Lista znaczków

Strzelińska Rotunda jest najcenniejszym zabytkiem w gminie i jednym z najstarszych kościołów na Dolnym Śląsku, a nawet w kraju.  Jej pierwotny wygląd różnił się od obecnego. Podstawą budowli był krąg o średnicy 6 metrów z niewielką przylegającą absydą o długości około 3,5 metra. Pierwotna rotunda zbudowana została w stylu romańskim, z kamienia łamanego, a po raz pierwszy wymieniona jest w 1233 roku i wtedy też określona została jako „stary kościół”. Istotną funkcją świątyni była jej funkcja obronna. Postępująca chrystianizacja i wzrastająca liczba wiernych, wymogły rozbudowę świątyni. W XIV w. zburzono absydę i zbudowano dwuprzęsłowe prezbiterium, ale już w stylu gotyckim, zaś dawną rotundę zaadaptowano na dzwonnicę. W kolejnym stuleciu dobudowano drugie, nieco węższe prezbiterium. Dalszej rozbudowy zaniechano, a wówczas powstałe założenie dwunawowe przetrwało do dziś. Rotunda przetrwała zawieruchę wojenną, ale aż do 1992 r. stała opustoszała. Po remoncie i poświęceniu od roku 1994 stała się kościołem pomocniczym dla parafii p.w. Podwyższenia Krzyża Świętego.

Pustelnia św. Jana z Dukli, położona w malowniczym zakątku Beskidu Niskiego na zboczu Góry Zaśpit, to miejsce głęboko zakorzenione w historii i duchowości regionu. Usytuowana w pobliżu Dukli, przyciąga pielgrzymów oraz turystów szukających ciszy, modlitwy i chwili wytchnienia w otoczeniu nieskazitelnej przyrody. To właśnie tutaj, według przekazów, Jan z Dukli prowadził życie pustelnicze, oddając się modlitwie i ascezie. Pustelnia założona została po beatyfikacji bł. Jana z Dukli w 1769 r. Jak głosi legenda Marii Amalii Mniszchowej, właścicielce Dukli, św. Jan objawił się we śnie, polecając jej wybudować na miejscu swej pustelni kaplicę. Drewniana kaplica spłonęła w 1883 r. W jej miejsce w 1887 r. wzniesiono nową, również drewnianą kaplicę. Trzecią, zachowaną do dnia dzisiejszego neogotycką murowaną kaplicę, zbudowano w latach 1906-1908. Znajdująca się w niej polichromia przedstawiająca życie bł. Jana, namalowana została przez sanockiego malarza Władysława Lisowskiego.

Trzynawowa świątynia powstawała w latach 1592–1597 w stylu późnorenesansowym o cechach gotyckich. Fundatorem tego pierwszego murowanego kościoła w mieście był Jan Rozdrażewski – ówczesny dziedzic Krotoszyna, który wybudował go dla braci czeskich. W roku 1601 wdowa po Janie – Katarzyna z Potulickich – przekazała świątynię kościołowi rzymskiemu, stała się ona wówczas siedzibą miejscowej parafii. Wewnątrz znajduje się ołtarz główny z kopią obrazu Rubensa „Zdjęcie z Krzyża” oraz 10 ołtarzy bocznych z XVII i XVIII w. Krotoszyńską farę dwukrotnie dotknęły pożary – w roku 1681 oraz podczas wielkiego pożaru miasta w 1774. W latach 1847-1848 nadbudowano wieżę kościoła, a od 1984 farę etapami remontowano, nadając jej efektownego blasku. W roku 2019 świątynię podniesiono do godności bazyliki mniejszej.

