Lista znaczków

W połowie drogi do Górskiej Kaplicy na Górze Kalwarii w Bardzie znajduje się cudami słynące Źródełko Maryi. Znane jest od przeszło 300 lat. Wodzie wypływającej z tego źródła tradycja przypisuje właściwości lecznicze, szczególnie przy chorobie oczu i bólu głowy. Obecna obudowa źródła w postaci murowanego domku pochodzi z roku 1893. Nad wejściem znajduje się obraz przedstawiający Jezusa i Samarytankę przy studni Jakuba. Obraz namalował w 1895 roku Knauer z Nysy. Dla wybierających się na wycieczkę do krzyża na Obrywie skalnym, również  do Kaplicy Górskiej czy na Górę Kłodzką jest to idealne miejsce na odpoczynek w pięknej leśnej scenerii, gdzie również można zaczerpnąć orzeźwiającej górskiej wody.

Klasztor Panien Dominikanek w Piotrkowie Trybunalskim został ufundowany przez polską szlachciankę - Katarzynę Warszycką. W roku 1627 rozpoczęto budowę klasztoru i kościoła, jednak pożar, który to miejsce nawiedził w 1648 roku niszczy budowlę. Wcześniej bo w 1628 roku do Piotrkowa zjeżdża siedem zakonnic z klasztoru w Sochaczewie. Odbudowa kościoła kończy się w 1673 roku i wtedy też jego patronką została Matka Boża Śnieżna. W roku 1786 zespół klasztorny nawiedza kolejny pożar, po którym następuje mozolna odbudowa obiektu i utworzenie w tym miejscu szkoły dla dziewcząt, co na tamte czasy było zjawiskiem niespotykanym. W 1869 roku panny dominikanki zostały zmuszone do opuszczenia Piotrkowa. W tych czasach w Królestwie Polskim trwała likwidacja większości klasztorów. Po 144-letniej nieobecności dominikańskich mniszek w Piotrkowie, w 2013 roku na prośbę Rektora Kościoła Akademickiego Panien Dominikanek, księdza Ireneusza Bochyńskiego siostry dominikanki wróciły tu z powrotem. Prowadzą katolickie przedszkole i katechizują w liceum, szkole podstawowej oraz aktywnie uczestniczą w inicjatywach podejmowanych przez Rektorat Kościoła Akademickiego Panien Dominikanek. Obecnie dobiegają końca prace budowlane i modernizacyjne mające na celu powstanie na terenie zespołu klasztornego Panien Dominikanek, Centrum Idei ku Demokracji.

Cerkiew pw. św. Paraskewy, centralny obiekt zespołu sakralnego w Radrużu, należy do najcenniejszych i najstarszych świątyń drewnianych w Polsce i na pograniczu polsko-ukraińskim. W 2013 r. wpisano ją na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, a w 2017 r. na Listę Pomników Historii. Budowla posiada charakter obronny, pochodzi z końca XVI w. i reprezentuje klasyczny typ trójdzielno-podłużnej, jednokopułowej cerkwi obrządku wschodniego z wykorzystaniem rozwiązań konstrukcyjnych późnogotyckiego ciesielstwa zachodnioeuropejskiego. Przypuszcza się, że jej fundatorem był w 1583 r. Jan Płaza, starosta lubaczowski. W 1648 r. wnętrze cerkwi pokryto częściowo polichromią, która na wschodniej ścianie nawy razem z ikonami tablicowymi współtworzyła pierwotny ikonostas. Obok walorów architektonicznych i historycznych w świątyni znajduje się również cenny wystrój. Tworzy go przede wszystkim ikonostas powstały w XVII i XVIII w. Do innych unikalnych zabytków należy drewniana ława kolatorska z 4 ćw. XVII w. oraz Boży Grób ufundowany przy udziale proboszcza ks. Bazylego Sierocińskiego i ozdobiony malowidłami malarza Andrzeja Berezickiego. Od 2010 r. zespół cerkiewny stanowi oddział Muzeum Kresów w Lubaczowie i jest pod jego stałą opieką.

