Lista znaczków

Znajdująca się na końcu ul. Floriańskiej Brama Floriańska jest pozostałością dawnych murów miejskich i jedną z ośmiu krakowskich bram obronnych. Powstała na przełomie XIII i XIV w., a w źródłach historycznych pojawia się w 1307 r. Budowla ta zbudowana została na planie zbliżonym do kwadratu. Brama ma formę wysokiej, bo liczącej 34 metry wieży kamiennej. Znajduje się w niej otwór przejazdowy o ostrołukowym sklepieniu. Niegdyś otwór ten od strony miasta zabezpieczały wrota, natomiast od zewnątrz krata. Nad wejściem od strony miasta znajduje się płaskorzeźba z XVIII w. przedstawiająca św. Floriana. Od strony Plant widnieje płaskorzeźba orła piastowskiego wykonana przez Zygmunta Langmana według projektu Jana Matejki. Przez wieki brama opierała się przeciwnościom. Trzykrotnie zagrażała jej rozbiórka, najpierw w XIX, a później na początku XX w. Obecnie, podobnie jak przed wiekami, Brama Floriańska jest jednym z symboli miasta.

Muzeum Regionalne w Chojnicach istnieje od 1932 r. Na początku jego siedziba mieściła się w prywatnym domu W.J. Schreibera, a pieczę nad zbiorami sprawował chojnicki regionalista Julian Rydzkowski. W takiej formie muzeum funkcjonowało do momentu wybuchu II wojny światowej. W 1960 r. reaktywowano muzeum, które miało siedzibę w chojnickim ratuszu, a następnie od 1962 r. zaczęło działać w Bramie Człuchowskiej, której wnętrze przebudowano i dostosowano do potrzeb muzeum, tworząc w niej sale wystawowe. W Bramie eksponowane są wystawy stałe i czasowe. Na wystawach stałych prezentowane są zbiory historyczne, etnograficzne i archeologiczne. Na wystawach czasowych pokazywane są eksponaty o różnej tematyce, między innymi malarstwo, rzeźba itp. Na przełomie lat 70-80 XX w. do obiektów muzealnych dołączyły baszty: Baszta Wronia, Dom Szewski, Baszta Szewska, Baszta Kurza Stopa, Dom na Murach oraz Kolekcja regionalna Makowskich. W 1984 roku uległa zmianie nazwa instytucji na Muzeum Historyczno-Etnograficzne w Chojnicach, a w 2012 roku muzeum przyjęło imię swojego założyciela Juliana Rydzkowskiego.

Brama Chełmińska w Brodnicy to element średniowiecznych obwarowań miejskich i jedna z najokazalszych i najlepiej zachowanych w Polsce bram z czasów krzyżackich. Zbudowana została w latach 1310 – 1330, prawdopodobnie podczas budowy murów miejskich. Konstrukcja bramy posadowiona jest na planie kwadratu. Posiada charakterystyczne schodkowe szczyty ze sterczynami, a także zakończone półkoliście i otynkowane blendy okienne. Budowla posiada drewniane stropy i siodłowy dach kryty dachówką. Od strony północnej brama posiada fragment tzw. szyi bramnej oraz drewnianą rekonstrukcję dawnej brony bramnej. Jeśli chodzi o przeznaczenie obiektu to oprócz funkcji obronnych, przez pewien okres w XIX wieku brama służyła jako więzienie miejskie. W późniejszym czasie w jej przejeździe znajdowała się również waga miejska. W roku 1898 bramę poddano renowacji, dokonując rekonstrukcji szczytów budowli. W latach 70. XX wieku bramę wraz z przylegającą do niej kamienicą adaptowano na siedzibę muzeum. Obecnie oprócz oddziału Muzeum w Brodnicy w bramie mieści się galeria sztuki współczesnej.