Kościół św. Fabiana i Sebastiana wybudowano jako świątynię szpitalną ok. 1572 r. Powstał na planie krzyża greckiego i ma konstrukcję zrębową, a jego fundatorem był dziedzic Jan Rozdrażewski. W roku 1813 świątynię gruntownie wyremontowano i dobudowano do niej wieżę oraz wieżyczkę na sygnaturkę. W 1630, w związku z często nawiedzającymi Krotoszyn epidemiami, w kościele postawiono ołtarz św. Rocha, patrona chroniącego przed zarazami, stąd potocznie nazywa się go „kościółkiem św. Rocha”. Z czasem wokół świątyni powstał cmentarz, zlikwidowany przez Niemców w latach 1940–1941. Od I poł. XIX do II połowy XX w. kościół pełnił funkcję kaplicy cmentarnej. Od roku 2008 świątynia jest kościołem patronalnym Kurkowych Bractw Strzeleckich w diecezji. W ostatnich latach kościół gruntownie odrestaurowano.

Kościół Narodzenia Najświętszej Maryi Panny we Frysztaku został wzniesiony w 1927 roku. Budowę rozpoczęto w 1924 roku na miejscu rozebranego modrzewiowego kościoła, który był za mały a stał tam od 1442 roku. Kościół jest murowany, trzynawowy o zwartej bryle. Nad budowlą góruje pięćdziesięciometrowa, cylindryczna wieża, mieszcząca w przyziemiu główne wejście. Po obu jej stronach, na górnych bokach elewacji frontowej, znajdują się rzeźby kamienne św. Marka i św. Jana. We wnętrzu kościoła, znajduje się część zabytkowego wyposażenia pochodzące ze starego, rozebranego kościoła, m.in. ołtarz główny w stylu regencji z roku 1753 oraz barokowy krzyż z 1650 roku. W czasie ostatniej wojny od lipca 1944 do stycznia 1945 roku we Frysztaku stał front. Prawie cała miejscowość została doszczętnie zniszczona, ocalał kościół, co mieszkańcy uważają za szczególną łaskę Chrystusa Ukrzyżowanego.

Na przełomie XVI i XVII wieku w Kromołowie wybudowano niewielką drewnianą kapliczkę. Miejscowość w tym czasie nawiedzały liczne powodzie, a w roku 1790 miasto trawił pożar, któremu nie oparła się drewniana kapliczka. W jej miejscu w 1803 r. postawiono nową ośmioboczną kaplicę zbudowaną z cegieł. Dach przykryto metalową blachą, a szczyt budowli wieńczy niewielka sygnaturka zakończona krzyżem. Na patrona nowej kapliczki wybrano św. Jana Nepomucena, czeskiego męczennika i jednego z najpopularniejszych świętych, będącego patronem m.in. źródeł i mostów, ludzi tonących oraz świętym chroniącym przed powodzią. Kaplica w niezmienionej formie przetrwała do 1988 r. kiedy nastąpiła jej przebudowa. Budowla została dokładnie odtworzona, choć zastosowano niewielkie zmiany względem oryginału. W kaplicy na ołtarzu wisi obraz św. Tekli, natomiast po bokach stoją figury św. Jacka oraz św. Jana Nepomucena. Pod kapliczką wybija jedno z głównych źródeł rzeki Warty, trzeciej co do długości rzeki w Polsce, która po 808 kilometrach wpływa do Odry.

Kościół pw. świętych Jacka i Marii Magdaleny powstał w miejscu wcześniejszej świątyni dzięki finansowemu wsparciu miejscowego dziedzica – Józefa Rutkiewicza. Istniejący do dzisiaj kościół powstał  na skutek licznych przebudów, najpierw na początku XIX w., a później w latach 1893 – 1895. Kościół konsekrowany 16 czerwca 1912 r. przez ks. biskupa Augustyna Łozińskiego. Podczas działań wojennych I wojny światowej kościół mocno ucierpiał, stąd zaraz po wojnie przeszedł gruntowną renowację. Budowla posadowiona została na planie krzyża łacińskiego. Posiada półokrągłą absydę i dobudowaną do prezbiterium zakrystię. Od wschodu znajdują się dwie trzykondygnacyjne wieże, które wraz z kruchtą wejściową wymurowane zostały z wapienia. Pozostała część kościoła murowana i otynkowana z wyróżnionymi kamiennymi pilastrami. We wnętrzu na uwagę zasługują sklepienia kolebkowe nad nawą i prezbiterium oraz sklepienia krzyżowe w kaplicach bocznych. Charakterystycznym elementem wyposażenia jest ołtarz główny w formie groty wykonany z kalcytu na wzór groty z sanktuarium w Lourdes.