Głównym elementem zespołu cerkiewnego w Nowym Bruśnie jest niezwykle malownicza cerkiew pw. św. Paraskewy. W 1713 r. wzniósł ją majster Stefan, łącznie z czynnym w tym czasie w okolicach wsi budowniczym Stefanem Sienko Siematiewskim. Obiekt stanął na miejscu wcześniejszej świątyni, która funkcjonowała w XVII w. Cerkiew reprezentuje typowy plan trójdzielny. Od zachodu, nad tzw. babińcem, znajduje się kaplica liturgiczna pw. św. Mikołaja. Dostęp do niej umożliwiają schody wiodące na malowniczą galerię arkadową. Dolną część budowli obejmują obszerne zadaszenia, tzw. soboty. Babiniec, nawę i sanktuarium wieńczą kopuły ze smukłymi latarniami, których forma pochodzi z poł. XIX w. W 1903 r. na miejscu starego babińca, z kaplicą i galerią na piętrze, wzniesiono nowy, duży babiniec z kopułą. Po II wojnie, na skutek przymusowych wysiedleń ludności ukraińskiej, cerkiew została opuszczona, co doprowadziło do jej całkowitej ruiny i groźby zawalenia. W 1992 r. rozpoczął się remont budowli, który od 2013 r. kontynuowany jest przez Muzeum Kresów w Lubaczowie. W efekcie prac przywrócono cerkwi wygląd z XVIII–XIX w.

W centralnej części Borowia znajduje się dawny kościół parafialny pw. Św. Trójcy. Świątynia powstała w 1831 r. z fundacji Ludwiki z Załuskich Moszyńskiej w miejscu, w którym niegdyś istniał drewniany kościół. Budowla wybudowana została z cegieł łączonych zaprawą wapienną. Jej wnętrze składa się z wyodrębnionego prezbiterium oraz trzech naw oddzielonych parami kolumn toskańskich. W części zachodniej nad wejściem znajduje się drewniana empora chórowa. Kościół był kilkakrotnie przebudowywany, a w 1907 r. nad szczytem fasady dobudowano wieżyczkę z sygnaturką. Od 1989 roku, kiedy w Borowiu powstał nowy kościół, świątynia nie jest użytkowana. Na teren kościelny prowadzi murowana barokowa brama prawdopodobnie z ok. 1715 r., ze szczytem nadbudowanym w 1907 r. Brama zbudowana jest z cegły, otynkowana i posiada zdobienia w postaci profilowanych gzymsów i pilastrów. Na jej osi znajduje się arkada przejazdowa sklepiona krzyżowo. Brama pełniła również funkcję dzwonnicy.

Istnienie świątyni żydowskiej w Piotrkowie Trybunalskim datowane jest na II połowę XVII w. Wówczas była to świątynia drewniana, która uległa całkowitemu zniszczeniu w 1740 r. Obecną synagogę, wzniesioną w latach 1791-1793, ufundował Mojżesz Kocyn. Od strony południowej z Dużą Synagogą sąsiaduje budynek zwany Małą Synagogą. Wzniesiony w 1776 r. przez fundację Herna Piotrkovera od początku był siedzibą szkoły żydowskiej. Na wschód od świątyni, za synagogą rozciągał się cmentarz żydowski czynny w latach 1689-1795. Uległ on zniszczeniu w czasie II wojny światowej. Stał się też miejscem egzekucji ludności żydowskiej. W latach pięćdziesiątych XIX w. synagoga została przebudowana i rozbudowana. W takim kształcie przetrwała, mimo splądrowania w 1854 r., do okupacji hitlerowskiej. W czasie wojny uległa poważnemu zniszczeniu. W roku 1963 władze przystąpiły do prac konserwatorskich i adaptacyjnych budynku. W roku 1967 swą siedzibę znalazła tu biblioteka publiczna.