Chcąc zwiedzić najstarszy kościół na ziemi żarskiej, należy przyjechać do Biedrzychowic Dolnych. Po przejściu przez wolno stojącą wieżę bramową – dzwonnicę z XV wieku należy wejść na plac kościelny, który jest otoczony murem z 1882 r. Pośrodku placu stoi kościół zbudowany pierwotnie na planie prostokąta z dobudowaną w późniejszych wiekach kruchtą i przedsionkiem. W kościele zauważymy bardzo wyraźne elementy stylu romańskiego, a mianowicie: półkolistą absydę, wąskie okna, ceramiczne rozety widoczne z przedsionka. Kościół zbudowany z kamienia polnego z fragmentami wypełnień przyokiennych cegłą ceramiczną. Fundatorem kościoła był książę Henryk Brodaty. Najtragiczniejszy los dla kościoła przypadł na XX wiek kiedy po uszkodzeniach z czasów II wojny światowej, nie będąc przez wiele lat użytkowanym popadł w ruinę. Odbudowany w latach 1976 – 78 przez mieszkańców wsi, obecnie służy wiernym wyznania rzymskokatolickiego i jest wizytówką naszej miejscowości.

Biebrzański Park Narodowy został utworzony w 1993. W 1989 roku utworzono na tych terenach Biebrzański Park Krajobrazowy, a już w latach międzywojennych część z tych obszarów chroniono w ramach rezerwatów Czerwone Bagno i Grzędy. Biebrzański Park Narodowy o powierzchni 592,23 km² to największy park w Polsce i jeden z największych w Europie. Obejmuje dolinę Biebrzy począwszy od jej źródeł, a skończywszy na ujściu do Narwi. Niemal cały bieg rz. Biebrzy znajduje się na terenie parku. Bagna Biebrzańskie są uznawane za jedną z najważniejszych w kraju i w Europie Środkowej ostoi ptaków wodno-błotnych. W roku 1995 Biebrzański Park Narodowy został wpisany na listę Konwencji Ramsarskiej o obszarach wodno-błotnych mających znaczenie międzynarodowe. Na terenie parku spotyka się zbiorowiska wodne, bagienne, torfowiskowe, szuwary, a także zbiorowiska leśne (olsy, łęgi i brzeziny). Spotkać tu można wiele rzadkich i reliktowych gatunków roślin oraz zwierząt, z których najbardziej rozpoznawalnym gatunkami dla parku są łoś i batalion. Siedziba Parku znajduje się w miejscowości Osowiec-Twierdza.

Biały Spichlerz jest jednym z najcenniejszych zabytków budownictwa przemysłowego w Słupsku. Budowę tego magazynu wojskowego rozpoczęto wiosną 1804 roku z przeznaczeniem na przechowywanie obroku dla koni. Był pierwszym spichlerzem o tak nowoczesnych rozwiązaniach konstrukcyjnych oraz jednym z pierwszych o murowanych i otynkowanych ścianach. Cechował go klasycystyczny wygląd z niewielką ilością dekoracji. Spichlerz pełnił swoją funkcję do 1945 roku. W latach powojennych był tymczasowym więzieniem dla niemieckich mieszkańców miasta, spichlerzem zbożowym, magazynem mechanicznych artykułów gospodarstwa domowego. W roku 2013 właścicielem obiektu stało się Muzeum Pomorza Środkowego w Słupsku. Dzięki zaangażowaniu muzealników, po ponad 200 latach istnienia, budynek odzyskał świetność. Poprzez wprowadzenie funkcji muzealnej: wystawienniczej i magazynowej, zaczął nowy rozdział. Dziś w Białym Spichlerzu, znajdują się wystawy stałe prezentujące największą na świecie kolekcję dzieł Stanisława Ignacego Witkiewicza oraz zbiory sztuki współczesnej. Ponadto zobaczyć tu można wystawę "Słupsk - miasto i ludzie", prezentującą pamiątki po osadnikach przybyłych do miasta po 1945 roku.

Położony jest w województwie podlaskim w północno-wschodniej części Polski. Powstał w 1921 roku jako leśnictwo „Rezerwat”. W Park Narodowy w Białowieży leśnictwo „Rezerwat” przekształcono w 1932 roku, a następnie w roku 1947 zmieniono jego nazwę na Białowieski Park Narodowy. BPN na powierzchni ponad 10,5 tys. hektarów chroni najlepiej zachowany fragment Puszczy Białowieskiej – ostatni na niżu Europy las naturalny, o charakterze pierwotnym. Jest to jeden z najbogatszych ekosystemów leśnych w Polsce i Europie z ogromną różnorodnością przedstawicieli świata fauny i flory.