Ikonę Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Toruniu wykonał artysta malarz, konwertyta Józef Burchardt w 1901 roku. W 1902 roku ikona została poświęcona przez papieża Leona XIII z przeznaczeniem dla parafii w Osieku k. Rypina. Po misjach  i renowacji misji (1928) wygłoszonych  w parafii w Osieku redemptoryści otrzymali od proboszcza tę ikonę. Pierwotnie umieścili ją w kaplicy zakonnej domu w Warszawie, a następnie przekazali redemptorystom w Toruniu ze względu na istniejący tam klasztor i powstającą kaplicę publiczną. Uroczyste wprowadzenie ikony do kaplicy nastąpiło 17 czerwca 1928 roku. Niebawem kult Matki Bożej rozprzestrzenił się nie tylko na Toruń, ale i daleko poza jego granice. 1 października 1967 roku ks. kard. Stefan Wyszyński, prymas Polski dokonał koronacji tej ikony. Kościół, w którym znajduje się obraz został wybudowany w latach 1958 – 1963. Toruński kościół należy stylistyczne do kierunku zwanego konstruktywizmem. Przy sanktuarium znajduję się dom pielgrzyma, gdzie można się zatrzymać, aby zwiedzać ciekawe miejsca Torunia i okolic. 

Na wysokości 776 m n.p.m. na zachodnim zboczu Góry Igliczna, w osadzie o tej samej nazwie znajduje się Sanktuarium „Maria Śnieżna”. Osada swoje istnienie zawdzięcza kultowi figury Matki Bożej, której ludową kopię przyniósł z pielgrzymki do Mariazell Krzysztof Veit w roku 1750. Figura Matki Bożej została wykonana z drewna lipowego w Austrii przez nieznanego artystę, jako płaskorzeźba o wysokości 39 cm. W tym samym roku figurę umieszczono na stoku Góry Iglicznej pod konarem potężnego buka. W roku 1776 po wichurze nieuszkodzoną figurę przeniesiono do nowopowstałej kaplicy w miejscu obecnej plebanii. Od 26 czerwca 1777 r. do 1782 r. nastąpiło 12 potwierdzonych komisyjnie uzdrowień. Na górę Igliczną zaczęli przybywać liczni pielgrzymi, dla których ówczesna drewniana kaplica okazała się zbyt mała. Początki powstania osady datuje się na 18 czerwca 1781 r., kiedy to wmurowano kamień węgielny pod budowę Sanktuarium, które rok później zostało poświęcone. Obecnie miejsce to stanowi ważny punkt, zarówno dla pielgrzymów, jak i turystów. Z tarasów w przy sanktuarium rozciąga się rozległa panorama na Masyw Śnieżnika i na większą część Ziemi Kłodzkiej.

Bazylika św. Antoniego w Rybniku powstała w latach 1903-1906, a jej historia związana jest z kapliczką, która istniała w pobliżu od 1828 r. Ta neogotycka świątynia z czerwonej cegły powstała z inicjatywy rybnickiego proboszcza ks. Franciszka Brudnioka. Projektantem kościoła był natomiast Ludwig Schneider. Świątynia została poświęcona 29 sierpnia 1907 r., a osiem lat później nastąpiła jej konsekracja. Bazylika w Rybniku jest najwyższym kościołem Górnego Śląska. Jej wieże wznoszą się na wysokość 88 metrów, a sama budowla sprawia imponujące wrażenie. Na uwagę zasługuje także bogate wyposażenie wnętrza, na które składa się m.in. ołtarz główny wykonany w firmie Carla Buhla. W ołtarzu głównym znajduje się figura św. Antoniego przeniesiona ze wspomnianej wcześniej kapliczki. Uwagę zwracają także ambona i stacje drogi krzyżowej oraz spiżowe drzwi z płaskorzeźbami rybnickich kapłanów.