Barokowa rzeźba św. Jana Nepomucena z ok. 1750 roku ustawiona jest na wysokim postumencie, po zewnętrznej stronie muru okalającego cenną XVIII-wieczną cerkiew. Figura została sprowadzona do Szczytów - Dzięciołowa przez ówczesnego właściciela wsi Jana Walentego Węgierskiego. Autorstwo rzeźby przypisywano pierwotnie  Janowi Chryzostomowi Redlerowi, który był artystą pracującym na potrzeby dworu Branickich w Białymstoku, jednak w świetle ostatnich badań wynika, że jej twórcą mógł być wybitny lwowski rzeźbiarz Sebastian Fesinger, na co wskazuje zarówno forma rzeźby jak i wiele detali. Figura wykonana jest z wapienia i uznawana jest za zabytek najwyższej klasy artystycznej. Jest przez to jednym z najcenniejszych zabytków tego typu na podlasiu. Jak podają źródła jest to również najdalej na północ wysunięty przykład dzieła lwowskiej rzeźby rokokowej. Ze względu na zły stan zachowania, figura w 2016 roku została przewieziona do pracowni konserwatorskiej gdzie została poddana renowacji.  W jej trakcie rekonstruowano również brakujące elementy rzeźby czyli prawą dłoń, nos i krzyż z palmą. Inicjatorem i koordynatorem wszystkich działań była Fundacja im. Jana Walentego Węgierskiego.

Synagoga w Orli jest typowym przykładem bóżnicy małomiasteczkowej z drugiej ćwierci XVII wieku, charakterystycznym dla wschodnich obszarów Rzeczypospolitej. Można mówić o co najmniej kilku fazach rozbudowy obiektu. Najstarsza część budowli miała układ zbliżony do kwadratu z centralnie usytuowaną bimą pomiędzy symetrycznie rozmieszczonymi słupami. Do niej dobudowano od strony zachodniej dwukondygnacyjne pomieszczenia: przedsionka (na parterze) i sali żeńskiej (na emporze). W drugiej połowie XVIII w. powstały drewniane babińce boczne. Przełom wieku XVIII i XIX to generalna przebudowa synagogi. Zbudowano wówczas murowane babińce i dostawiono klasycystyczną fasadę kryjącą dwa biegi schodów na emporę. Taki wygląd utrzymał się do II wojny światowej. W 1938 r. spłonął dach synagogi i częściowo jej wnętrze, w wyniku pożaru jaki ogarnął całe miasto. W czasie wojny i po niej znajdował się tutaj magazyn. W latach 1986–1988 pokryto budynek nowym dachem, wymieniono stolarkę okienną, założono rynny i odbudowano dwa boczne babińce, rozebrane w latach 50. Obecnie w synagodze odbywają się wystawy czasowe i okolicznościowe koncerty.

Synagoga w Buku znajduje się przy ul. Mury 6, jest jedną z nielicznych pamiątek po społeczności żydowskiej w Buku. Budynek wraz z istniejącą do dziś szkołą talmudyczną powstał w latach 1900-1905. Architektonicznie synagoga reprezentuje styl neoromański. Jest to budynek z cegły, dwukondygnacyjny, kryty dachówką. Na wysokości parteru elewacja zdobiona boniami. Mimo iż nic nie przetrwało z oryginalnego wyposażenia, to doskonale zachował się natomiast piękny wystrój zewnętrzny synagogi, w tym oryginalna fasada z trzema wejściami, w środku dla mężczyzn, a dwoma bocznymi dla kobiet. Na frontowej ścianie zachowało się miejsce na tablice dziecięciu przykazań. Detalami wskazującymi na pierwotne przeznaczenie obiektu są także gwiazdy Dawida zdobiące balustradę babińca. Od 2 listopada 2009 synagoga jest ponownie własnością Gminy Buk. 