Biała Fabryka, położona przy ulicy Piotrkowskiej 282 to miejsce dla Łodzi szczególne. To właśnie od tego obiektu zaczęła się w mieście epoka wielkiego przemysłu włókienniczego. Początki obiektu sięgają 1835 r., zaś osobą, która zainicjowała budowę był pochodzący z Saksonii Ludwik Geyer. Na działce nad rzeką Jasień rozpoczęła się budowa zakładów, jakich Łódź nie widziała. Codziennością fabrykanta było balansowanie na granicy prawa, naginanie przepisów i ogromna determinacja. Pomimo zawirowań, fabrykę udało się ukończyć już w 1837 roku i z miejsca została nazwana „Białą Fabryką” – od śnieżnobiałego koloru fasady gmachu. Pod koniec roku 1838 Ludwik Geyer zainstalował w zakładzie pierwszą nie tylko w Łodzi, ale w całym przemyśle włókienniczym Królestwa Polskiego maszynę parową o mocy 60 KM, rozpoczynając w ten sposób mechanizację przemysłu włókienniczego. Symbolem tej przemiany było pojawienie się w Łodzi pierwszego komina fabrycznego, który możemy oglądać po dziś dzień. Obecnie w wnętrzach Białej Fabryki znajduje się Centralne Muzeum Włókiennictwa, które łączy cechy muzeum artystycznego z miejscem upamiętniającym historię Łodzi. Gmach fabryki stał się symbolem miasta i jednym z najważniejszych zabytków przemysłowej Łodzi.

Stale rosnąca popularność ziół oraz dziedzictwo przyrodnicze i historyczne naszego regionu zainspirowały do stworzenia unikatowego na skalę kraju obiektu – Beskidzkiego Domu Zielin „Przytulia”. Multimedialna wystawa stała obrazuje funkcjonowanie ziół w kulturze i życiu codziennym górali śląskich. W trakcie zwiedzania przewidziana jest również projekcja filmu promocyjnego oraz degustacja owocowo-ziołowej herbaty breńskiej.  Eksponaty oraz zioła w formie suszonych zbiorów i modeli można nie tylko zobaczyć, ale i dotknąć i powąchać. Dodatkowo w sezonie od wiosny do jesieni można się z nimi zapoznać w herbarium – ogródek ziołowy wokół budynku Przytulii, gdzie zgromadzono najważniejsze zioła naszego regionu. Kalendarz wydarzeń pełen jest ziołowych warsztatów, koncertów i spektakli.

Zostało wzniesione w 1923 r. Położone jest w Beskidzie Żywieckim, na terenie Żywieckiego Parku Krajobrazowego – na wysokości 1000 m n.p.m. Oferuje 38 miejsc noclegowych, miejsce do rozbicia namiotów, bufet, obozy narciarskie. W pobliżu znajdują się rezerwaty przyrody Dziobaki i Śrubita. Można się tutaj dostać szlakami z Soli, Rycerzowej, Wielkiej Raczy, Mladej Hory i Rycerki Kolonii. Z przełęczy roztacza się widok na Wielką i Małą Rycerzową oraz Małą i Wielką Raczę.

Zostało wybudowane w 1931 r. i poddane gruntownej modernizacji w latach 1973 – 1980. Położone jest w Beskidzie Żywieckim, w Żywieckim Parku Krajobrazowym na wysokości 1290 m n.p.m. Oferuje 43 miejsca noclegowe, saunę, bufet z jadalnią ora świetlicę. Przy schronisku znajduje się węzeł szlaków prowadzących z Hali Boraczej, Rajczy, Zlatnej, Hali Rysianki, Hali Miziowej oraz Zlatnej Huty. Z Hali rozlega się panorama Tatr, Małej Fatry oraz Beskidów.

Położone jest w Beskidzie Żywieckim na wysokości 854 m n.p.m. Zostało wybudowane około 1925 roku. przez Żydowskie Towarzystwo Sportowe "Makkabi" z Bielska . Po pożarze z kwietnia1932 roku schronisko odbudowano. Splądrowane przez Niemców w czasie okupacji zostało ponownie oddane do użytku turystów w 1946 roku. Schronisko dysponuje 34 miejscami noclegowymi w pokojach 2, 4 i 10 osobowych.

