Kochanowscy i Poniatowscy. Przy ówczesnym klasztorze istniała biblioteka, po której niestety nie zachował się księgozbiór. Po kasacie klasztoru, na plebanię powołanej w 1884 roku parafii, zajęto budynek pobernardyński, pochodzący z II poł. XVI w. Razem z kościołem tworzy on zamknięty czworobok. Zespół poklasztorny tworzy także 1-piętrowa murowana oficyna, oraz ogród. Świątynia cieszy się popularnością m. in. dzięki rozwijającemu się kultowi św. Antoniego z Padwy, który zaprowadzili jeszcze Bernardyni. W prezbiterium znajduje się ołtarz z 1739 roku, z cudownym obrazem św. Antoniego Padewskiego oraz dziewiętnastowieczny obraz przedstawiający scenę Nawrócenia św. Pawła. W nawach bocznych i przybudowanej kaplicy znajdują się inne ciekawe ołtarze, a w nawie głównej renesansowe ławki i konfesjonały oraz drewniana ambona z rzeźbami św. Franciszka i Ewangelistów.

Brama Krakowska to jeden z symboli miasta. Budowla powstała w XIV w. wraz z murami miejskimi. Swoją nazwę zawdzięcza historycznemu szlakowi, który prowadził z Krakowa, przez Lublin do Wilna. Była punktem obserwacyjnym dla straży ogniowej, grano z niej także hejnał miejski. Zasadniczy zrąb gotyckich murów zbudowany jest z cegły i kamienia, natomiast nadbudowa z zeszklonej cegły. Ośmioboczna, otynkowana wieża powstała w połowie XVI w. Budowlę nakrywa barokowy hełm z umieszczonym na jego szczycie monogramem SAR /Stanislaus Augustus Rex/ i datą 1782, pochodzący z okresu przebudowy dokonanej przez Dominika Merliniego. Obecny wygląd bramy jest wynikiem prac konserwatorsko-budowlanych z lat 1959-64, kiedy to przywrócono jej historyczny wygląd, a wnętrze zaadaptowano na potrzeby Muzeum Historii Miasta Lublina.

Lublin to największe polskie miasto i ośrodek akademicki na wschód od Wisły. Od 1474 roku jest stolicą województwa lubelskiego. Jest to zarazem jedno z najstarszych polskich miast, lokowane na prawie magdeburskim w 1317 r. Ponad 700-letnia historia miasta wpisana w architekturę i upowszechniana poprzez liczne ekspozycje muzealne przyciąga wielu turystów i badaczy. Stare Miasto, jako jedno z nielicznych w Polsce, posiada w ponad 70% oryginalną, kryjącą ślady gotyku, renesansu, baroku i klasycyzmu zabudowę. Na spragnionych wrażeń turystów czekają tutaj na każdym kroku unikalne miejsca i atrakcje. W Lublinie zawsze coś się dzieje, a wydarzenia  takie jak Noc Kultury i Carnaval Sztukmistrzów to wyjątkowa wizytówka miasta, podkreślająca nietuzinkowość tego miejsca. Odbywające się tu liczne jarmarki i kiermasze są doskonałą okazją do zapoznania się ze sztuką ludową oraz posmakowania regionalnych przysmaków. To wszystko sprawia, że Lublin po prostu trzeba odwiedzić i poznać.

W sierpniu 1943 roku po zbombardowaniu przez aliantów niemieckiego ośrodka rakietowego Peenemünde, zapadła decyzja o przeniesieniu doświadczeń nad „cudowną bronią” do Polski. Nowy ośrodek prób nad bronią V-1 i V-2 zlokalizowano w obrębie poligonu wojskowego w miejscowości Blizna, w kompleksie leśnym pomiędzy Dębicą, a Kolbuszową. Wieś wysiedlono i rozpoczęto budowę instalacji wraz z halami montażowymi, hangarem, a także elektrownią polową i bocznicą kolejową oraz linią kolejki wąskotorowej. W listopadzie 1943 roku wystrzelono pierwsze rakiety V-1, ale próby nie były udane. W styczniu 1944 roku rozpoczęto wystrzelanie rakiet V-2, ale już w czerwcu tego samego roku, w obliczu zbliżającej się Armii Czerwonej, rozpoczęto likwidację poligonu i jego przenosiny do Borów Tucholskich. Po wojnie o poligonie i Bliźnie zapomniano. Dopiero działania lokalnego samorządu doprowadziły do powstania Parku Historycznego Blizna, który został otwarty w sierpniu 2011 roku. Dziś można tutaj oglądać resztki instalacji poligonu, wyrzutni, hali montażowej, a także zrekonstruowane baraki oraz naturalnej wielkości rakietę V-2. Całość uzupełniają ekspozycje muzealne z licznymi eksponatami, zdjęciami i dokumentami.