Kościół Wang zbudowano na przełomie XII i XIII w. w miejscowości Vang w południowej Norwegii. Do Karpacza został przetransportowany w 1842 roku kiedy to ludność Vang w Norwegii doszła do wniosku że świątynia stała się za mała na ich potrzeby i postanowiła go sprzedać. Początkowo kościół miał być eksponatem w berlińskim muzeum jednak za sprawą hrabiny Fryderyki von Reden z Bukowca, która przekonała pruskiego króla Fryderyka Wilhelma IV, żeby budowlę przewieźć na Śląsk, budowla ostatecznie trafiła do Karpacza. W 1844 roku świątynia Wang stała się kościołem miejscowej ewangelickiej parafii i pozostaje w tej roli do dziś. Budynek został wykonany z grubych beli bez użycia gwoździ, a wszelkie połączenia to jedynie umiejętnie wykonane złącza ciesielskie. Obecna bryła obiektu uległa rozbudowie, podczas prac konserwatorskich. Dobudowano również wysoką kamienną dzwonnicę, która dodatkowo chroni drewnianą świątynię przed wiatrem znad Śnieżki. Mimo to Świątynia Wang jest uważana za najstarszy drewniany kościół w Polsce.

Na wysokości 776 m n.p.m. na zachodnim zboczu Góry Igliczna, w osadzie o tej samej nazwie znajduje się Sanktuarium „Maria Śnieżna”. Osada swoje istnienie zawdzięcza kultowi figury Matki Bożej, której ludową kopię przyniósł z pielgrzymki do Mariazell Krzysztof Veit w roku 1750. Figura Matki Bożej została wykonana z drewna lipowego w Austrii przez nieznanego artystę, jako płaskorzeźba o wysokości 39 cm. W tym samym roku figurę umieszczono na stoku Góry Iglicznej pod konarem potężnego buka. W roku 1776 po wichurze nieuszkodzoną figurę przeniesiono do nowopowstałej kaplicy w miejscu obecnej plebanii. Od 26 czerwca 1777 r. do 1782 r. nastąpiło 12 potwierdzonych komisyjnie uzdrowień. Na górę Igliczną zaczęli przybywać liczni pielgrzymi, dla których ówczesna drewniana kaplica okazała się zbyt mała. Początki powstania osady datuje się na 18 czerwca 1781 r., kiedy to wmurowano kamień węgielny pod budowę Sanktuarium, które rok później zostało poświęcone. Obecnie miejsce to stanowi ważny punkt, zarówno dla pielgrzymów, jak i turystów. Z tarasów w przy sanktuarium rozciąga się rozległa panorama na Masyw Śnieżnika i na większą część Ziemi Kłodzkiej.

Sanktuarium Urodzin i Chrztu świętej Faustyny w Świnicach Warckich upamiętnia pochodzącą z tej parafii św. Faustynę Kowalską. Obecny kościół zbudowany został w  1859 roku i znany jest z tego, że w jego murach ochrzczono i wprowadzono do wspólnoty Kościoła Katolickiego, Helenę Kowalską znaną jako św. Faustyna. W tym kościele św. Faustyna odbyła również pierwszą spowiedź i przyjęła pierwszą Komunię Świętą. Po śmierci św. Faustyny świątynia stała się miejscem licznych odwiedzin wiernych. Zainteresowanie rodzinnymi stronami siostry Faustyny wzrosło po jej beatyfikacji i kanonizacji. W 2002 roku ordynariusz włocławski bp Bronisław Dembowski podniósł kościół parafialny do rangi diecezjalnego sanktuarium Chrztu i Narodzin św. siostry Faustyny. W 2005 roku nastąpiła rozbudowa kościoła, który do użytku wiernych oddany został 23 sierpnia 2015 roku, w czasie dorocznych uroczystości odpustowych, organizowanych z okazji rocznicy urodzin i chrztu św. Faustyny.

Sanktuarium św. Rity w Głębinowie koło Nysy jest drugim sanktuarium tej świętej w Polsce. Znajduje się na północnym brzegu Jeziora Nyskiego. Kult św. Rity trwa w Głębinowie od jesieni 2014 roku. Z miesiąca na miesiąc na nabożeństwach ku czci św. Rity zaczęło gromadzić się coraz więcej wiernych. Parafia rozpoczęła więc starania o otrzymanie relikwii, które przybyły do Głębinowa 22 maja 2015 r. Był to fragment tuniki, w której święta została złożona do grobu. Od tego momentu kult św. Rity przybrał na sile. W kolejnych miesiącach i latach do Głębinowa przybywało coraz więcej pielgrzymów, którymi byli zarówno wierni z Polski, jak i zza granicy. Atrybuty św. Rity ściśle związane są z jej życiem i cudami jakich doznała. Są to krzyż, cierń, pszczoły, róże oraz figi. 23 maja 2021 r. w 640. rocznicę narodzin św. Rity, neogotycki kościół głębinowski stał się sanktuarium patronki spraw trudnych i beznadziejnych. 