Hala Barankowa to położona na stokach Jałowca w Zawoi Górnej polana od wieków związana z tradycyjną gospodarką pasterską. To obecnie jedyna czynna hala pasterska w Zawoi i jedna z najstarszych w rejonie Babiej Góry. Miejsce to jest przez to zabytkiem archeologicznym babiogórskiej kultury. W okresie od kwietnia do września nadal praktykuje się tu sezonowy wypas owiec. Na polanie znajduje się szałas pasterski, w którym w tradycyjny sposób przyrządza się przetwory z owczego mleka jak żentyca, bunc oraz oscypek. Na Hali Barankowej można spotkać bacę, który oprócz tego, że tu pracuje to chętnie opowie o pasterskich tradycjach oraz przytoczy niejedną miejscową legendę. Z miejsca tego roztacza się przepiękny widok na sporą część Babiej Góry, ale także na inne okoliczne wzniesienia otaczające Zawoję.

Bendoszka Wielka - szczyt w Beskidzie Żywieckim, w grupie Wielkiej Raczy, wys. 1144 m n.p.m. Nazwa pochodzi od nazwiska Bendys, które pojawia się już w 1715 r. Na szczycie znajduje się Jubileuszowy Krzyż Ziemi Żywieckiej postawiony we wrześniu 2000 z inicjatywy księży parafii Rycerki Górnej. Ma wysokość ponad 20 m. Kamień węgielny pod budowę został poświęcony przez Jana Pawła II 15 czerwca 1999 na krakowskich Błoniach. Bendoszka Wielka ze względu na swój charakter jest doskonałym punktem widokowym. Ze szczytu i trawiastych grzbietów Bendoszki widać m.in. grupę Małej Fatry oraz pasmo Baraniej Góry w Beskidzie Śląskim. Na szczycie wykonano pomost widokowy i zamontowano tablicę z panoramą. Przez szczyt przebiega szlak czarny z Soli przez Praszywkę Wielką na przełęcz Przegibek. Najbliższe schronisko znajduje się na Przełęczy Przegibek w odległości ok. 1 km.

Bazylika Św. Trójcy jest budowlą romańską z przełomu XII/XIII w. - konsekrowana w 1216 r. Świątynia była kilkukrotnie przebudowana: raz w stylu gotyckim, a drugi w barokowym. Fasada kościoła od XVIII w. barokowa, do pewnych wysokości jest jednak zachowany romański kamień, świadczą o tym pozostawione w wielu miejscach nieotynkowane romańskie ciosy. Kościół jest trójnawową bazyliką, wzniesioną na planie krzyża łacińskiego, a prezbiterium zakończone absydą z dwiema kaplicami po bokach. Wśród licznych ołtarzy należy zwrócić szczególną uwagę na relikwiarzowy ołtarz Krzyża Świętego (658 relikwii świętych i męczenników oraz relikwię Krzyża św.), najcenniejszą częścią ołtarza jest ogromny krucyfiks z gotycką figurą Chrystusa Ukrzyżowanego (ok. 1361 r.). Najcenniejszym zabytkiem świątyni są dwie romańskie kolumny z personifikacją cnót i przywar ludzkich. Datowane są one na II połowę XII w. Chociaż mają już ponad 800 lat, to przez ponad 200 lat nikt o nich nie wiedział, gdyż były obmurowane cegłą do 1946 r. Wówczas profesor Zdzisław Kępiński odkrył je w barokowych filarach.