Obecna świątynia została zbudowana na ruinach XIV-wiecznego, gotyckiego kościoła oo. dominikanów pw. Świętego Krzyża. Pierwotny obiekt ulegał pożarom, a po kasacji zakonów  w 1782 r., opustoszała świątynia niszczała. W 1898 r. obiekt przejęli Salezjanie z Turynu, sprowadzeni do Oświęcimia przez Andrzeja Knycza - ówczesnego proboszcza kościoła parafialnego. Salezjanie rozpoczęli odbudowę kościoła i budowę zakładu wychowawczego. W ołtarzu znajduje się kopia turyńskiego obrazu Wspomożycielki z 1907 r., namalowana przez oświęcimianina, Jana Szczęsnego Stankiewicza. Ostatni zachowany obiekt z zespołu klasztornego dominikanów w Oświęcimiu to dawny kapitularz z XIV w., a od 1594 r. kaplica pw. św. Jacka Odrowąża.

UWAGA! Aby dostać się do Biura Centrum Informacji Turystycznej należy pobrać bezpłatną "Kartę dostępu do usług" w okienku kasowym naprzeciwko głównego wejścia do muzeum i wraz z dokumentem tożsamości okazać podczas kontroli.

Sanktuarium św. Rity w Głębinowie koło Nysy jest drugim sanktuarium tej świętej w Polsce. Znajduje się na północnym brzegu Jeziora Nyskiego. Kult św. Rity trwa w Głębinowie od jesieni 2014 roku. Z miesiąca na miesiąc na nabożeństwach ku czci św. Rity zaczęło gromadzić się coraz więcej wiernych. Parafia rozpoczęła więc starania o otrzymanie relikwii, które przybyły do Głębinowa 22 maja 2015 r. Był to fragment tuniki, w której święta została złożona do grobu. Od tego momentu kult św. Rity przybrał na sile. W kolejnych miesiącach i latach do Głębinowa przybywało coraz więcej pielgrzymów, którymi byli zarówno wierni z Polski, jak i zza granicy. Atrybuty św. Rity ściśle związane są z jej życiem i cudami jakich doznała. Są to krzyż, cierń, pszczoły, róże oraz figi. 23 maja 2021 r. w 640. rocznicę narodzin św. Rity, neogotycki kościół głębinowski stał się sanktuarium patronki spraw trudnych i beznadziejnych. 

Kolegiata pw. Bożego Ciała w Jarosławiu jest najstarszym pojezuickim kościołem w Polsce. Powstała w latach 1580-1594 z fundacji Zofii ze Sprowy. Za sprowadzeniem do miasta jezuitów i powstaniem kolegium jezuickiego orędował ks. Piotr Skarga. Budowa kolegium rozpoczęła się w 1580 r. Poświęcenie świątyni miało miejsce w 1594 r. W roku 1600 i 1625 r. w mieście wybuchły pożary, na skutek których ucierpiało kolegium i kościół, którym w póxniejszym czasie udało się przywrócić dawny blask. W 1773 r. nastąpiła kasata klasztoru. Kolegium zamieniono na koszary wojskowe, a majątek sprzedano na licytacji. Kolejny pożar, podczas którego świątynia uległa niemal całkowitemu spaleniu wybuchł w 1862 r. Po odbudowie i ponownej konsekracji otrzymała wezwanie Bożego Ciała. Z dawnego wystroju kościoła zachowały się m.in krzyż z XVII wieku oraz późnogotycka figura Matki Boskiej z dawnej Kolegiaty, a także ocalały obraz Matki Boskiej Śnieżnej Królowej Rodzin. W roku 2023 świątynia obchodzi jubileusz 700-lecia pierwszej parafii w Jarosławiu. 