Jakubów, niewielka miejscowość położona na Wzgórzach Dalkowskich niedaleko Głogowa, od wieków kojarzony jest z kultem św. Jakuba Apostoła Starszego oraz z cudownym „Źródłem św. Jakuba” wypływającym z podnóża kościelnego wzgórza. Kościół w Jakubowie zaliczany jest do najstarszych w północnej części Dolnego Śląska. Tradycja utrzymuje, że jego geneza sięga X wieku. Pierwsze pisane świadectwo o tym kościele pochodzi z XIV w. Kościół tworzą trzy bryły o zróżnicowanych wysokościach. Zgrupowanie prostych kubicznych form i wykorzystanie kamienia polnego, nadje świątyni surowy, „starożytny”, gotycki wyraz. Do kościoła wchodzi się przez bramę ceglanej dzwonnicy zbudowanej około 1860 roku w miejscu wcześniejszej drewnianej. Na wieży znajduje się pięćsetletni dzwon z napisem: „O rex glorie veni cum pace Anno MCCCCCVI”. Po lewej stronie bramy znajduje się kaplica grobowa wybudowana w 1752 r. na rzucie kwadratu z czterospadowym dachem z ośmioboczną kamienną latarnią. W roku 2004, przy parafii rzymsko-katolickiej, powstało „Bractwo św. Jakuba Apostoła”. W następnym roku powstał pierwszy – w czasach współczesnych – polski odcinek „Szlaku św. Jakuba” prowadzący z Jakubowa do Zgorzelca i dalej drogami niemieckimi i francuskimi do sanktuarium w Santiago de Compostela. .

Góra św. Anny, o wysokości 407 m n.p.m., jest największym wzniesieniem Masywu Chełmskiego na Wyżynie Śląskiej. Przed milionami lat była czynnym wulkanem, który ukształtował teren i wzbogacił go geologicznie. Dziś na szczycie góry wznosi się Sanktuarium św. Anny Samotrzeciej. Na ołtarzu głównym kościoła utrzymanego w stylu barokowym postawiono figurkę św. Anny, czczonej od wieków jako patronkę rodzin, matek, babć i wdów. Malowidła na suficie nawiązują do życia św. Anny. Określenie „Samotrzecia” interpretuje się jako „We troje razem”, albowiem wykonana z drewna lipowego figura przedstawia trzy postacie: św. Annę trzymającą na lewej ręce swoją córkę Maryję oraz na prawej swojego wnuka Pana Jezusa. „Sama jest trzecia”, jakby na drugim planie. Opiekę nad Sanktuarium sprawują franciszkanie wrocławskiej prowincji św. Jadwigi Zakonu Braci Mniejszych. Oprócz kościoła do kompleksu sakralnego należy również klasztor, Rajski Plac otoczony krużgankami, Grota Lurdzka, zespół kaplic kalwaryjskich, muzeum misyjne oraz Dom Pielgrzyma.

Początki istnienia Sanktuarium Miłosierdzia Bożego sięgają 1987 roku, kiedy to polecono wybudować kaplicę lub kościół na osiedlu Łużyckim w Świebodzinie. W 1994 roku wmurowano kamień węgielny pod tę budowę, a cztery lata później 20 grudnia 1998 r., kościół został poświęcony. Rok później powstała w tym miejscu parafia p.w. Miłosierdzia Bożego, natomiast w 2008 roku konsekrowano sanktuarium. Jego inicjatorem podobnie jak budowy Figury Jezusa Chrystusa Króla Wszechświata, był ks. prałat Sylwester Zawadzki, a kult Miłosierdzia Bożego związany jest ściśle z objawieniem jakie miała św. siostra Faustyna i z ustanowionym przez Ojca Świętego Jana Pawła II Świętem Miłosierdzia Bożego. Sanktuarium zwraca uwagę swoją nowoczesną, ale delikatną formą. Dwie ażurowe wieże dodają konstrukcji lekkości, natomiast wnętrze świątyni rozświetlają okrągłe i półokrągłe otwory okienne. W ołtarzu głównym znajduje się obraz przedstawiający Jezusa Miłosiernego. W kościele znajdują się ponadto relikwie św. Jana Pawła II i bł. ks. Michała Sopoćki oraz umieszczone w dębowym ołtarzu relikwie św. s. Faustyny.