Początki Muzeum Regionalnego w Dębicy sięgają lat 60 XX wieku, kiedy to  Towarzystwo Przyjaciół Nauk w Dębicy wystąpiło do ówczesnych władz z inicjatywą utworzenia muzeum. Postulat ten doczekał się jednak realizacji dopiero w 2003 roku. Pierwszym dyrektorem placówki został Janusz Ożóg i jemu też powierzono organizację muzeum, którego siedzibą został dziewiętnastowieczny budynek po byłych koszarach kawalerii. Pierwsze prezentowane w nowym muzeum zbiory pochodziły głównie z Izby Regionalnej Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Dębickiej, ale także z zakładowych Sal Tradycji niektórych dębickich firm oraz od osób prywatnych. W 2007 roku w związku z akcją rewitalizacji terenów byłej jednostki wojskowej muzeum wzbogaciło się o dwa budynki, z których jeden został przeznaczony na stałą wystawę dotyczącą historii dębickiego garnizonu wojskowego, drugi zaś na archiwum i bibliotekę muzealną. Muzeum Regionalne w Dębicy posiada pięć działów: archeologiczny, etnograficzny, historyczny, sztuki i wojskowy, a także sześć wystaw stałych ukazujących historię miasta i okolic od czasów najdawniejszych do 1944 roku. Placówka prowadzi ponadto lekcje muzealne oraz warsztaty dotyczące historii kultury i sztuki.

U stóp zamku w Pieskowej Skale znajduje się wapienny ostaniec nazywany Maczugą Herkulesa. Skała zbudowana jest z twardych wapieni skalistych, a swym kształtem przypomina właśnie broń mitycznego olbrzyma. Maczuga ma 25 metrów wysokości i stoi na niższej skale o wysokości bliskiej 12 metrów, a swój kształt zawdzięcza erozyjnej działalności wiatru i wody. Formacja ta stanowi charakterystyczny element krajobrazu Doliny Prądnika i jest jednym z najważniejszych symboli całej Jury Krakowsko-Częstochowskiej. Z Maczugą nierozerwalnie związanych jest kilka legend, a jedna z nich mówi o Panu Twardowskim, który rozkazał czartowi ustawienie w tym miejscu skały wierzchołkiem do dołu. Czart swoją pracę wykonał, a Twardowski zgodnie z umową musiał mu oddać swoją duszę. Od 1933 roku na szczycie Maczugi Herkulesa znajduje się dwumetrowej wysokości krzyż, który upamiętnia pierwsze wejście na maczugę, w wykonaniu Leona Witka z Katowic. Dziś maczuga jest chroniona prawem, a wspinaczka w tym miejscu jest zabroniona.

Grota Łokietka to poziomo rozwinięta jaskinia znajdująca się na terenie Ojcowskiego Parku Narodowego. Położona jest ok. 125 metrów ponad dnem Doliny Sąspowskiej i jest największą spośród wszystkich znanych jaskiń na terenie parku. Długość jaskini wynosi 320 metrów, a całość składa się z dwóch dużych sal: Rycerskiej i Sypialni oraz dwóch mniejszych. Pierwsze wzmianki o jaskini pochodzą z końca XVII wieku. Od końca XVIII wieku stanowiła miejscową atrakcję turystyczną. W czasie pierwszej wojny światowej grota służyła  miejscowej ludności jako czasowe schronienie. W 1927 roku została uznana za zabytek. Badania dowodzą, iż w odległych czasach jaskinię zamieszkiwały niedźwiedzie polarne. Przypuszcza się też, że dla człowieka nie była ona wygodnym schronieniem, choć znaleziono w niej pradawne ślady jego bytności. Z jaskinią związana jest legenda o ukrywaniu się w niej Władysława Łokietka przed królem czeskim Wacławem II. Przyszły król miał tu przebywać 6 tygodni, odpoczywając na kamiennym łożu  ostatniej sali. Wejście do jaskini zasnute było pajęczyną pokrytą rosą, co ostatecznie miało zmylić pogoń, stąd też dzisiejsza krata zamykająca wejście do jaskini powtarza motyw pajęczyny.