Kościół Macierzyństwa Najświętszej Maryi Panny w Trzebiatowie jest jednym z najcenniejszych zabytków miasta. W 1996 r. ks. Abp Marian Przykucki metropolita szczecińsko-kamieński podniósł rangę świątyni do Sanktuarium Maryjnego, Matki Bożej Trzebiatowskiej, a w 2006 r. Obraz Maryi z Dzieciątkiem został ukoronowany. Kościół został zbudowany w XIV w. w latach 1303-1370. W latach 1864-1867 został przebudowany w stylu neogotyckim. Wieża kościoła jest jedną z najwyższych wież na Pomorzu, liczy około 90 m wysokości. Na wieży znajduje się taras widokowy, z którego widok wynagradza trud poniesiony podczas wejścia. Roztacza się stąd wspaniały widok na panoramę miasta i okolic. Na wieży znajdują się trzy dzwony, najstarszy z 1399 r. „Świętej Jadwigi”, największy dzwon „Maria” - waży 3,75 tony. Trzeci dzwon pochodzi z 1905 r. W kościele zachowały się m.in. płyty nagrobne, pas malowideł z 1 połowy XV w. zdobiący łuk tęczowy, organy zbudowane w 1840 r., czy środkowy witraż przedstawiający wniebowstąpienie Chrystusa. Ciekawostką są kule armatnie z czasów oblężenia Trzebiatowa przez Rosjan podczas wojny siedmioletniej, które wmurowane w zewnętrzne mury kościoła.

Sanktuarium Urodzin i Chrztu świętej Faustyny w Świnicach Warckich upamiętnia pochodzącą z tej parafii św. Faustynę Kowalską. Obecny kościół zbudowany został w  1859 roku i znany jest z tego, że w jego murach ochrzczono i wprowadzono do wspólnoty Kościoła Katolickiego, Helenę Kowalską znaną jako św. Faustyna. W tym kościele św. Faustyna odbyła również pierwszą spowiedź i przyjęła pierwszą Komunię Świętą. Po śmierci św. Faustyny świątynia stała się miejscem licznych odwiedzin wiernych. Zainteresowanie rodzinnymi stronami siostry Faustyny wzrosło po jej beatyfikacji i kanonizacji. W 2002 roku ordynariusz włocławski bp Bronisław Dembowski podniósł kościół parafialny do rangi diecezjalnego sanktuarium Chrztu i Narodzin św. siostry Faustyny. W 2005 roku nastąpiła rozbudowa kościoła, który do użytku wiernych oddany został 23 sierpnia 2015 roku, w czasie dorocznych uroczystości odpustowych, organizowanych z okazji rocznicy urodzin i chrztu św. Faustyny.

Kościół pod pierwotnym wezwaniem Wniebowzięcia Matki Bożej w Krzęcinie to najstarszy i najciekawszy obiekt w tej miejscowości. Wzniesiony został w 1589 r., chociaż sama parafia powstała już w 1325 r. Pierwszy kościół powstał jednak dużo wcześniej o czym świadczą dostępne źródła historyczne. Na jego miejsce w 1700 r. staraniem ksieni klasztoru Norbertanek - Zofii Urbańskiej wzniesiono nową świątynię z wykorzystaniem niektórych fragmentów starego kościoła. W 1886 r. kościół powiększono niemal dwukrotnie. Dwie, tak charakterystyczne dla tej budowli wieże, dobudowano w latach 1886-1887. Są one wyjątkowo interesujące ze względu na to, że niezmiernie rzadko można takie spotkać w drewnianych kościołach. Górne ich partie posiadają otwarte, nadwieszone izbice, ozdobione ażurowymi gankami, które całej świątyni nadają niezwykle malowniczy wygląd. Dachy kościoła w całości pokryte są gontami. Ze starego kościoła pozostały ołtarze, konfesjonały i chrzcielnica. Świątynię znów konsekrowano, zmieniając jej wezwanie, ze względu na błędnie podaną nazwę do kurii, które od tej pory brzmi Narodzenia Najświętszej Marii Panny, a dokonał tego biskup krakowski Albin Dunajewski.