Położony wśród lasów i pól Wielgolas zasłynął w XIX w. za sprawą cudów jakie miały tu miejsce za pośrednictwem Matki Bożej. Na początku XX w. Nastąpił rozwój kultu matki Bożej i do Wielgolasu zaczęły przybywać liczne grupy pielgrzymów w efekcie czego w latach 1931-1934 w miejscu cudownego objawienia wybudowano kaplicę. W latach  1957-1961 wzniesiono w pobliżu kościół parafialny według projektu architekta Zygmunta Konarzewskiego. Świątynia o wymiarach 32 na 19 metrów posiada charakterystyczną, strzelistą wieżę o wysokości 29 m. Konsekracja świątyni odbyła się 1 lipca 1961 roku, wydarzeniu temu przewodniczył ks. kard. Stefan Wyszyński, który nadał świątyni tytuł Matki Bożej Łaskawej.  W 1966 r. Miejsce to było jednym z trzech sanktuariów maryjnych na terenie obecnej Diecezji Warszawsko-Praskiej. W roku 2000 Bp Kazimierz Romaniuk ustanowił sanktuarium Kościołem Millenijnym.

Pierwszy kościół w Tuchowie został wybudowany około roku 1079 na wzgórzu zwanym „Lipie” - nazwa od gaju lipowego. Tradycja głosi, że tutaj odprawił mszę prymicyjną św. Jan Kanty. Gospodarzami tego miejsca byli benedyktyni. W XVI wieku w kościele umieszczono obraz Matki Bożej, który zasłynął cudami i zaczął przyciągać pielgrzymów. Bardzo duża liczba odwiedzających tuchowskie sanktuarium spowodowała podjęcie decyzji o budowie nowego kościoła. Obecny kościół budowano 17 lat (1665-1682). Wnętrze kościoła ma wystrój barokowy. W głównym ołtarzu znajduje się cudowny obraz Matki Bożej. W 1904 roku miała miejsce koronacja obrazu koronami papieskimi. W 2010 roku papież Benedykt XVI nadał kościołowi tytuł bazyliki mniejszej. Od 1893 gospodarzami tego miejsca są redemptoryści, gdzie również mają swoje seminarium. Przy sanktuarium znajduje się dom pielgrzyma. Oprócz zabytkowej bazyliki warto zwiedzić na terenie sanktuarium muzea: misyjne, etnograficzne, sanktuaryjne i czynną przez cały rok ruchomą szopkę.

Piotrków Trybunalski - kościół Jezuitów pod wezwaniem św. Franciszka Ksawerego w stylu późnego baroku z XVIII w. Wnętrze kościoła bogato zdobione. W ołtarzu głównym znajduje się obraz Matki Bożej Pocieszenia, zwanej Matką Boża Trybunalską (zarys tego obrazu przedstawiono na znaczku). Namalowany w XVI w. przez nieznanego włoskiego artystę. Ofiarowany Trybunałowi Koronnemu w 1580 r. i przez 212 lat towarzyszył sesjom Trybunału. W 1792 r., gdy zaborca zlikwidował Trybunał, obraz zdeponowano w archiwum. W 1829 r. dzięki staraniom Rektora kościoła obraz został odzyskany i przeniesiony do pojezuickiej świątyni. Koronowany uroczyście 26.05.2006 r. w Warszawie przez papieża Benedykta XVI, poświęcenie koron już wcześniej dokonał papież Jan Paweł II. W 2007 r. decyzją Stolicy Apostolskiej Matka Boża Trybunalska została ogłoszona Patronką Polskich Parlamentarzystów.