Kościół św. Mikołaja powstał w latach 1440-1445 w miejscu poprzedniej świątyni zniszczonej przez pożar. Halowy kościół w stylu gotyckim posiadał trójbocznie zamknięte prezbiterium, do którego przylegała zakrystia i kaplica. W 1655 roku pożar miasta dokonał licznych uszkodzeń świątyni, którą odbudowano w stylu barokowym, w 1665 roku z funduszy przekazanych przez króla Jana Kazimierza. W 1777 roku kościół został odrestaurowany. Wtedy też od południowej strony dobudowano kaplicę Matki Boskiej. W XIX wieku powstały kruchty północna i południowa, skarbczyk oraz neogotycka sygnaturka. Regotycyzacji kościoła dokonano w latach 1901-1905. Zabytkowe barokowe i rokokowe wyposażenie stanowi m.in. ołtarz główny oraz 16 ołtarzy bocznych, ambona, polichromie w kaplicy św. Kingi zaprojektowane przez Jana Matejkę. W kaplicy Matki Bożej Bocheńskiej na uwagę zasługuje ołtarz z obrazem  Matki Bożej Różańcowej. Pochodzi on z XVI w., a namalowany został na płótnie naklejonym na deskę. Godne uwagi są również pochodzące z II. połowy XVIII wieku organy o 20. głosach, dwóch manuałach i mechanicznej trakturze. W 1998 roku świątynia zyskała godność bazyliki mniejszej, a w 2003 roku podniesiona do godności kolegiaty.

Źródła historyczne podają, że pierwszy murowany kościół w tym miejscu powstał w XII wieku. Obecna budowla wzniesiona została w dwóch etapach na przełomie XIV i XV wieku. Na przestrzeni wieków, mimo licznych pożarów, zniszczeń i modernizacji kościół utrzymał swą charakterystyczną bryłę. Świątynia jest trójnawową, dziewięcioprzęsłową halą murowaną z kamienia i cegły. Nawy boczne rozdzielone są smukłymi, sześciobocznymi filarami z cegły, ponad którymi wznoszą się krzyżowo – żebrowe sklepienia z 1891 r. Tytuł Bazyliki Mniejszej świątynia uzyskała w 2009 roku. Obok kościoła wznosi się okazała, czterokondygnacyjna wieża będąca dzwonnicą. Jej budowę rozpoczęto w roku 1474 i kontynuowano aż do roku 1548, jednak nigdy nie została ukończona i taka też pozostała do dziś. Zbudowana została na planie kwadratu z cegły obłożonej kamienną wykładziną. W pustym wnętrzu w 2005 otwarto Skarbiec św. Jakuba – wystawę cennych sprzętów liturgicznych i innych dzieł sztuki złotniczej.

Bazylika św. Jadwigi i św. Bartłomieja w Trzebnicy tworzy Sanktuarium św. Jadwigi Śląskiej. Jest to najstarsze sanktuarium na Śląsku, powstałe z fundacji księcia Henryka Brodatego w latach 1208-1219. Trójnawowa bazylika z cegły zbudowana jest na planie krzyża łacińskiego, w stylu romańskim. W II połowie XIII wieku dobudowano pierwszą w Polsce kaplicę w stylu gotyckim, w której umieszczono szczątki św. Jadwigi - Patronki Śląska. Szczątki te spoczywają we wspaniałym barokowym sarkofagu z marmuru zwieńczonym alabastrowym posągiem św. Jadwigi. Na przestrzeni wieków świątynia nękana przez liczne pożary i zawirowania wojenne została w znacznym stopniu zdewastowana. Dopiero wzrastająca zamożność Śląska pomogła w renowacji kościoła i jego barokizacji. W roku 1785 w miejscu głównego, romańskiego wejścia od strony zachodniej wybudowano wysoką na 68 metrów wieżę. Bazylika w Trzebnicy to jedna z ważniejszych nekropolii Piastów Śląskich. Pochowano tu aż 22 przedstawicieli tego rodu.

Początkowo kościół należał do zakonu rycerskiego joannitów. Parafia przy tym kościele została erygowana w XVI w. Bogaty w cenne dzieła rzeźby architektonicznej oraz rzemiosła artystycznego głównie z XIV-XV w. jest jednym z największych osiągnięć śląskiego gotyku. Wybitne walory architektoniczne i rzeźbiarskie świątyni, jej jednolitość przestrzenna utrzymana mimo trwających półtora wieku prac budowlanych oraz imponujące rozmiary sprawiają, że jest to dzieło o szczególnym znaczeniu. Kościół zbudowano głównie z granitu i bazaltu  na rzucie krzyża łacińskiego z transeptem i wielobocznie zamkniętym prezbiterium. Od strony zachodniej posiada dwie wieże, w tym jedną nieukończoną. Elewację zdobią rzeźbione portale oraz detale architektoniczne:  głowy postaci, dekoracje roślinne, rzygacze. W wieży bazyliki znajduje się m.in. dzwon z 1318 r., który jest najstarszym bijącym dzwonem w Polsce. 15.09.2002 r. strzegomski gotycki kościół otrzymał godność bazyliki mniejszej, a od 13.04.2017 podniesiony został do rangi kolegiaty. 22.10.2012 roku obiekt został wpisany na listę pomników historii.

