No. 1343 Rotunda świętego Gotarda w Strzelinie

Strzelińska Rotunda jest najcenniejszym zabytkiem w gminie i jednym z najstarszych kościołów na Dolnym Śląsku, a nawet w kraju.  Jej pierwotny wygląd różnił się od obecnego. Podstawą budowli był krąg o średnicy 6 metrów z niewielką przylegającą absydą o długości około 3,5 metra. Pierwotna rotunda zbudowana została w stylu romańskim, z kamienia łamanego, a po raz pierwszy wymieniona jest w 1233 roku i wtedy też określona została jako „stary kościół”. Istotną funkcją świątyni była jej funkcja obronna. Postępująca chrystianizacja i wzrastająca liczba wiernych, wymogły rozbudowę świątyni. W XIV w. zburzono absydę i zbudowano dwuprzęsłowe prezbiterium, ale już w stylu gotyckim, zaś dawną rotundę zaadaptowano na dzwonnicę. W kolejnym stuleciu dobudowano drugie, nieco węższe prezbiterium. Dalszej rozbudowy zaniechano, a wówczas powstałe założenie dwunawowe przetrwało do dziś. Rotunda przetrwała zawieruchę wojenną, ale aż do 1992 r. stała opustoszała. Po remoncie i poświęceniu od roku 1994 stała się kościołem pomocniczym dla parafii p.w. Podwyższenia Krzyża Świętego.