Kościół pocysterski nad Nysą Kłodzką wzniesiony w latach 1686-1704 wg projektu Michała Kleina. Od XIII w. Bardo stało się ośrodkiem kultu maryjnego. Pielgrzymi przybywali do słynącej z cudów figury Matki Boskiej z Dzieciątkiem – Strażniczki Wiary. W późnobarokowym zespole ciekawa jest świątynia z kształcie trójnawowej, emporowej bazyliki bez transeptu. Organy stworzył F. J. Eberhardt. Obok kościoła postawiono budynki klasztorne, gdzie do 1810 r. przebywali cystersi. Na początku XX w. straż przy cudownej figurze objęli Redemptoryści. Obecnie w klasztorze istnieje małe muzeum związane z historia kultu maryjnego w Bardzie. 4 lipca 2009 kościół podniesiono do godności bazyliki mniejszej oraz przyłączono obiekt do Szlaku Sakralnej Sztuki Barokowej im. Michaela Willmanna.

Sanktuarium Matki Bożej Pokornej w Rudach to część zespołu poklasztornego dawnego opactwa cystersów. Kościół poklasztorny, obecnie bazylika mniejsza pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny pełni funkcję diecezjalnego Sanktuarium Matki Boskiej Pokornej. Kościół wybudowano w stylu gotyckim w początkach istnienia opactwa ok. XIV wieku. Jest to świątynia zbudowana na planie krzyża łacińskiego, orientowana, trójnawowa. Do kościoła przylega od południowej strony kaplica mieszcząca słynący łaskami obraz Matki Boskiej Rudzkiej. Obraz ten pierwotnie przywieźli z Jędrzejowa i podarowali cystersom książęta raciborscy. Współczesny obraz jest prawdopodobnie kopią obrazu trzynastowiecznego. Namalowany został na lipowej desce, a wzorowany jest na wizerunku Matki Bożej z rzymskiej Bazyliki Santa Maria Madziore. Słynący łaskami obraz Matki Bożej został koronowany przez Jana Pawła II podczas wizyty apostolskiej do Gliwic w 1999 r. Od 1995 r. pocysterski kościół w Rudach staje się Diecezjalnym Sanktuarium Maryjnym, natomiast 14 czerwca 2009 roku kościół zostaje wyniesiony do rangi bazyliki mniejszej.

Ikonę Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Toruniu wykonał artysta malarz, konwertyta Józef Burchardt w 1901 roku. W 1902 roku ikona została poświęcona przez papieża Leona XIII z przeznaczeniem dla parafii w Osieku k. Rypina. Po misjach  i renowacji misji (1928) wygłoszonych  w parafii w Osieku redemptoryści otrzymali od proboszcza tę ikonę. Pierwotnie umieścili ją w kaplicy zakonnej domu w Warszawie, a następnie przekazali redemptorystom w Toruniu ze względu na istniejący tam klasztor i powstającą kaplicę publiczną. Uroczyste wprowadzenie ikony do kaplicy nastąpiło 17 czerwca 1928 roku. Niebawem kult Matki Bożej rozprzestrzenił się nie tylko na Toruń, ale i daleko poza jego granice. 1 października 1967 roku ks. kard. Stefan Wyszyński, prymas Polski dokonał koronacji tej ikony. Kościół, w którym znajduje się obraz został wybudowany w latach 1958 – 1963. Toruński kościół należy stylistyczne do kierunku zwanego konstruktywizmem. Przy sanktuarium znajduję się dom pielgrzyma, gdzie można się zatrzymać, aby zwiedzać ciekawe miejsca Torunia i okolic. 