Bazylika św. Antoniego w Rybniku powstała w latach 1903-1906, a jej historia związana jest z kapliczką, która istniała w pobliżu od 1828 r. Ta neogotycka świątynia z czerwonej cegły powstała z inicjatywy rybnickiego proboszcza ks. Franciszka Brudnioka. Projektantem kościoła był natomiast Ludwig Schneider. Świątynia została poświęcona 29 sierpnia 1907 r., a osiem lat później nastąpiła jej konsekracja. Bazylika w Rybniku jest najwyższym kościołem Górnego Śląska. Jej wieże wznoszą się na wysokość 88 metrów, a sama budowla sprawia imponujące wrażenie. Na uwagę zasługuje także bogate wyposażenie wnętrza, na które składa się m.in. ołtarz główny wykonany w firmie Carla Buhla. W ołtarzu głównym znajduje się figura św. Antoniego przeniesiona ze wspomnianej wcześniej kapliczki. Uwagę zwracają także ambona i stacje drogi krzyżowej oraz spiżowe drzwi z płaskorzeźbami rybnickich kapłanów.

Kościół parafialny p.w. Narodzenia NMP i św. Mikołaja został pierwotnie ufundowany przez Witolda-Aleksandra, wielkiego księcia litewskiego, przed 1430 rokiem Istniejącą do dzisiaj murowaną świątynię (na miejscu pierwszej) zbudowano w latach 1783-1784, kosztem parafian, ale z wydatną pomocą władz miejskich i siostry ostatniego króla Polski, Izabeli Branickiej z Poniatowskich, zwanej „Panią Krakowską” (1730-1808), żony Jana Klemensa Branickiego. Projektantem neoklasycystycznej świątyni był warszawski architekt Szymon Bogumił Zug (1733-1807). W 1843 roku obok kościoła zbudowano murowaną dzwonnicę. W 1912 roku sklepienie świątyni ozdobiono polichromią przedstawiającą Dwunastu Apostołów oraz położono posadzkę z terakoty. W czasie działań wojennych w 1944 roku kościół został częściowo uszkodzony, ale niedługo potem odnowiony. W 1996 roku parafia obchodziła jubileusz 200-lecia konsekracji kościoła. Z tej okazji Ojciec Święty Jan Paweł II wyniósł bielską świątynię do godności Bazyliki Mniejszej. Bielska świątynia to wysokiej klasy obiekt o bardzo dobrze zachowanej bryle i jednorodnym wnętrzu klasycystycznym. We wnętrzu znajdują się relikwie miejscowego proboszcza, błogosławionego ks. Antoniego Beszty-Borowskiego, zamordowanego przez Niemców w 1943 roku.

Bazylika Najświętszej Maryi Panny i św. Bartłomieja w Piekarach Śląskich jest największym w regionie sanktuarium maryjnym. Pielgrzymi przybywają do słynącego z cudów obrazu. Zbudowana w latach 1842-1848 na miejscu starego XIV-wiecznego (1303 r.) drewnianego kościółka pod wezwaniem św. Bartłomieja Apostoła. Drewniany kościółek okazał się zbyt ciasny i mały dla wszystkich przybywających pielgrzymów. Z tego powodu w 1826 roku proboszcz ks. Jan Alojzy Ficek postanowił wybudować nową, większą, murowaną świątynię. W jej budowę zaangażowali się także mieszkańcy. Konsekracji nowego neoromańskiego kościoła dokonał biskup wrocławski Melchior von Diepenbrock 22 sierpnia 1849 roku. Wokół świątyni znajdują się cztery kaplice oraz Rajski Plac z piątą kaplicą św. Rafała, w której znajduje się ołtarz z pierwotnego kościoła św. Bartłomieja. Wzdłuż muru kościelnego, na kamiennych cokołach, umieszczono wykute w kamieniu figury 12 Apostołów.