Początki zamku w Ojcowie wiążą się z działalnością fortyfikacyjną króla Kazimierza Wielkiego, na polecenie którego wzniesiono zamek w latach 1354 – 1370. Pierwsze wzmianki o zamku pochodzą z 1370 roku kiedy to zarządcą zamku został burgrabia Zaklika. Zamek był jednym z ważniejszych ogniw w łańcuchu obronnym chroniąc Kraków przed Luksemburczykami. Posiadał stuosobową załogę dowodzoną przez starostę. Dzierżawiony przez dziesięciolecia zmieniał zarządców, by w końcu w roku 1536 przejść w ręce królowej Bony Sforzy, która po 20 latach, w związku z wyjazdem do Włoch, przekazała go Mikołajowi Płazie. Na przestrzeni wieków zamek przechodził z rąk do rąk to popadając w ruinę to znów odzyskując częściowy blask. W 1802 r. obiekt zostaje opuszczony. Podczas rozbiorów zamek ponownie podupada i kolejny właściciel rozbiera częściowo mury, które grożą zawaleniem. Ostatecznie z zamku pozostaje ośmioboczna wieża, brama i dolne partie murów. Pod koniec XIX wieku plany odbudowy podjął Ludwik Krasiński, który zamierzał tu  urządzić muzeum archeologiczno-przyrodnicze. Zasypano wtedy fosę i zlikwidowano most, a ośmioboczną wieżę obniżono o 6 metrów. Odnowiono też bramę urządzając w niej pokój mieszkalny. W 1913 roku nowa właścicielka - Ludwika Czartoryska przystępuje do konserwacji ruin i częściowej odnowy baszty. Dalsze prace konserwacyjne prowadzi na zamku dyrekcja Ojcowskiego Parku Narodowego w latach 80. i 90. XX wieku. Obecnie w salce nad bramą wjazdową znajduje się wystawa dotycząca historii zamku ojcowskiego, a jej częścią jest makieta pokazująca zamek z przełomu XV i XVI wieku.

Sanktuarium Matki Bożej Pokornej w Rudach to część zespołu poklasztornego dawnego opactwa cystersów. Kościół poklasztorny, obecnie bazylika mniejsza pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny pełni funkcję diecezjalnego Sanktuarium Matki Boskiej Pokornej. Kościół wybudowano w stylu gotyckim w początkach istnienia opactwa ok. XIV wieku. Jest to świątynia zbudowana na planie krzyża łacińskiego, orientowana, trójnawowa. Do kościoła przylega od południowej strony kaplica mieszcząca słynący łaskami obraz Matki Boskiej Rudzkiej. Obraz ten pierwotnie przywieźli z Jędrzejowa i podarowali cystersom książęta raciborscy. Współczesny obraz jest prawdopodobnie kopią obrazu trzynastowiecznego. Namalowany został na lipowej desce, a wzorowany jest na wizerunku Matki Bożej z rzymskiej Bazyliki Santa Maria Madziore. Słynący łaskami obraz Matki Bożej został koronowany przez Jana Pawła II podczas wizyty apostolskiej do Gliwic w 1999 r. Od 1995 r. pocysterski kościół w Rudach staje się Diecezjalnym Sanktuarium Maryjnym, natomiast 14 czerwca 2009 roku kościół zostaje wyniesiony do rangi bazyliki mniejszej.

Bitwa pod Krzywopłotami rozegrała się niedaleko wsi Krzywopłoty, na polach między Bydlinem, a Załężem w dniach 17-18 listopada 1914, pomiędzy oddziałami Austro-Węgier i Rosjan. Legioniści z 4 i 6 batalionów 1 Pułku Piechoty Legionów oraz artylerzyści pod dowództwem kpt. Brzozy, okopali się na wzgórzu Św. Krzyża we wsi Bydlin i sąsiednich Krzywopłotach. Wojska rosyjskie zajęły pozycje w lasach Smolenia i Domaniewic. W bitwie obie strony poniosły straty. W ataku na Załęże poległ por. Stanisław Paderewski, brat przyrodni Ignacego Paderewskiego, dowódca 3 kompanii 6 batalionu. Polegli legioniści spoczywają na cmentarzu w Bydlinie. W innej kwaterze cmentarza spoczywają żołnierze austriaccy i rosyjscy. Marszałek Józef Piłsudski nazwał to miejsce "Krzywopłockimi legionowymi Termopilami". W 1920 roku na cmentarzu w Bydlinie stanął kilkumetrowy kamienny krzyż z legionowymi symbolami. We wrześniu odbywa się w Krzywopłotach piknik historyczny, a w pierwszą niedzielę, przypadającą po 11 listopada, na miejscowym cmentarzu odprawiana jest msza w związku z obchodami rocznicy bitwy z 1914 roku. Grafika znaczka przedstawia naradę oficerów austriackich i polskich stojących naprzeciwko kaplicy i cmentarza  przy wzgórzu św. Krzyża w Bydlinie, która odbyła się krótko przed bitwą.