Konkatedra pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Żywcu to jeden z najokazalszych kościołów Żywiecczyzny. Świątynia powstała w pierwszej połowie XV w., a jej fundatorami byli właściciele żywieckich dóbr: rodziny Komorowskich, Wielopolskich, Wazów, Habsburgów oraz miejscowi mieszczanie. Budowla wybudowana została w stylu gotyckim i usytuowana pomiędzy zamkiem a rynkiem. Żywiecka fara wielokrotnie była rozbudowywana. W latach 1582-1585, wybudowano okazałą wieżę w stylu renesansowym. Prezbiterium kościoła nakryte zostało sklepieniem kolebkowym a nawa sklepieniem gwiaździstym. Wyposażenie kościoła w większości pochodzi z epoki baroku. Na uwagę zasługuje późnobarokowy ołtarz główny z 1724 r. z licznymi posągami świętych, ołtarz w kaplicy Komorowskich, drewniany krucyfiks z 1400 r., drewniane stalle z 1719 r. oraz ambona z 1748 r., chór muzyczny z prospektem organowym, a także chrzcielnica z kamienia pińczowskiego. Godne uwagi są także piaskowcowe portale drzwiowe oraz kościelna polichromia pochodząca z 1930 r.

Parafia Piotrkowice w diecezji kieleckiej, w powiecie jędrzejowskim, w gminie Wodzisław jest jedną z trzech parafii w Polsce, w których znajdują się relikwie św. Tekli. Parafia posiada późnobarokowy relikwiarz z 2 połowy XVIII w. w kształcie rocaillowego kartusza z owalną, przeszkloną puszką na relikwie w centrum z relikwiami św. Tekli. Staraniem ks. proboszcza Mariusza Chmury przy parafii została wybudowana także Kapliczka św. Tekli z figurą Świętej wykonaną przez rzeźbiarza Ryszarda Wojdę. W parafii Piotrkowice każdego 23. dnia miesiąca odbywa się Nabożeństwo do św. Tekli z intencjami proszącymi przede wszystkim o uzdrowienie, szczególnie z chorób oczu. Od roku 2023 drugi odpust parafialny ku czci św. Tekli jest obchodzony uroczyście w sam dzień wspomnienia świętej Tekli – 23 września.

Górka Klasztorna położona jest na Krajnie, miejscu między Bydgoszczą a Piłą, wśród pięknych lasów, jezior i łąk. Matka Boża objawiła się w tym miejscu na dębie pasterzowi w roku 1079. Pozostałością starodawnej puszczy jest Gaj Górecki dębowo — grabowy. Dzisiaj miejsce to jest znane z Cudownego Obrazu Matki Bożej Góreckiej oraz studzienki, w której woda, z chwilą ukazania się Maryi, nabrała cudownych właściwości. Od XVII wieku opiekunami tego miejsca byli Ojcowie Bernardyni, a po ich kasacie kustoszami są od 1923 roku Misjonarze Świętej Rodziny. Na miejscu znajduje się kościół i klasztor z XVII wieku, Studzienka ze źródełkiem z cudowną wodą, Dom Pielgrzyma, Gaj Górecki i piękny teren spacerowy. Na przestrzeni dziejów naszej Ojczyzny, przeciwnicy Boga i kultu maryjnego wielokrotnie starali się wymazać to miejsce z kart historii, wymazać pierwsze ślady kultu Maryi i wiary Polaków. Tak było w okresie protestantyzmu, w czasie najazdu Szwedów, w czasach zaborów, czy też podczas II wojny światowej, kiedy to w Górce stworzono obóz zagłady dla duchowieństwa, okolicznych mieszkańców i jeńców angielskich. Wielokrotnie skazywano tu Boga i Jego wyznawców, wielokrotnie doświadczano to miejsce cierpieniem i krzyżem. Dziś miejsce to znane jest zwłaszcza z odgrywania w Wielkim Poście, przez okolicznych mieszkańców, Misterium Męki Pańskiej.