Bazylika Mniejsza pw. św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Braniewie jest jednym z najpiękniejszych kościołów Warmii. To gotycka, ceglana, halowa fara o całkowitej długości 61 m i szerokości 25 m.  Jej trójnawowe wnętrze tworzy dziesięć ośmiokątnych, masywnych filarów, ustawionych w dwóch rzędach. Kościół budowano etapami, w latach 1343-1442. Stoi  prawdopodobnie na miejscu najstarszego znanego drewnianego kościoła warmińskiego. Jest świadkiem burzliwych dziejów miasta. W okresie swej 600 – letniej historii kościół wraz z wieżą doznały największych zniszczeń pod koniec drugiej wojny światowej, kiedy to w wyniku działań wojennych legł w gruzach, przez wiele lat pozostając trwałą ruiną. Jego odbudowa w latach 1979-1986 była największym przedsięwzięciem w Archidiecezji Warmińskiej. Pieczę nad odbudową sprawował ówczesny proboszcz i dziekan - ks. Tadeusz Brandys.  W 2001 r. kościół został podniesiony do rangi bazyliki mniejszej. Stoi przy niej pomnik bł. Reginy Protmann, rodowitej braniewianki i patronki Braniewa.

Grybów, woj. małopolskie, diecezja tarnowska. Obecny kościół został zbudowany na miejscu pierwotnego kościoła gotyckiego w latach 1909 – 1914 przez Romana Olszewskiego z Grybowa według projektu Józefa Piusa Dziekońskiego, po nim obowiązki przejął Zdzisław Mączeński wprowadzając pewne zmiany w projekcie kościoła. Kościół zbudowany w stylu neogotyckim, z cegły z użyciem kamienia na planie krzyża łacińskiego z 70 m wieżą zwieńczoną złotą koroną. Złożony z trzynawowego korpusu z transeptem. Wnętrza nakryte są sklepieniami kryształowymi, nawy zostały rozdzielone masywnymi kolumnami. Ołtarz główny wolnostojący, kamienny, projektowany w 1958 r. przez Z. Mączeńskiego z barokową rzeźbą Chrystusa na krzyżu na tle panoramy Jerozolimy z poł. XVII w. Cztery ołtarze boczne, ustawione w ramionach transeptu. W jednym z nich łaskami słynący obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem z XVI w., zwanej Przedziwną lub Grybowską. W prezbiterium znajduje się 12 obrazów apostołów, rokokowych z XVIII w. a na kolumnach naturalnej wielkości rzeźby 12 apostołów, późnobarokowe z XVIII w. Kościół w Grybowie w roku 2013, decyzją Stolicy Apostolskiej, został podniesiony do godności Bazyliki Mniejszej.

Kościół pw. św. Jerzego i NMP – Bazylika Mniejsza i sanktuarium Męki Pańskiej to imponująca gotycka budowla będąca najstarszym zabytkiem Ziębic.  Świątynię wzniesiono w 1. poł. XIII w., później była ona wielokrotnie rozbudowywana i przebudowywana.  Najstarszą częścią kościoła, pochodzącą jeszcze z XIII w. jest północna nawa hali z pięknym portalem, na wzór którego w 1900 r. wykonano bliźniaczy, prowadzący do nawy południowej. Prezbiterium od strony wschodniej powstało już w wieku XIV i XV, a najnowszą część kościoła stanowi jego wolnostojąca kamienna wieża z XV w. Boczne kaplice, mariacką i św. Jerzego, poświęcono patronom kościoła. We wnętrzu godne uwagi są liczne elementy wyposażenia: ołtarze boczne średniowieczne i barokowe, kamienna ambona z 1595 r., epitafia mieszczan i okolicznej szlachty pochodzące głównie z XVI i początku XVII w., gotyckie sakramentarium, a także gotycki krucyfiks zawieszony po zachodniej stronie kościoła (pod organami).