Ruiny zamku w Bydlinie usytuowane są na wzgórzu Św. Krzyża. Budowla powstała prawdopodobnie w XIV w. jako strażnica dla umacniania granic ze Śląskiem. Składała się z wieży, budynku mieszkalnego i dziedzińca, który do niego przylegał. W końcu XV stulecia Bydlin przeszedł w ręce rodu Szczepanowskich, później dziedzicami byli tutaj Brzeziccy, a następnie na początku XVI w. Bonarowie, którzy ową budowlę, która już nie miała charakteru obronnego, zamienili na kościół. Około roku 1570, nowy właściciel – Jan Firlej, zamienił kościół na zbór ariański.  W 1594 roku Mikołaj Firlej, syn Jana, przywrócił poprzedni charakter kościołowi, nadając mu nazwę Świętego Krzyża. W 1655 roku kościół zniszczyli Szwedzi. Obecnie nie zachowało się wiele ze średniowiecznych ruin, pozostały jedynie mury na długości około 20 metrów. Tutaj Legioniści w 1914 roku stoczyli bitwę, która przeszła do historii pod nazwą bitwy pod Krzywopłotami. W 1989 roku przeprowadzono na terenie ruin badania archeologiczne, gdzie  w sąsiedztwie fundamentów muru obronnego znaleziono denar Ludwika Węgierskiego z 1370 roku, monety Zygmunta III i Jana Kazimierza Wazy, a także ceramikę naczyniową. Pod budynkiem mieszkalnym odkryto  trzy krypty grobowe.

Walcownia Cynku w Katowicach - Szopienicach to zabytek będący jednym z pomników historii wpisany w industrialne dziedzictwo regionu. Walcownię Cynku wybudowano w 1904 roku w pobliżu Huty Bernhardi oraz linii kolejowej Szopienice-Siemianowice.  Hala główna walcowni miała 91 metrów długości i 20 metrów szerokości, a pomieszczenie maszynowni 70 metrów długości przy 6 metrach szerokości. W latach 1915-1917 dobudowano nową halę, wydłużając obiekt o kolejne 91 metrów. W hali głównej walcowni zlokalizowane są urządzenia  zapewniające prawidłowy ciąg technologiczny produkcji blach, a są to: piece do topienia. Piec grzewczy do płyt, karuzela odlewnicza z formami, walcarki wstępne, nożyce do cięcia blach. Część z tych urządzeń napędzano czterema maszynami parowymi. Obecnie budynek dawnej walcowni wraz z maszynami objęty jest ochroną konserwatorską. Po niespełna 110 latach pracy w roku 2002 ostatecznie zakończono tu produkcję, a obiekt wpisany w industrialne dziedzictwo regionu pozostał świadkiem minionej epoki i funkcjonujących wówczas technologii.

Dom Zdrojowy w Jastrzębiu-Zdroju został wybudowany w 1862 roku. Obiekt ten wzniesiony został przez Feliksa von Königsdorffa  w stylu szwajcarskim w oparciu o konstrukcję szkieletową. We wnętrzu mieściły się dawniej kabiny kuracyjne, a także kawiarnia z salą taneczną i kasyno. W Domu Zdrojowym można też było napić się solanki leczniczej. W 1994 roku uzdrowisko zakończyło w tym miejscu swoją działalność, a obiekt przekazano Miejskiemu Ośrodkowi Kultury. W roku 1998 budynek poddano gruntownej modernizacji. Odtworzono m.in. ganek frontowy i charakterystyczną elewację. Obecnie w miejscu tym mieści się kawiarnia oraz Miejski Ośrodek Kultury skupiający wokół siebie liczne kluby i stowarzyszenia, organizujący różnorodne imprezy kulturalne, festiwale, prelekcje czy warsztaty. Budynek znajduje się niemal w centrum malowniczego Parku Zdrojowym o powierzchni blisko 18 hektarów, w którym znaleźć można wiele interesujących gatunków roślin.