Głównym elementem zespołu cerkiewnego w Nowym Bruśnie jest niezwykle malownicza cerkiew pw. św. Paraskewy. W 1713 r. wzniósł ją majster Stefan, łącznie z czynnym w tym czasie w okolicach wsi budowniczym Stefanem Sienko Siematiewskim. Obiekt stanął na miejscu wcześniejszej świątyni, która funkcjonowała w XVII w. Cerkiew reprezentuje typowy plan trójdzielny. Od zachodu, nad tzw. babińcem, znajduje się kaplica liturgiczna pw. św. Mikołaja. Dostęp do niej umożliwiają schody wiodące na malowniczą galerię arkadową. Dolną część budowli obejmują obszerne zadaszenia, tzw. soboty. Babiniec, nawę i sanktuarium wieńczą kopuły ze smukłymi latarniami, których forma pochodzi z poł. XIX w. W 1903 r. na miejscu starego babińca, z kaplicą i galerią na piętrze, wzniesiono nowy, duży babiniec z kopułą. Po II wojnie, na skutek przymusowych wysiedleń ludności ukraińskiej, cerkiew została opuszczona, co doprowadziło do jej całkowitej ruiny i groźby zawalenia. W 1992 r. rozpoczął się remont budowli, który od 2013 r. kontynuowany jest przez Muzeum Kresów w Lubaczowie. W efekcie prac przywrócono cerkwi wygląd z XVIII–XIX w.

Cerkiew pw. św. Paraskewy, centralny obiekt zespołu sakralnego w Radrużu, należy do najcenniejszych i najstarszych świątyń drewnianych w Polsce i na pograniczu polsko-ukraińskim. W 2013 r. wpisano ją na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, a w 2017 r. na Listę Pomników Historii. Budowla posiada charakter obronny, pochodzi z końca XVI w. i reprezentuje klasyczny typ trójdzielno-podłużnej, jednokopułowej cerkwi obrządku wschodniego z wykorzystaniem rozwiązań konstrukcyjnych późnogotyckiego ciesielstwa zachodnioeuropejskiego. Przypuszcza się, że jej fundatorem był w 1583 r. Jan Płaza, starosta lubaczowski. W 1648 r. wnętrze cerkwi pokryto częściowo polichromią, która na wschodniej ścianie nawy razem z ikonami tablicowymi współtworzyła pierwotny ikonostas. Obok walorów architektonicznych i historycznych w świątyni znajduje się również cenny wystrój. Tworzy go przede wszystkim ikonostas powstały w XVII i XVIII w. Do innych unikalnych zabytków należy drewniana ława kolatorska z 4 ćw. XVII w. oraz Boży Grób ufundowany przy udziale proboszcza ks. Bazylego Sierocińskiego i ozdobiony malowidłami malarza Andrzeja Berezickiego. Od 2010 r. zespół cerkiewny stanowi oddział Muzeum Kresów w Lubaczowie i jest pod jego stałą opieką.

Kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny znajduje się na wzgórzu zwanym Loret i stanowi wraz z przyległym klasztorem benedyktynek największy zespół architektoniczny. Pierwszy, drewniany kościół wzniesiono tutaj z fundacji braci Prokopa i Feliksa Sieprskich, po epidemii w 1483 r., w miejscu objawienia się Najświętszej Marii  Panny. W 1513 roku powstaje murowana świątynia w stylu gotyckim. Nowy kościół wybudowany na planie prostokąta posiada nieco węższe i przesunięte w stosunku do osi prezbiterium. Świątynia zbudowana została z cegły na kamiennym fundamencie. Od zachodu znajduje się portal wejściowy ponad którym znajduje się duże ostrołukowe okno. Szczyt podzielony jest kątowymi filarkami przechodzącymi w sterczyny. Przestrzenie między filarkami wypełniają otynkowane blendy. W świątyni znajduje się bogato zdobiony ołtarz główny oraz boczny. W ołtarzu głównym znajduje się średniowieczna figura Matki Boskiej Sierpeckiej pochodząca z ok. 1340 r. i wykonana z drewna topoli. Wyposażenie kościoła zostało zrabowane przez oddział szwedzki w 1655 r., a następnie zniszczone przez pożar z 1794 r. Obecny wystrój świątyni pochodzi z XIX w.