Już od ponad stu lat w klasztorze w Krakowie – Podgórzu na tzw. Górce mieszkają redemptoryści – opiekunowie słynącej łaskami ikony Matki Bożej Nieustającej Pomocy. Ich przybycie do Krakowa wiąże się z osobą Sługi Bożego O. Bernarda Łubieńskiego. Po wybudowaniu klasztoru w 1903 roku przystąpiono do budowy kościoła. Kościół jest budowlą niezwykle malowniczą, pięknie wpisującą się w krajobraz Podgórza. Choć wzniesiony na początku XX w., to przypomina świątynie romańskie – zgodnie z założeniami architekta Jana Sasa – Zubrzyckiego, który w ten sposób pragnął uzyskać wrażenie kontynuacji tradycji narodowej i krakowskiej architektury średniowiecznej. Jest to trójnawowa bazylika z transeptem (nawą poprzeczną) i pięciobocznym zamkniętym prezbiterium, otoczonym kaplicami. Do kościoła wchodzi się przez arkadowy portal. W ołtarzu głównym znajduje się ikona Matki Bożej Nieustającej Pomocy. Trafiła ona tu w 1903 r. najpierw do kaplicy klasztornej a później do kościoła. Bardzo szybko ta ikona stała się przedmiotem żarliwego kultu. W 1994 roku odbyła się jej koronacja. Jednym z najbardziej znanych pielgrzymów nawiedzających Sanktuarium to św. Jan Paweł II. Przybywał tu już podczas II wojny światowej, jako robotnik fabryki Solvay. Po latach osobiście wskazał konfesjonał nr 4, w którym się spowiadał. Przy sanktuarium istnieje całoroczna ruchoma szopka. W klasztorze są też gościnne pokoje, w których można zamieszkać.

Pierwsza wzmianka o kościele św. Krzyża w Gliwicach pochodzi z roku 1515. Był to kościół drewniany. W 1612 roku kościół został przekazany franciszkanom-reformatom z Krakowa, dla których miasto zbudowało niewielki drewniany klasztor. W pełnym niepokoju XVII wieku do gliwickiego klasztoru ściągało wielu zakonników, chroniąc się tu przed wojskami szwedzkimi. Klasztor okazał się zbyt mały, dlatego w 1658 roku podjęto budowę nowego klasztoru. Jednak w wyniku pożaru w 1677 r. całe zabudowania spłonęły. Jedynie ocalał krzyż z głównego ołtarza. Uznano to za cud i znak, że kościół trzeba odbudować. Tak też się stało — kościół i klasztor został poświęcony w 1683 r. w obecności króla Jana III Sobieskiego, który zatrzymał się w nowym klasztorze w drodze do Wiednia na „Odsiecz Wiedeńską”. W 1921 r. klasztor przejmują niemieccy redemptoryści, a w 1945 r. polscy, którzy do tej pory tutaj pracują. W roku 1923 w kościele umieszczono kopię obrazu Matki Bożej Nieustającej Pomocy przywiezioną z Rzymu. W roku 1951 odprawiono pierwszą w Polsce Nowennę do Matki Bożej Nieustającej Pomocy, a w roku 2014 odbyła się koronacja obrazu. W 2015 ustanowiono Sanktuarium Matki Bożej Nieustającej Pomocy.

Sanktuarium Matki Bożej Leśniowskiej Patronki Rodzin, położone jest w najstarszej dzielnicy Żarek - Leśniowie. Stanowi część Zespołu Klasztornego Ojców Paulinów, w skład którego wchodzi kościół pw. Nawiedzenia NMP, klasztor, dzwonnica, kaplica Matki Bożej Anielskiej, a także legendarne źródełko w parku, którego początki sięgają czasów księcia Wł. Opolczyka. Kościół pochodzi z pocz. XVII w., wielokrotnie przebudowywany, w stylu gotycko-renesansowym. Ołtarz główny, w którym mieści się Figurka Matki Bożej Leśniowskiej, jest późnobarokowy (1730 r.). Jego fundator to Wojciech Męciński. Prócz ołtarzy bocznych z I poł. XVIII w.  do zabytkowego wyposażenia kościoła należą: bogato rzeźbiony konfesjonał, stalle oraz złocona ambona (1782 r.). Na uwagę zasługuje polichromia z lat 1987-88, ukazująca najważniejsze wydarzenia z dziejów sanktuarium (przekazanie figury, sprowadzenie paulinów, koronację). Sanktuarium jest ważnym miejscem pielgrzymkowym -  słynie jako miejsce błogosławieństw, nie tylko dla rodzin.