Ośrodek kościelny w Latowiczu istnieje od XI wieku, a pierwsza wzmianka o tutejszej parafii pojawiła się w źródłach w 1427 r. Na przestrzeni wieków w Latowiczu istniało kilka kościołów, a obecny, wybudowany w stylu neogotyckim powstał w latach 1899-1911 według projektu architekta Józefa Piusa Dziekońskiego. Budynek posadowiony został na planie krzyża łacińskiego na kamiennej podmurówce. Bryła kościoła murowana z cegieł posiada od frontu trzy wieże. We wnętrzu znajdują się trzy nawy i półkoliście zamknięte prezbiterium. W kościele zachowały się elementy wystroju poprzednich kościołów drewnianych jak: fragmenty snycerki barokowej z XVII i XVIII w., obrazy Adoracji Trójcy Św. z XVIII w. oraz cudu św. Walentego z około połowy XIX w., a także ambona z XVIII w., murowana chrzcielnica z 1647 r. oraz liczne mienie ruchome. W kościele znajduje się ponadto ołtarz główny z 1922 r. i zabytkowy obraz Matki Bożej Łaskawej – Latowickiej.

Położony wśród lasów i pól Wielgolas zasłynął w XIX w. za sprawą cudów jakie miały tu miejsce za pośrednictwem Matki Bożej. Na początku XX w. Nastąpił rozwój kultu matki Bożej i do Wielgolasu zaczęły przybywać liczne grupy pielgrzymów w efekcie czego w latach 1931-1934 w miejscu cudownego objawienia wybudowano kaplicę. W latach  1957-1961 wzniesiono w pobliżu kościół parafialny według projektu architekta Zygmunta Konarzewskiego. Świątynia o wymiarach 32 na 19 metrów posiada charakterystyczną, strzelistą wieżę o wysokości 29 m. Konsekracja świątyni odbyła się 1 lipca 1961 roku, wydarzeniu temu przewodniczył ks. kard. Stefan Wyszyński, który nadał świątyni tytuł Matki Bożej Łaskawej.  W 1966 r. Miejsce to było jednym z trzech sanktuariów maryjnych na terenie obecnej Diecezji Warszawsko-Praskiej. W roku 2000 Bp Kazimierz Romaniuk ustanowił sanktuarium Kościołem Millenijnym.

Kaplica w Wielgolesie znajduje się w pobliżu Sanktuarium matki Bożej Łaskawej. Wybudowano ją w miejscu, w którym w XIX wieku idącym do pracy chłopom na pniu drzewa objawiła się Matka Boża. Na pamiątkę tego wydarzenia na drzewie powieszono obraz Matki Bożej. Tu też jakiś czas później chłopi przenieśli swego zarządcę, kiedy ów doznał paraliżu. Wtedy to spod korzenia starej jabłoni wybiło źródełko, a jego woda, którą obmyto ciało chorego, spowodowała uzdrowienie. Odtąd miejsce to stało się nawiedzane przez wiernych. W 1931 roku rozpoczęto budowę kaplicy, a ukończono ją w 1934 roku. Budowla wzniesiona wg projektu Michała Sławińskiego cechuje się skromnością. W jej wnętrzu znajduje się jedynie ołtarz, obraz maryjny oraz ludowe freski przedstawiające wydarzenia związane z tym miejscem. W kaplicy znalazł się także pień drzewa, na którym ukazała się postać Maryi. Tuż obok kapliczki znajduje się studnia, której wodzie przypisywane są uleczające właściwości.